Συνολικές προβολές σελίδας

Δευτέρα 25 Φεβρουαρίου 2008

Τρισυπόστατοι

Με αφορμή τα κοινά έργα που φιλοτέχνησαν οι Στ. Βότσης, Στας Παράσκος και Στ. Μεταξάς κι εκτίθενται όλο τον Μάρτιο στη Δημοτική Πινακοθήκη Λάρνακας

Εχετε ακούσει για έναν δράκο με τρία κεφάλια; Θυμάστε το παραμύθι του γενναιόκαρδου με τις τρεις καρδιές στα στήθη και τα έξι χέρια; Σας έχουν μιλήσει για το θαύμα του Αγίου Αθανασίου στην πρώτη Οικουμενική Σύνοδο με το οποίο απέδειξε το τρισυπόστατον της μιας θεότητας; Ελιωσε στα χέρια του ένα κεραμίδι και διαχωρίστηκαν θυματουργικά τα τρία στοιχεία που το συγκροτούν: χώμα, νερό, φωτιά.

Η παρούσα ζωγραφική ενότητα έχει συγκροτηθεί τα τελευταία πέντε χρόνια και συνίσταται στο ότι τρεις καταξιωμένοι ζωγράφοι, ο Στέλιος Βότσης, ο Στας Παράσκος και ο Στέφος Μεταξάς, «συνεργάζονται» επάνω στον ίδιο καμβά, συνυπογράφουν εντέλει το ίδιο έργο μοιράζοντας δημοκρατικά ιδέες, αισθητικές απόψεις, πλαστικές λύσεις και μορφικές λεπτομέρειες. Ο καθένας προσέρχεται στον έναν, πλην τρισυπόστατο, πίνακα καταθέτοντας την ατομικότητα και το κατακτημένο προσωπικό του στιλ, στο τέλος όμως τα τρία διαφορετικά ύφη συναιρούνται σε ένα και το έργο αποκτά, σχεδόν μαγικά, τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του. Αρα το ότι και οι τρεις υπογράφουν στην άκρη αυτή την πρωτότυπη τρισυπόστατη ζωγραφική, είναι κάτι το απόλυτα φυσικό.

Αρχικά αυτό το avantgarde πείραμα ξεκίνησε σαν παιχνίδι ανά δύο. Ο καλλιτεχνικά και ηλικιακά νεώτερος Μεταξάς, μαθητής του Βότση και του Στας, ζήτησε εν είδει άσκησης να ζωγραφίσει από κοινού με τον Στέλιο ένα έργο. Με τον καιρό η ζύμωση πέτυχε, το κρασί των κόκκινων και των μενεξεδιών ψήθηκε καλά και το παιχνίδι απέκτησε σοβαρότητα και φιλοδοξίες μεγαλύτερες. Και οι τρεις, πλέον, δουλεύουν συστηματικά ο ένας πάνω ή δίπλα ή επί της φόρμας του άλλου και το πείραμα καθίσταται όλο και πιο ενδιαφέρον. Ο Στέλιος Βότσης μεταφέρει τη γεωμετρική κομψότητα των πλανητικών του Αγγέλων και τις δωρικές αναλογίες των οπτικών του αφηγήσεων, ο Στας Παράσκος τους χρωματικούς χυμούς μιας ζωγραφικής γλώσσας που υπερασπίζεται την ιθαγένεια με όρους διεθνείς και ο Στέφος Μεταξάς τους ποιητικούς λαβυρίνθους ενός κόσμου τόσο αλλού σαν παραμύθι, αλλά και τόσο περίπλοκου σαν το κουβάρι της Αριάδνης.

Το αποτέλεσμα το βλέπετε! Λογική, επιθυμία, συναίσθημα, στοχασμός, λογιοσύνη, λαϊκότητα, αυθορμητισμός, μέτρο, ρυθμός, αντιθέσεις, όλα μαζί συνθέτουν το μαγικό κεραμίδι του Αγίου Αθανασίου. Η μαγεία -η αλχημεία της τέχνης!

Οταν ο Βερόκιο ζωγράφιζε τη «Βάπτιση του Χριστού» λέγεται ότι ο μαθητής του Λεονάρντο ντα Βίντσι ζωγράφισε τον ξανθό, μεταφυσικό άγγελο δεξιά.

Ο Μπρέγκελ ο Βελούδινος είχε κι άλλους συνεργάτες στις συνθέσεις του για να του φτιάχνουν τα πουλιά ή τα λουλούδια γύρω από τα ιερά πρόσωπα. Ενώ ο Ρούμπενς επέβλεπε απλώς τους βοηθούς του όταν μεγέθυναν τις επικές του συνθέσεις.

Η μοντέρνα τέχνη μάς δίνει ανάλογα, πλην σπάνια, παραδείγματα καλλιτεχνικών συνεργασιών: Ομάδα Brucke, Bauhaus, Σουρεαλιστές, Ποπ αρτ κ.ά.

Βλέπετε σ' όλες αυτές τις περιπτώσεις της συνεργασίας ο κάθε δημιουργός οφείλει να αναστείλει το ego του, να υποτάξει το εγώ του στο συμφέρον του συνόλου. Κι αυτό σε μιαν εποχή τόσο αλαζονική, εξαιτίας ανασφάλειας κυρίως, δεν είναι εύκολο.

