Ο Ντε Γκολ και η Ενσαρκοζί Του

Η πραγματικότητα δεν είναι αυτό που είναι. Αποτελείται από πολλές πραγματικότητες στις οποίες μπορεί να μεταστοιχειωθεί 1.

Αναλύοντας το βιβλίο του Μπαρτ «Η Απόλαυση του Κειμένου» (1971) ο μαρξιστής, όσο και οξφορδιανός, θεωρητικός της λογοτεχνίας Τ. Ιγκλετον υπογραμμίζει: «Η μελέτη αυτή δημοσιεύτηκε 5 χρόνια μετά από μια κοινωνική έκρηξη που έμελλε να ταράξει συθέμελα τη Γαλλία. Το 1968, το φοιτητικό κίνημα είχε σαρώσει την Ευρώπη χτυπώντας τον αυταρχισμό των εκπαιδευτικών θεσμών. Στη Γαλλία απείλησε το ίδιο το καπιταλιστικό κράτος. Για μια δραματική στιγμή το κράτος παρέπαιε στο χείλος της καταστροφής. Βυθισμένο σε ένα συγκεχυμένο μίγμα σοσιαλισμού, αναρχισμού και παιδικής αυθάδειας το φοιτητικό κίνημα αποκρούστηκε και διαλύθηκε... Ο Charles de Gaulle επέστρεψε από εσπευσμένη εξορία και το γαλλικό κράτος ανασύνταξε τις δυνάμεις του στο όνομα του πατριωτισμού, του νόμου και της τάξης» 2.

Ο Μάης του '68 καθιστά τον δομιστή Μπαρτ αποδομιστή, δηλαδή τον διαποτίζει απ' αυτό το κράμα ευφορίας και απογοήτευσης, απελευθέρωσης και διάλυσης, καρναβαλισμού και καταστροφής που εκπροσωπούσε η εποχή. Λίγο μετά η συνείδηση πως η εξουσία βρισκόταν παντού, σε κάθε κοινωνική έκφραση αμφισβητώντας το ένα «μεταφυσικό» κέντρο και τη μία, την απόλυτη πηγή (το κράτος) τον οδηγούσε στο αυτονόητο συμπέρασμα πως ούτε και το κείμενο κατείχε ένα κέντρο αποκλειστικά, μία ερμηνεία και ένα περιεχόμενο. Το αυθαίρετο παιχνίδι των εννοιακών κωδίκων ζάλιζε γλυκά όσους παίκτες έπαιρναν, ακόμη, στα σοβαρά τους όρους του κάθε παιχνιδιού. Τίποτε πιο ασταθές από τη γλώσσα. Και τη μετακύλιση των νοημάτων της αναλόγως προς την πίεση και τα συμφέροντα των υποκειμένων. Κι όμως, αυτή η γλώσσα και μόνο συνθέτει την όποια πραγματικότητα μπορούμε να συλλάβουμε. Σκεφτείτε, λ.χ., πώς εννοούν την ίδια κι απαράλλακτη λέξη «Δημοκρατία» ή «Ελευθερία» ο Σαρτρ, ο Σαντάμ, ο Μπους και το λεξικό Μπαμπινιώτη. Το μοντέλο της γνώσης και της επιστήμης που σαρκάζει ο Ντεριντά είναι το ορθολογικό του 19ου αι., το οποίο πιστεύει πως είναι «αντικειμενικό» και απαλλαγμένο από κοινωνικές δεσμεύσεις.

