tag:blogger.com,1999:blog-38176259283768796462024-03-13T20:32:10.495+02:00ΜΑΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣManos Stefanidishttp://www.blogger.com/profile/01303616398919958023noreply@blogger.comBlogger1608125tag:blogger.com,1999:blog-3817625928376879646.post-31251862599460534472024-01-18T08:16:00.002+02:002024-01-18T10:22:28.533+02:00Hello - Good bye Hello - Good bye... Γκαλερί Θάλεια, Άλιμος <div><br></div><div>Ομαδική έκθεση ζωγραφικής με την Κάλλη Καστώρη, τον Βασίλη Σούλη και τον Παντελή Ψαρρά. Guest artist ο Γιώργος Μπαρδάκας</div><div><br></div><div>Ως θεωρητική αφετηρία της έκθεσης αυτής (και του τίτλου της βέβαια) στάθηκε ένα κείμενο του Freud από το 1920 στο οποίο ο πατέρας της ψυχανάλυσης διαπραγματεύεται τη βαθιά σχέση ανάμεσα στην οδύνη της απώλειας και την ηδονή της κατάκτησης. Παρατηρώντας ο ίδιος τον μόλις 1,5 έτους εγγονό του να παίζει μ' ένα παιχνίδι που τη μια το έριχνε μακριά και την άλλη το τραβούσε κοντά του - Fort und Da στα γερμανικά - συνειδητοποίησε πως ο μικρός σκηνοθετούσε μια τεχνητή απώλεια χάνοντας για λίγο το παιχνιδάκι του (fort) για να το ξαναβρεί αμέσως μετά, ανακουφισμένος (da). Ο Φρόιντ μίλησε τότε για την πρώτη συνειδητοποίηση της απώλειας (εν προκειμένω της μητέρας) αλλά και της ωρίμανσης μέσα από την περιπέτεια και την διακινδύνευση. Τη Χαρά μέσα από το πάθος.</div><div>Πολύ περισσότερο, από αυτό το δίπολο, δηλαδή την αρχετυπική και συμβολική κίνηση από το σημείο α ως το σημείο β, ξεκινάει κάθε "αφήγηση", μικρή ή μεγάλη, σπουδαία ή ασήμαντη, είτε πρόκειται για κείμενα είτε για εικόνες. Το "ταξίδι" αυτό της ψυχής, η έκθεση της από την ασφάλεια στην περιπέτεια αποτελεί την απαρχή κάθε αισθητικής - συναισθηματικής εμπειρίας, κάθε τέχνης. Από το ταξίδι του Οδυσσέα ως τα πιο απλοϊκά σχήματα που χαζεύουμε στις σαπουνόπερες τις τηλεόρασης: Κάποιος φεύγει (δράση), χάνεται για ένα διάστημα (δράμα) και στο τέλος επιστρέφει (happy end). Έτσι δημιουργείται η ιστορία. Θα έλεγα πώς από αυτό το αρχετυπικό σχήμα αφορμάται κάθε αφηγηματική τέχνη. Και βέβαια συμπεριλαμβάνω σε αυτή τη διαδικασία και τη ζωγραφική.</div><div> Οι τρεις παρουσιαζόμενοι ζωγράφοι, η Κάλη Καστόρη, ο Βασίλης Σούλης και ο Παντελής Ψαρράς, αφηγούνται, κι αυτοί με τη σειρά τους, τις δικές τους οπτικές ιστορίες κινούμενοι ανάμεσα στον φωτορεαλισμό και τον εξπρεσιονισμό επιμένοντας τόσο στον σχολιασμό των "παθημάτων" του σύγχρονου κόσμου όσο και την καταβύθιση στον εσωτερικό βίο. Οι ιστορίες τους, αν και πολύπλοκες ή πολυεπίπεδες, κινούνται πρωτίστως ανάμεσα σ' ένα καλωσόρισμα (hello) και σε έναν αποχαιρετισμό (good bye). Μια διελκυστίνδα ανάμεσα στο θετικό και το αρνητικό. Την αισιοδοξία του (κάθε) νέου χρόνου και την κατάθλιψη που αφήνει η αποχώρηση του παλιού. Hello και Good bye δηλαδή.</div><div>Θα έλεγα συνοπτικά ότι η ζωγραφική γεννήθηκε από τη ντροπή του κενού, η μουσική από τον φόβο της σιωπής και η ποίηση από την αγωνία των λέξεων να γίνουν εικόνες.</div><div>Κατά τα λοιπά και για μένα ισχύει αυτό που έγραψε κάποτε ο αείμνηστος φίλος Χάρης Καμπουρίδης ότι δηλαδή αντιμετωπίζει και τη φωτογραφία και τον κινηματογράφο ως συνέχεια της ζωγραφικής. Αυτής της αρχέγονης, ανεξάντλητης, πάρα τις κασσάνδρες, μήτρας των εικόνων θα συμπλήρωνα. Πρόκειται για τον αέναο όσο και πεισματικό διάλογο, τα δάνεια ή τα αντιδάνεια, ανάμεσα στην κινούμενη εικόνα και την στατική. Το fort και το da ή το hello και το good bye που εξετάζουμε εδώ. Αφού τα πάντα εκκινούν από μία λευκή επιφάνεια, από μία οθόνη, ένα άσπρο χαρτί, ένα κάδρο, ένα πλάνο. Απ'την άλλη η ζωγραφική - γραφική - γραφή είναι τόσο αρχαία όσο και το προπατορικό αμάρτημα και είναι το ευνοημένο (ευλογημένο) μέσον δια του οποίου ο λόγος γίνεται σάρκα. Και που το φως γεννιέται από τη σκιά όπως ακριβώς το ορατό από το αόρατο. Ποτέ αντίθετα. Συνεχώς.</div><div>Δεν χρειάζονται παραδείγματα νομίζω για να αποδείξει κανείς ότι οι πιο σημαντικοί σκηνοθέτες του κινηματογράφου, οι πιο σημαντικοί φωτογράφοι έχουν κατεξοχήν εικαστική παιδεία, έχουν υπάρξει φανερά ή κρυφά ζωγράφοι, σχεδιαστές ή εικονογράφοι ενώ βαθύτερη φιλοδοξία τους είναι να κάνουν ταινίες τόσο ωραίες όσο κι ένας πίνακας ζωγραφικής, από αυτούς που θαυμάζουμε στα μουσεία ή τις απρόσιτες συλλογές των βαθύπλουτων. Και με την έκθεση αυτή εξετάζω τις ουσιαστικές σχέσεις αλλά και τις διαφορές ανάμεσα στη ζωγραφική, τη φωτογραφία και τον κινηματογράφο ανάμεσα στο ενσταντανέ και την σεκάνς όπως τις διατυπώνουν με ενάργεια οι τρεις ταλαντούχοι δημιουργοί, η <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEgQEXJl7cgAbZG4GJLb6wcHtIH4ENdTC04J7mzF8sZl89rFu-PPTDitDImKauN2hMZ3R4DLMFz3j_uTpvS1LMAiJd6jsz06PlwMuazFRSXAStmnFvwjQIiXi1l9hiV5YYwymPvrm9RiTz6rXNfQRY7bEkBwGm-9pg-2pV8vdtegvdCprXIuN1xWpj4yeCk" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEgQEXJl7cgAbZG4GJLb6wcHtIH4ENdTC04J7mzF8sZl89rFu-PPTDitDImKauN2hMZ3R4DLMFz3j_uTpvS1LMAiJd6jsz06PlwMuazFRSXAStmnFvwjQIiXi1l9hiV5YYwymPvrm9RiTz6rXNfQRY7bEkBwGm-9pg-2pV8vdtegvdCprXIuN1xWpj4yeCk" width="400">
</a>
</div>Κάλλη, ο Βασίλης και ο Παντελής διατηρώντας ο καθένας και την καλλιτεχνική του ιδιαιτερότητα και την αυτοτέλεια της γραφής του. Δημιουργώντας έργα που αντέχουν και σε μια δεύτερη ή και τρίτη ανάγνωση. Έργα που μιλούν για την μοναξιά, την αδυναμία επικοινωνίας, το ανικανοποίητο, τις όλο και πιο προβληματικές σχέσεις των ανθρώπων αλλά και τις πολλαπλές κρίσεις που γενικότερα χαρακτηρίζουν την εποχή μας.</div><div>Τέλος, θέλω να υπογραμμίσω πως όσο πιο εύκολο στην πρόσληψη του είναι ένα έργο, τόσο πιο φτωχό στην αισθητική του αποτίμηση. Όπως για παράδειγμα εκείνος ο κινηματογράφος του εντυπωσιασμού που στοχεύει σ' ένα, όσο το δυνατόν, πιο μαζικό κοινό - το χρήμα γαρ - και επιδιώκει με κάθε τρόπο την άμεση και εύκολη συγκίνηση. Την αδιαμεσολάβητη από την οποιαδήποτε νοητική διεργασία. Όμοια ακριβώς μ' εκείνη τη ζωγραφική που επιδεικνύει, σχεδόν αποκλειστικά, τα τεχνικά - αφηγηματικά της προσόντα στοχεύοντας στον ρηχό ενθουσιασμό των αδαών και τις υψηλές τιμές στην αγορά της τέχνης. Όμως χωρίς βαθύτερο τρόμο, χωρίς δέος, δεν υφίσταται και βαθύτερη συγκίνηση. Και στην πατούσα έκθεση ο προσεκτικός θεατής θα έχει πολλές ευκαιρίες και να προβληματιστεί και να συγκινηθεί.</div><div><br></div><div>ΥΓ. Στην Εθνική Πινακοθήκη αυτό τον καιρό εκτίθεται ένα ιστορικό έργο, το σπονδυλωτό περιβάλλον του Βλάση Κανιάρη με τον χαρακτηριστικό τίτλο "Arrivederci - Willkommen", από την δεκαετία του '70. Σε αυτό ο δήμαρχος μιας ιταλικής πόλης αποχαιρετά τους συμπολίτες του που μεταναστεύουν από το Νότο με το τρένο για τον Βορρά, εν προκειμένω την Γερμανία, για να εργαστούν ως γκάσταρμπάιτερ. Ένα ταξίδι δηλαδή από το "εδώ" στο "εκεί" και που αφορούσε επίσης στην Ελλάδα, την Ισπανία, την πρώην Γιουγκοσλαβία ή την Τουρκία. Hello και Good bye δηλαδή και ο εικαστικός σχολιασμός ενός δραματικού, κοινωνικού φαινομένου με χιλιάδες ατομικές περιπέτειες και ευρύτατες, πολιτικές επιπτώσεις...</div><div><br></div><div>ΥΓ. Γκαλερί Θάλεια. Σήμερα από τις 6 μμ τα προεγκαίνια. Μεταμορφώσεως 1, στη συμβολή λεωφόρων Αμφιθέας και Ποσειδώνος, στο Καλαμάκι. Αύριο, τα επίσημα εγκαίνια από τις 7 μμ με ζωντανή μουσική και γαλλικά κρασιά. Βλέπετε η γκαλερίστρια μας είναι Γαλλίδα.</div>Manos Stefanidishttp://www.blogger.com/profile/07985785016964715670noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3817625928376879646.post-17581935576810308582024-01-08T11:10:00.000+02:002024-01-08T11:10:08.946+02:00Δεν είναι αόρατες!<div>Ζήτω οι γυναίκες! Που δεν είναι αόρατες!</div><div><br></div><div>Όσοι είδατε την ταινία του κατ' εξοχήν εικαστικού Λάνθιμου και μπήκατε στη συζήτηση περί φεμινισμού ή αντιφεμινισμού, θα ήταν ωραίο να ολοκληρώσετε αυτό το νοητικό σας ταξίδι σε μιαν ανάλογη τέχνη που επίσης θέτει ερωτήματα, επισκεπτόμενοι το ΕΜΣΤ και τις εκθέσεις της Χρύσας Ρωμανού (1931 - 2006) και της Λήδας Παπακωνσταντίνου (1945). Όπως επίσης και την έκθεση της Ρένας Παπασπύρου (1938) στην Εθνική Πινακοθήκη. </div><div>Πρόκειται αληθινά για την εκδίκηση - μετά από μία νικηφόρα επίθεση - των γυναικών απέναντι σε μία, συνήθως, "αντρικής οπτικής" ιστορία της τέχνης. Επειδή μιλάμε συχνά - και εγώ μαζί - την περίφημη γενιά του '60 με τον Κεσσανλή, τον Κανιάρη, τον Θόδωρο, τον Παύλο ή τον Δανιήλ αλλά ξεχνάμε τις εξίσου σημαντικές γυναίκες της όπως είναι η Ρωμανού ή η Καναγκίνη. Ή, από τη γενιά του '70 αναφέρουμε τον Λαζόγκα, τον Αληθεινό, τον Μπουτέα ή τον Βαρώτσο αλλά δεν υπογραμμίζουμε, όσο τουλάχιστον αξίζει, την μεγάλη παρουσία της Παπασπύρου, της Διοχάντης ή της Παπακωνσταντίνου. </div><div>Κατ'αρχάς η Ρωμανού: Θυμάμαι όλα εκείνα τα μοναδικά βράδια στα Βριλήσσια, με ουίσκι και με τον αεικίνητο Νίκο να λέει αστεία και να θυμάται της απίστευτες ιστορίες του Παρισιού ενώ η κομψή, μινιόν Χρύσα διακριτικά σε μία γωνιά να καπνίζει συνεχώς αφήνοντας στον σύντροφό της τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Παρότι και η ίδια κυρίαρχησε στο λεγόμενο art mecano κατά τη διαμονή της 20 ολόκληρα χρόνια στο Παρίσι. Από το 1961 ως το 1981. Συγκινητική όθεν η αναδρομική της στο ΕΜΣΤ με τα κολλάζ του διεθνούς Λούνα Παρκ και των διαφόρων χαρτών από τις πόλεις του κόσμου που λάτρεψε ή μίσησε. Πραγματικές και φανταστικές. </div><div>Έπειτα η Λήδα Παπακωνσταντίνου: η γυναίκα - ξωτικό, η σάρκινη γυναίκα, η γυναίκα - είδωλο. Μία χορταστική έκθεση, άψογα παρουσιασμένη, που δείχνει το εύρος της δουλειάς της, από την performance ως τη ζωγραφική, τη γλυπτική και τις τόσο ποιητικές της κατασκευές, όπως για παράδειγμα η Τοστιέρα του Ζενέ. Αλλά και το χειροποίητο θέατρο στις Σπέτσες. Έργο σταθερά αυτοβιογραφικό, πολιτικό, φεμινιστικό, διάφανο, ευρηματικό και απρόβλεπτο. Μία ολόκληρη εποχή μπροστά στα μάτια μας την οποία ζήσαμε οι παλαιότεροι από τις εκθέσεις του Δεσμού ως τα φεστιβάλ της Αυγής ή τις Μπιενάλε στη Θεσσαλονίκη...</div><div>Α propos το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και η διευθύντρια του μάς συστήνουν επίσης σ' ένα εντυπωσιακό show μιαν άγνωστη καλλιτέχνιδα - σε μένα τουλάχιστον - της διασποράς που γεννήθηκε στην Γερμανία και σταδιαδρομεί και εκεί και στο Βέλγιο, την Δανάη Ανεσιάδου (1977). Στην Αριάδνη άρεσαν περισσότερο οι γκιλοτίνες της και σε μένα τα γλυπτά - κίονες από ρητίνη που μου θύμιζαν ανάλογες κατασκευές του επίσης γερμανοθρεμμένου Μιχάλη Αρφαρά. </div><div>Τέλος η Ρένα Παπασπύρου, πρώτη γυναίκα - καθηγήτρια της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών από το 1992 που σπούδασε ζωγραφική και ψηφιδωτό - μωσαϊκό και που έκτοτε επικεντρώθηκε στις εικόνες που κρύβει η ύλη, τα βρώμικα πατώματα και οι ξεφλουδισμένοι τοίχοι για να βρει φόρμες, σχήματα, παραστάσεις ολόκληρες, και αναστήσει πρόσωπα σε ένα μοναδικό όσο και απόλυτο ρεαλισμό του αφηρημένου! Χιλιάδες, μικροσκοπικά πρόσωπα που μας κοιτάνε ανάμεσα από τις κουκίδες και τα σκοτεινά στίγματα των μωσαϊκών δαπέδων ή από τα αντίστοιχα πλακάκια. Εμμονική στην ιδέα της η Παπασπύρου την εξαντλεί κυριολεκτικά ως το μη περαιτέρω σ' ένα πυκνό δίχτυ σημασιών και ερμηνειών. Όπως εξάλλου και η Bella Baxter!</div><div><br></div><div>ΥΓ. Αυτό που κυρίως με ενθουσίασε, είναι η υπεράσπιση της ιστορικότητας δηλαδή η μελέτη και η παρουσίαση της ιστορίας της σύγχρονης τέχνης μας όπως της αξίζει, από τα δύο κεντρικά μας μουσεία. Είναι κάτι για το οποίο και εγώ προσωπικά και άλλοι συνάδελφοι μας έχουμε αγωνιστεί επί δεκαετίες. Δηλαδή όχι μόνο το επικαιρικό αλλά το διαχρονικό. Αρκεί και τα δύο μουσεία να μην φοβούνται τον διάλογο και να μην απορρίπτουν την κριτική. Νομίζω ότι οι νεότεροι έχουν να μάθουν από εμάς, τους παλαιότερους, αρκετά ενδιαφέροντα πράγματα.</div><div>Πέρασα, που λέτε, πολύ ωραία χθες, μετά την βόλτα στην Ακρόπολη και σας συστήνω να επισκεφθείτε και εσείς τα μουσεία μας, τα οποία δεν υστερούν πια σε τίποτε από τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά και αυτό κανείς οφείλει να το αναγνωρίσει. Για να γνωρίσετε τις γυναίκες που είναι δίπλα μας και είναι εξίσου υπεύθυνες για το κοινό μας, πολιτιστικό πρόσωπο. Για τις γυναίκες που λάμπουν και δεν είναι αόρατες!</div>Manos Stefanidishttp://www.blogger.com/profile/07985785016964715670noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3817625928376879646.post-44069722565034393452023-12-20T07:29:00.003+02:002023-12-20T07:33:43.827+02:00Για τη Σημαία μας <div>Σημαίες, σημασίες και ασήμαντοι Σημαίες, σημασίες και ασήμαντοι </div><div><br></div><div>Τί κρίμα να δίνεται δημοσιότητα σ' ένα έργο τέχνης ή μια έκθεση μόνο μετά από κάποιο, θεωρούμενο, σκάνδαλο! Όπως εν προκειμένω στην σύνθεση της εικαστικής δημιουργού και περφόμερ Γεωργίας Λαλέ. Γνωρίζω την Λαλέ και τιμώ τη δουλειά της ενώ παράλληλα πιστεύω ότι αληθινός σκοπός του καλλιτέχνη δεν είναι να διακοσμεί τον κόσμο αλλά να τον αναλύει, να τον εξηγεί κι όσο μπορεί, να τον αλλάζει. </div><div>Σεβόμενος, τέλος, τις ευαισθησίες όλων των συμπατριωτών μου υπενθυμίζω πως ΔΕΝ πρόκειται για την ελληνική σημαία αλλά για ένα φεμινιστικό σχόλιο με ΘΈΜΑ την σημαία και αναφορά στη σύγχρονη, ελληνική κοινωνία πράγμα που είναι εντελώς διαφορετικό.</div><div> Άρα δεν υπάρχει παραποίηση ή προσβολή συμβόλου. Δεν υπάρχει πρόθεση βεβήλωσης, τουναντίον. Οι μικροαστοί μπερδεύουν την εικόνα με την πραγματικότητα και αυτό που μοιάζει με αυτό που είναι. Η Γεωργία Λαλέ με τρυφερό και αισθηματικό τρόπο ανάγει τη δική της σημαία σε σύμβολο της γυναικείας οδύνης. Στο κάτω κάτω αυτή η πατρίδα ανήκει σε όλους. Και ιδιαίτερα στους πιο κατατρεγμένους, στους πιο αδύναμους. Και η Λαλέ κεντάει σεντόνια κακοποιημένων γυναικών σε ροζ - το παραδοσιακά "γυναικείο" χρώμα - για να οπτικοποιήσει έτσι την μοίρα των θήλεων σ' έναν κόσμο που φτιάχτηκε από άντρες για άντρες. Θυμίζω, επίσης, ανάλογα έργα που αποθεώθηκαν, όπως λ.χ την "Ελληνική Σημαία" του Παύλου από χαρτί μασικοτέ και πλέξιγκλας (sic) που φτιάχτηκε μόλις η πατρίδα μας μπήκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ούτε αυτό το έργο ΉΤΑΝ η ελληνική σημαία. Αναφερόταν απλώς σ' αυτή. Θυμίζω την ξεσκισμένη "Ελληνική Σημαία" του Βλάση Κανιάρη πάνω από την γερμανική στο ΕΜΣΤ, έργο που σχολιάζει τις σχέσεις Γερμανίας - Ελλάδας και αναφέρεται στους Έλληνες γκασταρμπάϊτερ και τη φιλοξενία των τευτόνων φίλων μας.</div><div> Περιμένω, άρα, οι διευθύνσεις ΕΜΣΤ και Εθνικής Πινακοθήκης να πάρουν θέση σχετικά και να αντιδράσουν. Αν δεν μιλήσουν τώρα, έστω και συμφωνώντας με την κυβέρνηση, τότε, πότε; Ποιός, διάβολε, είναι ο ρόλος τους, ο ρόλος μας, ως διανοουμένων αν δεν παίρνουμε θέση σε θέματα που αφορούν στην ιστορία της τέχνης και την κριτική; Επειδή είναι κρίμα να σπιλώνεται έτσι προβοκατόρικα μια εικαστική πρωτοβουλία του Προξενείου στην Νέα Υόρκη. Το οποίο εν προκειμένω λειτουργεί και ως εκθεσιακός χώρος. Και βέβαια σ' έναν εκθεσιακό χώρο δεν αποκαθηλώνονται έργα. Κι είναι κρίμα που η δημοκρατία μας λογοκρίνει και δαιμονοποιεί έργα της σύγχρονης τέχνης σαν να είναι χούντα. Και μάλιστα μετά από παρέμβαση - καταγγελία "ευαίσθητων" ακροδεξιών ή "καλαίσθητων" παραθρησκευτικών οργανώσεων. Δεν φτάνει που οι πολιτικοί μας δεν χρησιμοποιούν την σύγχρονη τέχνη ως εθνικό επιχείρημα για τον τόπο, την απαξιώνουν κιόλας.</div><div><br></div><div>ΥΓ. Και επειδή ο υπουργός Εξωτερικών που είναι και καθηγητής πανεπιστημίου δήλωσε ότι αποκαθήλωσε το έργο επειδή ήταν σε δημόσιο κατάστημα, ιδού η (κουρελιασμένη) σημαία του Κανιάρη στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ). Πιο δημόσιο δεν γίνεται!<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEhQeBl25KXt7CJnroXrBq6DAcWXK_Z4XF5GUNG0o5nuD5zhayHCRprjflWS_1cTvWVvUAeT0knOTTa3z-WNGhQVKvRnUFheXhb04N8hVfvadw69PIaX59ycWXgqnIrjGWTPzd4KGbra8-LlJZM-_-KFp4eiQuIM2E0nBoRQh3e2D8Q8_XFBirxlu87hVUM" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEhQeBl25KXt7CJnroXrBq6DAcWXK_Z4XF5GUNG0o5nuD5zhayHCRprjflWS_1cTvWVvUAeT0knOTTa3z-WNGhQVKvRnUFheXhb04N8hVfvadw69PIaX59ycWXgqnIrjGWTPzd4KGbra8-LlJZM-_-KFp4eiQuIM2E0nBoRQh3e2D8Q8_XFBirxlu87hVUM" width="400">
</a>
</div></div>Manos Stefanidishttp://www.blogger.com/profile/07985785016964715670noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3817625928376879646.post-88454548013319663822023-12-19T07:47:00.003+02:002023-12-20T07:39:41.563+02:00Άνοιξη;<div>Πολιτιστική Άνοιξη μέσα στον Δεκέμβριο!</div><div><br></div><div> </div><div>Να λοιπόν που συμβαίνουν και πράγματα υψηλού, αισθητικού επιπέδου σ' αυτή την μίζερη πόλη, σ' αυτές τις περίεργες γιορτές της αγκουσεμένης ευτυχίας και οφείλει κανείς να το υπογραμμίσει. </div><div>Καταχάρηκα χτες, μετά από ευγενική πρόσκληση του απερχόμενου δημάρχου, την πρεμιέρα μιας ευρηματικότατης αναβίωσης των θρυλικών "Απάχηδων των Αθηνών" του Ν. Χατζηαποστόλου, του δικού μας Στράους και πατέρα της ελληνικής οπερέτας στο ιστορικό θέατρο Ολύμπια. Άψογη ορχήστρα, εκλεκτοί ερμηνευτές και χορωδία, φωτισμοί, σκηνικά υψηλού επιπέδου, καλαίσθητα κοστούμια και ένα επαγγελματικότατο σύνολο καθοδηγημένο από τον παλιό μου φίλο Βασίλη Μαυρογεωργίου. Άψογος αρχιμουσικός με μπρίο βιεννέζικο ο Κορνήλιος Μιχαηλίδης. Τρεισήμισι χορταστικές ώρες παράστασης με τις αθάνατες μελωδίες που τις πρωτοακούσαμε από τις γιαγιάδες και τους παππούδες μας για να τις ξανατραγουδήσουμε κι εμείς σήμερα. Τα μεγάλα ατού της παράστασης είναι το πολυεργαλείο που λέγεται Άγγελος Παπαδημητρίου και βέβαια ή διαχρονική Ζωζώ Σαπουντζάκη που στα 90 και χρόνια της κατάφερε να λάμπει επί σκηνής και να δονεί ένα ολόκληρο θέατρο. Μη χάσετε λοιπόν αυτή την παράσταση! Στα πολύ θετικά είναι και το κομψό, ενημερωμένο πρόγραμμα της παράστασης σε επιμέλεια του Πολιτιστικού Οργανισμού του Δήμου Αθηναίων. Είχα δει και την προηγούμενη, διεθνή παραγωγή της "Σεμέλης" του Χαίντελ με τον διεθνή πια αρχιμουσικό Γιώργο Πέτρου. </div><div>Οφείλω εδώ να πω ότι ο κ. Μπακογιάννης, στον οποίον έχω κατά καιρούς ασκήσει πολύ αυστηρή κριτική, αφήνει στον κ. Δούκα μια σημαντική πολιτιστική υποδομή έχοντας δίπλα του γνώστες του χώρου όπως η σύμβουλος Κατερίνα Κοσκινά , οι επικεφαλής της Δημοτικής Πινακοθήκης Χριστόφορος Μαρίνος και των Ολυμπίων Ολιβιέ Ντεκότ, ο Γιώργος Βλαστός κ.α. </div><div>Πιένες και ουρές (!) γνώρισε χτες και το ΕΜΣΤ όπως δείχνει η φωτογραφία του φίλου μου, αρχιτέκτονα Γιώργου Τριανταφύλλου που είχε πάει στα εγκαίνια της έκθεσης "Τί θα συνέβαινε στον κόσμο αν κυβερνούσαν οι γυναίκες;" μαζί με πλήθος κόσμου. Η Κατερίνα Γρέγου διαθέτοντας άποψη, έχει καταφέρει να δημιουργήσει ένα σταθερό κοινό, αποτελούμενο κυρίως από νέους και μάλιστα από τον μικρόκοσμο της ΑΣΚΤ ή των συναφών σχολών, όπως και να συνδυάσει τα έργα του μουσείου με ιδιωτικές συλλογές. Δεν είναι μικρή η συμβολή του αθόρυβου πλην ουσιαστικού προέδρου του ιδρύματος ζωγράφου Άγγελου Αντωνόπουλου. Αναμφισβήτητα μεγάλη επιτυχία είναι η έκθεση, η αφιερωμένη στον Ιάννη Ξενάκη.</div><div>Τέλος, καινούργιος αέρας πνέει - επιτέλους - και στην Εθνική Πινακοθήκη, υπό την νέα της διεύθυνση, και απτό παράδειγμα αποτελεί η αναδρομική της σπουδαίας Ρένας Παπασπύρου, πρώτης γυναίκας καθηγήτριας στην Ανωτάτη, Σχολή Καλών Τεχνών.</div><div> Έχω κατά καιρούς εκφράσει την διαφωνία μου για τον τρόπο με τον οποίο το Υπουργείο Πολιτισμού επιλέγει τους επικεφαλής των κρατικών μας μουσείων, δηλαδή φαβοριτικά και χωρίς ανοιχτές διαδικασίες η προκήρυξη θέσεων, αυτό όμως δεν με εμποδίζει να γράψω θετικά όταν διαπιστώνω πως κάτι θετικό συμβαίνει.</div><div>Χωρίς λοιπόν διάθεση γκρίνιας διαπιστώνω εδώ μία μικρή σύγχυση αρμοδιοτήτων ανάμεσα στα δύο κορυφαία μουσεία της νεοελληνικής τέχνης. Μου φαίνεται δηλαδή πώς η έκθεση της Ρένας Παπασπύρου ταιριάζει περισσότερο στο ΕΜΣΤ,</div><div> - όπως εξάλλου συμβαίνει με την Λήδα Παπακωνσταντίνου - και λιγότερο στην Εθνική Πινακοθήκη η οποία θα έπρεπε να επικεντρωθεί στους παλιότερους καλλιτέχνες και τις ιστορικές περιπτώσεις. Λόγου χάρη εκκρεμούν δραματικά αναδρομικές των μεγάλων αγνώστων Βασιλείου Χατζή, Θεόφραστου Τριανταφυλλίδη ή Διαμαντή Διαμαντόπουλου - οι νεότεροι δεν έχουν ακούσει καν τα ονόματα αυτά - αλλά και ομαδικές παρουσιάσεις όπως για παράδειγμα η Ομάς Τέχνη, ο Κεφαλληνός και το εργαστήρι του, η Σχολή της Θεσσαλονίκης, ο Ελληνικός Υπερρεαλισμός κ.λπ.</div><div><br></div><div> Σημ. Τέλος κάνω έκκληση προς τις διευθύνσεις των μουσείων μας - κατά σύμπτωση 99% είναι γυναίκες - είτε αυτά είναι κρατικά, είτε δημοτικά, είτε ιδιωτικά να ανοιχτούν τολμηρά σε νεότερες και νεότερους συναδέλφους, ιστορικούς τέχνης, επιμελητές ή μουσειολόγους και να επιτρέψουν και σε αυτούς να αναλάβουν πρωτοβουλίες, να προτείνουν ιδέες και να οργανώσουν εκθέσεις. (Όπως, ας πούμε, είναι απαράδεκτο ότι στο ΚΑΣ δεν μετέχουν ιστορικοί τέχνης, διακεκριμένοι συντηρητές ή μουσειολόγοι παρά μόνο η αυλή της Μενδώνη). Δεν επιτρέπεται τα μουσεία μας να αποτελούν κλειστά κυκλώματα προσωποπαγούς εξουσίας. Το ίδιο ισχύει και για το Βυζαντινό Μουσείο και την διευθύντρια του το οποίο πλέον δείχνει συστηματικά εκθέσεις σύγχρονης τέχνης. Αναμένουμε.</div><div><br></div><div><br></div>Manos Stefanidishttp://www.blogger.com/profile/07985785016964715670noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3817625928376879646.post-8903891197993353462023-12-05T07:01:00.002+02:002023-12-05T07:03:38.718+02:00Μισή Τζοκόντα, μίσος ολόκληρο <div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEhbD_yxY12iLN86tPepMkCccQ2VTew8Z0a1peTqwyBXNrVtSDk3lSCBwkNnfSFQOcx1dZErqZpUeWNTp13r7CVICjzakKO09D-T5O5cxoloSMewvWJ1z7Ayqaq3Di_Z97jw0tsIcUXYYjLMFU-Q6JZGPgxxbA3bS2AF9iMXpD4BIojDT0SBKOsZCEC4_80" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEhbD_yxY12iLN86tPepMkCccQ2VTew8Z0a1peTqwyBXNrVtSDk3lSCBwkNnfSFQOcx1dZErqZpUeWNTp13r7CVICjzakKO09D-T5O5cxoloSMewvWJ1z7Ayqaq3Di_Z97jw0tsIcUXYYjLMFU-Q6JZGPgxxbA3bS2AF9iMXpD4BIojDT0SBKOsZCEC4_80" width="400">