Οι σύγχρονοι καλλιτέχνες εγκλωβισμένοι σε ένα αδιέξοδο star system έχουν αποφασίσει να ζουν μόνοι κι ακοινώνητοι σαν τους λύκους.

Η αληθινή όμως τέχνη εκκολάπτεται μεν στην ιερή μόνωση, αλλά θάλλει μέσα από τον διάλογο και την επικοινωνία. Αλλιώς καταλήγει σε θλιβερό αυτισμό.

Τι υπέροχο μάθημα λοιπόν για τους νεότερους αυτή η τρισυπόστατη ζωγραφική των τριών φίλων, τι παρηγοριά σε μια εποχή που όλοι οι κυρίαρχοι μηχανισμοί μοχθούν για να θέσουν τους ανθρώπους όχι δίπλα αλλά απέναντι. Αλλά και τι κέρδος για μας τους υπόλοιπους, οι οποίοι καλούμαστε να διαβάσουμε τους συγκεκριμένους πίνακες με μιαν καινούρια ελευθερία. Μακριά από έτοιμες συνταγές. Γιατί μην ξεχνάτε: Το έργο τέχνης μπορεί να αρχίζει από το μυαλό και τα χέρια του δημιουργού του αλλά ολοκληρώνεται στο μυαλό και τα μάτια του υποψιασμένου αποδέκτη. Δικαιοσύνη!

ΥΓ. 1: Θυμάμαι, τώρα, το κοινό έργο - μηχανή των R. Indiana και R. Rauschenberg στη Συλλογή Σμάλενμπαχ του Ντίσελντορφ.

ΥΓ. 2: Διαβάζω στην, εξαιρετική, όσο και πολυτελέστατη, ελληνική έκδοση του έργου «Η τέχνη από το 1900» των Hal Foster, Rosalind Krauss, Yve-Alain Bois και Benjamin Buchloh (ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ, επιμέλεια Μιλτ. Παπανικολάου) κι άλλες περιπτώσεις ζευγαριών όπως οι Αλμπερς - Σλέιτερ Μαρκί, Ράουσενμπεργκ - Κέιτζ, Ντεμπόρ - Ασγκερ Γιορν, Βιλεγκλέ - Ενς (Hains) κ.λπ. Το βιβλίο παρακολουθεί τα γεγονότα χρόνο με το χρόνο και σε κρίσιμες ενότητες παραθέτει στρογγυλές τράπεζες των συγγραφέων! Λείπουν όμως οι κοινοί πίνακες Μπέικον - Φρόιντ όπως και η οποιαδήποτε αναφορά στο έργο του τελευταίου. Ούτως ή άλλως, όμως, ο ογκώδης αυτός τόμος είναι ό,τι καλύτερο κυκλοφορεί ως προς τη μοντέρνα και τη σύγχρονη τέχνη στον τόπο μας.

ΥΓ. 3: Συμπληρώνονται φέτος τα 40 χρόνια από το θάνατο του Ντισάν και τα 100 χρόνια από τη γέννηση του λεπταίσθητου μοντερνιστή ποιητή Γιώργου Σαραντάρη (1908-1941). Ενός «Σολωμού» του Μεσοπολέμου -κι όχι μόνο για την ιταλομάθειά του- που ξεχάστηκε γρήγορα:

«Ο ύπνος είναι ένας απλοϊκός άνθρωπος γεμάτος δώρα... που τα μαζεύουν όλοι. Ο ύπνος είναι ένας κύκνος αυθόρμητος που ανάβρυσε πάνω στα νερά της ψυχής. Ο πόθος μας δεν του μοιάζει».

Ο Μ. Στεφανίδης είναι μέλος των Π.Π.Π. (Ποιητών Προφορικής Ποίησης).


Ο Στέφος Μεταξάς στην τελευταία ατομική του έκθεση (Λευκωσία, 2007)
7 - 24/02/2008

Σάββατο 16 Φεβρουαρίου 2008

Κλάματα

(Της Δάφνης)

Δάκρυ-δάκρυ πέφτουνε της βροχής οι στάλες

Π. Γαβαλάς
Α. Κουλούρης

Τι ντροπή! Τόσον καιρό και δεν ήξερα η λέξη «κλάμα» με πόσα και ποια δάκρυα γράφεται. Κι έφτασε ένα μωρουδίστικο προσωπάκι πλημμυρισμένο, μαύρα χαράματα, από μια βροχή παραπόνων για να με πάρει απ' το χέρι και να μου συλλαβίσει, το ένα μετά το άλλο, όλα τα κλάματα αυτού του κόσμου. Μέχρι τότε υπερηφανευόμουν και θεωρούσα ένδειξη ευαισθησίας μοναχά το δικό μου δάκρυ. Τώρα έμαθα πως ισχύει εντελώς το αντίθετο. Τα προσωπικά μας δάκρυα παρηγορούν συνήθως έναν πληγωμένο εγωισμό και συχνά καταλήγουν σε καταβόθρες αυτισμού. Αυτό όμως που μόνο μετράει -και που ελάχιστα μας απασχολεί- είναι το δάκρυ των άλλων. Εφτασα πενήντα χρόνων για να (ξανα)γίνω μαθητής στον πόνο προσπαθώντας να τον αποφλοιώσω απ' οτιδήποτε ατομικιστικό. Να τον πολλαπλασιάσω με όρους οικουμένης. Επειδή ωστόσο τα δάκρυα των ανθρώπων ποτίζουν πρώτα τη φρυγμένη γη ή τα διψασμένα δάση και μετά οι βροχές του Θεού. Ανέκαθεν συνέβαινε έτσι.

