Συνολικές προβολές σελίδας

Σάββατο 22 Ιουλίου 2017

Για τον Πολιτισμό και την Μελαγχολία του

 


Η ποιότητα του πολιτισμού ενός τόπου είναι ευθέως ανάλογη προς το κύρος και το ήθος όσων συγκροτούν τον πολιτισμό αυτόν (θεσμικών παραγόντων, δημιουργών, ακαδημαϊκών δασκάλων, θεωρητικών, κριτικών, εμπλεκομένων πολιτικών κλπ). Στην χώρα μας πολιτισμός συνήθως σημαίνει δημόσιες σχέσεις, ίντριγκες, προσωπικές στρατηγικές και κομματική σπέκουλα χαμηλού επιπέδου. Εξ αιτίας αυτού του κλίματος ελλείπουν οι ουσιαστικοί διάλογοι, οι ιδεολογικές συγκρούσεις, η γενικότερη πνευματική ανησυχία και άρα η μεγάλη δημιουργία. Απλώς σκεφθείτε ποιοι έχουν διαδεχτεί σήμερα τον Χειμωνά, τον Καρούζο, τον Ταχτσή, την Καραπάνου, τον Κουν, τον Χορν, την Παξινού, την Ζαβιτσιάνου, τον Μόραλη, τον Διαμαντή Διαμαντόπουλο, την Κατράκη, τον Σκλάβο, τον Χατζιδάκι, τον Κανιάρη, τον Βασίλη Διαμαντόπουλο, τον Γκίκα, τον Βολανάκη, τον Λάππα, τον Μουρσελά, τον Μάτεσι, την Συνοδινού, τον Κώστα Πασχάλη, τον Δραγατάκη, τον Βασίλη Φωτόπουλο κλπ. (Αυτό που θα ονόμαζα το αισθητικό ύφος μιας εποχής). Μικροί άνθρωποι κατά κανόνα σε μεγάλους ρόλους δηλαδή... Ακόμη και η υπουργός Πολιτισμού, σημαντική ηθοποιός κατά τ’ άλλα, γρήγορα έδειξε τις περιορισμένες της δυνατότητες σαν υβρίδιο άλλοτε της Μελίνας κι άλλοτε της Ειρήνης Παππά. Και να πεις ότι δεν είχε επιλογές ο μοιραίος Αλέξης; Μάνια Παπαδημητρίου, Κάτια Γέρου, Εύα Κοταμανίδου αλλά και ο συνεπής συνδικαλιστής Ρήγας Αξελός, όλοι τους από τα σπλάχνα του κόμματος κι όχι αλεξιπτωτιστές.

Στις αρχές του νέου αιώνα είχα κυκλοφορήσει ένα βιβλίο με πρόλογο του Αντώνη Καρκαγιάννη και τίτλο “Ο πολιτισμός στην εποχή της μελαγχολίας”. Φοβάμαι πως σήμερα θα πρόσθετα στον τίτλο “…και της παρακμής”. Κυρίως λόγω της μετριοκρατίας που ταλανίζει τα πολιτιστικά μας ζητήματα. Ας αρχίσουμε ενδεικτικά από την πολιτεία και τις σχετικές στρατηγικές της. Και η κυβέρνηση και τα λοιπά κόμματα εξουσίας δεν έχουν - παρά τις περί του αντιθέτου διακηρύξεις τους - την παραμικρή άποψη για το τι είναι πολιτισμός, για το πως ασκείται η πολιτική του, ούτε και την παραμικρή επιθυμία να εμπλακούν λίγο πιο σοβαρά σ’ ένα θέμα, κατά τ’ άλλα, εθνικής σημασίας. Υπουργείο Πολιτισμού είναι ο χώρος που παραδοσιακά “αδειάζουν” στο τέλος κάθε ανασχηματισμού όποιον άτυχο περίσσεψε από τα υπόλοιπα, “σοβαρά” υπουργεία. Έτσι κατά καιρούς έλαμψαν στην θέση αυτή ο Λιάπης, ο Κούβελας, ο Βουλγαράκης, ο Πάνος Παναγιωτόπουλος, ο Κωστάκης, ο Γιωργάκης, η Ντόρα, ο Αλέξης, ο Μπαλτάς κλπ. Παρένθεση: Έχω αποκαλέσει τον Αλέξη μοιραίο και για την απίστευτη ανεπάρκεια του στα θέματα κουλτούρας, εκεί δηλαδή που παραδοσιακά υπερτερούσε η αριστερά. Ο Τσίπρας οδήγησε παρά τις εκλογικές του επιτυχίες στην ύστατη και οριστική ήττα της Αριστεράς μετά τον Γράμμο ακυρώνοντας το παράδειγμα της γενιάς των Μακρονησιωτών και της γενιάς που αντιστάθηκε στην Δικτατορία. Ο εθνικολαϊκισμός είναι η δική του απάντηση στην αισθητική της “Επιθεώρησης Τέχνης”, του “Αντί” και του “Πολίτη”. Γιαυτό και δεν εκτιμώ τους καλλιτέχνες που συνεργάζονται με τους Συριζανέλ παρότι διεκδικούν προοδευτικές περγαμηνές. Ο δεξιός Λούκος υπήρξε απείρως πιο έντιμος. Και ο έσχατος ξεπεσμός του Σύριζα είναι το ότι χρησιμοποιεί την υποκουλτούρα των Εξαρχείων και την αισθητική των καταστροφών ως απόδειξη αριστεροσύνης.