</a>
</div><br></div><div><br></div><div>Μήπως είμαστε ανυπόληπτοι πολιτιστικά;</div><div><br></div><div>Η Ελλάδα μόνο μέσω του δυναμικού, πολιτιστικού της παρόντος μπορεί να υπερασπιστεί την αρχαία κληρονομιά της και να πρωταγωνιστήσει στη διεθνή συγκυρία. Είναι αναξιοπρεπές και το κυριότερο, είναι λάθος, να εμφανιζόμαστε σαν οι φτωχοί συγγενείς που διεκδικούν την περιουσία του μακαρίτη. Αυτή η στάση αυξάνει την γνωστή αλαζονεία των Βρετανών και τους επιτρέπει να μας κάνουν ψυχρά ντους όπως αυτό που έγινε προχθές στον Έλληνα πρωθυπουργό. Κάποιος θα έπρεπε να τον έχει προφυλάξει. Και από το Υπουργείο Πολιτισμού και από το Υπουργείο Εξωτερικών και από την πρεσβεία. Σε χθεσινό δημοσίευμα τους πάντως οι Times, σε αντίθεση με τον Guardian, συνέχισαν την επίθεση φιλίας προς την Ελλάδα υποστηρίζοντας για μία ακόμα φορά το αίτημα της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Αθήνα και διαφωνώντας με την συνεχιζόμενη επίσημη, βρετανική άρνηση. Εκφράζοντας έτσι την γενικότερη - προσωπικά δεν έχω πειστεί - μεταστροφή της αγγλικής, κοινής γνώμης αλλά και βρίσκοντας μίαν ακόμα ευκαιρία για να επιτεθούν στον όλο και πιο αδύναμο πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου από το Πετζάμπ, τον κ. Σούνακ. Παρ' όλη όμως τη διεθνή κινητικότητα και την ελληνική επιμονή πιστεύω πως και το Βρετανικό Μουσείο, ανεξάρτητος θεσμός αναμφισβήτητα που δύσκολα ποδηγετείται, αλλά και οι εκάστοτε κυβερνήσεις της άλλοτε Μεγάλης Βρετανίας δεν θα πάρουν ποτέ μιαν απόφαση τελεσίδικης επιστροφής, παρά την κλιμακούμενη, διεθνή πίεση - σύμφωνα με τα εγχώρια ΜΜΕ - εκτός και αν το νομικό πλαίσιο που πρέπει να διαμορφωθεί, είναι, κατά κάποιο τρόπο, υπέρ τους. Δηλαδή αναγνωρίζει το δικαίωμα κτήσης - που θα πει a priori πολιτιστικής υπεροχής - και δεν ανοίγει τον ασκό του Αιόλου επιτρέποντας έτσι και σε άλλες χώρες να διεκδικήσουν τους δικούς τους μοναδικούς θησαυρούς. Θησαυρούς τους οποίους η η αποικιοκρατική "φιλοκαλία" των Βρετανών έχει υφαρπάξει από όλο τον πλανήτη. Αυτό που, τέλος, ξέρουν πολύ καλά οι φίλοι και σύμμαχοι μας αλλά που συνήθως αγνοεί η ελληνική, πολιτική τάξη, είναι ότι τα μουσεία αρθρώνουν κυρίως πολιτικό λόγο και αποτελούν πρωτίστως πολιτικά επιχειρήματα (ως προς το κύρος και τη δύναμη ενός έθνους) και λιγότερο πολιτιστικά και καλλιτεχνικά. Με άλλα λόγια και στο Λούβρο, και στο Μουσείο της Περγάμου του Βερολίνου, η Γλυπτοθήκη του Μονάχου αλλά και στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης η συσσώρευση έργων τέχνης από τόσο διαφορετικούς πολιτισμούς υποστηρίζει κυρίως το συγκεκαλυμμένο ή προφανές imperium των χωρών που στήνουν τέτοια αχανή μουσεία και επιχειρηματολογεί ως προς το δικαίωμα τους για παγκόσμια κυριαρχία. </div><div>Άρα, όπως σωστά υποστηρίζουν οι Times, μόνο ως χρησιδάνειο και υπό πολλές προϋποθέσεις ή ανταλλάγματα θα μπορούσαν οι Βρετανοί να επιστρέψουν τα μάρμαρα του Παρθενώνα. Φοβάμαι, εν προκειμένω, πως η πολιτική που ακολουθεί η Ελλάδα εδώ και μισόν αιώνα δεν είναι η ενδεδειγμένη με τα Υπουργεία Πολιτισμού και Εξωτερικών να ποντάρουν περισσότερο σε συναισθηματικά και λιγότερο σε πολιτικά επιχειρήματα. Ας σημειωθεί εδώ ότι ο πρώτος που έθεσε θέμα επιστροφής των κλοπιμαίων του Έλγιν, ήταν ο βασιλιάς Όθων. Τέλος εντυπωσιακό το επιχείρημα του κ. Μητσοτάκη ως προς την κομμένη Μόνα Λίζα με μια όμως διαφορά:</div><div> Έστω και μισός ο πίνακας του Λούβρου, περιέχει το σύνολο των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών που τον καθορίζουν και τον κάνουν απολύτως ξεχωριστό. Έστω και ένα μόνο τμήμα του περιέχει πλήρως και την ιδιαίτερη γραφή και τις καινοτομίες και την ιδιοφυή αισθητική του Leonardo da Vinci. Το ίδιο συμβαίνει αν ακούσουμε ένα μόνο μέρος, το largo ή το adagio από μία συμφωνία του Μπετόβεν. Μπορούμε από το μέρος να προσεγγίσουμε το όλον. Διαθέτουμε την απαραίτητη και αναγκαία, αισθητική πληροφορία. Όμως στον αρχαίο ναό και ιδιαίτερα στον Παρθενώνα η γλυπτική αρματωσιά του δεν αποτελεί εξωτερικό διάκοσμο αλλά οργανικό συστατικό της δομής του. "Οντολογικό" και αναπόσπαστο στοιχείο της υλικής και της αισθητικής του ολοκλήρωσης. Ο Χάιντεγκερ έχει γράψει σχετικά ένα πολύ διεισδυτικό κείμενο. Έτσι δεν έχει το Λονδίνο τον μισό Παρθενώνα και η Αθήνα τον υπόλοιπο. Δεν πρόκειται δηλαδή για κάτι που - κατάντησε να - είναι ατελές. Στην ουσία δεν έχουν τίποτε και οι δύο αφού εδώ το μέρος επ' ουδενί υποκαθιστά το όλον. Αυτό που διαθέτουν κυρίως το Λονδίνο αλλά μοιραία και η Αθήνα είναι ένα πολυδιαφημισμένο, τουριστικό προϊόν. Συγκεκριμένα: Στο Λονδίνο βρίσκονται οι 56 από τις 97 πλάκες από τη Ζωφόρο και στην Αθήνα οι 40. Επίσης 64 μετόπες εκεί και 48 εδώ. Για να μην αναφέρω τα αετώματα και την άθλια παρουσίαση τους. Αλλά και τον θλιβερό τρόπο που καλύπτει το Βρετανικό Μουσείο τα κενά των γλυπτών: "Marbles still in Athens".</div><div>Είναι ευρύτερα γνωστό πως η περίφημη "Συναυλία των Αγγέλων" του Greco στην Εθνική Πινακοθήκη που αγόρασε ο Ελευθέριος Βενιζέλος στο Μεσοπολέμο δια του τότε διευθυντή Ζαχαρία Παπαντωνίου, είναι το επάνω, κομμένο (!) μέρος μιας ευρύτερης σύνθεσης, ενός "Ευαγγελισμού" και το μεγαλύτερο, το κάτω τμήμα, βρίσκεται στη Μαδρίτη. Εν προκειμένω, το τεμαχισμένο έργο μπορεί να λειτουργεί αυτοτελώς και ως προς τα δύο του τμήματα. Για αυτό εξάλλου εκτίθεται το ένα εδώ και το άλλο εκεί χωρίς ιδιαίτερο πρόβλημα, ενώ κατά καιρούς τα έχουν ενώσει για τις ανάγκες κάποιας περιοδικής έκθεσης. Για τον Παρθενώνα όμως κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική. Τα τμήματα που αφαίρεσε ο Έλγιν, δεν έκοψαν απλώς τον ναό στη μέση, δεν τον ακρωτηρίασαν, τον ακύρωσαν πλήρως ως αισθητική μονάδα. Και έκτοτε τον διατηρεί έτσι ακυρωμένο ένα ακατανόητο μίσος, ένα σύμπλεγμα κατωτερότητας προς ό τι ο Παρθενώνας αντιπροσωπεύει. Γιατί περί αυτού πρόκειται. Κι αυτό είναι ένα διαρκές έγκλημα που βαρύνει ολόκληρο τον δυτικό πολιτισμό. </div><div><br></div><div>ΥΓ. Αλλαγή παραδείγματος: Πρόσφατα, το Hellenic Diaspora Foundation δια του Προέδρου του κ. Βασίλη Καλογηράτου επαναπάτρισε εξ ιδίων πόρων περί τα 20 ιστορικά έργα του μεγαλύτερου καλλιτέχνη της Ελληνικής Διασποράς και ενός εκ των κορυφαίων του 20ου αιώνα διεθνώς, του Θεόδωρου Στάμου (1922 -1997), ισάξιου του Rothko και του Pollock. Κι όμως, αυτό το μείζον, πολιτιστικό γεγονός πέρασε παγερά αδιάφορο από την επίσημη, ελληνική Πολιτεία. Δεν είναι κρίμα; Δεν θα ήταν ένα ακόμη επιχείρημα για τον πρωθυπουργό; Κι άλλη χτυπητή ένδειξη της πολιτιστικής μας ανεπάρκειας. Ο Στάμος δώρισε στην Εθνική Πινακοθήκη, μετά την πτώση της Χούντας, 45 έργα των καλύτερων περιόδων του με το αίτημα να εκτίθενται μόνιμα. Έτσι και συνέβη τότε αλλά δεν συμβαίνει πλέον σήμερα. Θα ήταν άρα υπερβολή αν κάποιος μας χαρακτήριζε πολιτιστικά ανυπόληπτους;</div>Manos Stefanidishttp://www.blogger.com/profile/07985785016964715670noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3817625928376879646.post-70482945516809459312023-11-12T06:45:00.003+02:002023-11-12T08:34:54.275+02:00Τρεις θάνατοι και κάποιοι γυμνοί γλουτοί <div><br><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEjXdHoOt3YOKol9gzEvdS0n9CXVrKKgUirj0UJDfU6OzmDlZsqTgJ-bsrm48VxhMuHn8g7b2PEA2anEFu8mVyCvUbkB0POcAoF0pqTZHFRw3PQnA20myRyTHELxJ3zbKoQCyF5mg1pRbXc2g6NkE4WNgxu02t1MtuEw9QWe97TXeLnIXuFLBNpevyJQ3lI" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEjXdHoOt3YOKol9gzEvdS0n9CXVrKKgUirj0UJDfU6OzmDlZsqTgJ-bsrm48VxhMuHn8g7b2PEA2anEFu8mVyCvUbkB0POcAoF0pqTZHFRw3PQnA20myRyTHELxJ3zbKoQCyF5mg1pRbXc2g6NkE4WNgxu02t1MtuEw9QWe97TXeLnIXuFLBNpevyJQ3lI" width="400">
</a>
</div></div><div><br></div><div><br></div><div>Να ντύσουμε τους γυμνούς, θα μπορούσε να λέγεται αυτό το κείμενο κυρίως γιατί αναφέρεται στους εξής τρεις, πολύ κρίσιμους για την ιστορία της τέχνης, θανάτους: </div><div>Πιο συγκεκριμένα, το 1564 πεθαίνει ο γίγαντας Μιχαήλ Άγγελος σχεδόν ενενήντα χρονών ενώ το 1565, έναν χρόνο μετά, πεθαίνει ο επίσης υπέργηρος πάτρονας του Πάπας Πίος Δ. Τον τελευταίο τον ξέρουμε από τα πολλά πορτρέτα του και ιδιαίτερα εκείνο του Τισιανού. Το 1566, τέλος, πεθαίνει ο πολύ νεότερος Daniele da Volterra, ζωγράφος και μαθητής του Michelangelo, ο επονομαζόμενος Braghettone. Που θα πει ο βρακωτής! Πώς δένουν όλα αυτά; Περιμένετε και θα δείτε...</div><div>Νομίζω ότι δεν υπήρξε στην ιστορία της τέχνης πιο ισχυρή αλλά και πιο αντιφατική προσωπικότητα από τον Μιχαήλ Άγγελο Μπουοναρότι. Εκείνον τον φλωρεντινό δημιουργό που συνέδεσε τους γοτθικούς εφιάλτες του μεσαιωνικού κόσμου με την πιο υψηλή αισθητική της Αναγέννησης, που αναβίωσε την αρχαιότητα με έναν εντελώς προσωπικό, δικό του τρόπο και που προανήγγειλε τις εξελίξεις της γλυπτικής ως τα κράσπεδα του 20ου αιώνα και τον Ροντέν. Που μπορεί να στέκεται ως γλύπτης δίπλα στον Φειδία και τον Πραξιτέλη χωρίς κανένα αίσθημα μειονεξίας. Αλλά και πλάι σε αρχιτέκτονες όπως ο Ικτίνος, ο Μπρουνελέσκι ή ο Μπορομίνι και ζωγράφους όπως ο Ραφαήλ, ο Γκόγια ή ο Σεζάν. Να μην ξεχάσω τα σονέτα του που συνηχούν μ' εκείνα του Σαίξπηρ. Τον άνθρωπο λοιπόν αυτόν τον σέβονταν, τον ζήλευαν αλλά και τον έτρεμαν για τους θυμούς ή την αδιαλλαξία του όλοι οι σύγχρονοι του. Από τους δούκες της Φλωρεντίας ως τους πάπες της Ρώμης. Οι ίδιοι, οι ομότεχνοι του επινόησαν μίαν ιδιαίτερη λέξη για να περιγράψουν την αίσθηση που ανέδιναν τα έργα του, ζωγραφικά και γλυπτικά, την περιώνυμη terribilità. </div><div>Ο Michaelangelo, μόλις 33 ετών, αναλαμβάνει το τεράστιο έργο να ζωγραφίσει την οροφή το μονόχωρου ναού της Καπέλα Σιξτίνα, μέσα στο παπικό παλάτι του Βατικανού. Πρόκειται για μίαν ανώμαλη επιφάνεια περισσότερο από 200 τετραγωνικά μέτρα την οποία τιθασεύσει οργανώνοντας σε παράλληλες ζώνες αφηγηματικές, πολυπρόσωπες ενότητες, εμπνευσμένες από την Παλαιά Διαθήκη, (Γέννηση του κόσμου, δημιουργία του Αδάμ, Έξωση των πρωτοπλάστων, Κατακλυσμός κ.ο.κ. Αλλά και Προφήτες, Σίβυλλες, ignudi, δηλαδή πλάσματα που δορυφορούν τον Παλαιό των Ημερών κ.α για να πλαισιώνουν τις κεντρικές εικόνες). Εδώ δουλεύει σε πολύ δύσκολες συνθήκες επί τέσσερα χρόνια έχοντας μόνο έναν βοηθό, σκαρφαλωμένος στις σκαλωσιές και υπηρετώντας το ακραία επιβλητικό και αποκαλυπτικό όραμα του. Πρόκειται για μία σύνθεση την οποία μιμήθηκε αριστοτεχνικά ο Ραφαήλ και που θα εμπνεύσει όλους τους επιγόνους, τους λεγόμενους μανιεριστές. Από τον Ποντόρμο στον Ρόσο Φιορεντίνο και από τον Αντρέα Ντελ Σάρτο στον Παρμιτζιανίνο. Το έργο αυτό απογείωσε τη φήμη του νεαρού δημιουργού, τον κατέστησε απαραίτητο στον παντοδύναμο, τότε Πάπα Ιούλιο Β από την οικογένεια Ντέλα Ρόβερε αλλά και σε όλους τους διαδόχους του, τον Λέοντα και τον Κλήμη από την οικογένεια των Μεδίκων ή τους Παύλους και τους Πίους από τις οικογένειες των Καράφα ή των Φαρνέζε. Ο Μικελάντζελο κατάφερε να υπηρετήσει, ή μάλλον το αντίστροφο, επέτυχε να τον υπηρετήσουν στην διάρκεια της πολυκύμαντης ζωής του, επτά πάπες!</div><div>Το 1534 ο καλλιτέχνης εγκαθίσταται οριστικά στη Ρώμη εγκαταλείποντας τη γενέτειρα του Φλωρεντία, την εποχή ακριβώς που επιστρέφουν μετά από εξορία οι πρώτοι του προστάτες, οι Μέδικοι. Στη Ρώμη αποδέχεται την παπική παραγγελία για να επιστρέψει στην Καπέλα Σιξτίνα και να αγιογραφήσει τον κεντρικό τοίχο της, αυτόν που βρίσκεται πίσω από την Αγία τράπεζα, αποδίδοντας εκεί το θέμα της Δευτέρας Παρουσίας. Δηλαδή, ενοποιώντας θεματικά το παρεκκλήσιο, να περάσει από την Παλαιά Διαθήκη στην Καινή Διαθήκη και τον θριαμβευτή Χριστό άλλα και στα φρικτά οράματα της Αποκάλυψης του Ιωάννη. Αρχίζει λοιπόν να δουλεύει εντατικά απ' το 1536 και ολοκληρώνει το έργο το 1541. Αρκεί να πω ότι μόνο για να διαμορφώσει τον τοίχο και να τον καταστήσει κατάλληλο για μία τέτοια ζωγραφική - κλείνοντας ένα παράθυρο και διαγράφοντας παλαιότερες τοιχογραφίες - χρειάστηκε έναν ολόκληρο χρόνο! Πρόκειται για την πλέον πολυσύνθετη δημιουργία του: μία ανθρωπότητα που είναι έρμαιο των δυνάμεων του σύμπαντος και στροβιλίζεται σε έναν άπειρο χώρο γύρω από τη κυρίαρχη μορφή του Χριστού - Δία ή Χριστού, Απόλλωνα! Η σύνθεση αναπαριστά το εσχατολογικό δράμα του ανθρώπινου γένους αλλά και το ατομικό δράμα του καλλιτέχνη του ίδιου μία και ζωγράφισε τον εαυτό του απαξιωτικά δίνοντας τη μορφή του στο δέρμα που κρατάει στα χέρια του ο Απόστολος Βαρθολομαίος. Ήταν τόσο συνταρακτική η εντύπωση που προκάλεσε η Δευτέρα Παρουσία στο κοινό ώστε κατά τη στιγμή των αποκαλυπτηρίων, στις 31 Οκτωβρίου 1541, ο ίδιος ο Πάπας Παύλος Γ, Φαρνέζε, γονυκλινής ικέτευσε "Κύριε μη μνησθής των αμαρτιών μου κατά την ημέρα της κρίσεως Σου". Το έργο παρουσιάζει σε μία εκθαμβωτική - μπαρόκ δίνη περισσότερες από 300 μορφές που στροβιλίζονται για να συναντήσουν την αναπόφευκτη μοίρα τους. Οι μπεάτοι τον παράδεισο, οι νταμνάτοι την κόλαση. Οι επτά άγγελοι της Αποκαλύψεως φυσάνε τις μοιραίες, τις τρομερές τους σάλπιγγες. Η αγωνία του Μιχαήλ Αγγέλου για την επερχόμενη Θεία Δίκη ταιριάζει απόλυτα με το πνεύμα της εποχής. Η παπική πολιτική μέσω της μεγαλοφυΐας του τρομερού Τοσκανού κραδαίνει μιαν απειλή προειδοποιώντας: Ο μόνος δρόμος της σωτηρίας είναι η Καθολική Εκκλησία. Ήδη η αντιμεταρρύθμιση μέσα από το έργο αυτό έχει ξεκινήσει. Ο Πάπας Παύλος Γ που ήταν νόθος γιός του δούκα Πιέρ Λουίτζι Φαρνέζε ο οποίος δολοφονήθηκε το 1547 από τον Κάρολο Ε, τόσο εντυπωσιάστηκε από τον Μπουοναρότι ώστε τού παράγγειλε δύο ακόμη ζωγραφικές συνθέσεις για το προσωπικό του παρεκκλήσιο, την Cappella Paolina τις οποίες και φιλοτέχνησε από το 1542 ως το 1550. Πρόκειται για την Μεταστροφή του Παύλου και την Σταύρωση του Πέτρου. Τί σύμπτωση, τα ίδια θέματα, μετά από μισόν αιώνα, θα ζωγραφίσει συνταρακτικά, ένας άλλος Μικελάντζελο, ο μεγάλος τυχοδιώκτης του μπαρόκ, ο Καραβάτζιο στο παρεκκλήσι Cerasi της Σάντα Μαρία Ντελ Πόπολο. </div><div>Όμως τα πράγματα δεν είναι ποτέ ιδανικά όταν μία μεγαλοφυής δημιουργία κατεβαίνει να συναντήσει την κοινωνία των ανθρώπων και τις σκοπιμότητες τους. Από την πρώτη κιόλας παρουσίαση του έργου διάφοροι σεμνότυφοι ή επαγγελματίες πουριτανοί εξέφραζαν σιωπηρά στην αρχή και με ένταση αργότερα τον αποτροπιασμό τους για τα γυμνά σώματα τα οποία στροβιλίζονται στον ουρανό της Δευτέρας Παρουσίας. Μόνο που βέβαια κανείς δεν εν τολμούσε να διαμαρτυρηθεί ανοιχτά στον τρομερό γέροντα. Ούτε ο πάπας ο ίδιος. Έπρεπε να πεθάνει πρώτα ο Μιχαήλ Άγγελος και μόνο τότε ο Πάπας Πίος Δ τόλμησε, εφαρμόζοντας και τις αποφάσεις της συνόδου στο Τρέντο, ν' αναζητήσει τρόπους ώστε η υπερβατική ζωγραφιά που έλαμπε δίπλα στα ιδιαίτερα του διαμερίσματα να καταστεί πιο κόσμια. Η λύση λεγόταν Danielle Volterra, μαθητής του Μιχαήλ Αγγέλου, ο οποίος και ανέλαβε να ευπρεπίσει τα προκλητικά γυμνά, δηλαδή να τους φορέσει αδοιοθύλακες. Να ζωγραφίσει, μ' άλλα λόγια, βρακάκια πάνω στα επίμαχα γυμνά τών υπερφυσικών μορφών της σύνθεσης. Επειδή ο Μικελάντζελο ακολουθούσε τα αρχαία πρότυπα και κλασικότροπες φιγούρες του ήταν γυμνές επειδή έτσι θα τις έφτιαχναν ο Φειδίας ή ο Απελλής. Κι ενώ στήνονται πάλι σκαλωσιές για τις... διορθώσεις, ο Πάπας επείγεται να πεθάνει την επόμενη χρονιά, το 1565, και έτσι δεν προλαβαίνει να δει τα αποτελέσματα της... πλαστικής επέμβασης. Όμως η μοίρα είναι αμείλικτη. Την επόμενη χρονιά, το 1566 πεθαίνει και ο Volterra χωρίς να έχει ολοκληρώσει - ευτυχώς - τις επιζωγραφίσεις του. Έτσι, το έργο παραμένει από τότε έως σήμερα ανέγγιχτο από άλλο, βέβηλο χέρι. Είναι χαρακτηριστικό ότι όταν αργότερα ο Greco από τη Βενετία που ήταν εγκατεστημένος σχεδόν τέσσερα χρόνια, επισκέπτεται τη Ρώμη, τού ζητούν να αναλάβει αυτός την αποκατάσταση των προκλητικών εικόνων. Ήταν το σωτήριον έτος 1570 και στον θρόνο του Αγίου Πέτρου είχε ανέβει ο Πάπας Πίος ο Ε. Δηλαδή να ντύσουμε τους γυμνούς, ή καλύτερα να ντύσουμε τους νεκρούς. Τους τωρινούς και τους μέλλοντες. Ο Δομήνικος προς τιμήν του αρνήθηκε, πρότεινε όμως εξίσου υπερφίαλα στον ποντίφικα: γκρεμίστε αυτόν τον τοίχο κι εγώ θα σας τον φτιάξω καλύτερο! Ο διάδοχος του Πίου Ε ήταν ο Γρηγόριος ΙΓ που ανέβηκε στον θρόνο το 1572. Επρόκειτο για έναν φωτισμένο διανοούμενο ο οποίος δεν είχε χρόνο να ασχολείται με βρακάκια και πάνες! Ας σημειωθεί ότι ήταν αυτός που εκσυγχρόνισε το Ιουλιανό ημερολόγιο και έκτοτε φέρει το όνομα του: Γρηγοριανό! </div><div><br></div><div><div>Είναι ο ντουνιάς ανακριτής</div><div>και ψάχνει να δικάσει</div><div>κι όσοι παράνομα αγαπούν,</div><div>σαν νυχτοπούλια τριγυρνούν,</div><div> σ' αυτήν εδώ τη πλάση.