Γιατί, αλήθεια, κλαίει ένα μωρό; Ετσι εκφράζεται, λέει η παιδοψυχολογία, μιλάει, επικοινωνεί, ζητάει ανταπόκριση και δηλώνει πως κάτι το ενοχλεί. Ή, απλώς, κλαίει για να πει «υπάρχω!». Ομως εγώ πια μαθαίνω πως ένα μωρό κλαίει για τα δάκρυα όλου του κόσμου. Αυτού που υπάρχει κι αυτού που υπήρξε. Και πως μόνο ένα βρέφος έχει ένα τέτοιο, τρομαχτικό δικαίωμα. Τα δάκρυά του καθίστανται έτσι πολυτιμότερα από τα αιφνίδια, καταγάλανα χαμόγελά του, καθώς χύνονται κρουνηδόν με ακατάσχετους λυγμούς σαν σπονδή στη ματαιότητα και την απώλεια και σαν χρησμός για το κακό που παραμονεύει. Και που μπορούμε, με λίγα περισσότερα δικά μας δάκρυα, να το ξορκίσουμε. Αν όχι για πάντα, τουλάχιστον προσωρινά. Τα δάκρυα ενός βρέφους συμβολίζουν επίσης την προκατακλυσμιαία διαφάνεια, είναι το υφάλμυρο κουκούτσι της αθωότητας, αποδίδουν πιστά τη γεύση νεογέννητης Αφροδίτης ή ακόμη την υφή σύννεφων που κολυμπάνε, αντιστρόφως της συνήθειάς τους, σε ωκεανούς.

Α, ο Γιάννης Βαρβέρης πόσο δίκιο έχει όταν γράφει πως «όλοι εσείς που ταξιδεύετε στα μάτια μου, προσέξτε μην βάλω τα κλάματα και σας πνίξω». Εκεί συμβαίνουν οι μεγάλοι κλυδωνισμοί και ξεσπούν οι θυελλώδεις καταιγίδες. Στα βλέμματα των ανθρώπων έχουν τις ρίζες τους και οι καταχθόνιοι σεισμοί και οι ανεπαίσθητοι φρικιασμοί μιας σοροκάδας...

Απ' τα βλέμματα, εξάλλου, κρέμονται οι επιθυμίες, σαν τους καρπούς απ' το δέντρο της Γνώσης ή σαν τα σταφύλια που ανεμίζει προκλητικά εμπρός στο ανυπόμονο χέρι του μικρού Ερωτα ο παίζων Σάτυρος του Χαλεπά.

Σε κομψές καμπύλες που ανοίγουν και κλείνουν στο χώρο καθώς τα σώματα σαλεύουν, εγκλωβίζεται η γοητεία του συγκεκριμένου γλυπτού (όπως και κάθε αληθινού γλυπτού άλλωστε).

Τι γενναιοδωρία, λοιπόν, αυτά τα δάκρυα εκ μέρους των βρεφών προς έναν τέτοιο κόσμο κι ένα πλήθος παρασυρμένο απ' τη λατρεία της ηλίθιας καθημερινότητας και την ανασφάλεια της μικροαστικής μικρομεσαίας ευτυχίας, το οποίο ξέχασε, από επαγγελματική διαστροφή, να δακρύζει. Πιστεύω πως αυτά τα κλάματα κρατούν την ισορροπία του πλανήτη και, έστω ανεπιγνώτως, ισοφαρίζουν το έλλειμμα ανθρωπιάς όλων μας. Αυτό το μωράκι που σπαράζει δίπλα μου, προχωρημένα μεσάνυχτα, κλαίει ενστικτωδώς για τα πάθη και τις πληγές του κόσμου, ενώ συγχρόνως επείγεται να ποτίσει μ' όλον τον ενθουσιώδη οίστρο των δακρύων του κάποιες άνυδρες ψυχές. Αύριο θα μεγαλώσει και το κλάμα του θα καταστεί περισσότερο υπολογιστικό. Ενας απαιτητικός εαυτός θ' αναρριχηθεί στα κλαδιά αυτού του μικρού θαύματος που με κοιτάζει τώρα μ' ένα σοβαρό βλέμμα παιδιογέροντος και που είναι έτοιμο είτε να φωτίσει γύρω με λαμπρό γέλιο ανατολής είτε να με γειώσει μ' αιφνίδιο μπουρίνι λυγμών. Κι έπειτα, αυτός, ο γλυκαντικός κυματισμός των παραπόνων που κοπάζουν σιγά σιγά! Είναι τότε ακριβώς που η ευτυχία μετριέται με δευτερόλεπτα. Τα δάκρυα στεγνώνουν, οι λυγμοί σταματούν, τα βλέφαρα βαραίνουν, η αναπνοή γίνεται κανονική, η Αριάδνη ήδη κοιμάται. Κι είναι η σειρά σου τώρα κοιτώντας την στο μυρωδάτο λίκνο να δακρύσεις όσο κι αν θέλεις να αυτοκυριαρχηθείς. Ούτως ή άλλως τα δάκρυα της ευτυχίας είναι η δύναμη της αδυναμίας σου.