Στο θέμα μας πάλι : Είναι ενδεικτικό ότι η πλειονότητα των υπουργών πολιτισμού μπαίνουν για πρώτη φορά στην Εθνική Πινακοθήκη, το Βυζαντινό Μουσείο ή την Εθνική Λυρική Σκηνή μετά την ανάληψη των υψηλών καθηκόντων τους! (Για να μην ξαναπατήσουν, ανακουφισμένοι, όταν εγκαταλείψουν την Μπουμπουλίνας). Τέτοια απόσταση από το αντικείμενο. Κάποτε τους υπουργούς διόριζε αποκλειστικά ο Χρήστος Λαμπράκης, σήμερα την δύσκολη αυτή επιλογή έχουν αναλάβει οι έρμοι, οι απειρόκαλλοι πρωθυπουργοί. 

Ο χειρότερος πάντων όμως και πιο επικίνδυνος υπήρξε ο Ευάγγελος Βενιζέλος· ιδίως με τον υπουργοκεντρικό και φασίζοντα Πολυνόμο του συνέπεια του οποίου είναι, εκτός των άλλων, η διοικητική κατάντια και η έλλειψη αυτονομίας και πόρων των μεγάλων μουσείων της χώρας. Των στελεχωμένων από προσωπικά ρουσφέτια του ίδιου του Βενιζέλου και των διαδόχων του. Αν σάς προβληματίζει η παρακμή του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου, της Εθνικής Πινακοθήκης, του Νομισματικού Μουσείου κλπ. τώρα ξέρετε την απάντηση. 

Προσωπικά δεν έχω τίποτε εναντίον της κ. Λαμπράκη, της κ. Κοσκινά, της κ. Καφέτση, το θεωρώ όμως σκανδαλώδες να διορίζονται κατ’ επανάληψη και καταχρηστικά χωρίς ανοιχτή προκήρυξη της θέσης διευθυντή και διεθνή - γιατί όχι; - υποβολή υποψηφιοτήτων. Πράγμα που υπήρξε ανέκαθεν η επίσημη θέση και του ΚΚΕ και του Συνασπισμού. Είναι δηλαδή άθλιο να διατηρούνται στην θέση τους, παρά την πανθομολογούμενη αποτυχία τους, η μεν Καφέτση 15 τόσα χρόνια (διάλυσης του ΕΜΣΤ) και η Λαμπράκη 30 ανάλογα (έτη ταφόπλακας) στην Εθνική Πινακοθήκη. Και για να μην ειπωθεί ότι γράφω έτσι λόγω διαψευσμένων φιλοδοξιών, σάς πληροφορώ πως δεν περιμένω τίποτε από την εξουσία και το Σύστημα που την κυοφορεί αφ’ ης στιγμής ασκώ σταθερά οξύτατη κριτική και στο σύστημα και στην εκάστοτε εξουσία του. Αφ’ στιγμής έχω διαρρήξει ακόμη και τις προσωπικές μου σχέσεις με την κυβερνώσα αριστερά. Αυτήν που πρώτα ψηφίζει θρηνώντας μνημόνια και έπειτα διαδηλώνει εναντίον της εξουσίας και υπέρ της Ηριάννας. Και που δεν τολμάει να αλλάξει τον άθλιο Τρομονόμο. Στάση μου είναι η αντίσταση μου και οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ έχουσιν γνώση. Όμως χωρίς θεσμούς δεν προχωρούν τα πράγματα ούτε χτίζονται παραδόσεις πολιτισμού. Και το χειρότερο, δεν ανοίγουμε δρόμο στους νεότερους που και το αξίζουν και το δικαιούνται.