</div><div><br></div><div>Να ντύσουμε τους γυμνούς, θα μπορούσε να λέγεται αυτό το κείμενο κυρίως γιατί αναφέρεται σε εξής τρεις, πολύ κρίσιμους για την ιστορία της τέχνης, θανάτους: </div><div>Πιο συγκεκριμένα, το 1564 πεθαίνει ο γίγαντας Μιχαήλ Άγγελος σχεδόν ενενήντα χρονών και το 1565 πεθαίνει ο επίσης υπέργηρος πάτρονας του Πάπας Πίος Δ. Τον τελευταίο τον ξέρουμε από τα πολλά πορτρέτα του και ιδιαίτερα εκείνο του Τισιανού. Το 1566, τέλος, πεθαίνει ο πολύ νεότερος Daniele da Volterra, ζωγράφος και μαθητής του Michelangelo, ο επονομαζόμενος Braghettone. Που θα πει ο βρακωτής! Πώς δένουν όλα αυτά; Περιμένετε και θα δείτε...</div><div>Νομίζω ότι δεν υπήρξε στην ιστορία της τέχνης πιο ισχυρή αλλά και πιο αντιφατική προσωπικότητα από τον Μιχαήλ Άγγελο Μπουοναρότι. Εκείνον τον φλωρεντινό δημιουργό που συνέδεσε τους γοτθικούς εφιάλτες του μεσαιωνικού κόσμου με την πιο υψηλή αισθητική της Αναγέννησης, που αναβίωσε την αρχαιότητα με έναν εντελώς προσωπικό, δικό του τρόπο και που προανήγγειλε τις εξελίξεις της γλυπτικής ως τα κράσπεδα του 20ου αιώνα και τον Ροντέν. Που μπορεί να στέκεται ως γλύπτης δίπλα στον Φειδία και τον Πραξιτέλη χωρίς κανένα αίσθημα μειονεξίας. Αλλά και πλάι σε αρχιτέκτονες όπως ο Ικτίνος, ο Μπρουνελέσκι ή ο Μπορομίνι και ζωγράφους όπως ο Ραφαήλ, ο Γκόγια ή ο Σεζάν. Να μην ξεχάσω τα σονέτα του που συνηχούν μ' εκείνα του Σαίξπηρ. Τον άνθρωπο λοιπόν αυτόν τον σέβονταν, τον ζήλευαν αλλά και τον έτρεμαν για τους θυμούς ή την αδιαλλαξία του όλοι οι σύγχρονοι του. Από τους δούκες της Φλωρεντίας ως τους πάπες της Ρώμης. Οι ίδιοι, οι ομότεχνοι του επινόησαν μίαν ιδιαίτερη λέξη για να περιγράψουν την αίσθηση που ανέδιναν τα έργα του, ζωγραφικά και γλυπτικά, την περιώνυμη terribilità. </div><div>Ο Michaelangelo, μόλις 33 ετών, αναλαμβάνει το τεράστιο έργο να ζωγραφίσει την οροφή το μονόχωρου ναού της Καπέλα Σιξτίνα, μέσα στο παπικό παλάτι του Βατικανού. Πρόκειται για μίαν ανώμαλη επιφάνεια περισσότερο από 200 τετραγωνικά μέτρα την οποία τιθασεύσει οργανώνοντας σε παράλληλες ζώνες αφηγηματικές, πολυπρόσωπες ενότητες, εμπνευσμένες από την Παλαιά Διαθήκη, (Γέννηση του κόσμου, δημιουργία του Αδάμ, Έξωση των πρωτοπλάστων, Κατακλυσμός κ.ο.κ. Αλλά και Προφήτες, Σίβυλλες, ignudi, δηλαδή πλάσματα που δορυφορούν τον Παλαιό των Ημερών κ.α για να πλαισιώνουν τις κεντρικές εικόνες). Εδώ δουλεύει σε πολύ δύσκολες συνθήκες επί τέσσερα χρόνια έχοντας μόνο έναν βοηθό, σκαρφαλωμένος στις σκαλωσιές και υπηρετώντας το ακραία επιβλητικό και αποκαλυπτικό όραμα του. Πρόκειται για μία σύνθεση την οποία μιμήθηκε αριστοτεχνικά ο Ραφαήλ και που θα εμπνεύσει όλους τους επιγόνους, τους λεγόμενους μανιεριστές. Από τον Ποντόρμο στον Ρόσο Φιορεντίνο και από τον Αντρέα Ντελ Σάρτο στον Παρμιτζιανίνο. Το έργο αυτό απογείωσε τη φήμη του νεαρού δημιουργού, τον κατέστησε απαραίτητο στον παντοδύναμο, τότε Πάπα Ιούλιο Β από την οικογένεια Ντέλα Ρόβερε αλλά και σε όλους τους διαδόχους του, τον Λέοντα και τον Κλήμη από την οικογένεια των Μεδίκων ή τους Παύλους και τους Πίους από τις οικογένειες των Καράφα ή των Φαρνέζε. Ο Μικελάντζελο κατάφερε να υπηρετήσει, ή μάλλον το αντίστροφο, επέτυχε να τον υπηρετήσουν στην διάρκεια της πολυκύμαντης ζωής του, επτά πάπες!</div><div>Το 1534 ο καλλιτέχνης εγκαθίσταται οριστικά στη Ρώμη εγκαταλείποντας τη γενέτειρα του Φλωρεντία, την εποχή ακριβώς που επιστρέφουν μετά από εξορία οι πρώτοι του προστάτες, οι Μέδικοι. Στη Ρώμη αποδέχεται την παπική παραγγελία για να επιστρέψει στην Καπέλα Σιξτίνα και να αγιογραφήσει τον κεντρικό τοίχο της, αυτόν που βρίσκεται πίσω από την Αγία τράπεζα, αποδίδοντας εκεί το θέμα της Δευτέρας Παρουσίας. Δηλαδή, ενοποιώντας θεματικά το παρεκκλήσιο, να περάσει από την Παλαιά Διαθήκη στην Καινή Διαθήκη και τον θριαμβευτή Χριστό άλλα και στα φρικτά οράματα της Αποκάλυψης του Ιωάννη. Αρχίζει λοιπόν να δουλεύει εντατικά απ' το 1536 και ολοκληρώνει το έργο το 1541. Αρκεί να πω ότι μόνο για να διαμορφώσει τον τοίχο και να τον καταστήσει κατάλληλο για μία τέτοια ζωγραφική - κλείνοντας ένα παράθυρο και διαγράφοντας παλαιότερες τοιχογραφίες - χρειάστηκε έναν ολόκληρο χρόνο! Πρόκειται για την πλέον πολυσύνθετη δημιουργία του: μία ανθρωπότητα που είναι έρμαιο των δυνάμεων του σύμπαντος και στροβιλίζεται σε έναν άπειρο χώρο γύρω από τη κυρίαρχη μορφή του Χριστού - Δία ή Χριστού, Απόλλωνα! Η σύνθεση αναπαριστά το εσχατολογικό δράμα του ανθρώπινου γένους αλλά και το ατομικό δράμα του καλλιτέχνη του ίδιου μία και ζωγράφισε τον εαυτό του απαξιωτικά δίνοντας τη μορφή του στο δέρμα που κρατάει στα χέρια του ο Απόστολος Βαρθολομαίος. Ήταν τόσο συνταρακτική η εντύπωση που προκάλεσε η Δευτέρα Παρουσία στο κοινό ώστε κατά τη στιγμή των αποκαλυπτηρίων, στις 31 Οκτωβρίου 1541, ο ίδιος ο Πάπας Παύλος Γ, Φαρνέζε, γονυκλινής ικέτευσε "Κύριε μη μνησθής των αμαρτιών μου κατά την ημέρα της κρίσεως Σου". Το έργο παρουσιάζει σε μία εκθαμβωτική - μπαρόκ δίνη περισσότερες από 300 μορφές που στροβιλίζονται για να συναντήσουν την αναπόφευκτη μοίρα τους. Οι μπεάτοι τον παράδεισο, οι νταμνάτοι την κόλαση. Οι επτά άγγελοι της Αποκαλύψεως φυσάνε τις μοιραίες, τις τρομερές τους σάλπιγγες. Η αγωνία του Μιχαήλ Αγγέλου για την επερχόμενη Θεία Δίκη ταιριάζει απόλυτα με το πνεύμα της εποχής. Η παπική πολιτική μέσω της μεγαλοφυΐας του τρομερού Τοσκανού κραδαίνει μιαν απειλή προειδοποιώντας: Ο μόνος δρόμος της σωτηρίας είναι η Καθολική Εκκλησία. Ήδη η αντιμεταρρύθμιση μέσα από το έργο αυτό έχει ξεκινήσει. Ο Πάπας Παύλος Γ που ήταν νόθος γιός του δούκα Πιέρ Λουίτζι Φαρνέζε ο οποίος δολοφονήθηκε το 1547 από τον Κάρολο Ε, τόσο εντυπωσιάστηκε από τον Μπουοναρότι ώστε τού παράγγειλε δύο ακόμη ζωγραφικές συνθέσεις για το προσωπικό του παρεκκλήσιο, την Cappella Paolina τις οποίες και φιλοτέχνησε από το 1542 ως το 1550. Πρόκειται για την Μεταστροφή του Παύλου και την Σταύρωση του Πέτρου. Τί σύμπτωση, τα ίδια θέματα, μετά από μισόν αιώνα, θα ζωγραφίσει συνταρακτικά, ένας άλλος Μικελάντζελο, ο μεγάλος τυχοδιώκτης του μπαρόκ, ο Καραβάτζιο στο παρεκκλήσι Cerasi της Σάντα Μαρία Ντελ Πόπολο. </div><div>Όμως τα πράγματα δεν είναι ποτέ ιδανικά όταν μία μεγαλοφυής δημιουργία κατεβαίνει να συναντήσει την κοινωνία των ανθρώπων και τις σκοπιμότητες τους. Από την πρώτη κιόλας παρουσίαση του έργου διάφοροι σεμνότυφοι ή επαγγελματίες πουριτανοί εξέφραζαν σιωπηρά στην αρχή και με ένταση αργότερα τον αποτροπιασμό τους για τα γυμνά σώματα τα οποία στροβιλίζονται στον ουρανό της Δευτέρας Παρουσίας. Μόνο που βέβαια κανείς δεν εν τολμούσε να διαμαρτυρηθεί ανοιχτά στον τρομερό γέροντα. Ούτε ο πάπας ο ίδιος. Έπρεπε να πεθάνει πρώτα ο Μιχαήλ Άγγελος και μόνο τότε ο Πάπας Πίος Δ τόλμησε, εφαρμόζοντας και τις αποφάσεις της συνόδου στο Τρέντο, ν' αναζητήσει τρόπους ώστε η υπερβατική ζωγραφιά που έλαμπε δίπλα στα ιδιαίτερα του διαμερίσματα να καταστεί πιο κόσμια. Η λύση λεγόταν Danielle Volterra, μαθητής του Μιχαήλ Αγγέλου, ο οποίος και ανέλαβε να ευπρεπίσει τα προκλητικά γυμνά, δηλαδή να τους φορέσει αδοιοθύλακες. Να ζωγραφίσει, μ' άλλα λόγια, βρακάκια πάνω στα επίμαχα γυμνά τών υπερφυσικών μορφών της σύνθεσης. Επειδή ο Μικελάντζελο ακολουθούσε τα αρχαία πρότυπα και κλασικότροπες φιγούρες του ήταν γυμνές επειδή έτσι θα τις έφτιαχναν ο Φειδίας ή ο Απελλής. Κι ενώ στήνονται πάλι σκαλωσιές για τις... διορθώσεις, ο Πάπας επείγεται να πεθάνει την επόμενη χρονιά, το 1565, και έτσι δεν προλαβαίνει να δει τα αποτελέσματα της... πλαστικής επέμβασης. Όμως η μοίρα είναι αμείλικτη. Την επόμενη χρονιά, το 1566 πεθαίνει και ο Volterra χωρίς να έχει ολοκληρώσει - ευτυχώς - τις επιζωγραφίσεις του. Έτσι, το έργο παραμένει από τότε έως σήμερα ανέγγιχτο από άλλο, βέβηλο χέρι. Είναι χαρακτηριστικό ότι όταν αργότερα ο Greco από τη Βενετία που ήταν εγκατεστημένος σχεδόν τέσσερα χρόνια, επισκέπτεται τη Ρώμη, τού ζητούν να αναλάβει αυτός την αποκατάσταση των προκλητικών εικόνων. Ήταν το σωτήριον έτος 1570 και στον θρόνο του Αγίου Πέτρου είχε ανέβει ο Πάπας Πίος ο Ε. Δηλαδή να ντύσουμε τους γυμνούς, ή καλύτερα να ντύσουμε τους νεκρούς. Τους τωρινούς και τους μέλλοντες. Ο Δομήνικος προς τιμήν του αρνήθηκε, πρότεινε όμως εξίσου υπερφίαλα στον ποντίφικα: γκρεμίστε αυτόν τον τοίχο κι εγώ θα σας τον φτιάξω καλύτερο! Ο διάδοχος του Πίου Ε ήταν ο Γρηγόριος ΙΓ που ανέβηκε στον θρόνο το 1572. Επρόκειτο για έναν φωτισμένο διανοούμενο ο οποίος δεν είχε χρόνο να ασχολείται με βρακάκια και πάνες! Ας σημειωθεί ότι ήταν αυτός που εκσυγχρόνισε το Ιουλιανό ημερολόγιο και έκτοτε φέρει το όνομα του: Γρηγοριανό! </div><div><br></div><div><br></div></div>Manos Stefanidishttp://www.blogger.com/profile/07985785016964715670noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3817625928376879646.post-53045869331360315512023-11-01T08:02:00.004+02:002023-11-01T08:04:56.715+02:00Όλα νάυλον!<div>Παντελής Ψαρράς, Ten years after<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEj5Zadd83PRJ1_UCq8qBlZXbIpSYA2RN3ePBSeT2oTUG6R85GyG7xCIZk_xFQqrRYyVVjmQ7S07WzVPj93kXNq6nZMrM_tpaf-jV7xvFdve32QZrmXEMDZlN49O8foaVvLWSMDhbDahYCqQy9T9XBZOiCe3qtfC424iRuY0Ox-3AVw05AflpnfeOewPilA" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEj5Zadd83PRJ1_UCq8qBlZXbIpSYA2RN3ePBSeT2oTUG6R85GyG7xCIZk_xFQqrRYyVVjmQ7S07WzVPj93kXNq6nZMrM_tpaf-jV7xvFdve32QZrmXEMDZlN49O8foaVvLWSMDhbDahYCqQy9T9XBZOiCe3qtfC424iRuY0Ox-3AVw05AflpnfeOewPilA" width="400">
</a>
</div></div><div><br></div><div>(Εγκαίνια αύριο, Πέμπτη στον Τεχνοχώρο)</div><div><br></div><div>"Η ικανότητα να χρησιμοποιώ σωστά τα μέσα μου λιγοστεύει όσο αυξάνεται ο αριθμός τους"</div><div>Ρομπέρ Μπρεσόν </div><div><br></div><div>Να επιστρέψουμε στο κάλλος. Να χωρέσει μέσα μας η ομορφιά του κόσμου. Και μάλιστα όχι η προφανής αλλά η άδηλη. Να γυρίσουμε αφεύκτως στην ομορφιά που τόσο εύκολα χάσαμε, που τόσο κυνικά ξεπουλήσαμε, εξορίσαμε από τις ζωές μας. Και μάλιστα στη δύσκολη, την απαιτητική, την όχι αγοραία ομορφιά. Αν οφείλει να υπάρχει ένας και μόνο αδιαπραγμάτευτος στόχος σε μια τόσο "αναίσθητη" εποχή σαν τη δική μας, ας είναι αυτός: Η αναγωγή της αισθητικής σε ηθικό αξίωμα. Το κάλλος και η μεταφυσική του σε πολιτική στάση. Η επιστροφή στην ομορφιά με κάθε τίμημα. Μήπως και σωθεί ο παραπαίων κόσμος.</div><div>Σκέφτομαι πως, κατά κανόνα, εμείς οι κριτικοί και ιστορικοί τέχνης ψάχνουμε το καινούργιο στο μέλλον, στους πρωτοεμφανιζόμενους καλλιτέχνες και αυτό ακούγεται πολύ λογικό. Ιδίως επικοινωνιακά. Αντιλαμβάνεστε λοιπόν το ξάφνιασμα μου όταν βρήκα κάτι που αγνοούσα και όταν εντόπισα το νέο ψάχνοντας στο παρελθόν. Κάτι που αποτέλεσε ιδιαίτερη χαρά αλλά και μεγάλο μάθημα για μένα. Επειδή η χωρίς μέτρο "μελλοντολαγνεία" και η με κάθε τρόπο "νεολατρεία" αποτελούν έναν εύκολο όσο και πονηρό τρόπο ώστε μία ολόκληρη κοινωνία να αποσείσει τις ευθύνες της τόσο προς τους νέους όσο και ως προς το μέλλον τους.</div><div> Βρήκα, λοιπόν, το καινούργιο στο παρελθόν μελετώντας την περίπτωση του συνομήλικου μου ζωγράφου Μιχάλη Ψαρρά. Τί έκπληξη! Με τον Ψαρρά έχουμε συνυπάρξει στο μικρό καλλιτεχνικό milieu της Αθήνας επί σχεδόν 40 χρόνια, έχουμε συχνά διασταυρωθεί αλλά ποτέ δεν είχα την ευκαιρία να μελετήσω βαθύτερα το έργο του ή να τον γνωρίσω προσωπικά. Και αυτό γιατί ο Μιχάλης Ψαρράς έχει επιλέξει να ζει απομονωμένος, μακριά από δημόσιες σχέσεις ή ανούσιες επαφές και να πραγματοποιεί επιλεκτικές εμφανίσεις αραιά και που. Και εδώ αναφέρομαι στην ατομική του έκθεση στην γκαλερί "Κρεωνίδης", τη δεκαετία του '90, την πολύ πρόσφατη παρουσία του με τα πορτραίτα των προσφύγων στο Ίδρυμα Κακογιάννης και μερικές ακόμα που μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού. Παρά όμως τις μετρημένες δημόσιες εμφανίσεις του ο ίδιος δουλεύει φανατικά όσο και σιωπηλά εδώ και μισό αιώνα δημιουργώντας διάφορους, θεματικούς κύκλους ώστε να εντάξει τον εικαστικό του προβληματισμό. Το λέω εξαρχής για να μην δημιουργηθούν παρανοήσεις ή παρεξηγήσεις:</div><div>Ο ζωγράφος αυτός συμπορεύεται, ήδη από τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης και τα νεανικά έργα του, με τους κορυφαίους του ελληνικού εξπρεσιονισμού όπως είναι ο Μάκης Θεοφυλακτόπουλος, ο Σταύρος Ιωάννου, ο Νίκος Χουλιαράς, ο Λάκης Πατρασκίδης, ο Μηνάς, ο Μανώλης Πολυμέρης, ο Κυριάκος Μορταράκος, ο Γιάννης Τζερμιάς, ο Γιάννης Αδαμάκος, ή ο Πέτρος Κουφοβασίλης. Χρησιμοποιώ αυτά τα ονόματα για να δώσω ένα περίγραμμα αισθητικών μορφών που, παρά τις πολύ μεγάλες διαφορές τους, παραμένει κοινό από τα πρώτα ως τα τελευταία έργα αυτών των δημιουργών. Μία κοινή στάση απέναντι στο τέλμα που συχνά λαμπυρίζει παραπλανητικά όσο και ξεδιάντροπα. Δηλαδή στην αποτύπωση με εικαστικά μέσα του κοινωνικού χώρου και στην εμμονή στην ανθρώπινη φιγούρα ως υπαρξιακού δράματος και σωματοποιημένης ιστορίας. Πρόκειται για τη ζωγραφική εκείνη που χρησιμοποιώντας όλη την δυναμική αλλά και τη λαμπρότητα της γλώσσας της δεν εξαντλείται σε διακοσμητικά αποτελέσματα ή πυροτεχνηματικά εφέ.</div><div>Από την άλλη πλευρά, ο Παντελής Ψαρράς έχοντας από νωρίς κατακτήσει ένα προσωπικό ύφος διακρίνεται σταθερά για την εξαιρετική σχεδιαστική του ευχέρεια και την παρεπόμενη ικανότητα να ισορροπεί ανάμεσα στην άμεση, ρεαλιστική απεικόνιση - π.χ. τα close up πορτρέτα του - και την σχεδόν "αφηρημένη" οργάνωση της εικόνας όπως π.χ στα τοπία - φιγούρες, ή οι νεκρές φύσεις του με τα πλαστικοποιημένα τρόφιμα. Αυτή η σχεδιαστική ευκαιρία τον βοηθάει να παράγει επίσης μία καρικατουρίστικη ζωγραφική άλλοτε σχολιάζοντας χιουμοριστικά κι άλλοτε οικτίροντας την ανθρώπινη συνθήκη. Τη φθορά των σωμάτων όχι μόνο μέσα από το ισοπεδωτικό πέρασμα του χρόνου αλλά κυρίως από τα ένδον πάθη και τις αδυναμίες τους. Την, συμβολική, ανημπόρια τους μπροστά στην ομορφιά. Στην τόσο ενδιαφέρουσα έκθεση του "Τεχνοχώρου" ο Ψαρράς παρουσιάζει έργα των τελευταίων χρόνων τα οποία κυρίως σφραγίζονται από την εμπειρία της οικονομικής κρίσης αφενός και της πανδημίας με το συνακόλουθο του εγκλεισμού, αφετέρου. Ισοπεδωμένοι και εγκλωβισμένοι άνθρωποι που ασφυκτιούν χωρίς διέξοδο, σαν να έχουν τυλιχθεί σ' ένα τρομαχτικό σελοφάν, είτε πιεσμένοι από την οικονομική ένδεια, είτε τρομοκρατημένοι από το σκιάχτρο ενός θανάτου που βρίσκεται παντού. Άνθρωποι πακεταρισμένοι σαν έτοιμοι προς άμεση κατανάλωση! Ένα τέτοιο θέμα τόσο αβανταδόρικο χρειάζεται εξαιρετικά κομψή, διακριτική διαχείριση. </div><div>Θυμάμαι σε μιαν άλλη εποχή, τη δεκαετία του '80 πως ο ζωγράφος Μηνάς Σεμερτζιάν χρησιμοποίησε το ίδιο θέμα των ανθρώπων που τυλίγονται σε ένα διάφανο περιτύλιγμα για να προστατευτούν (;) στην αίθουσα Τέχνης Αθηνών. Νομίζω πως εν προκειμένω η λιτότητα των μέσων είναι βασικό όπλο ώστε να επιτευχθεί η υποβολή των συνθέσεων του Ψαρρά, ή όπως θα έλεγε πάλι ο σκηνοθέτης της εφηβείας μας Μπρεσόν " Όταν ένα βιολί είναι αρκετό δεν χρειάζεται να χρησιμοποιηθούν δύο". Σοφό. Οικονομία των μέσων, μεγιστοποίηση του μηνύματος. Κυρίως γιατί πίσω από την υπερβολή της αισθητικοποίησης, τόσο της μόδας σήμερα, δηλαδή η εύκολη, η επιβεβλημένη συγκίνηση, ελλοχεύει το κιτς και η, τεράστια, πολιτική του επίπτωση. Κάτι που σκόπιμα κάνουν πως αγνοούν οι πολιτικοί και που, με εγκληματική αφέλεια, μοιάζει να μην αντιλαμβάνονται κι οι καλλιτέχνες. </div><div><br></div><div>* Πλαστική μεμβράνη που συντηρεί ή απομονώνει συνήθως εδώδιμα προϊόντα.</div>Manos Stefanidishttp://www.blogger.com/profile/07985785016964715670noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3817625928376879646.post-34466693623669832942023-10-28T08:16:00.002+02:002023-10-28T08:17:54.902+02:00Αχ κ. Μενδώνη!Διατεταγμένη υπηρεσία <div><br></div><div>Άκουσα την Λίνα Μενδώνη πριν λίγες μέρες να δηλώνει στον ΣΚΑΪ και τον Άρη Πορτοσάλτε ότι στην Βασιλίσσης Όλγας υπάρχουν ρωμαϊκές αρχαιότητες οι οποίες, λέει, πρέπει να προστατευτούν και να μην αποδοθεί στην κυκλοφορία το ταλαιπωρημένο κομμάτι της λεωφόρου που σαλαμοποίησε βάφοντας το απλώς κόκκινο (!) άνευ λόγου και αιτίας ο απερχόμενος δήμαρχος. Και βέβαια ντράπηκε και η ντροπή γιατί όλοι ξέρουμε με ποιόν άθλιο τρόπο προστατεύθηκαν τα μοναδικά ευρήματα της αρχαίας Εγνατίας στο σταθμό Βενιζέλου της Θεσσαλονίκης και πως γελοιοποιήθηκαν και οι αποφάσεις του ΚΑΣ και οι έντονες ενστάσεις των Ελλήνων αρχαιολόγων αλλά και η διαμαρτυρίες των ευαισθητοποιημένων κατοίκων.</div><div>Η κυρία Μενδώνη εκτέλεσε την διατεταγμένη της υπηρεσία, κατά το σύνηθες, λίγες μόλις ημέρες μετά το φιάσκο στην Αθήνα του πρωθυπουργικού ανιψιού. Κι ο ΣΚΑΪ βέβαια δεν επελέγη τυχαία. Χωρίς αντίλογο είπε πολλά και φαιδρά με το γνωστό της υποτονικό και νυσταλέο ύφος που όμως από κάτω κρύβει και πείσμα και σιδηρά βούληση. Η κυρία υπουργός από γενική γραμματέας ακόμη, εδώ και δύο δεκαετίες δηλαδή, έχει μάθει να λειτουργεί χωρίς αντίλογο με διάφορες υπηρεσιακές θείτσες γύρω της να λειτουργούν "αρμοδίως" και με την κ. Παναγιωταρέως, βεβαίως - βεβαίως, σε ρόλο απόλυτου διευθυντή ορχήστρας. Να μην ξεχάσω και τους ιδιώτες χορηγούς, τις πολυεθνικές που έχουν ευαισθητοποιηθεί και τις δημόσιες σχέσεις που ποτέ άλλοτε δεν ήταν περισσότερο άγαρμπες και πιο ενοχλητικές. Η Μενδώνη είναι κεντρικός μοχλός στο πολύ κλειστό σύστημα Μητσοτάκη και στην οικονομικίστικη, διεκπεραιωτική αντίληψη που έχει για τον πολιτισμό.</div><div>Και ενώ η ίδια με ψευδοεπιστημονικό ύφος έλεγε αυτά τα συγκινητικά για τις ρωμαϊκές βίλες (sic) πού βρίσκονται, λέει, στη Λεωφόρο Όλγας, κυκλοφόρησαν στο διαδίκτυο οι φωτογραφίες του κινδυνεύοντος ρωμαϊκού ψηφιδωτού δαπέδου που βρίσκεται κοντά στο ρείθρο του Ζαππείου και το ύψος της Βασιλίσσης Αμαλίας. Εκεί δηλαδή όπου ο Μπακογιάννης διεξάγει ακόμη και τώρα τα τόσο επικίνδυνα και προβληματικά έργα του παρά την εναντίωση του κ. Δούκα. Έτσι αντιλαμβάνονται δημοκρατία, έτσι σέβονται τη λαϊκή ετυμηγορία.</div><div>Δεν βρήκε όμως η υπουργός ούτε μία λέξη να πει για τα αρχαία που βρίσκονται κάτω από τις εγκαταστάσεις των γηπέδων τένις λίγα μέτρα πιο εκεί, για το άχρηστευμένο επί δεκαετία κολυμβητήριο Φωκιανού λίγο πιο κάτω, αλλά και για τον κλειστό στους επισκέπτες μοναδικό χώρο πίσω από τους στύλους του Ολυμπίου Διός ως χαμηλά στην αρχή της Βουλιαγμένης και την εκκλησία της Αγίας Φωτεινής. Χώρος ο οποίος θα αποτελούσε τωόντι έναν μοναδικό, αρχαιολογικό περίπατο και ένα ακόμη πάρκο πολύ κοντά στον Αρδηττό αλλά και την Διονυσίου Αρεοπαγίτου ή το μητρώον εν άγραις πλάι στις όχθες του Ιλισσού (τον ναό της Αρτέμιδος Αγροτέρας που έχει γίνει σκουπιδότοπος στην άνοδο της Καλλιρρόης). Τέτοια υποκρισία! </div><div>Κι ας πρόκειται για μοναδικά αρχαιολογικά τοπόσημα που δεν έχουν αξιοποιηθεί αλλά αντίθετα έχουν εγκαταλειφθεί στη μιζέρια και τη βρωμιά. Όλη η φροντίδα κι ο πόνος είναι για τις αρχαιότητες στην Βασιλίσσης Όλγας! Και βέβαια στην παραπάνω εκπομπή δεν δίσταζε να θυμηθεί την περίφημη "ενοποίηση αρχαιολογικών χώρων" που θα δημιουργούσε ένα μοναδικό πάρκο στο κέντρο της Αθήνας, από τους λόφους Μουσών και Νυμφών στην Ακρόπολη ως το Παναθηναϊκό στάδιο και τον λόφο του Αρδηττού. Ένα όντως μεγαλεπήβολο σχέδιο επί πρώτου ΠΑΣΟΚ με πρωτεργάτες τη Μελίνα και τον Σπύρο Μερκούρη, με αρχιτέκτονες και αρχαιολόγους του κεντρικού αρχαιολογικού συμβουλίου αρωγούς αλλά κι έναν επίσημο φορέα που είχε συσταθεί επίτηδες για τη πραγματοποίηση αυτού του σχεδίου. Το οποίο βέβαια δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Όμως το θυμήθηκε τώρα η κυρία Μενδώνη, δηλαδή την ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων για να δείξει πως ο απερχόμενος Μπακογιάννης είχε και ιδιαίτερες αρχαιολογικές αλλά και αισθητικές ευαισθησίες! Όπως και γνώσεις! Είπαμε, διατεταγμένη υπηρεσία.