ΥΓ. 1: Τι κρίμα που το φλερτ μου με τους εκάστοτε υπουργούς Πολιτισμού κρατάει τόσο λίγο. Είναι γιατί, παρά την έμφυτη ροπή μου προς ονειροπόληση, η πραγματικότητα εμφανίζεται πάντοτε αμείλικτη.

ΥΓ. 2: Οποιος ενδιαφέρεται ειλικρινά για τη σημερινή κατάντια του ΥΠΠΟ, πρέπει να ψάξει τις παρενέργειες του περίφημου υπουργοκεντρικού πολυνόμου Βενιζέλου, ο οποίος λειτουργεί ως η απόλυτη βούληση του ενός. Ο υπουργός, αποκλειστικά, στελεχώνει, βάσει του νόμου αυτού, επιτροπές, διορίζει διευθυντές, μοιράζει κονδύλια εν λευκώ, ετάζει νεφρούς, θύει και απολύει. Τα αποτελέσματα τα βλέπετε.

ΥΓ. 3: Απ' την άλλη, η Επιθυμία του επικεφαλής των φίλων της... Μουσικής παραμένει ο υπέρτατος Νόμος του ΥΠΠΟ. Το αν κυβερνάει το ΠΑΣΟΚ ή η Ν.Δ. έχει λίγη σημασία. Οι άνθρωποι του ΔΟΛίου Αρχοντος νέμονται, ακόμη, τα πάντα. Με τις υγείες μας.

ΥΓ. 4: Οφείλει όμως κανείς να παραδεχτεί πως ο νυν πρωθυπουργός και, ένιοι, υπουργοί του γράφουν τις καλύτερες εκθέσεις ιδεών. Στην εφαρμογή υστερούν...

Ο Μ. Στεφανίδης είναι πρόεδρος των φίλων της Μουσικής που βαριακούουν.


7 - 17/02/2008

Σάββατο 9 Φεβρουαρίου 2008

Μέτριοι Μετρ

Είχε που είχε πρόβλημα το ΥΠΠΟ με το φως, του 'πεσε κι ο Γενικός...

Ποιος να το 'λεγε... Ν' αναδειχθεί ο Ζαχόπουλος, αυτός ο σκοτεινός επαρχιώτης, στην πιο cult φιγούρα της δεξιάς. Και στον άνθρωπο που άνοιξε το κουτί της Πανδώρας. Οι νύμφες της Ηλείας και οι δρυάδες της Αρκαδίας τον τιμώρησαν αρκετά. Τώρα ήρθε η σειρά των κυρίως ενόχων να πληρώσουν. Εφόσον το Σύστημα τα 'φτυσε! Κι αδυνατεί, όχι να προστατεύσει τον εαυτό του, αλλά ούτε ν' αναπαραγάγει ακόμη και τις πιο χύδην του εκδοχές. Οι πολιτικές δυναστείες δεν διακρίνουν το είδωλό τους πλέον στον καθρέφτη της εξουσίας σαν τους βρικόλακες ενώ οι πορφυρογέννητοι κωστάκης και γιωργάκης αποδείχθηκαν κατώτεροι από τους μουζίκους τους, Λάκη, Μάκη και σία. Τι μουζική! που θα 'λεγε και ο Κουασιμόδος, ο κουφός καμπανοκρούστης αφουγκραζόμενος το πανδαιμόνιο του απελευθερωμένου ορυμαγδού εκεί ψηλά στον πύργο της Notre Dame. Θυμάστε τη σκηνή με τον Τσαρλς Λότον;

Ετσι, αφού υποστήκαμε στα σοβαρά τις επινεύσεις και τη στιβαρή διοίκηση κάποιων απίθανων τύπων σαν τον Τσοχατζόπουλο ή τον Εβερτ, ήρθε η σειρά της Μιλένας, του Ευθυμίου, του Γιακουμάτου, του Πάχτα, του Σουφλιά, της Πάλλη, για να φτάσουμε στην πλήρη ανατροπή της πραγματικότητας και να βλέπουμε στην ΕΤ3 τον Βασιλικό να μιλάει με τον συγγραφέα Βουλγαράκη -ξέρετε τον Μπομπ- και 169 πανεπιστημιακούς - κατασκευαστές πλυντηρίων εγκεφάλων να ομιλούν περί Ομίλου· φαντάζομαι κατά χονδροειδή απομίμηση του δημοκρατικού Ομίλου του Αλέξανδρου Παπαναστασίου. Μεγέθη και μεγέθη... Οσων δεν διαθέτουν ούτε την ελάχιστη τσίπ(ρ)α επάνω τους.