Δευτέρα 17 Ιουλίου 2017

Η αβάσταχτη γοητεία του τέλματος

Από την ομαδική έκθεση του Ιδρύματος Τηνιακού Πολιτισμού 

 

Βρισκόμαστε λοιπόν στο σημείο μηδέν όπου οι συλλογικοίπολιτικοί μας μύθοι έχουν κενωθεί πλήρως από τα μηνύματα ή τους συμβολισμούς τους σαν να μην ίσχυσαν ποτέ κι όπου οφείλουμε να εκκινήσουμε πάλι από το μηδένΣαν μην συνέβη τίποτε στο παρελθόν που να μάς σφραγίζει ως ιδεολογία ή πολιτική πρακτική... Σαν να πρόκειται για μια θρησκεία της οποίας οι θεοί μετακόμισαν οριστικά αλλούΠου αποδήμησαν βιαστικά και δεν δύνανται πλέον να θαυματουργούνΌλα όσα πιστεύαμεέστω εθελοτυφλώνταςεπί δεκαετίες είναι πλέον σενάριο παλαιομοδίτικου έργου που δεν βρίσκει θεατρώνη επειδή αδιαφορεί παγερά το κοινό και επειδή ως υπόθεση βρίσκεται εκτός εποχής... Μιας εποχής καθολικών εκπτώσεων και γενικευμένης φτήνιας.

 

Γιαυτό ανάγκη πάσα να λειτουργήσουμε πλέον εκτός των παρωχημένων σχημάτων δεξιάς αριστεράς τα οποία ανακυκλώνουν νευρωτικά εκείνον τον διχασμό που ευνοεί αποκλειστικά τους μικροεπαγγελματίες της πολιτικής και εξουθενώνει τους πολίτεςΑυτό που έχουμε ανάγκη την στιγμή αυτή είναι σύνθεση και υπέρβασηΑν επιθυμούμε ειλικρινά όχι την προσωπική μας βολή αλλά ένα στοιχειωδώς βιώσιμο μέλλον για τον τόποΠοιάν άλλη χρεία έχουμε μαρτύρων ότι το υπάρχον πολιτικό δυναμικό μοιάζει απελπιστικά μεταξύ τουοι κομματικοί διαχωρισμοί είναι προσχηματικοίλειτουργούν σαν συνδικάτο μονοπωλιακού εμπορεύματος και υπερασπίζονται τα συμφέροντα αντίστοιχωνκρατικοδίαιτων συνδικ-αλητώνΣε μιαν αποθέωση απροκάλυπτου ατομικισμού και λογικής του "σιναφιού"; Ερήμην των λαϊκών αναγκών και συμφερόντωνΣαν να μην ταλανίζει δραματικά τον τόπο όχι μόνο επτάχρονη κρίση αλλά και πολύχρονη παρακμήΚαι σαν μην έχει διδαχτεί από αυτήν ποτέτίποτεκανείς.

 

Συμπερασματικά ο πολιτικός μας θίασος καθώς αρκείται σε υπόδυση τυπικών ρόλων και όχι σε πρωτοβουλίες ουσίαςαποτελεί αναπόσπαστο μέρος του προβλήματος κι όχι δυνατότητα επίλυσης του ως όφειλεΥπό την έννοια αυτή ο Έλληνας πρωθυπουργός δεν κάνει τίποτε περισσότερο από οποιονδήποτε προκάτοχο τουΜετέρχεται κάθε μέσου και προωθεί κάθε συμβιβασμό για να διατηρηθούν στην εξουσία αυτός και το

