Συνολικές προβολές σελίδας

Σάββατο 30 Νοεμβρίου 2019

Art Thessaloníki 4

Πάντα η επίσκεψη στην Θεσσαλονίκη είναι μία πραγματική εμπειρία. Κυρίως γιατί αυτή η πόλη που μπορεί και θέλει να γίνει το ουσιαστικό κέντρο των Βαλκανίων, εντυπωσιάζει τόσο με τα σύγχρονα της επιτεύγματα όσο και με το ιστορικό παρελθόν της. Παρελθόν που το συναντάει κάνεις σε κάθε του βήμα.

Έχω πει πολλές φορές πως η Θεσσαλονίκη είναι η δεύτερη ακριβώς σημασία βυζαντινή πόλη μετά τη βασιλεύουσα. Πολύ πιο σπουδαία από τη Ραβέννα μόνο που τα δικά της μνημεία δεν έχουν ούτε την προβολή ούτε τη σήμανση που έχουν τα ανάλογα μνημεία της πόλης που έχτισε ο Ιουστινιανός στο μυχό της Αδριατικής.
Βρέθηκα στην Θεσσαλονίκη για να στήσω την έκθεση Unexpected Dialogue Picasso - Jankulovski, Ceramics - Painting, στο πλαίσιο της Αρτ Θεσσαλονίκη 4 αλλά και για να χαρώ όλο αυτό το εικαστικό πανηγύρι που στήνει κάθε χρόνο ο Παντελής Τσάτσης, στο 10ο περίπτερο της διεθνούς έκθεσης.



Φέτος η εκδήλωση ήταν καλύτερη από ποτέ με πολύ μεγάλη συμμετοχή ελληνικών και ξένων gallery, με ποικίλα μουσικά και Εικαστικά χάπενινγκ, με ιστορικές εκθέσεις όπως αυτή των συλλόγων Βερνίκου και Παπαδημητρίου και επίσης τις παρουσίες καλλιτεχνών όπως ο Δημήτρης Αληθεινός με την γκαλερί Ρώμα  ή ο Γιώργος Ξένος με την γκαλερί Λόλα Νικολάου και ο Παναγιώτης Τανιμανίδης με την γκαλερί Artforum. Να μην ξεχάσω το συγκινητικό αφιέρωμα στον αειθαλή ζωγράφο Νίκο Στεφάνου που οργάνωσε ο Στέλιος Γκαρίπης, τον Μανώλη Πολυμέρη, ιστορική μορφή του ελληνικού εξπρεσιονισμού αλλά και τις εξαίρετες, τελετουργικές μάσκες από όλα τα Βαλκάνια που παρουσίασε μοναδικά και με απόλυτα θεατρικό τρόπο εθνολόγος και συλλέκτης Γιώργος Μελίκης.
Προσωπικά ευχαριστώ και από τη θέση αυτή, την επιτροπή που μού απένειμε το βραβείο του καλύτερου επιμελητή. Είναι κάτι που όπως είναι φυσικό, με συγκινεί βαθιά. Επίσης θέλω να συγχαρώ τον Σταύρο Μιχαλαριά που κέρδισε το βραβείο του καλύτερου περιπτέρου εκθέτοντας μοναδικά τα έργα του γλύπτη Τάκι και της μοναδικής μοντερνίστριας καλλιτέχνιδας Χρύσας αλλά και τον Mice Jankulovski πού απέσπασε το βραβείο του καλύτερου καλλιτέχνη.  Δεν είναι διόλου σύμπτωση ότι λίγους μήνες πριν ο ίδιος δημιουργός είχε αποσπάσει ανάλογο βραβείο στην Μπιενάλε της Φλωρεντίας.



Στο σύντομο αυτό σημείωμα θέλω να μοιραστώ μαζί σας, εν είδει φωτορεπορτάζ, κάποιες εικόνες από τον ανωτέρω θεσμό αλλά και φωτογραφίες από τα σημαντικότερα μνημεία της πόλης, περισσότερο για να σας παρακινήσω ώστε να τα δείτε και εσείς σύντομα, ζωντανά!
Η αρχή δεν μπορεί παρά να γίνει από την περίφημη Ροτόντα, το σημαντικότερο, κυκλοτερές μνημείο αρχιτεκτονικά μετά το Πάνθεον της Ρώμης και το σημαντικότερο μνημείο του κόσμου, κατά την άποψή μου, από πλευράς ψηφιδωτού διακόσμου. Χτισμένο τον 4ο αιώνα μετά Χριστόν, στο μεταίχμιο του υστερορωμαϊκού και του πρωτοβυζαντινού κόσμου, αποτελεί το κυριότερο κτίσμα, μαζί με την πασίγνωστη Αψίδα - την Καμάρα των ντόπιων - του συγκροτήματος των ανακτόρων του αυτοκράτορα Γαλέριου. 



Στον τρούλο της Ροτόντας εικονίζονται υπέρκομψες μορφές, ολόσωμες εμπρός στα φανταστικά αρχιτεκτονήματα ενός υπερβατικού κόσμου ενώνοντας στην ελληνιστική τέχνη με τα Φαγιούμ και τα πρώτα δείγματα της παλαιοχριστιανικής αισθητικής. Χάρμα ιδέσθαι!