Τα πολιτικά, λοιπόν, προϊόντα να ψωνίζει κανείς στο Mall της γειτονιάς του, όπου πλέον και θα ψηφίζει όταν οι δημοσκοπήσεις αποφασίσουν κι όταν το marketing των πρωθυπουργευόντων δημοσιογράφων κρίνει ότι «επέστη η ώρα». Η ομερτά των εκδοτών-εργολάβων θα διαλέγει στη συνέχεια κάποιον φωτογενή -λέμε τώρα- και θα τον στέλνει στου Μαξίμου συνοδευόμενο πάντα από έναν μεγαλοδημοσιογράφο εμπιστοσύνης. Για να κάνει την, επικοινωνιακή, δουλειά. Και ο «φωτογενής» θα ζει καλά, αρκεί να μην του (την) πέφτει ο Γενικός. Οπως τώρα. Γιατί τότε το Σύστημα θα αυτοαποκαλύπτεται με τον εκκωφαντικό τρόπο που βιώνουμε αυτόν τον καιρό. Σε όλες τις βαθμίδες του. Δείτε λ.χ. πόσο ανύπαρκτοι κυ-ρι-ο-λε-κτι-κά είναι οι τρεις δήμαρχοι Αθήνας, Πειραιά και Θεσσαλονίκης. Παρά την υψηλή τους «φωτογένεια». Για να μην σας θυμίσω την τ. Υπερνομάρχιδα! Κι ας έχουν εκλεγεί απαξάπαντες με θηριώδεις πλειοψηφίες. (Το δίκιο των πολλών που γράφαμε τις προάλλες.) Κακλαμάνης, Φασούλας και Παπαγεωργόπουλος... Ονόματα που δεν παραπέμπουν πια σε τίποτε κι αποδεικνύουν την σπάνιν των προσώπων που συγκροτούν το Σύστημα. Πολλώ μάλλον των ονομάτων. Του οποίου (Συστήματος) χρυσές εφεδρείες, έτοιμες για δράση, είναι η Ντόρα, ο Βενιζέλος, ο Αβραμόπουλος, η Διαμαντοπούλου κ.ο.κ. Η αποθέωση του κοινότοπου!

Η τηλε-δημοκρατία φώτισε τόσο πολύ τους κολαούζους της που τους «έκαψε» (όπως λένε στην ορολογία τους οι διευθυντές φωτογραφίας και οι κάμεραμεν). Η εκδίκηση της εικόνας μ' άλλα λόγια για τους μέτριους μετρ.

Πρόσωπα που επ' ουδενί αντανακλώνται στα κάτοπτρα της Ιστορίας. Η δική μας εκδίκηση. Εγραφε ο Καρλ Κράους: «Ο Κόκοσκα έφτιαξε το πορτρέτο μου. Οσοι με ξέρουν πιθανόν να μη με αναγνωρίσουν. Είναι σίγουρο όμως πως όσοι δεν με ξέρουν, θα με αναγνωρίσουν».

Ποιος απ' τους «αστέρες» υπηρεσίας θα μπορούσε να ισχυριστεί κάτι ανάλογο;

ΥΓ.1: Ο ένας «δίνει» τον άλλον κι οι πιο «μεγαλόσχημοι» αποδεικνύονται θλιβερά θρασίμια. Αυτή η κατάλυση και του πιο στοιχειώδους κώδικα τιμής που ισχύει με όρους ζωής ή θανάτου ακόμη και στον Υπόκοσμο, εξέλιπε από τις σοβαροφανείς εκδοχές της κοινωνίας μας. Ιδού η μέγιστη απόδειξη της μέγιστης κρίσης που μας κατατρύχει.

ΥΓ.2: Μιλώντας για τα τηλε-πλήθη, τους «ηγέτες» τους και την ευθυκρισία αμφοτέρων, θυμήθηκα τι μου έλεγε ο συνθέτης Μπάμπης Κανάς: Η διαφορά της ποπ από τη σοβαρή μουσική είναι ότι στην πρώτη χιλιάδες ακούνε 3-4 νότες, ενώ στη δεύτερη 3-4 ακούνε χιλιάδες.

ΥΓ.3: Εστω, ας μας κυβερνούν αυτοί, αφού αυτοί μας αξίζουν. Αρκεί να μην κάνουν τόση φασαρία.

ΥΓ.4: Από την πρωινή εκπομπή του Γ' «Μάνος, Σεβαστιανός, Φλόιντ» (sic!) ακούσαμε ότι στις 23 Ιανουαρίου εορτάζει ο Αγιος Κλήμεντος Αγκυρας. Βοήθειά του, του παρουσιαστή. Της Αγίας Γραμματικής πότε είναι; Ο Οσιος Λαϊκισμός, ο Αθεόφοβος γιορτάζει, πάντως, καθημερινά.

ΥΓ.5: Στο μέτρο της αδυναμίας της υπάρχει μια αριστερά, όχι «επαγγελματική», όχι «συνδικαλίστρια», όχι κουραστικά «τηλε-θυμωμένη» σαν την Κανέλλη, όχι ετοιματζίδικα στρατευμένη αλλά γεμάτη πρωτόφαντη δύναμη. Είναι αληθινά οργισμένη, δεν ξέρει, ακόμη, τις λύσεις (αλλά τις υποπτεύεται), δουλεύει από κάτω με υπόγειες, λαϊκές συλλογικότητες, περιφρονεί την κομπορρημονούσα ηλιθιότητα των εστέτ και των μέτριων μετρ και... χαμογελάει.