"καθεστώςπου με κάθε τρόπο επιχειρεί να δημιουργήσειΔεν πρόκειται για αρχομανία ή έρωτα της καρέκλας αλλά απλά για την υποχρέωση του προς την κομματική νομενκλατούρα και τον συγκεκριμένο μηχανισμό που τον έφεραν στο αξίωμα αυτόΟποιαδήποτε άλλη στάση θα εκλαμβανόταν ως προδοσία αφού η εξουσία αποτελεί τον αποκλειστικό στόχο κάθε κόμματοςΕβδομήντα σχεδόν χρόνια μετά τον Εμφύλιο η ηττημένη αριστερά νίκησεΔηλαδή αξιώθηκε επιτέλους της εξουσίαςΤα όνειρα έλαβαν εκδίκησηΛέτε να την εγκαταλείψει εύκολα;

 

Εδώ ακριβώς εμπλέκονται οι ιδρυματικοί μύθοι που προανέφερα και στηρίζονται στην περιθωριοποίηση και το εμπαθές κυνηγητό του αριστερού λαού από την νικήτρια δεξιά των ανακτόρων και των ΑμερικανώνΓια την ισχύουσα προπαγάνδα της επαγγελματικής αριστεράς επί παραδείγματι οι πρόωρες εκλογές χωρίς προοπτική νίκης θα καθιστούσαν αυτόματα τον Αλέξη ρίψασπι και την κυβέρνηση του πουλημένη στο ντόπιο και το ξένο κεφάλαιο ή τους λακέδες της εξάρτησης". Για τα κομματικά στελέχη μια κακήαριστερή διακυβέρνηση είναι προτιμότερηείναι ιδεολογικά και όχι μόνο συμφερότερη από την μισητή και επάρατη δεξιάΔεν υπάρχειδηλαδήσωτηρία από αυτόν τον λοβοτομημένο τρόπο σκέψης και πρακτικής του Διχασμού που ενστάλαξαν σαράντα τόσα χρόνια λαϊκισμού και ανέξοδης ρητορείαςΚαι βέβαια δεν υπάρχει χειρότερη συντήρηση ή οπισθοδρόμηση από την επανάχρηση εξαντλημένων συνθημάτων:

              "Μαγώνες κατακτάμε τα δικαιώματα μας"! 

(Δηλαδή τα δικαιώματα όσων μάς χρησιμοποίησαν πολιτικά για να επιπέσουμε από κοινού στην λεία του κράτουςΕξ άλλου τα ίδια έπραξαν και οι προηγούμενοιΠρόκειται για χυδαίο επιχείρημα πουφεύεπικαλείται και η αριστερά).

 

Και τώρα τί μέλλει γενέσθαιΤώρα που τα πρόσημα "προοδευτικόκαι "συντηρητικόέχουν αποσυνδεθεί οριστικά από τα παραδοσιακάπολιτικά σχήματαπώς θα πορευτούμε χωρίς κομματικό τυφλοσούρτη ή αυτόματο πιλότοΠού πάμε χωρίς τους "βαρβάρουςμε τους οποίους έχουμε επί χρόνια ταυτιστείΤα προβλήματα είναι τόσο σύνθετα όσο οριακές κρίνονται και οι καταστάσεις που βιώνουμεΜε κρισιμότερα αγκάθια την κοινωνική κατατονία και παραίτησητην απελπισία και οργή των νέων σε συνδυασμό την συνακόλουθη ραστώνη και απάθεια κάθε μορφής ηγεσίας αυτού του τόπουΟ Τσίπρας καθιστώντας την κωλυσιεργία πολιτικό ατού για μη διαπραγμάτευση και υπογράφοντας το τέταρτο και απεχθέστερο μνημόνιοκέρδισε παράταση του τέλματος για έξι ακόμη μήνες έστω κι αν αυτό σημαίνει αργό θάνατο για την χώραΔηλαδή οι Συριζανέλ εύχονται ανακουφισμένοι από τα μέσα του φετινού Ιουλίου  "Ευτυχισμένο το 2018" ! Επειδή για αυτούς ο πρώτιστος στόχος τουςαυτός της παραμονής στην διακυβέρνηση της χώρας και μάλιστα με τις ευλογίες της Ε.Εεπετεύχθη πανηγυρικάΤόσος νεοφιλευθερισμός βέβαια  ούτε επί Σαμαρά με τις ακροδεξιές εμμονές τουΑπό την άλληη αξιωματική Αντιπολίτευση μοιάζει εγκλωβισμένη στην μικροπολιτική ατζέντα της κυβέρνησης αλλά και στην χρόνια παθογένεια του κόμματοςΤα μικρά βήματα της επουδενί συνιστούν το γενναίο άλμα που αναμένει η χώραΜε αλλά λόγια χωρίς δυναμικό άνοιγμα στον κεντρώο χώρο και σε προσωπικότητες που διαθέτουν ανάλογο κύρος και έρεισμα στην ευρύτερη κοινωνίαο Μητσοτάκης θα διατηρεί μεν μεγάλο προβάδισμα απέναντι στον φθίνοντα Σύριζα αλλά δεν θα φτάνει στην απαραίτητη αυτοδυναμίαΘα συσπειρώνει το παραδοσιακό του ακροατήριο αλλά δεν θα πείθει τους άλλουςτους πολλούς που δεν έχουν τίποτε περισσότερο να χάσουν από μιαν ακόμηεξωραϊσμένη έστωεκδοχή του κακού παρελθόντοςΚι όσο ο Κυριάκος θα αναβάλλειο τακτικιστής και Γκαστόνε της πολιτικής Αλέξης θα ανασυντάσσεται...