</div><div>Και ολοκλήρωσε αυτό το one woman show και την γκρίζα διαφήμιση της απερχόμενης μέσα στην χλεύη δημοτικής αρχής με μίαν ευθεία επίθεση στον σύλλογο αρχαιολόγων και το διατηρητέο κτίριο που και χρόνια χρησιμοποιεί. Εδώ, η ντροπή ξαναντράπηκε! Της διέφυγε όμως το ότι στον σύλλογο πρόσφατα πρόεδρος ανέλαβε ο χαρισματικός Κώστας Πασχαλίδης, ένας σπουδαίος αρχαιολόγος, εκ των κορυφαίων του Εθνικού αρχαιολογικού Μουσείου, ο όποιος διαθέτει το μοναδικό χάρισμα όχι μόνο να αγαπάει την επιστήμη του, όχι μόνο να την υπηρετεί με φανατισμό ανιδιοτελώς αλλά και να την παρουσιάζει με μαγικές ξεναγήσεις στο ευρύτερο κοινό. Αυτός ο άνθρωπος θα έπρεπε να συμμετέχει ipso facto στο ΚΑΣ ή σε κάποιο Δ.Σ κρατικού μουσείου αλλά και να είναι διευθυντής σε κάποιο αρχαιολογικό μουσείο, όμως δεν ανήκει στο... περιβάλλον της υπουργού ή της Μαρέβας...</div><div>Ο Πασχαλίδης βρίσκεται τώρα επικεφαλής του συλλόγου αρχαιολόγων και οι προοπτικές είναι εξαιρετικές. Αντί λοιπόν να μάχεστε κ. Μενδώνη τους συναδέλφους σας επειδή απλώς τυχαίνει να ανησυχούν για τις αποφάσεις σας, θα ήταν καλύτερο να συζητήσετε μαζί τους. Επειδή ο πολιτισμός δεν είναι ιδιοκτησία της οικογένειας Μητσοτάκη ούτε και το αλάθητο δικό σας αποκλειστικό προνόμιο. </div><div><br></div><div>Φωτογραφίες: Λόγω της ημέρας ανεβάζω ένα στιγμιότυπο από το μάθημα που κάναμε χτες στο Ελληνικό χωριό της Δερβιτσάνης στη Βόρειο Ήπειρο μαζί με τον Μιχάλη Κουντούρη και τον Νίκο Νίκα μιλώντας, για τι άλλο, για την τέχνη και τον πολιτισμό μας. Πήγαμε εκεί με δικά μας έξοδα φέρνοντας βιβλία και οπτικό υλικό για να γιορτάσουμε την εθνική επέτειο μαζί με τους βορειοηπειρώτες δασκάλους και μαθητές. </div><div>Στην άλλη φωτογραφία παρουσιάζω μία αίθουσα από το εξαιρετικό μουσείο Λοβέρδου στην οδό Μαυρομιχάλη που διαθέτει φύλακες με γνώση και ευαισθησία οι οποίοι όμως αυτή την εβδομάδα απολύονται γιατί είχαν προσληφθεί για περιορισμένο χρόνο. Έτσι, η λειτουργία ενός ακόμη μουσείου καθίσταται προβληματική.<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEg9uGIZViRBavGfiec7qmrMaNn13JpvhSrK-46Pfs1BgvX1jNR5omJBzloDmEVt43fH_0G_YydbJTu8yzA8UNs45VXwXklUwPyZzmvwKQYV7EiIll_AWhPf18h_5-6mSG0ptCUQPaiMBpu7rm5l9D5kY5Mbe9cE-q1uG2-T31HQZnfJQPlgWoIoh3o1Mdc" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEg9uGIZViRBavGfiec7qmrMaNn13JpvhSrK-46Pfs1BgvX1jNR5omJBzloDmEVt43fH_0G_YydbJTu8yzA8UNs45VXwXklUwPyZzmvwKQYV7EiIll_AWhPf18h_5-6mSG0ptCUQPaiMBpu7rm5l9D5kY5Mbe9cE-q1uG2-T31HQZnfJQPlgWoIoh3o1Mdc" width="400">
</a>
</div></div>Manos Stefanidishttp://www.blogger.com/profile/07985785016964715670noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3817625928376879646.post-87561287457481595512023-10-16T19:38:00.000+02:002023-10-16T19:39:01.694+02:00Άρχισαν τα όργανα;<div>"Η δημοκρατία είναι πολύ λεπτεπίλεπτο όργανο για να παίζεται με τόσο άγαρμπο τρόπο"<br></div><div><br></div><div>Είναι φυσικό το, συνήθως ανθρωποφαγικό, διαδίκτυο να κάνει από χτες πάρτι με τις φωτογραφίες της κ. Σίας Κοσιώνη κατά την ανακοίνωση των εκλογικών αποτελεσμάτων. Κι είναι φυσικό γιατί συνιστά τουλάχιστον δεοντολογική πρόκληση η επίσημη encore woman του Σκάι να είναι και η κεντρική σχολιάστρια της αναμενόμενης νίκης - που όμως δεν ήρθε - του συζύγου της αλλά και η οικοδέσποινα της όλης παρουσίασης. Θα μπορούσε πάντως, ειδικά χτες, να απέχει. Από επαγγελματική αξιοπρέπεια. Όπως θα ήταν εξίσου προκλητικό η κ. Μάρα Ζαχαρέα του Σταρ να παίρνει συνέντευξη από τον βουλευτή και τ. υπουργό Θοδωρή Ρουσόπουλο, τον άντρα της. Όμως κάποιοι ξεπουλούν τα πάντα στο βωμό της τηλεθέασης και της επίδειξης προσωπικής δύναμης. Όπως και κάποιοι άλλοι έχουν εθιστεί ανήκεστα στην ανάλαφρη ψήφο δίκην ριάλιτι ή τηλεσόου. Με προτεινόμενους για αποχώρηση. Να γιατί η τεράστια αποχή που σημειώθηκε κατά τις δύο Κυριακές, θέτει σε κίνδυνο αυτήν καθαυτή την δημοκρατική λειτουργία. Με άλλα λόγια επαναλαμβάνουμε, και στην εκλογική διαδικασία, το εθνικό μας ατομοκεντρικό σπορ: Να συρρικνώνουμε ολόκληρο τον κόσμο στα όρια του στενού μας οπτικού πεδίου. Χτίζοντας ανέφελα ατομικούς παραδείσους ενώ γύρω κυριαρχεί η συλλογική κόλαση. Επειδή, όταν εκλέγουν οι μειοψηφίες, η πλειοψηφία δεν δικαιούται να δηλώνει ότι αδικείται. Αυτονόητα πράγματα που όμως κάποιοι τυφλωμένοι από αυτάρεσκη οίηση, αρέσκονται να αγνοούν.</div><div> Έτσι, ενώ ήταν όλα έτοιμα για τον προναγγελθέντα - εν χορδαίς όλων των οργάνων του συστήματος - θρίαμβο του Κώστα Μπακογιάννη, ήρθε ο αστάθμητος παράγων που λέγεται λαϊκή βούληση και συλλογική δυσαρέσκεια για να μετατρέψει τον γάμο σε κηδεία. Ήταν λοιπόν αναμενόμενο να ξεσπάσει ειρωνικά το διαδίκτυο απέναντι σ' όσους τηλεαστέρες τού μιλάνε κάθε βράδυ από καθέδρας με ψυχρό χαμόγελο που δεν επιτρέπει αμφισβήτηση. Είναι χαιρέκακοι οι χρήστες που ξεσάλωσαν; Ναι, στον βαθμό που είναι αντίστοιχα τόσο ισοπεδωτικοί οι επώνυμοι διαχειριστές της μίας αλήθειας και οι επικυρίαρχοι των, επιλεκτικών, ειδήσεων. Αυτοί που θεωρούν το κοινό, όλους εμάς δηλαδή, μια απρόσωπη μάζα που υφίσταται μόνο και μόνο για να επικροτεί και για να επιδοκιμάζει. Για να καταναλώνει αμάσητη την "πληροφορία", έστω κι αν αυτή έρχεται σε κατάφωρη αντίθεση με την οδυνηρή καθημερινότητα που βιώνει καθημερινά. Όπως συνέβη με τον Μεγάλο Περίπατο που το κυρίαρχο, μηντιακό σύστημα δεν δίστασε ούτε στιγμή να μην εκθειάζει. Απαγορεύοντας τον οποιοδήποτε αντίλογο. </div><div>Μόλις λοιπόν παρουσιάστηκε η πιο μικρή ρωγμή στον συμπαγή τοίχο- όπως συνέβη με το ντιμπέιτ Μπακογιάννη - Δούκα - τότε όλη η σκηνογραφία της επιτυχίας ανατράπηκε. Διερωτώμαι πάντως τι θα συνέβαινε αν είχε υπάρξει ανάλογα ντιμπέιτ μεταξύ του Αβατάρ του κ. Πατούλη, τον κ. Χαρδαλιά, και τους λοιπούς αντιπάλους του στην Αττική. Επειδή ο ρόλος της μικρής οθόνης στην εποχή της τηλεδημοκρατίας είναι καταλυτικός. Και για όσα δείχνει και, κυρίως, για όσα παραλείπει να δείχνει. Κυρίως για αυτά. </div><div>Είπαμε: Εμφανίζομαι, άρα υπάρχω. Ο Βάλτερ Μπένγιαμιν το περιέγραψε με οξυδέρκεια ήδη από τα μέσα του '30: </div><div>"Η ανθρωπότητα που κάποτε ήταν, κατά τον Όμηρο, θέαμα για τους θεούς του Ολύμπου, έχει γίνει τώρα θέαμα για τον εαυτό της. Η αλλοτρίωση της έχει φτάσει σε τέτοιο σημείο, που την κάνει να βιώνει την ίδια της την καταστροφή σαν αισθητική απόλαυση πρώτου μεγέθους".</div><div>Προσωπικά αποδίδω την ήττα της Ν.Δ τόσο στις Περιφέρειες όσο και σε Αθήνα - Θεσσαλονίκη, κυρίως στη μη προσέλευση των ίδιων των ψηφοφόρων του κυβερνητικού κόμματος. Δηλαδή μία απευθείας αμφισβήτηση των επιλογών αλλά και της πρακτικής Μητσοτάκη. Ο ίδιος μάλιστα πρωθυπουργός ενόχλησε κάθε νοήμονα πολίτη με την κατάφωρη, προσωπική του στήριξη - παρέμβαση των τελευταίων ημερών στις κατ' όνομα ανεξάρτητες Περιφέρειες αλλά και τον ανηψιό του τον ίδιο. Η δημοκρατία είναι ένα πολύ λεπτεπίλεπτο όργανο για να παίζεται με τόσο άγαρμπο, εκκωφαντικό τρόπο. Κι ο μέχρι προχτές παντοδύναμος πρωθυπουργός, ιδιαίτερα μετά την ραγδαία αποδρομή του ΣΥΡΙΖΑ, σήμερα μοιάζει αρκετά ευάλωτος. Τόσος νεποτισμός δεν θα μπορούσε παρά να ενοχλήσει ακόμη και τη Σία! </div><div><br></div><div>ΥΓ 1. Ο Δημήτρης Τσίρκας έγραψε: </div><div>" Όχι, δεν είναι ένδειξη μισογυνισμού, σεξισμού, αντιφεμινισμού και οποιουδήποτε άλλου -ισμού, η χθεσινή καθολική, πλην, όμως αυθόρμητη, σάτιρα της Σίας Κοσιώνη, μαζί με τον Κώστα Μπακογιάννη. </div><div>Το ζεύγος Μπακογιάννη – Κοσιώνη είναι η απόλυτη ενσάρκωση του σφιχτού και απροκάλυπτου εναγκαλισμού της πολιτικής με τη μηντιακή εξουσία στην Ελλάδα. Κάπως έτσι προκύπτει η θέση 107 της Ελλάδας στην παγκόσμια κατάταξη της Ελευθερίας του Τύπου. Είναι μάλιστα τόσο μεγάλη η σιγουριά και η αλαζονεία τους που δεν σκέφτηκαν καν το ενδεχόμενο της ήττας χθες, ώστε να προστατεύσουν την εκλεκτή τους από το δημόσιο κάζο, βάζοντας κάποιον άλλον να παρουσιάσει τα αποτελέσματα.</div><div>Η Σία Κοσιώνη δεν σατιρίστηκε ούτε ως γυναίκα, ούτε ως δημοσιογράφος, αλλά ως εξέχουσα μέτοχος και συνεργός ενός φαύλου και ολοκληρωτικού συστήματος εξουσίας που φαλκιδεύει τη λαϊκή κυριαρχία και λυμαίνεται τη χώρα. Και αυτό δεν είναι μικροπρέπεια, σεξισμός, μνησικακία. Είναι μια υγιής, υγιέστατη ταξική και δημοκρατική αντίδραση του κόσμου". Προσυπογράφω!</div><div><br></div><div>ΥΓ 2. Από την άλλη πλευρά, κάποιοι αναγνώρισαν ότι το σκληρότερο επάγγελμα της προηγούμενης Κυριακής ήταν να είσαι τηλεπαρουσιάστρια και να πρέπει να παρουσιάσεις την ήττα του δημάρχου - άντρα σου χαμογελώντας. Αυτό, στην θεατρική ορολογία λέγεται μπρεχτική αποστασιοποίηση (Verfremdungseffekt). Ελληνιστί Respect!</div><div><br></div><div>Βάλετε ελεύθερα λεζάντες στις φωτό.</div>Manos Stefanidishttp://www.blogger.com/profile/07985785016964715670noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3817625928376879646.post-61615873223989607862023-10-15T10:15:00.003+02:002023-10-15T10:22:52.092+02:00Το υγρό βλέμμα <div>Συγκρίσεις - Αποκλίσεις </div><div>Η γοητεία του ζωγραφισμένου προσώπου </div><div><br></div><div>(Από τα μαθήματα μου στην Ανοιχτή Τέχνη</div><div>που αρχίζουν οσονούπω. Σπεύσετε!) </div><div><br></div><div>Δύο, σχεδόν, σύγχρονες αυτοπροσωπογραφίες, φτιαγμένες γύρω στα 1600, δηλαδή στο πέρασμα από τον μανιερισμό στο μπαρόκ: Federico Barocci (1535 - 1612) και El Greco (1541 - 1614). Προσέξτε στα πορτρέτα της υγρασία των ματιών. Η πιο μεγάλη απόδειξη της τεχνικής επάρκειας του ζωγράφου. Επιπλέον στο μπαρόκ το υγρό βλέμμα λειτουργεί ως συναισθηματικός προβοκάτορας. Προσωπικά βλέπω να έχει αποδοθεί ιδιοφυώς το γερασμένο βλέμμα. Έμφορτο εμπειριών αλλά και ήρεμης εγκαρτέρησης του τέλους που επίκειται.</div><div> Στο δεύτερο πάντως πορτρέτο δεν είναι μάλλον ο Δομήνικος αλλά ο αδελφός του Μανούσος. Είναι όμως εντυπωσιακό το πόσο μοιάζουν και στυλιστικά και χρωματικά τα δύο έργα. Με τον σχετικά άγνωστο Μπαρότσι από το Ουρμπίνο - στην εποχή του ήταν περιζήτητος, ιδίως από τον Πάπα Πίο Δ, ενώ επηρέασε και τον Ρούμπενς - να είναι πιο εκφραστικός και τον Ελ Γκρέκο να παρουσιάζεται ως πιο "μεταφυσικός". Αμφότεροι μαρτυρείται ότι υπήρξαν πολύ ξεχωριστοί και ως χαρακτήρες. Με ιδιορρυθμίες, φοβίες και εκρηκτικές συμπεριφορές. Ο τρίτος σύγχρονος τους που υπήρξε μεγάλος προσωπογράφος ήταν ο "ψυχογράφος" των ασήμαντων Giambattista Moroni (1520 - 1579). Σας παραπέμπω, για του λόγου το αληθές, στον γνωστό "Ράφτη" του που εκτίθεται στη National Gallery του Λονδίνου. Πάντως συμπερασματικά μπορώ να πω ότι ενώ η Αναγέννηση, ως ανθρωποκεντρική, αποδίδει τα τυπολογικά, τα ακριβή χαρακτηριστικά του ατόμου, το μπαρόκ εμβαθύνει στην ιδιοτυπία του προσώπου, στο βλέμμα του. Συγκρίνετε για παράδειγμα τα πορτρέτα του Λεονάρντο ντα Βίντσι και του Μπελίνι μ' εκείνα του Μπαρότσι ή του Μορόνι. Ή, τέλος, το πορτραίτο του λόγιου μοναχού και ποιητή Παραβιθίνο του Greco.</div><div><br></div><div>Σημ. Τα κείμενα μου στο facebook μοιάζουν με σελίδες προσωπικού ημερολογίου επειδή συμπληρώνονται συνεχώς, ξαναγράφονται χωρίς ποτέ να τελειώνουν. Έγραφα, λοιπόν, το πρωί για τον Άγγελο Σπάρταλη και τον Κούνδουρο. Μόλις τώρα ο Άγγελος με ενημέρωσε πώς ο νάνος Λουίτζι (κατά κόσμον Λευτέρης Πανταζής) που ήταν το μοντέλο του για το διπλό πορτρέτο που ανεβάζω εδώ, μόλις πέθανε. </div><div>Αξίζει στη μνήμη του να αναφερθώ στην μικρή ιστορία αυτής της ζωγραφιάς: Όπως ανέφερα σε χθεσινό μου σημείωμα στο facebook, το 2013 είχα οργανώσει μία έκθεση σύγχρονων Ελλήνων δημιουργών στους ιερούς χώρους και τα μόνιμα εκθέματα του Αρχαιολογικού μας Μουσείου. Συχνά ονομάζω αυτή την έκθεση την πιο θριαμβευτική μου αποτυχία κυρίως γιατί και ο τότε αναπληρωτής διευθυντής Γιώργος Κακκαβάς αλλά και η γραφειοκρατία του υπουργείου υπό τον τότε Υπουργό Νίκο Παναγιωτόπουλο, μου δημιούργησαν απίστευτα, κωμικοτραγικά εμπόδια. </div><div>Χαρακτηριστικά ο αρχαιολόγος (!) Κακκαβάς, μέλος της επιστημονικής επιτροπής της Νέας Δημοκρατίας, απαγόρευσε να εκτεθεί ο γυμνός Λουίτζι γιατί λέει ήταν ασέβεια προς τα λοιπά γυμνά του Μουσείου. Ρατσισμός, σεξισμός και ηλιθιότητα συγχρόνως. Δυστυχώς έτσι και έγινε. Εξετέθη μόνο ο ντυμένος Luigi γιατί κ. διευθυντής είχε ισχυρές πλάτες. Ο Άγγελος Σπάρταλης εν τέλει δώρισε το διπλό έργο στο μουσείο Βορρέ όπου και εκτίθεται σήμερα. Αξίζει να ειπωθεί πως αρχική έμπνευση του ζωγράφου ήταν τα απίστευτα πορτρέτα των νάνων του βασιλιά που φιλοτέχνησε στο Εσκοριάλ ο μεγάλος Βελάσκεθ.</div><div><br></div><div>ΥΓ. Τα ζωγραφισμένα πρόσωπα δεν πεθαίνουν ποτέ γιατί τα προστατεύει συνεχώς η τρομερή Γιαγιά ζωγραφική με τα προκατακλυσμαία μαγικά της. Αυτή που δανείζει σε ήρωες και θεούς τα πρόσωπα των ανθρώπων τάχα μου για τα σώσει από την φθορά... Που ντύνει με άσεμνα, δηλαδή αιώνια χρώματα το πένθος της θνητότητας. Που καταπραΰνει τον πόνο και την έλλειψη μέσα ακριβώς και από πόνο και από έλλειψη. Επειδή για να γεννηθεί κάτι στην τέχνη πρέπει απαραιτήτως κάτι άλλο να πεθάνει. Πάντα μια μικρούλα Ιφιγένεια ν’ ανεβαίνει στον βωμό, πάντα ένα αργυρό μαχαίρι να σπιθίζει στον ήλιο.<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEhxtOMzTkwZIr-CNv5kR_7RL8NkMWDYtlMwPx0CpU7XWQ8wcehmVMO5MP5gcbTUM5kBGf3lJewbs9_2XHdCQ0Wfz_zFbHYgj3wuJfaDLiNPH5iSkNEHBNK-VB0ir2RuAY0tt-CV4IgFvKQ3aaOE632dyNUNyrnP5kQujwNLWBbHewrliZeWi4t-oZ0TMiw" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEhxtOMzTkwZIr-CNv5kR_7RL8NkMWDYtlMwPx0CpU7XWQ8wcehmVMO5MP5gcbTUM5kBGf3lJewbs9_2XHdCQ0Wfz_zFbHYgj3wuJfaDLiNPH5iSkNEHBNK-VB0ir2RuAY0tt-CV4IgFvKQ3aaOE632dyNUNyrnP5kQujwNLWBbHewrliZeWi4t-oZ0TMiw" width="400">
</a>
</div></div>Manos Stefanidishttp://www.blogger.com/profile/07985785016964715670noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3817625928376879646.post-87785895846103250082023-10-10T15:01:00.002+02:002023-10-10T15:06:54.219+02:00Ο Γκούφυ, η πανίδα και η Αθήνα <div>Ο Γκούφυ μιλάει για την πανίδα της πόλης</div><div><br></div><div>(Στη φίλη μου ΣΙΑ που... δεν με κάλεσε!)</div><div><br></div><div>Το έχω πει πολλές φορές και θα το επαναλάβω και τώρα: Ο δήμαρχος της Αθήνας μού είναι συμπαθής κυρίως λόγω του αείμνηστου Παύλου Μπακογιάννη καθώς δεν ξεχνάω την εικόνα ενός 12χρονου αγοριού να κλαίει τον δολοφονημένο πατέρα του. Επίσης δεν ξεχνάω το γεγονός ότι είχα γνωρίσει και τον παππού του Κωνσταντίνο Μητσοτάκη και την τρομερή γιαγιά του Μαρίκα, δύο ιστορικές προσωπικότητες του τόπου. </div><div>Ο Μπακογιάννης, πάλι, είναι ένα περίεργο μείγμα επικοινωνιακού χαρίσματος και εξοργιστικής άγνοιας, ένας συμπαθής γκαφατζής σαν τον Γκούφυ του Μίκυ Μάους αλλά και ο εκπρόσωπος του πιο ξεπερασμένου νεποτισμού και του συμπαγούς συστήματος της πλέον απεχθούς προσωποκεντρικής εξουσίας. Ο κ. Δήμαρχος μπορεί να μην ξέρει την διαφορά πανίδας και χλωρίδας ή να μπερδεύει την Πολιτεία στην Κηφισιά με την πλατωνική Πολιτεία, όμως γνωρίζει από μικρός ότι είναι μοιραίο να γίνει αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας και μελλοντικά πρωθυπουργός. Και βέβαια ο Δήμαρχος δεν πρέπει να έχει αντίπαλο! Όλα αυτά όμως είναι πολύ θλιβερά και για τους θεσμούς και για το πολιτικό προσωπικό αυτού του τόπου αλλά και για τον τόπο τον ίδιο. </div><div>Για αυτόν ακριβώς τον λόγο την επόμενη Κυριακή θα ψηφίσω με όλη μου την καρδιά - και σας καλώ να ψηφίσετε και εσείς - τον Χάρη Δούκα, την πρόταση του ΠΑΣΟΚ, ο οποίος με έπεισε και ως προς τις εξειδικευμένες γνώσεις του και ως προς το ουσιαστικό του ενδιαφέρον για τα χρονίζοντα προβλήματα της Αθήνας. Χαίρομαι ειλικρινά γιατί τον στηρίζει και ο εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ για τον Δήμο της Αθήνας που ήρθε τρίτος.</div><div> Τέλος δηλώνω πως θεωρώ ακατανόητη την εντολή (;) του Γενικού Γραμματέα του ΚΚΕ αλλά και του υποψηφίου του κόμματος στον Δήμο της Αθήνας προς τα μέλη και τους ψηφοφόρους τους, να επιλέξουν λευκό, άκυρο ή αποχή για τις επαναληπτικές εκλογές! </div><div>Βρίσκω την στάση αυτή άκρως επικίνδυνη, απολίτικη, απροκάλυπτα υπονομευτική και για τους θεσμούς αλλά και την ουσία της δημοκρατίας. Ιδιαίτερα, μάλιστα, τώρα που έχουμε τόσο μεγάλο ποσοστό αποχής και που μόνο στην Αθήνα η αποχή πλησίασε το 70%! Το ΚΚΕ, 70 χρόνια μετά, επιλέγει ακόμη το αδιέξοδο σύνθημα "Τι Παπάγος, τι Πλαστήρας" οδηγώντας έτσι σε εκλογικές τερατογενέσεις. Προσωπικά θα περίμενα η ηγεσία του ΚΚΕ να παροτρύνει τους οπαδούς του να ψηφίσουν ελεύθερα και κατά συνείδηση αναλογιζόμενοι τις ιδιαιτερότητες και τα πρόσωπα της κάθε περιοχής. Όμως κάποιοι θεωρούν τους ψηφοφόρους τους κοπάδι και όχι ελεύθερους πολίτες.</div><div>Έτσι, για τη λογική του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας είναι αδιάφορο για την Αθήνα αν εκλεγεί ο Δούκας και όχι ο πολλαπλά αποτυχημένος Μπακογιάννης. Τι κρίμα...Και να σκεφτεί κανείς πως προσωπικά στις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές ψήφισα πολύ συνειδητά το ΚΚΕ. Σκεπτόμενος εκτός κομματικών ή ιδεολογικών στεγανών και εντολών. Mea culpa;</div><div><br></div><div><br></div>Manos Stefanidishttp://www.blogger.com/profile/07985785016964715670noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3817625928376879646.post-78098557922760400722023-10-08T08:22:00.001+02:002023-10-08T08:23:00.544+02:00Ψηφίζουμε όλοι Σήμερα <p dir="ltr">Alert ! Η Αττική σε κρίση </p><p dir="ltr"><br></p>
<p dir="ltr">Αν συμφωνούμε σε αυτή την παρατήρηση, ότι η Αττική βρίσκεται σε έσχατο κίνδυνο, τότε αξίζει τον κόπο να συνεχίσουμε τη συζήτηση. Θεωρείται από πολλούς ότι η τοπική αυτοδιοίκηση είναι ακόμη πιο διεφθαρμένη από την κεντρική εξουσία. Και ότι οι τοπικές κοινωνίες ολοκληρώνουν το κακό που ενδημεί ευρύτερα στο πολιτικό σύστημα. Αν συμφωνήσουμε πως η κάπως γενικευτική και απλοϊκή αυτή η παρατήρηση έχει κάποια βάση, τότε πώς θα απαλλαγούμε από αυτό το νοσηρό Και αυτό το λέω γιατί δεν είναι ούτε όλοι οι δήμοι το ίδιο, ούτε επίσης όλοι οι δημοτικοί άρχοντες. Απλώς τα θεσμικά κενά και η ανομία, δηλαδή οι νόμοι που επικαλύπτονται και δεν εφαρμόζονται, είναι η κύρια αιτία που διαιωνίζει τα προβλήματα. <br>
Τί πρέπει να γίνει; Τα λόγια και οι θεωρίες είναι εύκολα ιδιαίτερα σε μία φορτισμένη προεκλογική περίοδο όπως η τωρινή. Εν συνόψει πάντως θα έλεγα τα εξής:<br>