Οταν πεθάνω/μην με ψάξεις σ' έναν τάφο/θα κείτομαι πάντα κάτω/από όποιο σύννεφο βρέχει. (Χριστόδουλος: Κέρδισε έναν εξαιρετικό θάνατο δραπετεύοντας απ' τη μετριότητα)


Adam Mcewen, Ατιτλο 2002 (Συλλογή Lambert).
Ο Μ. Στεφανίδης είναι (επικηρυγμένος) ηγέτης του Π.Ο.Π. (Προβληματικού Ομίλου Προβληματισμού).

ΑΝΑ(Ν)ΤΡΟΠΗ!

Αυτό ήταν λοιπόν. Πιάσαμε πάτο. Το σύστημα κατάρρευσε και αδυνατεί όχι ν' αναπαραχθεί αλλά ούτε καν να προστατεύσει τους οργανικούς εκπροσώπους του. Ξέρετε, αυτούς τους σοβαροφανείς, γραβατωμένους κυρίους Τίποτε, που αφού διέγραψαν μιαν «λαμπρή» σταδιοδρομία ιδεολογικού δωσιλογισμού, επικύψεων και συμψηφισμών κατέλαβαν, εντέλει, τους θώκους των ονείρων τους και οδήγησαν με στιβαρό βραχίονα την πατρίδα στα σημερινά της χάλια. Πολιτική, πνευματική, οικονομική και λοιπή ηγεσία τα 'φτυσε. Πώς το λένε. Η ροή των γεγονότων είναι τέτοια που δεν ξέρεις ποιος ταγός θα εκπαραθυρωθεί αύριο, ποιος λαγός θ' αποδειχθεί οσονούπω αλεπού, ποιος καλλιτέχνης θ' αλλαξοπιστήσει, ποιο σύστημα αξιών ή θεσμικό πλαίσιο θ' ακυρωθεί μετά πολλών επαίνων, ποιο κυβερνητικό σχήμα θ' ανατραπεί ως ατελέσφορο και θ' αντικατασταθεί από το... κενό. Ζερό, μηδέν, κενό σύνολο, χάλια μαύρα, τέλος εποχής, τέρμα τα δίφραγκα, στάση (γενικώς και εμπορίου), πώς το λένε. Πάμε γι' άλλα!

Ποιος να το 'λεγε πως η δεύτερη τετραετία Καραμανλή θα αποτελούσε το Βατερλό όχι της Δεξιάς, όχι του Κέντρου, όχι του εγχώριου Νεοφιλελευθερισμού, όχι της συντηρητικής παράταξης αλλά ολόκληρου του μεταπολιτευτικού οικοδομήματος και του κυρίαρχου επί δεκαετίες δικομματισμού! Οικογενειοκρατία, νεποτισμός, αδιαφάνεια, θεσμικά πραξικοπήματα, αναξιοκρατία, βάρβαρος-προγλωσσικός καπιταλισμός, πελατειακό-κομματικό σύστημα, καταλήστευση του κράτους στο πλαίσιο της «συνεργασίας» πολιτικών, επιχειρηματιών και ΜΜΕ, ιδού τα βάθρα μιας Μηχανής, ιδού οι ιμάντες ενός Οργανισμού που βγήκε πλέον μπιελάρ. Δοξάστε τους! Πα-τα-τράκ! Πάτος, τρακ!

Ο πρωθυπουργός, παρά τις πανθομολογούμενες καλές του προθέσεις, αποδεικνύεται ο μοιραίος άνθρωπος του Συστήματος κυρίως γιατί διεκδίκησε εντελώς απαράσκευος την εξουσία και γιατί; από άγνοια ή αβελτηρία ή και τα δύο, δεν τόλμησε στοιχειώδεις μεταρρυθμιστικές κινήσεις, σπαταλώντας χρόνο και εξανεμίζοντας την εμπιστοσύνη ενός ευρέος φάσματος πολιτών που τον έβλεπαν σαν ανανεωτή. Και που τώρα είναι βαθύτατα απογοητευμένοι. Λάθος μέγα και μεθοδολογική έλλειψη διότι φορτώσαμε ρομαντικά ένα πρόσωπο με υψηλές προσδοκίες, αγνοώντας ότι το πρόσωπο αυτό ήταν απλώς ο νέος εκπρόσωπος ενός παλαιού, αμαρτωλού και απαρχαιωμένου συστήματος. Ενας Σημίτης που δεν είχε καν τα προσόντα του πραγματικού Σημίτη.