 

ΥΓΗ παρακμή του επιτυχημένουανεξάρτητου θεσμού των Επιθεωρητών Δημόσιας Διοίκησης μετά την απομάκρυνση του Λέανδρου Ρακιντζή αποδεικνύει την αλλεργία της κεντρικής Εξουσίας προς την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και τους ακηδεμόνευτους φορείςΚορυφαίος δικαστικός μού εξομολογείτο ότι ποτέ άλλοτε όσο τα δυο τελευταία χρόνια δεν είχε τόση εξάρτηση η δικαστική από την εκτελεστική εξουσία. "Δεν τηρούνται καν τα προσχήματακατέληξεΧωρίς όμως την κάθαρση της Δικαιοσύνης καμία άλλη μεταρρύθμιση δεν δύναται να πραγματοποιηθεί.

 


Τετάρτη 12 Ιουλίου 2017

Ο πρίγκιπας Αλέκος Λεβίδης




Η γοητεία της αληθινής ζωγραφικής έγκειται στο ότι συνδυάζει εξίσου και ισότιμα το εγκεφαλικό με το συναισθηματικό στοιχείο. Δηλαδή τις σπαζοκεφαλιές του Ντυσάν ή του Ντε Κήρυκο με την ποιητική του Μπονάρ.  Ζόρικα πράγματα! Τουτέστιν η ζωγραφική που με ενδιαφέρει, αντανακλά με πειθώ το τώρα και την εποχή μας κυρίως επειδή αρδεύεται καταλυτικά από το παρελθόν και επειδή ενοράται μαγικά - εν τινι τρόπω - το μέλλον. Με άλλα λόγια δεν υπάρχει τέχνη χωρίς την ιστορία (της),  ούτε ερήμην της διαδρομής της. Αν δεν πιστεύετε εμένα ρωτήστε τον Πικάσο ή τον Μπαίηκον. Κι αν δυσκολεύεστε
 - πράγμα που κατανοώ απόλυτα - αποταθείτε απευθείας στον Μανέ ή τον Τισιανό.

 Όπως ακριβώς έπραξε και ο ζωγράφος του ανωτέρω πίνακα από την συλλογή του Σωτήρη Φέλιου, Αλέκος Λεβίδης ο οποίος διδάσκει με το έργο του τρόπους για να βγούμε από την κρίση, τόσο την πολιτική και την πολιτιστική μας (sic). Και μην νομίζετε ότι παραδοξολογώ σχετικά ... εκτός κι αν έχετε μεγαλύτερη εμπιστοσύνη από τον Αλέκο στον Αλέξη ή τον Τσακαλώτο.

Εδώ βλέπετε την σύνθεση του Αλέκου Λεβίδη " Αγορά " από το δεσπόζον  σαλόνι του καταλόγου της έκθεσης
 " Οικείος Τόπος, Οικείος Χρόνος " στον οποίο κατάλογο παρουσιάζονται  δύο υπερμεγέθεις  πίνακες του Λεβίδη πλαισιωμένοι με τα δεκάδες προπαρασκευαστικά σχέδια τους. Μέγιστο μάθημα, με άλλα λόγια,  του τρόπου εκκόλαψης του έργου τέχνης ως αποκλειστικού προϊόντος της εμμανούς τεχνικής και των άπειρων δοκιμών με τις  οποίες υφάνθηκε η όποια έμπνευση. Συμπέρασμα : Χωρίς υψηλή μοδιστρική δεν υφίσταται υψηλή καλλιτεχνική θεωρία. Τελεία και παύλα. 