Ο θεσμός της περιφέρειας οφείλει να λειτουργεί ως ο κρίσιμος ιμάντας πού θα συνδέει την κυβέρνηση με τους δήμους της χώρας έτσι ώστε να συντονίζεται το κυβερνητικό έργο, να ελέγχεται το αποτέλεσμα του και να μην διασπαθίζονται μάταια ή και να χάνονται, ακόμη χειρότερα, τα εθνικά ή τα ευρωπαϊκά κεφάλαια. Πιο συγκεκριμένα η δική μας πρόταση δίνει άμεση προτεραιότητα, την επαύριο κιόλας της ανάληψης των καθηκόντων μας, στην δασοπροστασία και τη δασοπυρόσβεση, στον ριζικό επανασχεδιασμό των μέσων και των πρακτικών που ακολουθούνται, φευ ατελέσφορα, έτσι ώστε να σώσουμε τα τελευταία περιαστικά δάση που έχουν απομείνει στην πολύπαθη Αττική. Παράλληλα, άμεση μέριμνα μας θα είναι η προσπάθεια να ληφθούν ουσιαστικά μέτρα ΤΏΡΑ για τις μελλοντικές πλημμύρες από τις βροχοπτώσεις αλλά και συγχρόνως να γίνει ευρύτατη ενημέρωση στο κοινό για τη μεγάλη έλλειψη νερού που αντιμετωπίζουμε σήμερα αλλά και που θα αντιμετωπίσουμε δραματικά μεγαλύτερη στο μέλλον. Το νερό είναι ένα πολύτιμο αγαθό και δεν έχουμε κανένα δικαίωμα, πολίτες και πολιτεία, να το σπαταλάμε είτε από επίδειξη είτε από επιπολαιότητα. Αν υπήρχε καλύτερη διαχείριση στην πολιτική του νερού, θα είχαμε περισσότερα μέσα για να σβήσουμε τις πυρκαγιές που κατέστρεψαν εκατοντάδες χιλιάδες στρεμμάτων τα τελευταία χρόνια. Βλέπετε τα θέματα αυτά είναι αλληλένδετα. <u>Αυτές είναι δράσεις που πρέπει να αναληφθούν άμεσα και όχι να διοργανώσουμε εξευτελιστικές πανηγύρεις και σόου. Για μας πολιτισμός δεν είναι οι βλαχομπαρόκ εκδηλώσεις αλλά η βελτίωση της καθημερινότητας του πολίτη, ο ουσιαστικός σεβασμός του φυσικού περιβάλλοντος, οι απελευθερωμένες ακτές, ο επανασχεδιασμός ή η απαγόρευση της αυθαίρετης τοποθέτησης ανεμογεννητριών και βέβαια η βελτίωση άμεσα του αφόρητου καθημερινού εφιάλτη που λέγεται κυκλοφοριακό και ταλανίζει 5 εκατομμύρια ανθρώπους. Δεν είναι δυνατόν να έχει γίνει η Αθήνα και ολόκληρη η Αττική ένα απέραντο υπαίθριο πάρκινγκ και να το ανεχόμαστε αυτό η πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια αυτοδιοίκηση χωρίς να εφαρμόζουμε πρακτικές λύσεις άμεσα. Χωρίς να παίρνουμε τα αναγκαία μέτρα φοβούμενοι την αντίδραση των τοπικών μικρομαφιών. Είτε στη λεγόμενη αθηναϊκή Ριβιέρα είτε στα ενδότερα. Η σκοτεινή διαπλοκή τοπικής εξουσίας και τοπικής κοινωνίας πρέπει να σταματήσει τώρα.</u><br>
<u> Η παράταξή μας διαθέτει και την τεχνογνωσία αλλά και το πρόγραμμα ώστε ν' αντιμετωπίσει άμεσα αυτές τις τόσο κρίσιμες προτεραιότητες. Και τούτο γιατί δεν απαρτίζεται ούτε από τηλεοπτικούς σταρ, ούτε από περσόνες της μόδας αλλά από ανθρώπους, διακεκριμένοους επιστήμονες, επιτυχημένους επαγγελματίες κάθε είδους, γνώστες των θεμάτων της αυτοδιοίκησης που πονάνε αυτόν τον τόπο και ψάχνουν φιλότιμα να βρουν τρόπους ώστε να ανακουφιστούν οι χρόνιες πληγές του. Που παρεμβαίνουν στο ειδικό και το τοπικό, επειδή γνωρίζουν το γενικό και το ευρύτερο. Η παράταξή μας, θα το πω όσο πιο σεμνά γίνεται, φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα καινούργιο μοντέλο διαχείρισης των κινδύνων που να μην έχει σχέση ούτε με τις παρελθούσες πρακτικές ούτε με την κυρίαρχη νοοτροπία της ευκολίας και των "μισών λύσεων". Υπερβαίνοντας τις τεχνητές αντιθέσεις ή την ασφυξία των κομματικών εξαρτήσεων η παράταξη μας αναφέρεται αποκλειστικά στην Αττική και τα επείγοντα ζητήματα της αλλά και στην αγάπη και το φιλότιμο των κατοίκων της για αυτόν τον ιερό τόπο. Έτσι, έχοντας επίγνωση των ευθυνών μας αλλά και τεράστια αγωνία για τα προβλήματα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε, ζητάμε με εντιμότητα και το χέρι στην καρδιά την ψήφο σας. Δεν υπάρχει καθόλου χρόνος για χάσιμο επειδή... η Αττική είναι σε κρίση! Όσο πιο γρήγορα το συνειδητοποιήσουμε, τόσο πιο άμεσα θα αντιδράσουμε.</u> Η παράταξή μας διαθέτει και την τεχνογνωσία αλλά και το πρόγραμμα ώστε ν' αντιμετωπίσει άμεσα αυτές τις τόσο κρίσιμες προτεραιότητες. Και τούτο γιατί δεν απαρτίζεται ούτε από τηλεοπτικούς σταρ, ούτε από περσόνες της μόδας αλλά από ανθρώπους με εξειδίκευση και ευαισθησία, διακεκριμένους επιστήμονες, επιτυχημένους επαγγελματίες κάθε είδους, γνώστες των θεμάτων της αυτοδιοίκησης που πονάνε αυτόν τον τόπο και ψάχνουν φιλότιμα να βρουν τρόπους ώστε να ανακουφιστούν οι χρόνιες πληγές του. Που παρεμβαίνουν στο ειδικό και το τοπικό, επειδή γνωρίζουν το γενικό και το ευρύτερο. Η παράταξή μας, θα το πω όσο πιο συχνά γίνεται, φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα καινούργιο μοντέλο διαχείρισης των κινδύνων που να μην έχει σχέση ούτε με τις παρελθούσες πρακτικές ούτε με την κυρίαρχη νοοτροπία της ευκολίας και των "μισών λύσεων". Υπερβαίνοντας τις τεχνητές αντιθέσεις ή την ασφυξία των κομματικών εξαρτήσεων η παράταξη μας αναφέρεται αποκλειστικά στην Αττική και τα επείγοντα ζητήματα της αλλά και στην αγάπη και το φιλότιμο των κατοίκων της για αυτόν τον ιερό τόπο. Έτσι, έχοντας επίγνωση των ευθυνών μας αλλά και τεράστια αγωνία για τα προβλήματα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε, ζητάμε με εντιμότητα και το χέρι στην καρδιά την ψήφο σας. Δεν υπάρχει καθόλου χρόνος για χάσιμο επειδή... η Αττική είναι σε κρίση. </p><p dir="ltr"> ΥΓ. Γιώργος Ιωακειμίδης για την Αττική, Μάνος Στεφανίδης για τον Νότιο Τομέα.</p>Manos Stefanidishttp://www.blogger.com/profile/07985785016964715670noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3817625928376879646.post-52714657606664943512023-10-08T08:20:00.000+02:002023-10-08T08:20:34.175+02:00Αντίο Στέλιο Φαϊτάκη, αρχιμάστορα του γκράφιτι Αντίο στον Έλληνα Banksy - έναν άγνωστο μεγάλο <div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEhETlDbaGPbD0TwmH-79lk2oOfgfICgbwsofkpvXfOqyRdOQHsB4oUpjUV4GbpoZqjXQx0ShHXEbt8ZnzUlYtkeInmkhVzKMn3ikAadhIyj6tYsINGHfpjr75uAq7Oa-sBVbySJULEqZRB9yTZuWqZqSzmLFvHiyJ_YcDuR3-uiUAA0ziBsYDPkmpI5IF0" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEhETlDbaGPbD0TwmH-79lk2oOfgfICgbwsofkpvXfOqyRdOQHsB4oUpjUV4GbpoZqjXQx0ShHXEbt8ZnzUlYtkeInmkhVzKMn3ikAadhIyj6tYsINGHfpjr75uAq7Oa-sBVbySJULEqZRB9yTZuWqZqSzmLFvHiyJ_YcDuR3-uiUAA0ziBsYDPkmpI5IF0" width="400">
</a>
</div><br></div><div>Αισθάνομαι πολύ άσχημα που αποχαιρετώ αυτή τη στιγμή τον Στέλιο Φαϊτάκη, τον Έλληνα Βanksy... Σε ηλικία μόλις 47 ετών. Ο Φαϊτάκης κατάφερε να κάνει μία τέχνη αντισυμβατική όμως απόλυτα κατανοητή και αναγνώσιμη, απόλυτα τοποθετημένη τόσο απέναντι στην ιστορία της τέχνης όσο και την πολιτική συγκυρία. Μία τέχνη ελληνική και συγχρόνως παγκόσμια... Με την έννοια πως και ως φόρμα και, κυρίως, ως περιεχόμενο αφορά άμεσα και ενδιαφέρει την παγκόσμια κοινότητα.</div><div>Γεννήθηκε το 1976 και σπούδασε στην ΑΣΚΤ αποφοιτώντας το 2003 από το εργαστήρι της Ρένας Παπασπύρου. Ο αδόκητος θάνατος του πραγματικά είναι πλήγμα για την ελληνική τέχνη στην οποία είχε να προσφέρει ακόμη πάρα πολλά. Αλλά είναι και πολύ άδικο για την παγκόσμια ζωγραφική στην οποία επάξια είχε συμμετάσχει. Σε τρόπον ώστε οι New York Times να έχουν γράψει για το έργο του και να το έχουν παρουσιάσει στο εξώφυλλο τους! Ένας λοιπόν πραγματικά διεθνής μας καλλιτέχνης - άγνωστος ή υποβαθμισμένος στον τόπο του - χαμηλών τόνων και πολύ ταπεινός κατά τα άλλα που είχε συμμετάσχει το 2011 στην Μπιενάλε Βενετίας τοιχογραφώντας με μια μνημειακή σύνθεση δέκα μέτρων (!) τον εξωτερικό τοίχο του Εθνικού Περιπτέρου της Δανίας μετά από πρόσκληση της επιμελήτριας Κατερίνας Γρέγου. </div><div>Ο Στέλιος πρωτοέκανε από τη δεκαετία του '90 τους τοίχους των Εξαρχείων ή την ΕΛΑΪΣ στην Πειραιώς παγκόσμιο μουσείο ενώ παράλληλα έδειξε πόσο επαναστατική, πόσο ανατρεπτική μπορεί να είναι η παράδοση. Δεν θα ήταν υπερβολή να πω ότι ο Στέλιος άλλαξε αθόρυβα αλλά ουσιαστικά τη δημόσια εικόνα της πόλης μας εμπνέοντας δεκάδες δεκάδων νέους καλλιτέχνες όντας ο Πατριάρχης του γκράφιτι. Σαν τους παλιούς αγιογράφους δάμαζε μεθοδικά όποια ελεύθερη επιφάνεια τού προσφέρονταν. Μέτρα ολόκληρα τοίχων και σόκορων. </div><div>Αρχικά ήταν βασικό στέλεχος της ομάδας Carpe Diem και αργότερα αυτόνομος ως Bizare (TXC). Ξεκίνησε πρώτος και ακολούθησαν ο Αλέξανδρος Βασμουλάκης (Zap 51), ο Κωνσταντίνος Δάγκας (H.O.P.E), ο μαθητής μου, αδικοχαμένος Χάρης Κάλφας (Barns), ο Ανδρέας Κασάπης (Mute), o Μανώλης Αναστασάκος κι άλλοι πολλοί. Έλαμψε με το ταλέντο του το 2007 και την έκθεση Destroy Athens, στην 1η Μπιενάλε της Αθήνας, και το 2009 στο Heaven... Ζωγράφισε τους εξεγερμένους, τους ανέστιους Παλαιστίνιους μαχητές ως σύγχρονος Αγίους ενώ η τέχνη του είχε πάρει πολλά και από την θιβετιανή ζωγραφική ή τον Bruegel και τον Klimt. Δεν είναι της παρούσης αλλά σύντομα θα αναπτύξω σε πιο επιστημονικό κείμενο τη σχέση του Φαϊτάκη με τους ζωγράφους του μεταβυζαντινού μπαρόκ και του ροκοκό όπως είναι οι Κρήτες Γεώργιος Κλόντζας, Θεόδωρος Πουλάκης Γεώργιος Καστροφύλακας και Ιωάννης Κορνάρος. Ο τελευταίος έδρασε στην Κύπρο, σώζονται εξαιρετικά έργα του στην Παλαιά Μητρόπολη του Αγίου Ιωάννη Λευκωσίας και το αρχιεπισκοπικό Μέγαρο ενώ στην βιβλιογραφία αναφέρεται υποτιμητικά ως εκπρόσωπος του τουρκομπαρόκ. Ουδέν αναληθέστερον τούτου! Αυτοί οι ζωγράφοι ενός μεταίχμιου συχνά υποτιμημένου, είναι νομίζω οι ουσιαστικοί δάσκαλοι του Στέλιου. </div><div> Τον Φαϊτάκη, τον συμπεριέλαβα έγκαιρα στην πρώτη έκδοση του "Ελληνομουσείου", στις αρχές του 2000 και έκανα εκτενή αναφορά στο έργο του στον "άτυχο" δέκατο τόμο της δεύτερης έκδοσης του, το 2009. Και τον λέω άτυχο γιατί δεν κυκλοφόρησε ποτέ από την εφημερίδα που μοίραζε όλη τη σειρά αλλά τυπώθηκε μετά ιδίοις αναλώμασι και διετίθετο από το μουσείο Μπενάκη. </div><div>Έγραφα τότε χαρακτηριστικά: "...Ο Φαϊτάκης έκανε την πρώτη, ατομική του έκθεση στην γκαλερί Breeder έχοντας ήδη αποκτήσει ένα κοινό που από blog σε blog εκφράζει τον θαυμασμό του. Το σπουδαιότερο όμως είναι πως γιαγιάδες σταματούν μπροστά στα έργα του και κάνουν με ευλάβεια τον σταυρό τους..." τόμος ι, σελ. 72 - 75.</div><div><br></div><div>Ο Φαϊτάκης είναι πια δίπλα στον Θεόφιλο, στον Κόντογλου, στον Διαμαντόπουλο, στον Μποστ, στον Φασιανό και τον Θεοφυλακτόπουλο.</div><div> Είναι πάντως κρίμα που η Εθνική Πινακοθήκη ή το ΕΜΣΤ δεν εκθέτουν έργα του - αγνοώ καν αν έχουν - ώστε να τον γνωρίσει το ευρύτερο κοινό... Και είναι διπλά κρίμα που δεν τον αποχαιρέτησε επίσημα το Υπουργείο Πολιτισμού. Ή, είναι κρίμα που δεν τον ξέρουν οι πολλοί και κυρίως οι νέοι. Ιδιαίτερα αυτοί...γιατί το έργο του Φαϊτάκη είναι συγχρόνως βαθιά πολιτικοποιημένο και έντονα πνευματικό. Τον τίμησε λοιπόν η Δανία στην Μπιενάλε της Βενετίας αλλά όχι η Ελλάδα.</div><div> O tempora, Ω μόρτες!</div><div><br></div><div>ΥΓ. Δεν θα ξεχάσω ποτέ τον χαμηλό τόνο της φωνής του όταν μιλούσε, πάντα αργά και μ' ένα αδιόρατο χαμόγελο στα χείλη. Πάντα μ' ένα στοχαστικό, βαθύ βλέμμα.Υπόσχομαι, λοιπόν, να οργανώσουμε, μετά τις αυριανές εκλογές, μια μεγάλη αναδρομική του Στέλιου Φαϊτάκη στο Μουσείο Βορρέ που τον ήξερε και τον αγαπούσε..Για να μην έχουμε ανάγκη τους επικίνδυνους, τους άσχετους και τους δήθεν.</div>Manos Stefanidishttp://www.blogger.com/profile/07985785016964715670noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3817625928376879646.post-6977888861870752012023-09-10T09:06:00.000+02:002023-09-10T09:06:14.558+02:00Ουδείς είναι αθώος <div><br></div><div>Ο πρωθυπουργός ονόμασε τη συμφορά και την επαναλαμβανόμενη τραγωδία "μεγάλη αναποδιά". Με άγνωστο τον τελικό αριθμό των πνιγμένων στις λάσπες ή των καμένων στα καρβουνιασμένα βουνά. Μεγάλη αναποδιά! Τί κομψή έκφραση για να δοθεί το σύνθημα: Business as usual. Επειδή η μεγάλη ρεμούλα συνεχίζεται. Έργα βιτρίνας που στοιχίζουν πανάκριβα επειδή τρώνε οι "δικοί" μας κι όχι έργα ουσίας που αφορούν στον πολίτη. Ο "Μεγάλος Περίπατος" είναι ένα κραυγαλέο παράδειγμα ασύδοτης σπατάλης και αλαζονείας.</div><div>Άρα ουδείς δικαιούται να δηλώνει αθώος ή να προσποιείται άγνοια. Ειδικά τώρα. Μετά το φετινό, τρομαχτικό καλοκαίρι.</div><div>Ας αξιοποιήσουμε λοιπόν το πρώτιστο όπλο που διαθέτουμε, τη ψήφο μας. Στις προηγούμενες εκλογές ΔΕΝ ψήφισε σχεδόν ένας στους δύο! Πρόκειται για αυτόν ακριβώς που τώρα διαμαρτύρεται και αναθεματίζει. Που ισχυρίζεται ότι όλοι είναι ίδιοι. Όμως η αποχή είναι συνενοχή. Οι εκλογές για τους Δήμους και τις Περιφέρειες είναι σε ένα μήνα. Το σύστημα θέλει ως περιφερειάρχες κυβερνητικές μαριονέτες τύπου Πατούλη, Αγοραστού ή Χαρδαλιά (του επονομαζόμενου και... Ράμπο)! Είναι στο χέρι μας να ψηφίζουμε αλλιώς. Ας πάμε όλοι στην κάλπη. Ιδιαίτερα οι νέοι. Το παρακάτω κείμενο είναι άκρως διαφωτιστικό για το παιχνίδι που παίζεται. Ας αναλάβει ο καθένας από εμάς τις προσωπικές του ευθύνες:</div><div><br></div><div> " Τα εξαφανισμένα...</div><div>(από τον Γιώργο Μαργαρίτη)</div><div><br></div><div>Τα ποσά που διατίθενται για έργα υποδομών και ανάπτυξης στην χώρα μας είναι κολοσσιαία.</div><div>Από το 2014 ως το 2027 (ημερομηνία ολοκλήρωσης του νέου ΕΣΠΑ) τα ποσά αυτά αθροίζονται σε 80 με 100 δισεκατομμύρια ευρώ (ΕΣΠΑ, Ταμεία Ανάκαμψης, διάφορες πηγές, συν εθνικοί πόροι ΠΔΕ).</div><div>Αυτό μας κάνει περίπου σε έξι ως επτά δισεκατομμύρια κάθε έτος.</div><div>Οι υποδομές είναι αυτές που όλοι γνωρίζουμε: απλά δεν υπάρχουν. Η χώρα καίγεται, πνίγεται, σκοτώνεται από εγκληματική έλλειψη υποδομών..... </div><div>Τα τεράστια κονδύλια για την διαχείριση των αποβλήτων απλά εξαφανίστηκαν. Οι χωματερές είναι όπως παλιά....</div><div>Η καταστροφικά πολυέξοδη προχειρότητα πανταχού παρούσα. Στην χάραξη -ένα μόνο παράδειγμα- του νέου οδικού άξονα στην Κρήτη δεν υπήρξε πρόβλεψη για "υδραυλικές μελέτες"! Πρόκειται για ένα έργο που θα τέμνει κάθετα την λεκάνη απορροής των υδάτων στην βόρεια Κρήτη. Αργότερα, στην πρώτη πλημμύρα, θα ευθύνεται η "κλιματική κρίση" !!!!</div><div>Αυτοί οι ωκεανοί χρήματος αυγατίζουν τα κέρδη των κατασκευαστικών -αυτό μόνο κάνουν. Είναι τόσο προσοδοφόρα η δραστηριότητα που εφοπλιστικό κεφάλαιο, επενδυτές και τράπεζες ανταγωνίζονται για το ποιος θα πιάσει την "καλή" μέσα από τα μεγάλα έργα. </div><div>Κάθε τι άλλο θυσιάζεται στον βωμό του κέρδους.</div><div>Η δε πληθώρα εύκολων κερδών και συνακόλουθου πλουτισμού (όχι μόνο για τους μεγάλους - κάθε μικροεργολάβος στην Κρήτη περιμένει κατι τις από την "πίτα" του ΒΟΑΚ) μετατρέπει την κοινωνία μας σε ζούγκλα συμφερόντων, μαφιόζων, μπράβων και μηχανισμών ξεπλύματος χρήματος. Το δε κράτος -που κατανέμει τα κονδύλια- κόλαση διαφθοράς. </div><div>Γι' αυτό έχουμε ανάγκη από πολλά ακόμα καζίνο..."</div><div><br></div><div>ΥΓ. 1 Ας πάμε όλοι να ψηφίσουμε. Όλοι. Αφού ενημερωθούμε. Επειδή δεν είναι όλοι ίδιοι. Υπάρχουν άνθρωποι με τεράστιο έργο στην τοπική αυτοδιοίκηση το οποίο όμως συστηματικά αποσιωπάται. Ας ψηφίσουμε, λοιπόν, όλοι. Με ψυχρή λογική και θερμό χέρι. Αποφάσισα να εκτεθώ και να βοηθήσω τον Γιώργο Ιωακειμίδη στην Περιφέρεια Αττικής, στον Νότιο Τομέα, γιατί δεν θέλω να παρακολουθήσω την επόμενη καταστροφή στη γειτονιά μας από την τηλεόραση... Εσείς; </div><div><br></div><div>ΥΓ. 2 Το δυσοίωνο ρεκόρ του ιστορικά υψηλότερου ποσοστού αποχής από τις εθνικές εκλογές καταλαμβάνει πλέον η αναμέτρηση της Κυριακής 25 Ιουνίου 2023. Η αποχή άγγιξε το 47,17%, ξεπερνώντας το προηγούμενο ρεκόρ των εκλογών του Σεπτεμβρίου 2015, όταν η αποχή είχε φθάσει το 43,84%. Τίποτα άλλο.</div><div><br></div><div>Σημ. Ο Νότιος Τομέας περιλαμβάνει το Μοσχάτο - Ταύρο, την Καλλιθέα, τη Ν. Σμύρνη, το Π. Φάληρο, τον Άγιο Δημήτριο, τον Άλιμο, την Αργυρούπολη - Ελληνικό, τη Γλυφάδα. Συνολικά την Περιφέρεια Αττικής συγκροτούν 65 δήμοι και σχεδόν 5 εκατομμύρια πολίτες! Σκεφτείτε: Ο αυριανός Περιφερειάρχης θα είναι ένας grosso modo μικρός πρωθυπουργός. Ας εκλέξουμε όλοι μας τον πιο κατάλληλο.</div>Manos Stefanidishttp://www.blogger.com/profile/07985785016964715670noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3817625928376879646.post-86686360759904526802023-09-08T10:55:00.002+02:002023-09-08T10:56:48.634+02:00Το μυστήριο της γραφής <div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEiyI2D1ort4q6vHrAlRKyet8Up8uXPXXa9gYWIhP4BVHdj_WDtNwzsvq3zov9a4bZqS6bRKfJ3r2nlhRqf1rIAGIclpRqd369Avlv7-167h-eTv0QXHdCkBYv5IPKCLXHv_YBoiqXMj0zRTWqi_AjMLladTLEy-7lzETJWCvkjm8hvOQgko4UMD7Sl6vgc" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEiyI2D1ort4q6vHrAlRKyet8Up8uXPXXa9gYWIhP4BVHdj_WDtNwzsvq3zov9a4bZqS6bRKfJ3r2nlhRqf1rIAGIclpRqd369Avlv7-167h-eTv0QXHdCkBYv5IPKCLXHv_YBoiqXMj0zRTWqi_AjMLladTLEy-7lzETJWCvkjm8hvOQgko4UMD7Sl6vgc" width="400">
</a>