Ο τόπος μας, βαθύτατα συντηρητικός και γεμάτος μικροαστικά ανακλαστικά ώς τα όρια της χυδαιότητας, απώλεσε τις τελευταίες δεκαετίες και την από αιώνων καλλιεργημένη ροπή του προς το μετριοπαθές, το κομψό και το ανθρώπινο. Αυτή η ανατροπή των σχέσεων με τους συνανθρώπους και το περιβάλλον στο όνομα ενός ιδεοληπτικού γιγαντισμού που αφορούσε τόσο τα άτομα όσο και την κυρίαρχη ιδεολογία -αφόρητος εγωτισμός συνδυασμένος με πατριδοκαπηλική ρητορεία και βουλιμικό καταναλωτισμό- διέβρωσε κοινωνικές τάξεις, ανθρώπινες συμπεριφορές, πνευματικές αντιστάσεις. Αν ονομάσετε τον παραχθέντα πολτό Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ ή ό,τι άλλο βούλεσθε, μικρή σημασία έχει. Τα μεγέθη πλέον εκπίπτουν ακατάσχετα ώσπου να γίνουν αξιοθρήνητα, οι ηγέτες είναι φαιδροί στην οιηματική αμηχανία τους, ο πολύς κόσμος βουλιάζει στην αμάθεια και την αγωνία τής, ει δυνατόν αβρόχοις ποσίν, επιβίωσης. Κανείς δεν θέλει να ρισκάρει τίποτε, να θυσιάσει το απειροελάχιστο από την πολύτιμη «ατομικότητά» του, για κάτι που να υπερβαίνει τα όρια του αφαλού του, με αποτέλεσμα να κυριαρχούν γύρω μας η αγένεια, η επιθετικότητα, το παραλήρημα, η γελοιότητα και η νευρωτική κατάθλιψη. Οι Μάκηδες και Λάκηδες, οι μαφιόζοι και οι λακέδες είναι απλώς επιφαινόμενα.

Σ'αυτό το συντηρητικό αδιέξοδο εγκλωβίστηκε εν πολλοίς κι εκείνη η Αριστερά που δεν παραδέχτηκε την κρίση της και που δεν ανέτρεψε τις πεπαλαιωμένες Αφηγήσεις και τις εδραίες σίγουρες Ερμηνείες. Σ' αυτή λοιπόν τη φάση όποιος δείξει πρώτος αφενός την προσωπική αδυναμία, κι αφετέρου τα αόρατα ρούχα του βασιλιά θα αποτελέσει μιαν ουσιαστική ελπίδα για το δυσοίωνο μέλλον μας. Ενα κάποιο συλλογικό χαμόγελο ανατροπής (κι ανα-ντροπής).

ΥΓ.1 Οι άκρως επιτυχημένοι κύριοι Μάκης, Θέμος και Κύρτσος ξεκίνησαν τη θυελλώδη σταδιοδρομία τους από την ΚΝΕ.

ΥΓ.2 Ο Κούνδουρος έλεγε πρόσφατα πως ο Ζαχόπουλος είναι ο σωτήρας μας, γιατί επέβαλε στους πάντες να μιλήσουν για πολιτισμό.

ΥΓ.3 9 πολυεθνικές ελέγχουν το 90% της παγκόσμιας ενημέρωσης

ΥΓ.4 Προσωπικά θαυμάζω την αντοχή του κ. Βενιζέλου. Στις σφαλιάρες.

ΥΓ.5 Κοίτα να δεις που, έστω μακροπρόθεσμα, τα δάση εκδικούνται.

Ο Μ. Στεφανίδης (επιμένει να) είναι πρόεδρος του ΜΟΠΠ (Μη Ομίλου Προβληματικού Προβληματισμού)

Κυριακή 3 Φεβρουαρίου 2008

Οι πολλοί και το δίκαιό τους

Τρώτε σκατά! Τόσες μύγες δεν μπορεί να κάνουν λάθος

(Ανώνυμο γκράφιτι στο Παρίσι)

Του Γ. Αριστηνού

Η κυρία Πραγματικότητα απόλυτα ικανοποιημένη από τον εαυτό της φόρεσε το πιο ωραίο, διάφανο φόρεμά της που το είχε αγοράσει απ' τον ίδιο ράφτη, ο οποίος είχε ράψει και τα αόρατα ρούχα του βασιλιά, διόρθωσε μεταφορικά το ρουζ στη μύτη της και κατευθύνθηκε περιχαρής στην κεντρική πλατεία. Εκεί ήταν όλα υπέροχα κάτω από έναν λαμπρό ήλιο που φώτιζε τις λέξεις, τα χρώματα, τα πρόσωπα κι επίσης όλα τα λουλούδια, τα πλαστικά στις ζαρντινιέρες, κάνοντάς τα να φαίνονται τόσο αληθινά που έλεγες πως είναι ψεύτικα. Η κυρία Πραγματικότητα κάθησε στο cafe, και άρχισε να φωτογραφίζει ενθουσιασμένη με το κινητό της τη γύρω πραγματικότητα. Τότε, όλες οι εικόνες μαζί με τις λέξεις τους, οι υπερήφανες μαμάδες που έτρεχαν πίσω από τα μωρά τους, οι νεαροί που χαμογελούσαν στις κοπέλες, οι κοπέλες που έριχναν γλωσσαλγικές ματιές στους νεαρούς, ο σερβιτόρος που σοβαρός κουβαλούσε τις παραγγελίες, όλα δηλαδή τα πράγματα και τα πρόσωπα της πραγματικότητας έγιναν αμέσως ένα κλικ, ένα ενσταντανέ, ένα καρεδάκι στον φακό της κ. Πραγματικότητας· σαν τα παγωμένα πλάνα της ζωγραφικής του Μπαλτύς. Επειτα, η κυρία Πραγματικότητα έβαλε το κινητό στην τσάντα της, φόρεσε τα σκούρα της γυαλιά για να προστατευθεί από τον ήλιο και αυτόματα όλα τα πράγματα, οι λέξεις και τα πρόσωπα ξεκοκάλωσαν πάλι κι άρχισαν να κινούνται σε πραγματικούς ρυθμούς.