Κι εδώ εμφανίζεται ο Σαρκοζί! Κι οι σαρκασμοί σταματούν καθώς η Ευρώπη προβάρει τα νέα πολιτικά της μεγέθη, αυτά που θα την πλοηγήσουν στον νέο αιώνα. Οι Γάλλοι αντί ενός αξιοθρήνητου σοσιαλκαπιταλισμού επέλεξαν τη μεγέθους τσέπης ενσάρκωση του Ναπολέοντα και του ντε Γκολ. Ηγουν postmodern μεγαλείο και φαντασιακή τάξη και ασφάλεια σε μιαν εποχή που κατασκευάζει πρώτα τους μπαμπούλες της για να 'χει μετά κάτι να φοβάται (πρβλ. το πόσο βολική υπήρξε η κατασκευή Μπιν Λάντεν για το παγκόσμιο σύστημα καταστολής). Τηρουμένων των αναλογιών και οι εξεγερμένοι στα μπανλιέ (banlieu) προδικάζουν τη συντηρητική στροφή σ' όλη τη γηραιά ήπειρο. Οι συντηρητικοί ξανάρχονται στην Αγγλία και ο μπερλουσκονισμός καραδοκεί για τη ρεβάνς του. Οσο κι αν φαίνεται παράδοξο, η στροφή σε μια πιο καθαρόαιμη Δεξιά εκ μέρους του Κ. Καραμανλή θα του δώσει και δεύτερη τετραετία, κυρίως γιατί έχει αποτύχει παταγωδώς και σ' εμάς η «έμπρακτη» σοσιαλδημοκρατία. Οσοι Λαλιώτηδες και εάν επανακάμψουν. Κι όσο κι αν τρέφει βολονταριστικά όνειρα ο Λεωνίδας (μας)! Οι 300 του ΣΥΝ, έστω και λίγοι, θα ξανακάνουν την έστω αδιόρατη διαφορά. Η ευθύνη ως προς αυτό βαρύνει άπαντας όσοι δηλώνουν «αριστεροί». Κι όχι απλώς φορτοεκφορτωτές εξουσίας. Εξάλλου αυτή είναι η διαφορά που μας αξίζει.

Περίπλοκα όλα αυτά; Οσο απλά είναι τα φαντασιακά σύμβολα της τηλε-δημοκρατίας. Η γραβάτα του κ. Αβραμόπουλου, η χωρίστρα του κ. Πολύδωρα, η «ευγλωττία» Καραμανλή ή ο τρόπος που σε κοιτάζει ο κ. Βενιζέλος από το γυαλί υπονοώντας «Δες πόσο έξυπνος είμαι εγώ και πόσο ηλίθιος είσαι εσύ». -Πόσο ηλίθιοι ήταν οι ψηφοφόροι του Σαρκοζί που στον μικροσκοπικό αυτό τυχοδιώκτη μετανάστη αναγνώρισαν τον, κοντό, Μέγα Ναπολέοντα, και το μεγαλοπρεπή general (Ντε Γκολ) τους; Εμπρός στην αποτυχία ενός σοσιαλισμού με κοινωνικό προσωπείο.

Οι προγλωσσικές συμπεριφορές του τύπου «ο σώζων εαυτόν σωθήτω» ταιριάζουν απόλυτα στη μικροαστική ανασφάλεια και την κατασκευασμένη απελπισία. Αμφιβάλλει κανείς πως η ιεροτελεστική πυρά χιλιάδων Ι.Χ. σε όλη τη Γαλλία ήταν η κυρίαρχη εικόνα που όπλισε το χέρι των έντρομων ψηφοφόρων; Ο Σαρκοζί εμφανίστηκε ως η... ενσαρκοζί του παραδοσιακού κράτους στην εποχή που το κράτος πέθανε (μαζί με τις αργοσβήνουσες αυτοκινητοβιομηχανίες του).

Το μάθαμε πια. Οι αυτοκινητοβιομηχανίες δεν μπορούν ν' αλλάξουν τον κόσμο (Απλώς μόνο να επιβαρύνουν το κλίμα του). Ενα καμένο αυτοκίνητο όμως ίσως να μπορεί! Για το καλύτερο ή το χειρότερο είναι νωρίς ακόμη να πούμε.

Εξάλλου «η άγνοια είναι το κύριο προσόν μας» (W. Stevens) εφόσον μάθαμε να υποκαθιστούμε τα προβλήματα με τις εικόνες τους. Αντί να τα επιλύουμε.

ΥΓ. Τώρα που μπορούμε πιο νηφάλια να κρίνουμε την κατάσταση, ρε μήπως έπρεπε να είχαμε στείλει την Τάμτα; Τι λέει ο ειδικός στη Σαμπρέλ αισθητική mr Pretender;

1. Wallace Stevens, Adagia - Θραύσματα ποιητικά, Αγρα, μτφρ. Χ. Βλαβιανός, σελ. 126

2. Τέρι Ιγκλετον, Εισαγωγή στη θεωρία της Λογοτεχνίας, μτφρ. Μ. Μαυρωτάς, Οδυσσέας, σελ. 213

26/05/2007