 Είναι πάντως ενδεικτικό πως αυτός ο σοφός μάστορας δεν διδάσκει σε μια Σχολή Καλών Τεχνών και βέβαια ακριβοδίκαια δεν εκπροσωπεί την ελληνική τέχνη στην Μπιενάλε της  Βενετίας, στη ντοκουμέντα κλπ. Εκεί δεσπόζει το ιδιότυπο κύκλωμα καλλιτεχνών και πολιτιστικαρίων που παρερμηνεύουν τον Ντυσάν και περιφρονούν τον Μπονάρ...Και που σνομπάρουν όταν δεν αγνοούν ό τι υπερβαίνει τον αφαλό τους. Ο Λεβίδης πάλι πληρώνει μάλλον την αστική καταγωγή και την αστική του παιδεία που τον διαφοροποιεί εκκωφαντικά από το κυρίαρχο λούμπεν του χώρου με την ακόρεστη πείνα για εξουσία, ίντριγκα και επιβολή. Από την αγραμματοσύνη δηλαδή και τον στυγνό επαγγελματισμό των επιγόνων του Κεσσανλή και των μαθητών της Μαρίνας Λαμπράκη. 
-Ποιός τού φταίει;  Ας μην μετέφραζε και ας μην σχολίαζε καλύτερα κι από ακαδημαϊκό δάσκαλο τον Πλίνιο εκ του πρωτοτύπου κι ας μην σκηνογραφούσε υποδειγματικά την "Αντιγόνη" του Λευτέρη Βογιατζή. Τέτοιες δραστηριότητες ενοχλούν τη πιάτσα εφόσον η λαοκρατία των μετρίων παραμένει  ακατάβλητη.

Στον συγκεκριμένο πίνακα τώρα τα μοντέλα συνωθούνται σ' έναν θεατρικό χώρο που εξικνείται εγκάρσια  από το ατελιέ του ζωγράφου ως την αγορά του Άργους,τον κατασκευαστικό άθλο του Τσίλλερ. Δηλαδή η αφήγηση ρέει από το μυθικό στο ρεαλιστικό και πάλι στο  μυθικό με ενδιάμεσες στάσεις τον λιθοβολισμό του πρωτομάρτυρα Στεφάνου από την "Ταφή του Οργκάθ" και τους σεζανικούς Λουομένους. Η αισθητική του Τσαρούχη και η θεματική του Μόραλη συνεισφέρουν στον κομψό όσο και βαθύ προβληματισμό του ίδιου του ζωγράφου. Κεντρικός άξονας της σύνθεσης το σώμα, λαμπερό και φθαρτό στο υπαρξιακό δράμα του. Μια  ελεγεία για την νεότητα που δαπανάται χωρίς τρόπο ή όρια και παράλληλα για το πένθος του έρωτα ανάλογο με το πένθος της εικόνας. Ή της Ιστορίας αν προτιμάτε. 
Το εξαιρετικό, πρώτο κείμενο του καταλόγου υπογράφεται από τον άγνωστο μου Ν.Π. Παΐσιο. Να υποθέσω ένα από τα ψευδώνυμα του Πεσσόα ή μήπως νέος ήρως του Μπόρχες;  Ούτως ή άλλως well done!

ΥΓ. Και για να μην παρεξηγηθεί ο χαρακτηρισμός " πρίγκιπας " του τίτλου, δηλώνω ότι ο πατέρας μου, τορναδόρος στα Ταμπούρια του Πειραιά, μεγάλωσε και μένα να νιώθω έτσι. Πρίγκιπας.