</div><br></div><div><br></div><div>"...Κι ύστερα να, κι ο πόνος, έχει και αυτός το καλό του. Υποφέρετε λίγο. Ο Νικόλκα που λέγαμε, έχει ίσως δίκιο που θέλει να υποφέρη. Ξέρω δεν πιστεύετε, λοιπόν μη διστάζετε: δοθήτε ειλικρινά στη ζωή χωρίς να το σκεφτόσαστε. Μην ανησυχήτε, θα σας βγάλη στην ακρογιαλιά και θα σας ξαναστήση στα πόδια σας. Ποιά ακρογιαλιά; Μήπως το ξέρω και εγώ; ... Και πάλι είναι ευτύχημα που σκοτώσατε μόνο μία κακή γριά, θα μπορούσατε να είχατε φαντασθή μία άλλη θεωρία και να φθάνατε σε ένα εκατό εκατομμύρια φορές πιο τερατώδες αποτέλεσμα! Πρέπει ακόμα να ευχαριστήτε το Θεό, ίσως. Πού ξέρετε; Ίσως ο Θεός να σας φυλάη για κάποιο πράγμα. Όσο για σας, έχετε θάρρος και μη φοβόσαστε τόσο. Μήπως η μεγάλη δοκιμασία που έρχεται είναι εκείνο που σας φοβίζει; Όχι, τότε θα ήταν ντροπή να φοβάστε. Αφού εκτελέσετε μία τέτοια πράξη, τώρα φανήτε δυνατός. Υπάρχει μιά δικαιοσύνη..."</div><div><br></div><div>Ο ανακριτής Πορφύρης στον Ρασκόλνικωφ, Έγκλημα και Τιμωρία, σελ. 537.</div><div><br></div><div>Αυτό το καλοκαίρι διάβασα στα αγγλικά τις "Νεκρές Ψυχές" - Dead Souls - του Νικολάι Γκόγκολ από την Oxford university press και με εισαγωγή του περίφημου φιλολόγου sir Maurice Bowra. Μετά αντιπαρέβαλα τις ελληνικές μεταφράσεις του πολυαγαπημένου βιβλίου και τις βρήκα πολύ ενδιαφέρουσες. Πρόκειται για ένα απολαυστικό κείμενο - ποταμό, τόσο διασκεδαστικό όσο και αναστοχαστικό ως προς το τι είναι αφήγηση, που προλαβαίνει πολλούς μοντερνιστές του 20ού αιώνα και βέβαια προετοιμάζει σαφώς τον Ντοστογιέφσκι. </div><div>Στη συνέχεια διάβασα ξανά το Έγκλημα και Τιμωρία στην πλήρη του έκδοση, του 1968 από τον Γαλαξία με μία προσοχή και μ' ένα σεβασμό τον οποίον αναγνωστικά έχω δείξει μόνο για την Οδύσσεια του Ομήρου. Τι έξοχο κείμενο, παρά το ακατάστατο, αγχωμένο ύφος του συγγραφέα, τι ιδιοφυής σχεδιασμός των χαρακτήρων και της ψυχολογίας τους, τι έντονα θεατρική ατμόσφαιρα, με τους διαλόγους να ξεδιπλώνονται ατελείωτοι και να κορυφώνονται αριστοτεχνικά καθώς οι πρωταγωνιστές και οι δευτεραγωνιστές βουλιάζουν αβοήθητοι στο δράμα της ύπαρξής τους της ίδιας. Το βιβλίο τελειώνει με την παράθεση του αναλυτικού σχεδιασμού - σχεδόν δέκα σελίδες από τις 650 συνολικά - που έγραψε ο ίδιος ο Ντοστογιέφσκι δίνοντας μικρές περιλήψεις για τα μέρη και τα επιμέρους κεφάλαια του βιβλίου του. Αληθινό μάθημα αρχιτεκτονικής! ( Η μετάφραση είναι του Α.Κ. Ξέρει κανείς κάτι περισσότερο);</div><div>Έπειτα διάβασα το μυθιστόρημα The Personal Librarian, ένα best seller των Marie Benedict και Victoria Christopher Murray. Πρόκειται για τη ζωή της προσωπικής βιβλιοθηκάριου του περίφημου τραπεζίτη και μεγαλοβιομήχανου J.P. Morgan, της Belle da Costa Greene, μιας αφροαμερικανίδας η οποία τολμάει να μονοπωλεί τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων πλάι στο διάσημο αφεντικό της συγκροτώντας, με την καλλιέργεια και το πείσμα της, την περίφημη συλλογή παλαιών βιβλίων και χειρογράφων της Morgan library. </div><div>Λεπτομέρεια: Η πρωταγωνίστρια που είναι μαύρη, αλλάζει το όνομα της από Greener σε Greene, παρουσιάζεται σαν λευκή και ως τέτοια σταδιοδρομεί ακόμα και ως ερωτική σύντροφος του διάσημου ιστορικού τέχνης Bernard Berenson. Σουφραζέτες, φυλετικές διακρίσεις, αγώνας για τα δικαιώματα των μαύρων και παράλληλα ο λαμπρός κόσμος των δημοπρασιών και του ανταγωνισμού των μεγιστάνων της αμερικανικής οικονομικής ζωής ώστε να αποκτήσουν με τα ιλιγγιώδη ποσά που δαπανούν, το άλλοθι του φιλότεχνου, στοιχειοθετούν τον κόσμο του βιβλίου. Οι λεγόμενοι καυστικά robber barons - δηλαδή ληστοβαρώνοι (αυτοί που μετά τον Εμφύλιο έστησαν έναν, συχνά, μονοπωλιακό - ληστρικό καπιταλισμό στην Αμερική). Απολαυστικό, "αμερικάνικο", γρήγορο γράψιμο, ένα μάθημα του πως (πρέπει να) γράφεται ένα best seller, ένα"εμπορικό" βιβλίο.</div><div>Τέλος, έπεσε στα χέρια μου τυχαία, από έκδοση - προσφορά του 2020 για την εφημερίδα Το Βήμα, το γνωστό μυθιστόρημα της Patricia Highsmith "Καταδίωξη στη Βενετία" σε αναθεωρημένη μετάφραση του Βασίλη Πουλάκου. Το βιβλίο είχε κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Μίνωας το 2017. Γραφή αληθινά παραισθητική, χαρακτήρες που βουλιάζουν στην παράνοια και την λατρεία της βίας, μοναδική περιγραφή μιας κρύας, υγρής και μυστηριώδους Βενετίας η οποία, ως η απόλυτη σκηνογραφία του παραλόγου, συντελεί στην κλειστοφοβική ατμόσφαιρα του έργου. Το δίδυμο των πρωταγωνιστών, ένας Αμερικανός τυχοδιώκτης ζωγράφος και ο νεαρός γαμπρός του, θυμίζουν πολύ το ανάλογο ζευγάρι του θαυμαστού κυρίου Ρίπλεϊ. Μόνο που εδώ η ψυχογραφία των ηρώων κάνει τον αναγνώστη να παρακολουθεί το μανιακό κυνηγητό τους κυριολεκτικά αγχωμένος, χωρίς κατ' ουσίαν να συμβαίνουν και πολλά πράγματα (δεν έχουμε καν φόνο ή κλοπή), παρά μόνο η γοητεία της περιγραφής της Highsmith. Ή, αλλιώς, ανάγνωση με κομμένη την ανάσα όπως θα ήθελε ο Γκοντάρ. Ένα μικρό αριστούργημα σε μία πρόχειρα τυπωμένη έκδοση που αξίζει όμως τον κόπο να την αναζητήσετε.</div><div><br></div><div>Σημ. Κοινό στοιχείο και στους τρεις, μεγάλους συγγραφείς - παρά τις εξόφθαλμες διαφορές τους - δηλαδή στον Γκόγκολ, τον Ντοστογιέφσκι και την Χάισμιθ είναι πως η αφήγηση για αυτούς λειτουργεί ως τυπική διαδικασία ώστε να εκθέσουν τον προβληματισμό τους πάνω ακριβώς στις δυνατότητες και την ουσία της γραφής. Με άλλα λόγια πρόκειται για μιαν γραφή που διαρκώς αυθυπονομεύεται. Που δεν είναι όσα γράφει...</div><div><br></div><div>ΥΓ. Θα διάβαζα κι άλλο αλλά πήγαινα και θάλασσα.</div>Manos Stefanidishttp://www.blogger.com/profile/07985785016964715670noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3817625928376879646.post-41929181686817027522023-09-08T10:53:00.001+02:002023-09-08T10:53:56.744+02:00Αυτός ο Αύγουστος <div>Ο ΤΡΟΜΟΣ ΤΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEh3_nBmnuOvPr-EKjCvJSmSqI6g6bTeYxpeGVPinV2F903j9lor1pZeOkYhFES53l8wQN9Wl_RHr36KW-mx3llt0TEBjXluinOAISMdU39XE12qTUVwXmdu5LTV8QdabO_aFoeRTjPaYyCaoPJf9-EB5xwzEU15efos1-o5Idmo3SreolyFmiHYDEshDtQ" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEh3_nBmnuOvPr-EKjCvJSmSqI6g6bTeYxpeGVPinV2F903j9lor1pZeOkYhFES53l8wQN9Wl_RHr36KW-mx3llt0TEBjXluinOAISMdU39XE12qTUVwXmdu5LTV8QdabO_aFoeRTjPaYyCaoPJf9-EB5xwzEU15efos1-o5Idmo3SreolyFmiHYDEshDtQ" width="400">
</a>
</div></div><div><br></div><div>(Αύγουστο κλαίω τους νεκρούς μου...</div><div>Μνήμη Καταστροφής, Πένθος της Σμύρνης) </div><div><br></div><div>... ποτέ δεν συνήθισα τους ανθρώπους, αλλά αυτό είναι μια άλλη μου αναπηρία...</div><div> Δ. Δημητριάδης</div><div><br></div><div> Παράξενο καλοκαίρι, καταχνιά, φωτιές και καψαλισμένη χώρα απ' άκρη σ' άκρη, τρελός άνεμος που αποτελειώνει ό τι έχει απομείνει. Καμμένες η Θράκη, η Ρόδος, η Εύβοια, το ένα τρίτο της Αττικής! Παράξενη, τρομαχτική εποχή με αλλαγές, αφανείς ή φανερές. Που επιταχύνονται χωρίς να μπορεί κανείς να προβλέψει εύκολα τις συνέπειες. Όσο κι αν το σύστημα επιμείνει ένοχα στο status quo.</div><div>Οι άνθρωποι διεκδικούν απελπισμένοι ό,τι η διαφήμιση της ευτυχίας τούς υπόσχεται, λίγες, ανέφελες δηλαδή διακοπές, ένα ταξίδι που θα ισοφαρίσει όλα τα προηγούμενα κακά, τις εκπτώσεις της καθημερινότητας τους, έναν άνθρωπο που θα έχει όλες τις αρετές των lifestyle περιοδικών και καμιά, ανθρώπινη, αδυναμία. Μια ευκαιρία να ξεφύγουν από την εγκλωβισμένη ζωή τους, τον παγιδευμένο τους εαυτό. Την πανδημία που δεν εξέλιπε ακόμη, την κρίση που ήρθε για να μείνει. </div><div>Ο Αύγουστος καθίσταται έτσι ένας περιφραγμένος, ιδιωτικός παράδεισος, στον οποίο ο καθένας θέλει απελπισμένα να τρυπώσει. Έστω για λίγο. Φυγή, απόδραση, απομάκρυνση, άγονη γραμμή, κατασκευή του «εξωτικού», αντικατοπτρισμός του μακρινού ορίζοντα που παρασύρει και ελευθερώνει.</div><div> Προσωπικά, κάνω τον Αύγουστο τις σκέψεις ή τους απολογισμούς που οι άλλοι πραγματοποιούν την Πρωτοχρονιά. Αυτόν το μήνα είναι όλες μου οι επέτειοι, οι επιτυχίες και οι ήττες. Αύγουστο κλαίω τους νεκρούς μου. Αύγουστο αποφασίζω ν' αλλάξω, κι όσο πιο σοφός, δηλαδή πιο μεγάλος γίνομαι, συνειδητοποιώ ακόμη πιο βαθιά πόσο ανώφελες είναι όλες αυτές οι αλλαγές. Οι επιλογές μιας ζωής.</div><div> Είμαστε οι επιθυμίες και οι αδυναμίες μας, είμαστε οι κερδισμένες στιγμές που όμως κάποτε θα πληρωθούν με το παραπάνω, είμαστε κάτι χαρακωμένοι, ανάποδοι καθρέφτες, μάσκες πληγωμένες, ατελείς υποκριτές που οφείλουν, πάντως, να υποδυθούν τέλειους ρόλους. Κι οι αγάπες μας πάντα αρχίζουν και τελειώνουν τον Αύγουστο, την εποχή των ορίων που παραβιάζονται και του κρεσέντο που διεκδικεί για μια στιγμή και μόνη την ένταση της αιωνιότητας. Μισές οι χαρές, κολοβές οι λύπες, εφόσον το κακό σέρνεται υπόγειο και ανεξέλεγκτο. Κάθε φορά που τολμάς να δεις έξω απ' το καβούκι σου, το home-castle του χειμώνα ή το σκάφανδρο των διακοπών που λέγεται "καλοκαίρι", ο τρόμος του πραγματικού σε συντρίβει. </div><div>Στις κοινωνίες των μαζικών ατομισμών η ζωή η ίδια είναι πρόβλημα μέγα, γι' αυτό και επισημοποιούνται τα λογής υποκατάστατα. Οι μοναξιές βαφτίζονται σχέσεις, οι ευκαιριακές συνευρέσεις δύο φιδιών κάτω απ' το ίδιο ξερολίθαρο, οικογένειες, τα παραισθητικά παιχνίδια που δημιουργεί ο κάθετος ήλιος όταν φωτίζει έκκεντρα τα πρόσωπα, έρωτες, κ.ο.κ. Μεγαλωμένοι με μελό και happy end και με πάθη τόσης διάρκειας όση χωράει ένα σίριαλ, καταθλιβόμαστε αθεράπευτα όταν βλέπουμε πόσο άσχημη είναι η ζωή όταν την ομορφιά την ψάχνεις σ' ένα ηλιοβασίλεμα, κάπου πέρα μακριά κι όχι σε όσα εσωτερικά πράγματα σού επιτρέπουν να την δικαιούσαι. Άνθρωποι σε δίπολα, σε τρίγωνα, σε ασύμπτωτες ευθείες, σε φαύλους κύκλους, υποκρίνονται πως αγαπάνε χαζεύοντας απλώς τον καθρέφτη τους, και τότε η ίδια τους η εικόνα ετοιμάζεται να τους κατασπαράξει. Δικαιοσύνη...</div><div><br></div><div>ΥΓ. Σαν σήμερα πριν εκατό και ένα χρόνια. Η ανείπωτη τραγωδία. Η εκδίκηση της ιστορίας. Ίσως γι' αυτό είναι τον Αύγουστο που πενθώ τους νεκρούς μου, κυρίως τους συμβολικούς. Γι 'αυτό πάλι Αύγουστο είμαι έτοιμος να πιστέψω σε μιαν ευτυχία που δεν έρχεται τελικά. Δεν έρχεται ποτέ.</div><div> Ίσως γιατί είναι πολύ ιδιοτελής, ίσως γιατί φιλοδοξεί να χτιστεί αποκλειστικά από υλικά καταδαφίσεως. Το κοινό μας λάθος, αυτό της Μεταπολίτευσης που το πληρώνουμε όλοι εξ αδιαιρέτου. Νεόπλουτοι, νεόφτωχοι, επηρμένοι, ειμαρμένοι, μαραμένοι κλπ. Επειδή είμαστε πάλι έτοιμοι να ξεχάσουμε, να συμψηφίσουμε, να συγχωρήσουμε...μήπως και συγχωρεθούμε. Εξάλλου ο Αύγουστος προσφέρεται. Καυτός σαν ερωτική αγκαλιά ή σαν inferno...</div><div><br></div><div>Φωτογραφία: Το Ουρητήριο της Ιστορίας, εγκατάσταση του Βλάση Κανιάρη από την αναδρομική του στην Εθνική Πινακοθήκη πριν από τριάντα χρόνια. Ζωντανά μοντέλα ο Μανώλης Μεραμπελιώτης, Τάκης Πουλόπουλος, βοηθοί τότε του δάσκαλου, κι εγώ. </div><div><br></div><div><br></div>Manos Stefanidishttp://www.blogger.com/profile/07985785016964715670noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3817625928376879646.post-53201420658489582092023-08-18T19:22:00.001+02:002023-08-18T19:22:14.248+02:00Άλλο ένα επικοινωνιακό λάθος!Άλλο ένα επικοινωνιακό λάθος Κυριάκο!<div><br></div><div>Οφείλω να το πω εξαρχής. Το στιλ και οι πρακτικές της αρχαιολόγου Δέσποινας Κουτσούμπα δεν είναι το στιλ μου. Όπως δεν είναι του στιλ μου ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων και για αυτό δεν υπήρξα ποτέ μέλος του. Παρ' ότι είμαι αρχαιολόγος και ιστορικός τέχνης επί, σχεδόν, μισόν αιώνα. Έτσι, θα προσπαθήσω να είμαι όσο το δυνατόν πιο αμερόληπτος παίρνοντας θέση στον πόλεμο που σοβεί εδώ και χρόνια ανάμεσα στο Υπουργείο Πολιτισμού, "λέγε με Μενδώνη" και στον Σύλλογο Αρχαιολόγων, "λέγε με Κουτσούμπα".</div><div> Πρόκειται, λοιπόν, για δύο γυναίκες που μοιάζουν πολύ, παρότι βρίσκονται σε εντελώς αντίθετα, ιδεολογικά και πολιτικά στρατόπεδα ή ηλικίες. Αμφότερες, δυναμικές και αποφασισμένες, ενδιαφέρονται περισσότερο για την εξουσία μέσα από την επιστήμη παρά για την επιστήμη την ίδια. Όπλο της μιας είναι τα γρανάζια μιας ατελείωτης γραφειοκρατίας, τις ατραπούς της οποίας ξέρει να χειρίζεται, ομολογουμένως με μεγάλη επιτυχία, εδώ και δύο περίπου δεκαετίες. Όπλο της άλλης είναι ο ακτιβισμός και η "συμβολική" ανταρσία απέναντι στην οποία κατεστημένη άποψη ή πρακτική. Το διαφορετικό παράδειγμα. Μέλος του ΑΝΤΑΡΣΥΑ είναι, εξάλλου, και η ίδια ενώ το δεύτερο όνομα της κόρης είναι Ερνεστίνα. Όπως ακριβώς Ερνέστος είναι το δεύτερο όνομα του ενός γιού του Αλέξη Τσίπρα. Ξέρετε, βέβαια, τον λόγο. Πρόκειται για μία γενιά αριστερών που εξαντλείται περισσότερο στα σύμβολα και λιγότερο στην ουσία. Στην εικόνα αλλά όχι στο περιεχόμενο της. Σύμπτωση;</div><div>Και οι δύο, τέλος, Μενδώνη και Κουτσούμπα, δεν αποτελούν τους τυπικούς διανοούμενους - επιστήμονες, ούτε ξεχωρίζουν για τη βαθιά γνώση, την αισθητική ή τις προτάσεις τους στην θεωρία και το έργο της αρχαιολογίας. Αλλού είναι οι επιδόσεις τους και η αδιαφιλονίκητη υπεροχή τους. Η μία έχει τοποθετηθεί στον θώκο που βρίσκεται, παρά την πασοκική της προέλευση, για να υλοποιήσει το φιλελεύθερο πρόγραμμα της Ν.Δ. να αξιοποιήσει χορηγούς και χορηγίες και να παραδώσει στον ιδιωτικό τομέα ό,τι παλιότερα διαχειριζόταν ο ομολογουμένως δύσκαμπτος, κρατικός μηχανισμός. Η άλλη βρίσκεται στην προεδρία του Συλλόγου Αρχαιολόγων ακριβώς για να πολεμήσει αυτή την πολιτική και τις επιλογές της. Με κάθε μέσο. Οφείλω εδώ να πω ότι οι αρχαιολόγοι αποτελούν το πιο φανατικό, το πιο αδωρόληπτο αλλά και το πιο αδικημένο κομμάτι υπαλλήλων του δημοσίου. </div><div>Στρατηγείο της πρώτης είναι τα γραφεία της οδού Μπουμπουλίνας όπου κατοικοεδρεύει η ίδια αλλά και η υπουργική σύμβουλος κ. Άννα Παναγιωταρέα, ο Ρισελιέ του πολιτισμού, ενώ άντρο της δεύτερης είναι το περιώνυμο νεοκλασικό επί της Αποστόλου Παύλου, στο οποίο όπως το ΥΠΠΟ υποστηρίζει, γίνονται φοβερά και τρομερά, άρρητα - αθέμιτα. Ποιά είναι η αλήθεια; Νομίζω, εν προκειμένω, πως η υπουργός δεν ενοχλείται τόσο από το πολιτιστικό πρόγραμμα του συλλόγου και τις ποικίλες δράσεις του, όσο κυρίως από την πολιτική του εναντίον των συγκεκριμένων επιλογών της. Γι'αυτό και θέλει να δείξει προς πάσα κατεύθυνση ποιος είναι ο κυρίαρχος του παιχνιδιού, η dominαnt αφέντρα του! Έτσι, αξιοποιώντας νόμους και κωδίκελλους - σιγά που δεν θα μπορούσε! - καταφέρνει ένα χτύπημα κάτω από τη μέση για να νιώσει η κ. Κουτσούμπα το βαρύ χέρι της εξουσίας. Τίποτε δυστυχώς αρχαιολογικό, πολιτιστικό, ή πολιτισμένο σ' όλα αυτά. </div><div>Όπως ακριβώς στόχος της κυβέρνησης είναι να πατάξει κάθε μορφή αντιπολίτευσης προς το κυρίαρχο αφήγημα της...Κι όπως ο πρωθυπουργός σκοπεύει να ξαναβάψει τον χάρτη γαλάζιο ΚΑΙ μέσα από τις εκλογές της τοπικής αυτοδιοίκησης αλλάζοντας εν μία νυκτί τον ευνοούμενο περιφερειάρχη του με τον μόλις ορκισθέντα υφυπουργό του χωρίς καμία συλλογική διαδικασία... Έτσι ακριβώς και η κ. Μενδώνη αποφασίζει και διατάσσει. Έτσι ακριβώς τοποθετεί ως διευθύντριες τις κολλητές της στις πινακοθήκες Της αλλά και στελεχώνει τα Δ.Σ των μουσείων Της με τους ευνοούμενους της. Αποκλειστικά. Σε ποιόν θα δώσει λογαριασμό; l'État c'est moi δηλαδή. Τόσο απλά. Όπως επίσης και τα λεφτά c'est moi. Που είναι πολλά. Γι' αυτό ακριβώς και δεν πρέπει να υπάρχει ούτε σκιά αντίλογου ή σύγκρουσης, έστω, για τους δημοκρατικούς τύπους. Όμως αυτό είναι μέγα, επικοινωνιακό λάθος κ. πρωθυπουργέ. Η έλλειψη οράματος για τον πολιτισμό ίσως να μη σας βλάπτει πολιτικά. Ακόμη. Τα επικοινωνιακά λάθη όμως σας στοιχίζουν πολύ.</div><div><br></div><div>ΥΓ. Μου είναι αδιανόητο πάντως να ψηφίσουμε στις ερχόμενες, αυτοδιοικητικές εκλογές με στενά, κομματικά κριτήρια και χωρίς αξιολόγηση προσώπων, έργων και προγράμματος. Μου είναι αδιανόητο να μην αμφισβητηθεί διόλου η μονοκρατορία του Μητσοτάκη, ειδικά στην Περιφέρεια Αττικής όταν μάλιστα έχουμε τόσο εξαιρετικές υποψηφιότητες όπως αυτή του Γιώργου Ιωακειμίδη, επί εικοσαετία επιτυχημένου δημάρχου της Νίκαιας. </div><div>Φαντάζομαι πως ο νυν υφυπουργός αλλά και υποψήφιος (!) με το στανιό περιφερειάρχης (επειδή έτσι γουστάρει ο πρωθυπουργός) Γιώργος Χαρδαλιάς θα ψηφίσει και αυτός Ιωακειμίδη!</div>Manos Stefanidishttp://www.blogger.com/profile/07985785016964715670noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3817625928376879646.post-21402394307994942842023-08-09T16:03:00.000+02:002023-08-09T16:03:24.082+02:00Ο Φρουρός του Ιονίου <div>Το πνεύμα της εγκαρτέρησης </div><div>και της αντίστασης </div><div><br></div><div>Αύριο Πέμπτη, 10 Αυγούστου, στις 8 το βράδυ, ο δήμαρχος Αργοστολίου θα αποκαλύψει τον μνημειακό "Φρουρό του Ιονίου" ύψους 3,3 μ. και παράλληλα θα γνωρίζει σε όλους τους Κεφαλλονίτες αλλά και τους επισκέπτες του νησιού το μοναδικό Μουσείο - Σπίτι του Μεμά Καλογηράτου. Πρόκειται για τον χώρο Τέχνης στον οποίο αθόρυβα ο γλύπτης φιλοτεχνεί και εκθέτει το έργο του τα τελευταία σαράντα χρόνια! Στα Μαζαρακάτα, κάτω από το ενετικό κάστρο του Αγίου Γεωργίου.</div><div>Έστω και καθυστερημένα λοιπόν οι αρχές της Κεφαλονιάς τιμούν με μια λαμπρή τελετή τον σπουδαίο καλλιτέχνη που έχει τιμήσει εξακολουθητικά την ιδιαίτερη πατρίδα του προσφέροντας σε μεγάλους και μικρούς μια Γλυπτοθήκη - χώρο αισθητικής μέθεξης, παιδείας και αναψυχής.</div><div><br></div><div>Ιδιαίτερα ο "Φρουρός του Ιονίου" φέρει όλα τα ιδιαίτερα μορφολογικά χαρακτηριστικά της γλυπτικής του Καλογηράτου με την επιμήκη, λιτή μορφή και την καθετότητα που εκφράζει, σαν δωρικός κίονας, εγκαρτέρηση και σταθερότητα. Που εκφράζει εμμονή σ' ένα αξιακό σύστημα το οποίο σήμερα δόλια αμφισβητείται κι εκείνο το πνεύμα αντίστασης που κάποτε σφράγισε αυτό τον τόπο.</div><div>Ο ιδιότυπος τρόπος που είναι ντυμένος ο φρουρός, με περικεφαλαία, δόρυ, ασπίδα, σανδάλια αλλά και σύγχρονο, μακρύ επενδύτη αποδεικνύει τη σχέση του Μεμά τόσο με το σύγχρονο θέατρο, όσο και με την αναβίωση του αρχαίου δράματος για την οποία έχει δουλέψει από την δεκαετία του '80 στην Κεφαλονιά!</div><div>Επίσης η φόρμα του γλυπτού συνδυάζει την εμπειρία του ευρωπαϊκού εξπρεσιονισμού με τον εγγενή κλασικισμό του ελληνικού τρόπου όπως θα έλεγε ο Σεφέρης ή ο Λορεντζάτος. Εφόσον στα έργα του Καλογηράτου, γλυπτικά ή ζωγραφικά, ο αρχέγονος Μύθος κυριαρχεί (όπως εξάλλου και στα έργα του Χαλεπά και του Καπράλου). Ως αίσθηση του τραγικού, ως συνειδητή της ιστορίας που δικαιώνει ή απαξιώνει την ανθρώπινη μοίρα, την ανθρώπινη συνθήκη.</div>Manos Stefanidishttp://www.blogger.com/profile/07985785016964715670noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3817625928376879646.post-910669819284487502023-08-02T13:18:00.002+02:002023-08-02T13:36:53.761+02:00Οι Βάτραχοι στην Επίδαυρο Βατράχια και αισθητική του θανάτου<div><br></div><div>Στον Ηρακλή Λογοθέτη <br><div><br></div><div>Πεθαίνει η τέχνη; Πεθαίνει κι η ποίηση όταν Πολιτεία, δηλαδή η κοινωνία των ανθρώπων η οποία την κυοφορεί, είναι πια νεκρή; Ο Αριστοφάνης, όπως εξάλλου κι ο Θουκυδίδης κι ο Πλάτωνας κι ο Ευριπίδης θρηνούν στα κείμενα τους πρωτίστως την αργή καταστροφή της ιδανικής, της αγαπημένης τους πόλης η οποία κατέρρευσε, παρά την τελειότητα, παρά την ελευθερία και τη δύναμη της δημοκρατίας που κατέκτησε, από μίαν παράλογη (;) μανία αυτοκαταστροφής. Ύβρις και Νέμεσις. </div><div>Για παράδειγμα, ο Επιτάφιος του Περικλή - που στην μορφή που μάς παραδόθηκε, γράφτηκε ΜΕΤΆ το τέλος του πελοποννησιακού πολέμου, δεν είναι τόσο ο ύμνος αλλά κυρίως ο θρήνος του Θουκυδίδη για την παρακμή της Αθήνας. Την οποία παρακμή ο ιστορικός βιώνει δραματικά σ' όλη την διάρκεια της ώριμης ζωής του. Την ίδια παρακμή σχολιάζει έμμεσα και ο Αριστοφάνης αναλογιζόμενος πως η ποίηση δεν φτάνει για να σωθούν οι θεσμοί. Από την άλλη ένας συνήθης, ιστορικός αναχρονισμός παλαιομαρξιστικής υφής θεωρεί αξιωματικά τον Αριστοφάνη συντηρητικό, τον Πλάτωνα αντιδραστικό, τον Αισχύλο αρχαϊκό - δηλαδή εκτός εποχής - τον Ευριπίδη άθεο ή μισογύνη κ.ο.κ. Χάνοντας έτσι το νεύρο αλλά και το άρωμα της εποχής. Η αλήθεια όμως των κειμένων τους αποκαλύπτει εντελώς άλλα πράγματα. Μόνο που τα κείμενα πλέον ελάχιστοι τα διαβάζουν ουσιαστικά και ακόμα πιο λίγοι τα παίρνουν στα σοβαρά. Οι πολλοί τα χρησιμοποιούν ως αφορμή, για να πουν τα "πολύτιμα" δικά τους.</div><div><br></div><div>Σε μία κατάμεστη Επίδαυρο είδαμε το Σάββατο τα "Βατράχια" της σκηνοθέτιδας Έφης Μπίρμπα, του συζύγου της Άρη Σερβετάλη και του μεταφραστή Κωνσταντίνου Μπλάθρα, σε μίαν ευαίσθητη όσο και διεισδυτική προσέγγιση του αριστοφανικού κειμένου. Με τις λιγότερες, δυνατές αυθαιρεσίες ή περικοπές - κυρίως στα λυρικά μέρη - αλλά και την υποψιασμένη ενσωμάτωση στίχων από την αισχύλεια και την ευριπίδεια τραγωδία στη θέση του παραδοσιακού "Αγώνα" των δύο νεκρών ποιητών. Έτσι ώστε να δικαιολογείται ο υπότιτλος μία κωμωδία με DNA τραγωδίας. Ούτως ή άλλως ο Αριστοφάνης με αυτή την τελευταία του κωμωδία την οποία υποβάλλει με ψευδώνυμο, ξεμπερδεύει - νομίζει - με τον ιδεολογικό του αντίπαλο Ευριπίδη. Λειτουργώντας παράλληλα ως κριτικός θεάτρου αφού είναι ο πρώτος που επισημοποιεί την κορυφαία τριάδα της τραγικής - της πιο πολιτικής - ποίησης όλων των εποχών. Ήδη από το 405 π.Χ. Είναι ενδεικτικό ότι ο Σοφοκλής αποσύρεται από τη διεκδίκηση του κορυφαίου ποιητή και στον Αγώνα συμμετέχουν μόνο ο Αισχύλος και ο Ευριπίδης. </div><div>Προσωπικά δεν ξεχνώ το μεγάλο μάθημα του φίλου μου Παύλου Μάτεσι, δαιμόνιου μεταφραστή του Αριστοφάνη εκτός των άλλων, ο οποίος επέμενε ότι ο ποιητής αυτός είναι βαθύτατα λυρικός, το αποδεικνύουν εξ άλλου τα χορικά του, ενώ μία αδιόρατη μελαγχολία τον συνενέχει ανάλογη με εκείνη του "εύθυμου" Μότσαρτ. Εγώ, πάλι, θα έλεγα, παραφράζοντας τον Καρούζο, την εν λόγω μελαγχολία, κομψότητα. Η παράσταση το αντελήφθη απόλυτα έτσι ώστε το ρίγος του ποιητικού λόγου να διαπερνά το κοίλον παραμερίζοντας τις εύκολες ατάκες ή το ακόμη πιο εύκολο χάχανο. Βρισκόμαστε στον βασίλειο των νεκρών και τις όχθες της Αχερουσίας λίμνης όπου κοάζουν τα βατράχια του Άδη, μη το ξεχνάμε, και άρα το μεταφυσικό στοιχείο δεν επιτρέπεται να υποβαθμιστεί.