Μόνο που τώρα είχαν την απόχρωση -τι περίεργο- των γυαλιών που φορούσε η κυρία Πραγματικότητα. Της οποίας το ωραίο, διάφανο φόρεμα είχε πια αρχίσει να κιτρινίζει ώσπου έγινε εντελώς καφετί! «Μικρό το κακό» μονολόγησε απτόητη εκείνη. «Θα το πλύνω στο πλυντήριο των εντυπώσεων και σε βαθμούς superrealistic 100% και θα ξαναγίνει πάλι όπως πριν».

Επειτα σκέφτηκε, όπως το συνήθιζε, το παρελθόν της ως πραγματικότητας και πραγματικά ανησύχησε για το μέλλον της. «Τι θα γίνω, Θεέ μου, αύριο που θα μεγαλώσω;», σιγοψιθύρισε και μελαγχόλησε. Και τότε όλα τα χαρούμενα πράγματα, οι λέξεις και τα πρόσωπα της πλατείας πήραν μιαν γκρενά απόχρωση. Ακόμη και τα πλαστικά λουλούδια του δημάρχου στη ζαρντινιέρα απόκτησαν αιφνίδια γλυκόπικρη γεύση. Αρχισε επίσης να σκοτεινιάζει.

Πότε, ακριβώς, η κυρία Πραγματικότητα άνοιξε την εφημερίδα της για να πληροφορηθεί τα νέα του κόσμου, τα πραγματικά γεγονότα, μήπως και ενθυμήσει λίγο. Δίπλα της το ραδιόφωνο στη διαπασών έλεγε ειδήσεις, ενώ στην εταζέρα του cafe η τηλεόραση έδειχνε με ενθουσιασμό όλα τα θέματα της πραγματικής τηλεόρασης. Η κυρία Πραγματικότητα διάβαζε πάντα, για να έχει το κεφάλι της ήσυχο, την εφημερίδα με τη μεγαλύτερη κυκλοφορία, άκουγε τον πιο δημοφιλή ραδιοσταθμό και έβλεπε μόνο τις εκπομπές με τις πλέον θηριώδεις θεαματικότητες. «Δεν μπορεί, αυτοί κάτι θα ξέρουν» σκεφτόταν καθησυχασμένη. Μόνο που έτσι, καθώς απορροφημένη διάβαζε και άκουγε και παρακολουθούσε τα γεγονότα, συνειδητοποίησε έντρομη ότι δεν καταλάβαινε πια τίποτε. «Δεν βλέπω τη μύτη μου» αναφώνησε η κυρία Πραγματικότητα με πραγματική, πλέον, ανησυχία. Και μόλις τότε κατάλαβε πως είχε αποξεχαστεί και φορούσε ακόμη τα μαύρα της γυαλιά στην κομψή, την γεμάτη ρουζ, μυτόγκα της. Κρίμα, γιατί το ροζ συννεφάκι είχε έλθει ακριβώς από πάνω και την κατουρούσε ξεκαρδισμένο.

ΥΓ. 1: Κι εγώ που τόσον καιρό πίστευα πως μας κυβερνάει ο δημοσιογράφος κ. Ρουσσόπουλος όπως επιβάλλουν παλαιόθεν η συνταγματική τάξις και ο εκδότης κ. Λαμπράκης... Βλέποντας όμως ότι οι δημοσιογράφοι του ΔΟΛ ερίζουν με τους παλιούς, συναδέλφους των, κ.κ. Μάκη και Θέμο, ανησυχώ. Αυτοί οι δύο πάλι δηλώνουν ότι δεν ανήκουν πουθενά αλλά ότι υπηρετούν -χωριστά- μόνον την αλήθεια. Μύλος! «Ας μας κυβερνούν αυτοί» σκέφτομαι, αρκεί να μην κάνουν πολλή φασαρία. Ελα όμως που ο δημοσιογράφος του Mega κ. Σόμπολος δηλώνει έξαλλος πως είναι απαράδεκτο να μας κυβερνά αυτό το δίδυμο (που χώρισε).

- «Ποιος, πραγματικά, κυβερνάει αυτόν τον τόπο, θεέ μου;» αναρωτιέμαι. Πάντως, δεν πρέπει να είναι η δημοσιογράφος κ. Καραμανλή της ΝΕΤ.

ΥΓ. 2: Οταν είσαι ταλαντούχος σαν τον κ. Τσόκλη και συγκινείσαι από το δράμα των πυρκαγιών, φτιάχνεις αμέσως πολλά έργα με ξύλο κι ένα απλωμένο σπάταλα κόκκινο -χωρίς διαβαθμίσεις- μήπως και καταλαγιάσει η φωτιά που καίει μέσα σου. Το ότι αυτές οι συνθέσεις της οδύνης κοστολογούνται ώς και 150.000 ευρώ, μικρή σημασία έχει. Το παν είναι να εκφράζεται το δράμα. Και, βεβαίως, να αποκαλύπτεται το κόκκινο.

Ο Μ. Στεφανίδης είναι μέλος της Εταιρείας Αινιγμάτων που δεν λύνονται.


7 - 03/02/2008