Ιδιωτικά βίτσια, δημόσιες αρετές

Η προβολή και η "ιστορικοποίηση" της ελληνικής τέχνης, δηλαδή η ένταξη της σε ένα ευρύτερο, υπερτοπικό πλαίσιο,  μάς αφορά όλους και τίθεται υπεράνω προσώπων, συμμαχιών επιβίωσης, φιλικών σχέσεων κλπ. Αυτός ο στόχος νομιμοποιεί και τον ρόλο όλων όσοι δηλώνουν ιστορικοί ή κριτικοί τέχνης εν Ελλάδι.
Θυμάμαι τώρα με την ευκαιρία αυτής της δυσάρεστης αντιπαράθεσης Ντένη Ζαχαρόπουλου, διευθυντή της Δημοτικής Πινακοθήκης Αθηνών και Κατερίνας Κοσκινά, διευθύντριας του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης σχετικά με την επιτυχία ή μη της έκθεσης στο Κάσελ  - στην Ελλάδα πάντως η κριτική οφείλει είτε να είναι συμπεφωνημένη είτε ανύπαρκτη -  τους δύο συναδέλφους  πριν δέκα περίπου χρόνια να απορρίπτουν ως επιτροπή του ΥΠΠΟ για την Μπιενάλε Βενετίας την πρόταση μου για τον Λουκά Σαμαρά ως ανεπαρκώς αιτιολογημένη!
 Παρά την υποστηρικτική επιστολή του Προέδρου της πανίσχυρης  Pace Gallery και την θετική παρέμβαση του τότε υπουργού Πολιτισμού . Κανιβαλισμός προς κάποιον σταθερά ενοχλητικό; Ίσως. Ο Σαμαράς πήγε τελικά στην επόμενη διοργάνωση με αλλοδαπό επιμελητή και χωρίς εμένα φυσικά 
( sic)... Η Δικαιοσύνη του σιναφιού. 
 Είναι μία αδικία που μού επεφύλαξαν οι συνάδελφοι με την λογική " ο θάνατος σου η ζωή μου " την πικρία της οποίας δεν θα ξεπεράσω - ούτε θα συγχωρήσω - όσο ζω. Τα αναφέρω αυτά για να αντιληφθούν οι απέξω πόσα απωθημένα συντηρούν οι από μέσα και πόσο σύνθετος και πόσο προβληματικός είναι ο χώρος της σύγχρονης τέχνης μας αν σβήσει κανείς φωτοστέφανα και προβολείς. Διαγκωνισμοί έως τελικής πτώσης, ατελείωτη ίντριγκα για να φάει ο ένας την θέση του άλλου - το ΕΜΣΤ και ο τρόπος που επιλέγονται οι διευθύνσεις του αποτελεί  χαρακτηριστικό παράδειγμα - και εξόντωση όποιου δεν ταυτίζεται με την κυρίαρχη μετριότητα. 
Από την άλλη πλευρά το πρόβλημα παραμένει επί τάπητος όσο και αν τεχνηέντως αποσιωπάται ή μπαίνει κάτω από το χαλάκι... Πώς πρέπει να στηθεί το ΕΜΣΤ και ποιοί διαθέτουν την ανάλογη γνώση και άποψη χωρίς φαβοριτισμούς ή αποκλεισμούς; 
Το ότι το Μουσείο άνοιξε όπως άνοιξε πρώτα με Φλαμανδούς και έπειτα με Γερμανούς για να κλείσει  (;) με το πέρας της ντοκουμέντα 14 δεν περιποιεί τιμή σε κανέναν. Ή το ότι δεν παρουσιάστηκε και μια ελληνική ενότητα μέσα στο ΕΜΣΤ, στο κλειστό υπόγειο ίσως ή στην ΑΣΚΤ. Η ντοκουμέντα έκανε την Αθήνα διεθνές  επίκεντρο αποκαλύπτοντας μοιραία δυνατότητες αλλά και αδυναμίες. Αξιοποιήσαμε όσο θα μπορούσαμε την ευκαιρία; Δεν είμαι σίγουρος. Κυρίως γιατί τα ίδια πρόσωπα ανακύκλωσαν εαυτούς και αλλήλους. Τί θα μείνει μετά;  
Γιαυτό περιμένω αντί πικρών σχολίων θέσεις και προτάσεις. Και επιμένω. Κανείς δεν βρίσκεται υπεράνω κριτικής. Ιδιαίτερα όταν κατέχει δημόσια θέση. Εγώ έχω έγκαιρα καταθέσει τις δικές μου προτάσεις ( ακόμα και στο πρόσφατο πολιτικό μου βιβλίο)... Σε ώτα μη ακουόντων;