</div><div>Θέλω εξ αρχής να πω ότι για μένα θεατρική παράσταση είναι κυρίως ο ηθοποιός και αμέσως μετά το κείμενο. Είναι τέλος εκείνο το σύνολο που δουλεύει από κοινού τις εκφραστικές λύσεις και δοκιμάζει τις αντοχές του λόγου ώστε το αποτέλεσμα να είναι κατά το δυνατόν πιο άρτιο σκηνικά. </div><div><br></div><div>Αυτή λοιπόν την, όχι αυτονόητη, αίσθηση αποκόμισα από την παράσταση. Νέοι άνθρωποι ταλαντούχοι όσο και συγκινημένοι που βρίσκονται στον τόπο - μήτρα του παγκόσμιου θεάτρου για πρώτη φορά, έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους και συγχρόνως το μέτρο της ευαισθησίας τους. Έτσι λοιπόν είδαμε με ανακούφιση το ποιητικό κείμενο να υπηρετείται με σεβασμό και συγχρόνως εξαιρετικοί ηθοποιοί, με αναμφισβήτητη χημεία, να αλωνίζουν κυριολεκτικά την ορχήστρα σε μιαν ακούραστη, χορευτική κινησιολογία και τη συνεχή εναλλαγή crescendo και minuendo, εσωτερικότητας και απελευθερωτικών ξεσπασμάτων. Ξεχώρισα προφανώς τον Άρη Σερβετάλη που ωριμάζει ραγδαία - αρκεί να προσέξει την ταύτιση μ' έναν προσωπικό φορμαλισμό - τον Μιχάλη Σαράντη που αναδεικνύεται στον κορυφαίο της γενιάς του και τον Αργύρη Ξάφη που πάντα με ξαφνιάζει καθώς οβιδιακά μεταμορφώνεται ανάλογα με τις ανάγκες του ρόλου μακριά από κάθε μανιέρα. Ισόρροπα με εντυπωσίασαν τα κορίτσια του χορού, με πρώτη την Ηλέκτρα Νικολούζου, ενώ οι ευφάνταστες τουαλέτες τους με παρέπεμψαν σε εκείνο το πρώιμο έργο του Μονέ με τα ζευγάρια που ονειροβατούν, μέρα μεσημέρι, στον κήπο (1870). Κι αν κρίσιμο δίδυμο εξουσιαστή και εξουσιαζόμενου Διονύσου - Ξανθία (ένας Πούντιλα με τον υπηρέτη του Μάτυ ή ένας Δον Ζουάν με τον Λεπορέλο) με πήγε πίσω στις παραστάσεις του Σολομού (1959) με τον Νέζερ, τον Παντελή Ζερβό ή τον Βόκοβιτς αλλά κι αργότερα του Κουν με τον Καρακατσάνη, τον Λαζάνη ή τον Χατζημάρκο, τα κορίτσια της παράστασης έβγαζαν ποιότητες της Αντιγόνης Βαλάκου, της Ελένης Χατζηαργύρη και της Άννας Συνοδινού. </div><div>Κι είναι τόσο συγκινητικό βλέπεις ακόμα και μέσα στο πιο συνειδητό μεταμοντέρνο να διασώζεται η κλασικότητα της παράδοσης. Τέλος, το σκηνικό εύρημα της μεγάλης, κατακόκκινης καρδιάς που αποκαλύπτεται σιγά-σιγά, μού θύμισε το τεράστιο εγκέφαλο που είχε στήσει ο Διονύσης Φωτόπουλος στην ιστορική παράσταση του "Οιδίποδα τύραννου" του Γιώργου Μιχαηλίδη στον ίδιο χώρο. Από την άλλη, μ' ενόχλησαν οι ισοπεδωτικοί φωτισμοί της ορχήστρας - λίμνης από καθρέφτες γιατί δεν βοηθούσαν στην ανάδειξη της δράσης των ηθοποιών καθώς οι αντανακλάσεις τους μπέρδευαν τους πολλούς που βρίσκονταν στα ορεινά του θεάτρου. Γενικά η σκηνοθέτις φάνηκε, σε αρκετές στιγμές, να μην ελέγχει τις απαιτήσεις του κυκλικού χώρου και να λειτουργεί σαν να ήταν σε παραδοσιακή boîte italienne. Όμως η τελική αίσθηση υπήρξε θετική και με υποσχέσεις για το μέλλον. </div><div><br></div><div>ΥΓ. 1 Η αρχική εικόνα με τον Διόνυσο και τον Ξανθία να διαλαλούν σαν τελάληδες "χώμα και φυτά", με παρέπεμψε σαφώς στην Δημουλά και το ποίημα το σχετικό με την αγορά χώματος από την λαϊκή όχι για τα λουλούδια ή για τις γλάστρες αλλά για προσωπική της εξοικείωση. Πρόκειται για αυτήν την ποιητική του θανάτου την οποία υπαινίχθηκα πιο πάνω αλλά και την ευκταία δυναμική ενός έργου τέχνης να προκαλεί συνειρμούς και έτσι να παραπέμπει σε άλλα έργα σαν αισθητική πανήγυρη της συνείδησης. </div><div><br></div><div>ΥΓ. 2 Ενοχλητική και κακόγουστη η κλητική προσφώνηση "Δούλο"! Από την άλλη, το μικρόφωνο στο στόμα του ηθοποιού έγινε πλέον κανόνας. Μάλλον η μαγική Επίδαυρος έχει πια απολέσει την μαγική ακουστική της. </div><div><br></div><div>Σημ. Στη δεύτερη φωτογραφία, την οποία τράβηξα καθ' οδόν προς Λυγουριό, στους κολπίσκους του Σοφικού Κορινθίας, φαίνεται καθαρά πώς ένα κειμενικό έργο μπορεί να λειτουργεί και ως συμβολική εικόνα. </div><div>Υπάρχει, εν προκειμένω, ένα πρώτο επίπεδο στο οποίο κάνεις διακρίνει όλα τα στοιχεία που συγκροτούν το νόημα, μετά ένα δεύτερο επίπεδο στο οποίο το ίδιο το νόημα καθαίρεται από τα περιττά και ένα τρίτο επίπεδο, στο βάθος, προς το οποίο συγκλίνουν πρωτεύοντα και δευτερεύοντα στοιχεία ώστε να δημιουργηθεί ένα αισθητικό - νοηματικό όλον. Ποίηση, τέλος, είναι εκείνο το βαρκάκι που ταξιδεύει σαν ξεχασμένο στο βάθος. Νομίζω πως τα Βατράχια διέθεταν ικανοποιητικά αυτή την τρισυπόστατη εικόνα.<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEixs5LQK12zldu21Tk3J2iBlaRxGcMHIt845-UN84CSu5PI_gkdsKv7eRMv9I4-tSCNDofXb7ZpDb0DDQcilBjEJgkevqTqVRk6V6ds7BgBatZ4GgdEwGORnRDygUt7z_ARNUTuecZjJDrj8SP7eQwX6c2r4m6cP0utswfL5E2NHd57BFbWR_wQ2l5gfG4" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEixs5LQK12zldu21Tk3J2iBlaRxGcMHIt845-UN84CSu5PI_gkdsKv7eRMv9I4-tSCNDofXb7ZpDb0DDQcilBjEJgkevqTqVRk6V6ds7BgBatZ4GgdEwGORnRDygUt7z_ARNUTuecZjJDrj8SP7eQwX6c2r4m6cP0utswfL5E2NHd57BFbWR_wQ2l5gfG4" width="400">
</a>
</div></div></div>Manos Stefanidishttp://www.blogger.com/profile/07985785016964715670noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3817625928376879646.post-71078385276660010362023-07-31T11:51:00.003+02:002023-07-31T22:06:29.467+02:00Οι αποδιοπομπαίοι...<div>Οι αποδιοπομπαίοι και οι πομπές τους</div><div><br></div><div>"Συγγνώμη κύριε, ποιός είστε;"</div><div>Κατερίνα Στανίση </div><div><br></div><div>(Στο Ζάππειο, μια μέρα...χοροπηδούσα -</div><div>Με αφορμή την υπόθεση Πατούλη)</div><div><br></div><div>Αποκτήσαμε λοιπόν που λέτε και εμείς έναν, ακόμη, αποδιοπομπαίο τράγο. Το όνομα αυτού, του πλέον πρόσφατου, Γιώργος Πατούλης! Ένας άνθρωπος τον οποίο πλέον όλη η Ελλάδα βδελύσσεται και μισεί με πρώτο και καλύτερο τον πρωθυπουργό. Με δεύτερη - να τον μισεί - την Μισέλ Ομπάμα (αστειάκι για πολύ λίγους). Και όλα αυτά επειδή εν μέσω πυρκαγιών και εθνικού πένθους, αυτός συνελήφθη να χορεύει στο Ζάππειο! Καθ' ην στιγμή όλοι οι υπόλοιποι Έλληνες, κλεισμένοι στα σπίτια τους έκλαιγαν γοερά, δεν πήγαιναν σε ταβέρνες, δεν τραγουδούσαν, δεν χόρευαν σε γαμοβαφτίσια, σε πανηγύρια του θέρους ή σε μπιτσόμπαρα, δεν κολυμπούσαν, δεν έκαναν διακοπές, δεν έβγαζαν selfie αδιάκοπα, δεν καυλάντιζαν γενικώς, δεν διασκέδαζαν ειδικώς αλλά στηθοδέρνονταν φορώντας μαύρα. Από την άλλη, ο έρμος Πατούλης βρέθηκε την λάθος στιγμή, στο λάθος μέρος. Παρασύρθηκε σαν το μυγάκι από τα φώτα και τους προβολείς, τα λαμέ και τα χειροκροτήματα και πράττοντας τα εντελώς αντίθετα, δίκαια απαξιώνεται και απομονώνεται. Χάνοντας και το αξίωμα και τον λουφέ. Λουφές και απαλλαγή που λέμε.</div><div> Βέβαια θα μου πείτε, και δεν θα διαφωνήσω, άλλο εμείς κι άλλο εκείνος που είναι δημόσιο πρόσωπο, δηλαδή παράδειγμα. Ποιός όμως είναι ο κ. Πατούλης; Ο κ. Πατούλης είναι, νομίζω, ο αιρετός δήμαρχος για δύο τουλάχιστον φορές στον κεντρικό και πολύ γνωστό Δήμο Αμαρουσίου. Επίσης είναι ο αιρετός πρόεδρος της πανελλήνιας (!) ομοσπονδίας των γιατρών. Ή, κάτι τέτοιο. Και βέβαια ο αιρετός και δαφνοστεφανωμένος υπέρ - περιφερειάρχης Αττικής, η πολύ επιτυχημένη επιλογή της Νέας Δημοκρατίας όσο και του κ. Μητσοτάκη αυτοπροσώπως. Ο άνθρωπος αυτός, δηλαδή, έχει ψηφιστεί από εκατοντάδες χιλιάδες συμπολιτών μας. Δηλαδή από όλους αυτούς που σήμερα τον αποκηρύσσουν.</div><div> Τώρα ο Γιώργος Πατούλης βρίσκεται στα αζήτητα κι ο Γιώργος Χαρδαλιάς, το τανκ της κυβέρνησης - για αυτό είναι και υφυπουργός Εθνικής Άμυνας - επελαύνει μέχρι νεοτέρας. Το μέχρι πρότινος απόλυτο φαβορί, ο χρυσός περιφερειάρχης της γαλανόλευκης καρδιάς τους, ο επιχρυσωμένος ήρωας, φευ, έπαιξε το όνειρο του στην Ελλάδα, όπως τόσοι άλλοι, κι έχασε. Αφού ήρθε η στιγμή της πληρωμής. Η θεία δίκη!</div><div> Η θεά Νέμεσις... που παίζει και στην Επίδαυρο. Μαζί με την Κιτσοπούλου. Επειδή, όλα κι όλα, η Ελλάδα δεν παίζει. (Μόνο εμπαίζεται). Κι επειδή η Ελλάδα αγαπάει να σιχαίνεται το πολιτικό και το πολιτιστικό κιτς που την αντικαθρεφτίζει απόλυτα. Το ψηφίζει, το χειροκροτεί κι έπειτα το φτύνει. Ο ορισμός της μανιοκατάθλιψης και της αχαριστίας. </div><div>Η Ελλάδα και οι Έλληνες, μην σας φαίνεται παράξενο, είναι αμείλικτοι, δεν ανέχονται τα παραπτώματα, ιδιαίτερα τα φωτογραφημένα, ιδιαίτατα όταν τα διαπράττουν καθ' έξιν και οι ίδιοι. Επειδή πάντα θα βρεθεί κάποιος Πατούλης να του τα φορτώσουν. Ενώ έχουν ως εθνικό τους γνώρισμα, σεμνοπρεπώς, αφενός την υποκρισία και αφετέρου την αμνησία. Με αυτές τις δύο αρετές και πορεύονταν και πορεύονται. Γι' αυτό...Πού πας τώρα ρε Πατούλη;</div><div><br></div><div>ΥΓ. Όπως φαντάζομαι, όλοι αντιλαμβάνεστε, τον κύριο Πατούλη δεν τον συμπάθησα ποτέ ούτε βέβαια και τον ψήφισα. Κυρίως γιατί εκπροσωπεί εκείνο το πολιτικό ύφος κι εκείνη την αισθητική που απεχθάνομαι βαθιά. Όμως, διάβολε, τον Πατούλη τον έχουν ψηφίσει και ξαναψηφίσει η πλειονότητα των συμπατριωτών μου. Σε πολλές και διαφορετικές δημόσιες θέσεις. Γι' αυτό εξανίσταμαι. Γιατί όλα, παρ' ημίν, εξαντλούνται στην εικόνα - εν προκειμένω τη φωτογραφία - τη σπέκουλα και την επικοινωνία. Αυτή την ώρα άλλος έπρεπε να φύγει και άλλος φεύγει. Ενώ είναι τόσο πρόδηλο το παιχνίδι που παίζεται στα πυρακτωμένα παρασκήνια του Μαξίμου. Ο απαξιούμενος περιφερειάρχης μάλλον έχει συγκρουστεί με την αγία οικογένεια και πρέπει να αποχωρήσει από την κεντρική σκηνή. Εγώ, πάλι, ως μόνιμο πνεύμα αντιλογίας, δεν μπορώ να αποσιωπήσω το γεγονός. Τόσο απλά...</div><div>Κατά τ' άλλα, καλή εβδομάδα, καλή Τέρνα, δηλαδή με το καλό οι καλές ανεμογεννήτριες και, πάνω απ' όλα, καλό μήνα χωρίς φωτιές. Για να μην έχουμε ανάγκη ούτε τους νυν ούτε και τους επόμενους περιφερειάρχες. Αμήν!</div><div><br></div><div>Φωτογραφία: Το τελευταίο, μνημειακό γλυπτό του Μεμά Καλογηράτου "Ο Φρουρός του Ιονίου" που θα αποκαλυφθεί στις 10 Αυγούστου στο σπίτι - μουσείο του γλύπτη, τα Μαζαρακάτα Κεφαλονιάς.</div><div>Επειδή η τέχνη μπορεί να μιλήσει - και μάλιστα χωρίς λόγια - για όλα εκείνα που οι πολιτικοί αδυνατούν, αν και φλυαρώντας αδιάκοπα να πουν βραχυκυκλωμένοι στο αδιέξοδο της επικοινωνίας και τον βραχνά της "επιβίωσης".</div><div><br></div><div>ΥΓ. 1 Όπως έμαθα πρόσφατα - και όχι βέβαια από κάποιον "έγκριτο" δημοσιογράφο - ο Κώστας Μπακογιάννης και ο Πατούλης βρίσκονται από καιρό τα μαχαίρια. Ίσως αυτό εξηγεί αρκετά πράγματα. Εννοώ δεν αναφέρεται καθόλου Τα τεράστια χρέη και τα περίεργα δάνεια της περιφέρειας. Εμάς απασχολούν οι γυροβολιές!</div><div><br></div><div>ΥΓ. 2 Το ζεϊμπέκικο είναι, πάνω από όλα, ο χορός της απόγνωσης. Της συμβολικής συντριβής του αρσενικού. Του άντρα που εκτίθεται ολομόναχος στα μάτια της κοινωνίας. Το ζεϊμπέκικο είναι τελετουργία. Κι όχι βέβαια ο χορός της χαζοχαρούμενης επίδειξης. Νομίζω πως ο κ. Πατούλης το έχει μάθει, πλέον, πολύ καλά.</div><div><br></div><div>ΥΓ. 3 Και τώρα; Τώρα τί θα απογίνει ο Χάρης Ρώμας; Το απόλυτο, πολιτικό, αδιέξοδο.</div>Manos Stefanidishttp://www.blogger.com/profile/07985785016964715670noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3817625928376879646.post-67192009954796111312023-07-29T10:31:00.003+02:002023-07-29T10:32:28.750+02:00Λευτέρης Μιαούλης <div>Για τον φίλο μου πολυκαλλιτέχνη Λευτέρη Μιαούλη (1958 - 2021) που έφυγε σαν χθες.</div><div><br></div><div><br></div><div><br></div><div>Ο καλλιτέχνης, ο ποιητής, ο ζωγράφος, γλύπτης, ο μουσικός, ο ηθοποιός, ο φωτογράφος δεν αποτελούν κάποιο ον διαφορετικό από τον μέσο άνθρωπο. Δεν είναι υπεράνθρωποι έστω κι αν είναι ξεχωριστοί. Απεναντίας. Είναι βουτηγμένοι στον μέσο όρο πολύ πιο πολύ από τον θεωρούμενο μέσο όρο. Δηλαδή μέσα στην ανθρώπινη συνθήκη και την αδυναμία. Με μία διαφορά. Ο γλύπτης, ποιητής, ο ζωγράφος κλπ. είναι συνεχώς διαθέσιμος, είναι ανοιχτός στη διαφορά, στην εξαίρεση, στο θαύμα. Κάτι πολύ περισσότερο. Περιμένει νυχθημερόν το θαύμα. Αυτή είναι η περίφημη έμπνευση. Η διαθεσιμότητα σε ό, τι μάς υπερβαίνει. Στο υπερφυές. Στην άλλη ερμηνεία των πραγμάτων.</div><div>Και κάτι ακόμα. Ο καλλιτέχνης διαθέτει συναισθηματική ευφυία, δηλαδή την ικανότητα να διακρίνει το πολύτιμο στο ασήμαντο, το διαρκές στο εφήμερο... Να βρει την ομορφιά ακόμη κι αν αυτή κρύβεται στα πιο εφήμερα ή πληβειακά υλικά. Να δει αυτό που περνάει απαρατήρητο από τους πολλούς. Μια τέτοια δυνατότητα συχνά τον καθιστά αθώο σαν παιδί αλλά και επικίνδυνο σαν κάποιον που είδε το πρόσωπο της Μέδουσας και δεν μαρμάρωσε.</div><div>Πολλές φορές, τέλος, τέχνη γίνεται εκείνη η λεπτομέρεια που φάνηκε αδιάφορη ή και βαρετή στο πλήθος. Που δεν συνήγειρε, ούτε ερέθισε τους πολλούς. Επειδή η τέχνη, πριν γίνει ενόραση ή ομορφιά, υπήρξε άσκηση, και μόχθος και αποτυχία και αυτοσυγκέντρωση και αγρυπνία. Ίσως γι'αυτό ο ποιητής, όντας διαθέσιμος, πάντα διανυκτερεύει... Όπως συνέβαινε με τον Λευτέρη.</div><div><br></div><div>ΥΓ. Από τα ελάχιστα καλά του φ.μπ. Ότι συναντάς πολύ σημαντικούς ανθρώπους την ύπαρξη των οποίων αγνοούσες. Εδώ λοιπόν γνώρισα τον Λευτέρη Μιαούλη πριν από λίγα χρόνια, μού έκανε εντύπωση το μυαλό, η ευθυκρισία και η ευαισθησία των κειμένων του και γίναμε γρήγορα πολύ φίλοι. Τον έλεγα ξάδελφο γιατί κατάγομαι από την Ύδρα εκ μητρός κι έχω συγγενείς Βώκους και Μιαούληδες...</div><div>Μου έκανε επίσης εντύπωση η απέριττη αλλά και ουσιαστική ματιά του όταν φωτογράφιζε. Συνήθως ασπρόμαυρα αλλά και με χρώμα. Φως ατόφιο, σύνθεση άψογη, ψυχισμός εν εγρηγόρσει. Επάγγελμα: Φωτορεπόρτερ. Θέλησα να τον συναντήσω από κοντά και τότε... μού έγινε απαραίτητος. Τον γνώρισα μετά στην παρέα του Καπετάν Μιχάλη, τον Γουδέλη, τον Δρακονταειδή, τον Βρόντο, τον Πρωτοππά, τον Μιχαηλίδη κ.λπ και έκανε όλων εξαιρετικά πορτρέτα. Τα έχω ανεβάσει εδώ πολλές φορές. Στη συνέχεια τον γνώρισα στην ομάδα του ντεπό του Θόδωρου Αδαμόπουλου και της Μαρίας, στου Ζωγράφου...</div><div>Ο Πατράκης, ο Τσεβάς, η Πέτρα Αγαθοκλέους, ο Σακαγιάν, ο Γιατράς, ο Θοδωρής Δασκαλάκης, ο Κώστας Παπανικολάου, η Εύα Κολιοπάντου κλπ. Τον λάτρεψαν. Για το χιούμορ και τις ιστορίες του. Ήταν τότε που μαζί με την Κυριακή έκαναν μία μεγάλη σειρά καλλιτεχνικών ατελιέ - μοναδικό ντοκουμέντο σήμερα. Παράλληλα έκανε μοναδικά φωτορεπορτάζ εγκαινίων μαζί με τη γυναίκα του την Κική άλλοτε στην Πινακοθήκη Βογιατζόγλου ή την πινακοθήκη του Δήμου Αλίμου, άλλοτε στην γκαλερί Σκουφά, στην γκαλερί Roma, στον Εικαστικό Κύκλο Σιαντή κι οπουδήποτε αλλού μάθαινε ότι θα ξεναγήσω ή ότι έχω στήσει μίαν έκθεση. </div><div>Ερχόταν επίσης συχνά σπίτι μου με την Κική Δοβίνου και πήγαινα στο δικό τους. Στην Πατησίων και Στουρνάρη. Εκεί, μουσικές παιγμένες από τον ίδιο στο πιάνο του, απίθανα φαγητά μαγειρεμένα από τον ίδιο, ζωγραφικές στους τοίχους φτιαγμένες από τον ίδιο, φωτογραφίες ενός διαρκούς ρεπορτάζ της πόλης τραβηγμένες από τον ίδιο, ιστορίες, τραγούδια και ποιήματα στα συρτάρια ή στα τραπέζια γραμμένα από τον ίδιο...Wunderkammer. Πολυκαλλιτέχνης. Και πολιτικό ον, ασυμβίβαστο. Καταστασιακός της τρυφερότητας, συγκρουσιακός με κομψότητα. Και με το ακούραστο του ποδήλατο κάπου στο χωλ να τον περιμένει για να κάνουν χιλιόμετρα. </div><div>Ξέραμε βέβαια εδώ και μερικούς μήνες πως ο Λευτέρης έφευγε σιγά-σιγά, μπαινόβγαινε στα νοσοκομεία χωρίς να του προσφέρουν καμία, ουσιαστική βοήθεια. Και στο τέλος πάλευε μόνος του έχοντας αποσυρθεί στην Πάτρα, δίπλα στην αγαπημένη του αδελφή. Τηλεφωνιόμασταν κάθε τόσο για να ακούσουμε μια φωνή όλο και πιο ξέπνοη. Το ξέραμε αλλά ελπίζαμε ότι, στο τέλος, θα τα καταφέρει. Επίσης ξέραμε (και ξέρουμε) ότι στον Λευτέρη έχει γίνει μία τεράστια αδικία: Αυτός, ο υπερευαίσθητος, ο πολυεπίπεδος δημιουργός δεν αξιώθηκε ποτέ μιας έκθεσης με τις φωτογραφίες του, μιας έκδοσης των διηγημάτων ή των στίχων του, έστω, της συμμετοχής του σ' ένα λογοτεχνικό περιοδικό. Νομίζω, ελπίζω να κάνω λάθος, δεν είδε ποτέ το όνομά του τυπωμένο σε ένα εξώφυλλο, σε μίαν αφίσα και αυτό δεν τιμά κανέναν μας.</div><div>Τώρα ο Λευτέρης λέει τις ιστορίες του και δείχνει τις εικόνες του αλλού. Κάνει καινούργιους φίλους και ξαναβρίσκει τους παλιούς. Εκείνος, ο αλήτης, ο μποέμ άγγελος που έχει αναλάβει εξ ουρανών την επιτήρηση της Σαλαμίνας, μπορεί να τού ετοιμάζει ήδη μιαν αναδρομική με φωταψίες και μεταφυσικές μουσικές. Με ρακές και συμπαντικούς μεζέδες. Δεν μας ξεχνάει όμως, είμαι σίγουρος.</div><div> Ούτε κι εμείς...</div><div><br></div><div>YΓ. Νομίζω πως αυτό που μας συνέδεε περισσότερο με τον Λευτέρη, ήταν η κοινή μας πίκρα για το τέλος των εφημερίδων. Επίσης για μας το facebook ήταν το απόλυτο υποκατάστατο αυτής της απώλειας. Ο ίδιος κατάφερε γρήγορα να γίνει ένας θρύλος σ' αυτό το καινούργιο μέσο το οποίο υπηρέτησε με θρησκευτική αφοσίωση. Αυτό ήταν η μικρή του εκδίκηση για όσους τον άφησαν χωρίς δουλειά ή υποτίμησαν προσφορά του. Κάνοντας είτε ρεπορτάζ από τις οδομαχίες εμπρός στο Πολυτεχνείο, είτε αποτυπώνοντας τις πιο απρόοπτες όψεις αυτής της αγαπημένης, άφιλης πόλης. Και ύστερα τα κείμενα του... Με λαϊκή σοφία και μ' ένα σύγχρονο, κοφτό γράψιμο. Επίσης τα τραγούδια ή οι ιστορίες του, φερ' ειπείν αυτές του ψαρέματος, σελίδες επί σελίδων κρυμμένες σε συρτάρια, σε ντουλάπες, σε κούτες τις οποίες οφείλουμε κάποτε να εκδώσουμε στη μνήμη του.<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEiH5essn53o2N2_xhjWDo9YGA_GxCCM0n84Hi-P4OYRvhpMbse2Fm2d-uNclK6IN7uz5deDleB0pNMyuGbbTQtZjLin7NxgaamfSSmhUsP5FHxB6igi6jSB4EYviwknmLH1t-nHys9mx2fDA36U_xp5RRl4pZ9AbNDlP6yZxD0BVYYhYpgZlwmgVwCabDQ" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEiH5essn53o2N2_xhjWDo9YGA_GxCCM0n84Hi-P4OYRvhpMbse2Fm2d-uNclK6IN7uz5deDleB0pNMyuGbbTQtZjLin7NxgaamfSSmhUsP5FHxB6igi6jSB4EYviwknmLH1t-nHys9mx2fDA36U_xp5RRl4pZ9AbNDlP6yZxD0BVYYhYpgZlwmgVwCabDQ" width="400">
</a>
</div></div>Manos Stefanidishttp://www.blogger.com/profile/07985785016964715670noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3817625928376879646.post-86628964488895027482023-07-29T10:16:00.005+02:002023-07-29T10:53:04.806+02:00Τρία μουσεία σε καλό δρόμο...<div><br></div><div>Όσοι με ξέρουν ουσιαστικά και όχι τυπικά, θα αναγνωρίσουν πώς δεν φείδομαι καλών λόγων, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για ανθρώπους του χώρου μου. Επειδή ξέρω από πρώτο χέρι τις τεράστιες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν εκείνοι που έτυχε να βρεθούν επικεφαλής μουσείων. Κι αυτό κυρίως εξαιτίας των εκάστοτε πολιτικών τους προϊσταμένων. Έτσι, μπορεί να γίνομαι αυστηρός, ή και κακός με τα πρόσωπα της εξουσίας, τα οποία με ευκολία παρεμβαίνουν, αποφασίσουν, ανακατεύουν αλλά και καθορίζουν πράγματα και θέματα που βαθιά αγνοούν, όμως οφείλω να στηρίξω - όπως οφείλουμε όλοι μας να στηρίξουμε - τους εντεταλμένους των υπουργών, δημάρχων κ.λπ δίνοντας και χρόνο προσαρμογής και περίοδο ανοχής.<br></div><div>Έτσι οφείλω να παραδεχτώ ότι η νέα διευθύντρια του ΕΜΣΤ κυρία Κατερίνα Γρέγου, στο μικρό διάστημα της θητείας της, έχει δώσει θετικά δείγματα γραφής ανοίγοντας το μουσείο σ' ένα ευρύτερο κοινό, επαναξιολογώντας τις συλλογές του και προτείνοντας ένα ευρύ ρεπερτόριο περιοδικών εκθέσεων. Αρχής γενομένης από την αφρικανική συλλογή Δαβίδ και προχωρώντας στον "ψυχρό έρωτα" της εποχής του κόβιντ. Επιμέρους ενστάσεις υπάρχουν. Αυτό όμως δεν αμαυρώνει τη γενική εικόνα. Όπως επίσης βρίσκω πολύ αξιόλογη την πρωτοβουλία να παραχωρηθεί το μουσείο σε νεότερους επιμελητές έτσι ώστε να ενισχυθεί με νέο αίμα ένας χώρος a priori περιχαρακωμένος. Ελπίζω, τέλος, η νέα διευθύντρια να εκτιμήσει την σύγχρονη, ελληνική ζωγραφική αλλά και να δώσει μεγαλύτερο βάρος στην ιστορική διάσταση που ένα εθνικό μουσείο οφείλει να υπερασπίζεται. Αλλά και την τόσο αδικημένη γλυπτική. Εκτός φαβοριτισμών και παρεών.</div><div>Όμως η μεγάλη έκπληξη των δύο τελευταίων χρόνων είναι σαφώς ο Χριστόφορος Μαρίνος, διευθυντής δημοτικής πινακοθήκης Αθηναίων, ή επικεφαλής του ΟΠΑΝΔΑ. Ο Μαρίνος, λειτουργώντας και σε διοικητικό και σε επιμελητικό επίπεδο, σε μικρό, χρονικό διάστημα κατάφερε να παρουσιάσει πολύ ενδιαφέρουσες περιπτώσεις ζωγράφων της γενιάς του, όπως ο Ηλίας Παπαηλιάκης ή ο Γιάννης Αδαμάκος αλλά και αναδρομικές ιστορικών περιπτώσεων όπως ο αείμνηστος Γιώργος Ιωάννου. Λειτούργησε δηλαδή αναλογικά όπως λειτουργούσε η Εθνική Πινακοθήκη επί Δημήτρη Παπαστάμου, την δεκαετία του '80 όπου κάθε δύο μήνες περίπου παρουσίαζε μία μικρή αναδρομική καλλιτεχνών ευρέος φάσματος: </div><div>Από τον Βάλια Σεμερτζίδη στον Κώστα Πλακωτάρη, από τον Αριστείδη Παπαζόρζ στον Χρήστο Καπράλο, από τον Λευτέρη Κανακάκη στο Γιώργο Μαυροΐδη, από τον Κώστα Ηλιάδη στους Έλληνες ζωγράφους της Αιγύπτου όπως για παράδειγμα ήταν ο Δημήτρης Λίτσας κ.λπ. Και όλα αυτά πλάι σε, μείζονες ιστορικές εκθέσεις όπως οι Γερμανοί Εξπρεσιονιστές, οι Γάλλοι Ιμπρεσιονιστές, η ιαπωνική χαρακτική, η αναδρομική του Γιάννη Μόραλη, η αναδρομική του Διαμαντή Διαμαντοπούλου, Από τον Θεοτοκόπουλο στον Σεζάν κ.ο.κ.</div><div> Κάτι τέτοιο, λοιπόν, θα συμβούλευα και στους νεότερους συναδέλφους μου, την Γρέγου και τον Μαρίνο, να κάνουν. Δηλαδή να επιμείνουν στην ιστορική προσέγγιση της νεοελληνικής τέχνης μέσα από γνωστά και άγνωστα έργα, γνωστούς και άγνωστους δημιουργούς, επιμένοντας στις ομάδες που δημιούργησαν εντόπια κινήματα πώς π.χ. ο Αρμός ή η Στάθμη αλλά και σε εκείνες τις προσωπικότητες που δημιούργησαν γόνιμο αντίλογο και αντίστιξη στην εγχώρια ακαδημία όπως ήταν ο Δανιήλ, ο Τούγιας, ο Κανιάρης, η Καίτη Αντύπα, η Ελένη Ζέρβα, ο Τσίγκος, ο Γιάννης Χαΐνης κ.α. Και πάνω από όλα ο μέγιστος, όσο και μέγιστα αδικημένος Θόδωρος Στάμος. Ξεφεύγοντας έτσι από τα κλισέ της κακής παράδοσης που η προηγούμενη διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης αλλά και κάποιοι, κοντόφθαλμοι, μονοδιάστατοι συλλέκτες έχουν δημιουργήσει. Μια νεοακαδημαϊκή σχολή δηλαδή που αποπνέει αφόρητο επαρχιωτισμό. Ο πλουραλισμός της τέχνης μας, από τον Μπάϊκα ως τον Θόδωρο Δασκαλάκη και από τον Μάκη Θεοφυλακτόπουλο ως τον Μανώλη Πολυμέρη ή τον Απόστολο Γεωργίου, δεν το επιτρέπει. </div><div>Τέλος, θετικό είναι και το κλίμα που εισπράττω ως τώρα από τη νέα διεύθυνση της Εθνικής Πινακοθήκης. Παρά τα εξόφθαλμα προβλήματα του μουσείου όπως είναι η παλιομοδίτικη παρουσίαση και ο φωτισμός των μόνιμων εκθεμάτων και η εντελώς γραμμική αντιμετώπιση και των καλλιτεχνών και των σχέσεων που αυτοί δημιούργησαν με τα κινήματα της εποχής. Π.χ ο Λεμπέσης, ο Πανταζής, Αλταμούρας, ο Οικονόμου, ο Τριανταφυλλίδης, ή αργότερα η Μαραγκοπούλου, η Λαγάνα, ο Γαΐτης, ο Φασιανός, κ.ο.κ. Επίσης ο ιθαγενής μοντερνισμός μας οφείλει πάρα πολλά στο θέατρο σκιών, και σε μορφές παραγνωρισμένες ή υποβαθμισμένες όπως είναι οι Σπαθάρηδες, ο Μιχαλόπουλος ή κι ο Μποστ. Ο πολύτιμος κ. Μέντης, ο πρόδρομος του Γιώργου Ιωάννου και του Αρκά. Αλλά και την αδικημένη γλυπτική. Πρόσφατα ανέδειξα το έργο ενός σπουδαίου γλύπτη, του Μεμά Καλογηράτου, ο οποίος επί σαράντα χρόνια φιλοτεχνεί μυστικά το έργο του στην Κεφαλονιά. Αξίζει να προσεχτεί.</div><div>Δεν ξέρω πόση γνώση διαθέτει σχετικά κυρίως για τον 19ο αιώνα η κυρία Τσιάρα. Τι έχει γράψει, τι έχει οργανώσει σχετικά. Η προσπάθειά της πάντως να ξαναδεί τις συλλογές μ' ένα καινούργιο μάτι, είναι σωστή. Αλλά πρέπει επίσης να εμπλουτίσει αυτές τις συλλογές οι οποίες έχουν μείνει για πολύ καιρό χωρίς καμία (!) ενίσχυση. Παρά τα τεράστια ποσά που δαπανήθηκαν. Για κάποιους φοβάμαι πως μουσείο είναι μόνο τα μεγάλα κλιμακοστάσια και οι τζαμαρίες. Χαρακτηριστικά παρουσιάζω σήμερα ένα ως τώρα αφανές έργο του Κωνσταντίνου Παρθένη, από ιδιωτική συλλογή, την "Ανάσταση" από την, λεγόμενη, τριλογία του δήμου Αθηναίων. Η Πινακοθήκη κατέχει τους δύο άλλους πίνακες. Μακάρι κάποιος χορηγός να αγοράσει κι αυτό το έργο και να το προσφέρει στο Ίδρυμα ώστε να ολοκληρωθεί η σπάνια, αυτή ενότητα.</div><div> Δυστυχώς δεν θα μπορούσα να πω τα ίδια καλά λόγια για το μουσείο Μπενάκη το οποίο μετά την αποχώρηση του Άγγελου Δεληβοριά αλλά και την κάκιστη επιλογή του επόμενου - μετά μάλιστα από διεθνή διαγωνισμό! - και η σε έξι μήνες απόλυση του, παραδέρνει χωρίς στόχο και ουσιαστικό πρόγραμμα. Φοβάμαι πως αυτό που λείπει γενικότερα και από το Υπουργείο Πολιτισμού αλλά και από τα διοικητικά συμβούλια των εικαστικών μουσείων μας είναι η πιο επισταμένη τεχνογνωσία και οι συμβουλές ανθρώπων που ξέρουν τον χώρο, την ιστορία του και δεν κάνουν απλώς δημόσιες σχέσεις. </div><div><br></div><div>ΥΓ. Κατά τα άλλα επιμένω στις πάγιες θέσεις μου:</div><div>Οι θέσεις διευθυντών πρέπει να προκηρύσσονται ανοιχτά και να μην διορίζονται οι εκάστοτε κομματικοί φίλοι. Επίσης, οι πάντες κρίνονται και ουδείς βρίσκεται στο απυρόβλητο. Διάβολε, πρόκειται για τον σύγχρονο μας πολιτισμό, το εθνικό μας πρόσωπο. Τα διοικητικά συμβούλια πρέπει να πλαισιώνονται από τους πραγματικά άριστους και όχι από τους ευνοούμενους της κάθε κυβέρνησης. Δεν επιτρέπεται ο Έλληνας Πρωθυπουργός να μην διαθέτει έναν σύμβουλο πολιτισμού εγνωσμένου κύρους, έναν Έλληνα του εξωτερικού σαν τον καθηγητή κ. Νεχαμά ο οποίος κυρίως οφείλει να προωθεί την ελληνική τέχνη ως μέγιστο, πολιτικό επιχείρημα στο εξωτερικό. Όλα τα άλλα είναι απλώς για εγχώρια κατανάλωση...<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEgGn2UqfSjFaO30u7skQzsGXZ7fD0vT3BzETymdR1wN6WqqjY50wBJBt4DsBmN0wFEIbsWpWxGPO-RZb1As7ardJW2Yh4jv6oyVvWY93XlvXFS2bBkFXtdaMfTstylSqqCUyc3iRoi82Z64rnjKZ891eEkmIzQGBrjJ7YIKysQP9GmhlwzUYg22iRQ26oo" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEgGn2UqfSjFaO30u7skQzsGXZ7fD0vT3BzETymdR1wN6WqqjY50wBJBt4DsBmN0wFEIbsWpWxGPO-RZb1As7ardJW2Yh4jv6oyVvWY93XlvXFS2bBkFXtdaMfTstylSqqCUyc3iRoi82Z64rnjKZ891eEkmIzQGBrjJ7YIKysQP9GmhlwzUYg22iRQ26oo" width="400">
</a>
</div></div><div><br></div><div><br></div><div><br></div>Manos Stefanidishttp://www.blogger.com/profile/07985785016964715670noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3817625928376879646.post-87829780357880719272023-07-26T10:58:00.003+02:002023-07-26T11:00:45.192+02:00Βρυκόλακες <div>Βρυκόλακες και πρωτοπορία </div><div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEg2MpBoPhSQWrObQ7iFrPHSobXWTmD71vljeEq5zjqSOy1A9gDSwHjenYCZpYJ_ilYklqL28G-OuM86c-OEXrhIH4dbnWIBrZsbCfBhRT7KLoFlt4VRGqJDJuvUarKdoK1Q54_q3A-H7msbs7SoJ-uKKQp6LSEhE6OvnSLLcAJjGt1tUsabfAIEbKIbggA" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEg2MpBoPhSQWrObQ7iFrPHSobXWTmD71vljeEq5zjqSOy1A9gDSwHjenYCZpYJ_ilYklqL28G-OuM86c-OEXrhIH4dbnWIBrZsbCfBhRT7KLoFlt4VRGqJDJuvUarKdoK1Q54_q3A-H7msbs7SoJ-uKKQp6LSEhE6OvnSLLcAJjGt1tUsabfAIEbKIbggA" width="400">
</a>
</div><br></div><div>(Αντίδωρο στις ευχές σας. Αυτή τη δύσκολη ώρα)</div><div><br></div><div>Επειδή πάλι πολλά λέγονται - και καλώς, νομίζω, λέγονται - για το αρχαίο δράμα, την Επίδαυρο, τις παραγωγές του Εθνικού Θεάτρου κ.λπ. Έχουμε, που λέτε, και λέμε:</div><div>Αλίμονο αν δεν έχουμε άποψη για την τέχνη, ή δεν μας επιτρέπεται η διατύπωση της κριτικής.</div><div>Προσωπικά είχα, προχτές, βράδυ Κυριακής, τη μο-να-δι-κή εμπειρία να ξανακούσω την ιστορική - μυθική παράσταση "Βρυκόλακες" που σκηνοθέτησε ο Αλέξης Μινωτής από το Τρίτο πρόγραμμα του ραδιοφώνου. Με την Κατίνα Παξινού ως κυρία Άλβινγκ, τον Θάνο Κωτσόπουλο στον ρόλο του πάστορα, την Ελένη Χατζηαργύρη ως Ρεγγίνα και τον Χριστόφορο Νέζερ, θετό της πατέρα. Δεν είχα δει την συγκεκριμένη παράσταση ζωντανά αλλά είχα χειροκροτήσει τον Μινωτή στο ρόλο του Γιάννη Γαβριήλ Μπόργκμαν και την Παξινού ως Μάνα - Κουράγιο. Ήταν η τελευταία της παράσταση λίγο πριν υποκύψει στον καρκίνο και τη θυμάμαι να μεταμορφώνεται στη σκηνή του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά και να την οργώνει, κυριολεκτικά, επί δύο ώρες. Ήταν χειμώνας του 1970 αν δεν κάνω λάθος (δεν θέλω να δω τις σημειώσεις μου).</div><div>Όπως επίσης είχα δει τον Χορν ή τη Λαμπέτη πάμπολλες φορές, τον Βασίλη Διαμαντόπουλο, τον Μάνο Κατράκη, τον Στέλιο Βόκοβιτς, τον Νίκο Τζόγια, τον Θύμιο Καρακατσάνη, τη Ρένη Πιττακή κ.α. Είχα χειροκροτήσει τον Αλεξανδράκη πλάι στον Χορν στο "Σλουθ", τον Κιμούλη και την Δέσποινα Γερουλάνου ως νεοσσούς πλάι στον ίδιο, μεγάλο ηθοποιό σε Ίψεν αλλά και μπουλβάρ. Είχα υπάρξει φίλος με τον Χορν προς το τέλος της ζωής του, όπως ήμουν φίλος με τον σκηνοθέτη Γιώργο Μιχαηλίδη, φίλος του Παύλου Μάτεσι και τον Κώστα Μουρσελά, φίλος και συνεργάτης του Ευαγγελάτου και του Γιώργου Πάτσα στο τμήμα μας, των θεατρικών σπουδών, φίλος του Βασίλη Φωτοπούλου, φίλος της Τζένης Καρέζη και του Κώστα Καζάκου. Τέλος είχα χειροκροτήσει τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ στον "κύριο Μάτυ και τον υπηρέτη του Πούντιλα" του Μπρεχτ σε σκηνοθεσία Μίνου Βολανάκη. Να μην ξεχάσω την Αντιγόνη Βαλάκου και τον Νικήτα Τσακίρογλου στον μυθικό "Οιδίποδα τύραννο" του Μιχαηλίδη στην Επίδαυρο σε σκηνογραφία του Διονύση Φωτόπουλου, την Άσπα Παπαθανασίου, τον Λευτέρη Βογιατζή, τις μεταξένιες Λυδία Φωτοπούλου και Μάνια Παπαδημητρίου στις παραστάσεις του Βασίλη Παπαβασιλείου για να σταθώ στις πιο πρόσφατες μου εμπειρίες. Την Στεφανία Γουλιώτη. Τον Μιχάλη Σαράντη. Τον Αργύρη Ξάφη.</div><div>Άρα αντιλαμβάνεσθε πως είμαι πολύ "κακομαθημένος" όταν μιλάω για το ελληνικό θέατρο. Επίσης ελπίζω τώρα να κατανοείτε γιατί ΔΕΝ θέλω να προσαρμοστώ στο χύδην, το αγράμματο, και απροσδιόνυσο υλικό που μάς προσφέρεται σήμερα σαν πρωτοπορία. Δεν με ενδιαφέρει. Δεν θα πάρω. Όχι άλλοι, φασουλήδες, νομιμοποιημένοι. Όχι άλλες κλωκλώ στο Εθνικό. Κατακλείδα: Δεκαεφτά, ολόκληρα χρόνια παρακαλούσε για την Επίδαυρο η Άννα Συνοδινού και δεν της το έδιναν! </div><div>Χθες το βράδυ έκλεισα τα μάτια μου επί δύο ώρες και ακούγοντας στο ραδιόφωνο τις μαγικές φωνές του Νέζερ ή της Παξινού, ταξίδεψα μέσα στο χρόνο. Κι όταν τελικά η κυρία Άλβινγκ σπάραξε αντιλαμβανόμενη ότι ο γιος της Όσβαλντ βούλιαζε στην άνοια καθώς της ζητούσε "τον ήλιο, περισσότερο ήλιο", συνειδητοποίησα ότι δεν πρέπει να συμβιβαστώ. Ούτε εγώ, ούτε κανείς από όσους είχαμε το μεγάλο προσόν να δούμε από κοντά και να απολαύσουμε ζωντανά, εκείνα τα ιερά πρόσωπα που ανέφερα πιο πάνω. Όχι, ποτέ. Ως ύστατη υποχρέωση στη μνήμη των. Στην κοινή μας, πολιτιστική ιστορία... Επειδή οι βρυκόλακες ελλοχεύουν, καιροφυλακτούν σε κάθε εποχή.</div><div><br></div><div>ΥΓ. Φιλτάτοι, όχι ως ειδικός αλλά ως εμπειρικός όσο και λάτρης του θεάτρου πιστεύω πως χωρίς ηθοποιό δεν στέκεται παράσταση. Αμέσως μετά ψάχνω για το κείμενο και έπειτα τον σκηνοθέτη. Δηλαδή ψάχνω τον τρόπο με τον οποίο εκείνος ενορχηστρώνει το υπόλοιπο σύνολο. Όμως το θέατρο ξεκινάει και τελειώνει στον ένθεο ηθοποιό. Όλα τα άλλα είναι ...απάτη. </div><div><br></div><div>Φωτογραφίες: 1. Το σκέλεθρο του Γιόρικ. Στον καθεδρικό του York ,της Υόρκης, του ρωμαϊκού Εβόρακου. Η έμπνευση του Σέξπιρ. (Φωτό: Αριάδνη Στεφανίδη).</div><div> 2. Το Μνημείο του Λυσικράτους στην Πλάκα και η graffiti παρέμβαση ενός άγνωστου μου πλην σαφώς, πρωτοποριακού, σύγχρονου καλλιτέχνη. Οι βρυκόλακες... Σήμερα...</div><div><br></div><div><br></div><div><br></div><div><br></div><div><br></div>Manos Stefanidishttp://www.blogger.com/profile/07985785016964715670noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3817625928376879646.post-2347973518819724772023-07-26T10:49:00.001+02:002023-07-26T10:50:36.187+02:00Falling apart <div>Falling apart </div><div><br></div><div>(Με τον τρόπο του Αρχίλοχου)</div><div><br></div><div>Σ' ένα δωμάτιο όλο υγρασία</div><div>Βαριές μυρωδιές γηρατειών </div><div>Και τοίχους γκρίζους απ' τα τσιγάρα</div><div>Σκοτεινός </div><div>Καθηλωμένος</div><div>Σε βρώμικο κρεβάτι</div><div>Με τον καθετήρα</div><div>Να με τσούζει </div><div>Και την κύστη μου</div><div>Πρησμένη </div><div> Βλέπω την επίσημη ορκομωσία</div><div>Στην τηλεόραση</div><div>Απ'ευθείας αναμετάδοση.</div><div>Φοράω βελούδινο σακάκι, παπιγιόν</div><div>Και ακουμπάω το δεξί μου χέρι</div><div>Στην πλάτη του υπουργού Εξωτερικών</div><div>Ενώπιον της Προέδρου της Δημοκρατίας</div><div>Του Αρχιεπισκόπου</div><div>Και της Ιεράς Συνόδου.</div><div>Δίπλα μου περιχαρής</div><div>Η υπουργός Περιττών Υποθέσεων</div><div>Με ακουμπάει και εκείνη</div><div>Για το νενομισμένο όρκο</div><div>Συγκινημένη.</div><div>Επιτέλους υπουργός Πολιτισμού</div><div>- Δεξιά μου ο πρωθυπουργός</div><div>Χαμογελάει πανευτυχής -</div><div>Το περίμενα μια ζωή</div><div>Το ονειρευόμουν</div><div>Και να που η ζωή</div><div>Με δικαίωσε</div><div>Κι έγινα υπουργός</div><div> ακριβώς τη στιγμή</div><div>Τη κρίσιμη στιγμή</div><div>Του έσχατου ξεπεσμού </div><div>Που ο καθένας </div><div>μπορεί να γίνει κάτι </div><div>Να εκπληρώσει τη φιλοδοξία του </div><div>Στη μασκαράτα της εξουσίας</div><div>Αφού όλα καταρρέουν</div><div>Ή, σωστότερα, falling apart.</div><div>Δεν είμαι πια αποτυχημένος</div><div>Τυχάρπαστος</div><div>Σκουπίδι που φαντασιώνεται</div><div>Δόξες ανύπαρκτες.</div><div>Με καμαρώνω με ανακούφιση</div><div>Σχεδόν συγκινημένος</div><div>Αναλογίζομαι </div><div>- Μαμά με βλέπεις από ψηλά; </div><div>Το όνειρο σου, πραγματικότητα -</div><div>Και κλείνω τη συσκευή</div><div>Με αηδία.</div><div><br></div><div>ΥΓ. " Όποιος διαθέτει στοιχειώδες μυαλό σ' αυτό τον τόπο, οφείλει αγόγγυστα να το πληρώνει..."</div><div>Άρθρο από το τελευταίο νομοσχέδιο που υπέβαλε στην προηγούμενη Βουλή ο προηγούμενος Υπουργός Δικαιοσύνης.</div><div><br></div><div>(Αφιερωμένο στο Γιατρομανωλάκι, το Ξυδάκι και τον Αλέξη για να τους υπενθυμίσει τόσο τη ματαιότητα των ανθρωπίνων, όσο και το πρόσκαιρο της εξουσίας. Προσέξτε, στην τελευταία φωτό, τον τρόπο που το όργανο της εξουσίας χαιρετάει με σεβασμό τον υιό της)</div><div><br></div><div>26/6/23<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEia1_Sdg7YhNXNw2DDlBLjSi9WNVqDNs32_Jb41fKti7Zo94o7ka-v7w-u7B9xxjTvWWYCECOg0fbiZg8fjtC084CrnIg5tWQSsl2fWdMokZO7men9f1Ur9S6C9edZlmH1c4tJsBKSYkHhSAuwkLSFkJ7FF2nsVD9S9G66H0Dng2tcLBB-z7asXiEv_He4" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEia1_Sdg7YhNXNw2DDlBLjSi9WNVqDNs32_Jb41fKti7Zo94o7ka-v7w-u7B9xxjTvWWYCECOg0fbiZg8fjtC084CrnIg5tWQSsl2fWdMokZO7men9f1Ur9S6C9edZlmH1c4tJsBKSYkHhSAuwkLSFkJ7FF2nsVD9S9G66H0Dng2tcLBB-z7asXiEv_He4" width="400">
</a>
</div></div>Manos Stefanidishttp://www.blogger.com/profile/07985785016964715670noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3817625928376879646.post-85118271361408005252023-07-26T10:44:00.001+02:002023-07-26T10:48:21.773+02:00Το Πένθος ταιριάζει στον Ιούλιο Ο πιο μικρός λεγόταν Περικλής Στεφανίδης <div><br></div><div><br></div><div><br></div><div>Δύο αγόρια. Όπως τόσα άλλα αγόρια. Που εκείνη την ώρα έκαναν διακοπές κάπου. Χόρευαν ή έπιναν. Απλώς αυτά τα αγόρια εκείνη τη μαύρη ώρα έκαναν τη δουλειά τους σωστά και με το παραπάνω. Φιλότιμα. Τιμούσαν τα γαλόνια που με τόσο κόπο απόκτησαν. </div><div> Γιαυτό και βούτηξαν ως χαμηλά στη χαράδρα. Πολλές φορές. Δεν σκέφτηκαν πού μας στέλνουν, είναι παλιό και δεν αντέχει το αεροπλάνο. Ας ξεμπερδεύουμε μια ώρα αρχύτερα. Δεν φοβήθηκαν την ύπουλη φωτιά, τους καπνούς. Δεν καταδέχτηκαν να φοβηθούν. Δεν σκέφτηκαν ότι κάποιοι άλλοι χόρευαν ή αγκαλιάζονταν εκείνη την ώρα. Δεν ζήλεψαν. Σκέφτονταν, τουλάχιστον το βράδυ έχει μπάλα. Σκέφτονταν ένα κρύο ντους και μια παγωμένη μπύρα. Σκέφτονταν πως μετά...Θα τα ξεχνούσαν όλα μετά ακούγοντας από το κινητό την φωνή του κοριτσιού τους.</div><div>Δεν άδειασαν το νερό από ψηλά. Είπαν, λίγο ακόμα και θα τα καταφέρουμε. Κι έπειτα ξεκούραση. Έπειτα παιχνίδι με το κινητό και μηνύματα όπως όλα τα αγόρια της ηλικίας τους. Είχαν όμως κοιμηθεί καθόλου την προηγούμενη νύχτα; Είχαν φάει; Ποιός ξέρει; Ήταν, λένε, στο πόδι σχεδόν είκοσι τέσσερις ώρες. Όσα και τα χρόνια του μικρού. Του Περικλή. Ο "μεγάλος" ήταν συνηθισμένος πια. Είχε μεγαλύτερη εμπειρία. Άντεχε περισσότερο. Λίγο ακόμα, έλεγε... Για τους άλλους ο Ιούλιος είναι μήνας διακοπών. Όχι για αυτούς. Τουλάχιστον να έσβηνε η φωτιά. Λίγο ακόμα, έλεγαν. Λίγο πιο κάτω. Πιο κοντά... Αντέχεις Περικλή, ρωτούσε ο "μεγάλος" κι ο Περικλής χαμογελούσε με το πιο παιδικό χαμόγελο του κόσμου.</div><div> Για το βράδυ συμφώνησαν να δουν τη μπάλα. Θα χαίρονταν σίγουρα με τα τρία γκολ. Ήρωας θα έλεγαν ο Χουάνκαρ. Ήταν Παναθηναϊκός ο ένας, Ολυμπιακός ο άλλος. Ήρωες και οι έντεκα νικητές. Αληθινοί ήρωες, λιοντάρια! Έτσι θα έλεγαν, θα πειράζονταν πίνοντας μπύρες στη μονάδα. Ο μικρός κι ο μεγάλος. Επειδή μόνο κάποιος που λιώνει μέσα στη στολή πετώντας με τον ήλιο στα μάτια πάνω από πύρινη κόλαση, καταλαβαίνει την αξία μιας παγωμένης μπίρας. Την αξία του παγωμένου νερού πάνω στο δέρμα...</div><div>Τώρα το δέρμα τους καψιαλιασμένο. Δύο ακόμη καμένα δέντρα στα εκατομμύρια υπόλοιπα καρβουνιασμένα έμψυχα και άψυχα του μαύρου, φετινού Ιουλίου. Τώρα οι άλλοι μιλάνε για ήρωες, για εθνικό πένθος, για αναπόφευκτη θυσία. Τα δύο αγόρια δεν ακούν και δεν καταλαβαίνουν τίποτα πια. Θέλουν να ξεχάσουν και να ξεχαστούν (το μόνο βέβαιο). Μόνο να... λυπούνται που έχασαν το ματς και που δεν δροσίστηκαν με την παγωμένη μπύρα, όπως λογάριαζαν. Όλα τα άλλα δεν τους αφορούν.</div><div><br></div><div>ΥΓ. Και βέβαια η ζωή συνεχίζεται. Όπως δήλωσε με οξυδέρκεια ο πραγματιστής υφυπουργός. Μόνο που η ζωή συνεχίζεται για όλους τους άλλους εκτός από τα δύο αγόρια, τις μανάδες και τους πατεράδες τους. Για όλους αυτούς η ζωή σταμάτησε προχθές πάνω από ένα καψαλισμένο δέντρο. Σταμάτησε τόσο άδικα και τόσο άδοξα. Ας μιλάνε όλοι οι άλλοι για δόξες και για τιμές. Τα δύο αγόρια το ξέρουν καλά όπως επίσης το ξέρουν και οι γονείς τους...</div><div><br></div><div><br></div><div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEh7SueQ6SIyoYjZQlRr68Rr3YHGMXlw4LciaYPTK7QCPXqeCoha3xbHzXjF9BMyF2OR6OxwfMFZ8TxxCDjGCnfYg9pMhkaOyoyJCjc79VLBi622PN2eb-GD9MvXxn6GpQCHtc0VUyUrvolc13EkYT9f5TwoBa4Upo1yR_6Ydf9EU7eL7O0n_vwPXxO9QkM" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEh7SueQ6SIyoYjZQlRr68Rr3YHGMXlw4LciaYPTK7QCPXqeCoha3xbHzXjF9BMyF2OR6OxwfMFZ8TxxCDjGCnfYg9pMhkaOyoyJCjc79VLBi622PN2eb-GD9MvXxn6GpQCHtc0VUyUrvolc13EkYT9f5TwoBa4Upo1yR_6Ydf9EU7eL7O0n_vwPXxO9QkM" width="400">
</a>
</div><br></div><div>Στη φωτογραφία ένας στρατιωτικός άγιος, ο μελαγχολικός Άγιος Προκόπιος, που μάταια ξεσπαθώνει. Το κακό είναι ανίκητο. Από το ιερό χέρι του κυρ Φώτη Κόντογλου.</div>Manos Stefanidishttp://www.blogger.com/profile/07985785016964715670noreply@blogger.com0