Στη συνέχεια το μοναδικό μνημείο του τέταρτου αιώνα, η Αχειροποίητος, μία επιβλητική όσο και δωρική τρίκλιτη Βασιλική, η οποία επίσης στεγάζει στα εσωρράχια των αψίδων της μοναδικά ψηφιδωτά με φυτικά θέματα. Λίγο πιο κάτω η επιβλητική Αγία Σοφία, ανάμεσα στην λεωφόρο Εγνατίας και την παραλιακή, το σημαντικότερο, σωζόμενο μνημείο της μεσοβυζαντινής περιόδου με ψηφιδωτά από την Εικονομαχία - ο διάλιθος Σταυρός της αψίδας του ιερού - και τη μαγική Ανάληψη του τρούλου, απ'τον 9ο αιώνα μετά Χριστόν. Μην ξεχάσω τα υπέροχα κιονόκρανα με τα φύλλα που κυματίζουν (!) τα οποία χρονολογούνται ήδη από την εποχή του Θεοδοσίου και του Ιουστινιανού.



Χρονολογικά ακολουθεί η Παναγία των Χαλκέων, κομνήνειος ναός του 12ου αιώνα, πολύ κοντά στην πλατεία Αριστοτέλους και το κολοσσιαίο άγαλμα του Ελευθερίου Βενιζέλου, για να ακολουθήσουν οι μοναδικές παλαιολόγειες εκκλησίες όπως είναι ο Άγιος Παντελεήμων, η Αγία Αικατερίνη, οι Άγιοι Απόστολοι κλπ. 
Τα μνημεία στην άνω Πόλη θα τα περιγράψουμε σε μιαν άλλη ευκαιρία. Ιδιαίτερα τον Όσιο Δαυίδ, δηλαδή τη Μονή Λατόμου με το μοναδικό ψηφιδωτό του στην αψίδα του ιερού πού αποδίδει τον Χριστό αγένειο σαν νεαρό Βάκχο ή Απόλλωνα. Λίγα λόγια μόνο τώρα για την σημερινή πόλη η οποία μαστίζεται από τις κακοτεχνίες και την απαράδεκτη καθυστέρηση του μετρό, τα πεπαλαιωμένα λεωφορεία τα οποία επιβαρύνουν την ήδη υπερβολικά επιβαρυμένη κίνηση και που κάνουν στην καθημερινότητα των κατοίκων εξαιρετικά δύσκολη. Μία πόλη που διαθέτε έναν τέτοιο περίπατο στο θαλάσσιο μέτωπό της και τους μεγάλους, κεντρικούς δρόμους της νέας και της παλαιάς Εγνατίας θα μπορούσε να λύσει το κυκλοφοριακό της πρόβλημα με ελαφρά, επίγεια μέσα όπως είναι το τραμ και να αποφύγει την τεράστια δαπάνη ενός μετρό που μοιάζει να μην τελειώνει ποτέ. Αν πρέπει να πω και εγώ εδώ την άποψή μου τα μοναδικά ευρήματα της Εγνατίας οδού, μιας πραγματικής Πομπηίας στην Θεσσαλονίκη, θα επιμείνω πως πρέπει να παραμείνουν in situ και όπως πρότεινε πρόσφατα γνωστός θεσσαλονικιός πολιτικός και συγκοινωνιολόγος, θα μπορούσε απλώς να παρακαμφθεί ο σταθμός Βενιζέλου. Έστω, προσωρινά και το έργο να ολοκληρωθεί άμεσα εφόσον η μεταφορά και η επανατοποθέτηση των αρχαιοτήτων αφενός θα σήμαινε τεράστια δαπάνη, τεράστια καθυστέρηση και αφετέρου πολύ, αμφίβολα αποτελέσματα. Δεν αξίζει κάτι τέτοιο σε μία τέτοια πόλη.


Παρασκευή 29 Νοεμβρίου 2019

Για το σκοτάδι που συγχωρεί, Η τελευταία ζωγραφική του Π. Σιάγκρη





(Αύριο, Σάββατο, θα έχουμε μια συζήτηση με τον ζωγράφο. Γύρω στις 1.30 μ.μ. Στην γκαλερί Εικαστικός Κύκλος Σιαντή)

Παρακολουθώ τον Παναγιώτη Σιάγκρη εδώ και πολλά χρόνια και χαίρομαι γιατί κάθε του έκθεση κομίζει καινούργια στοιχεία και είναι αποτέλεσμα μιας ανανεωμένης έρευνας. Χαίρομαι επίσης γιατί ωριμάζοντας ο ίδιος ως καλλιτέχνης μπορεί να μεγαλώνει χωρικά και συμβολικά τις ζωγραφικές του - όχι χωρίς τον κίνδυνο της πολυλογίας ή την αλαζονεία του ναρκισσισμού - εμπλουτίζοντας τις με ενδιαφέρουσες ιστορίες αλλά ακόμα πιο ενδιαφέροντα ερωτήματα ή απορίες. Επειδή τέχνη χωρίς απορίες, τέχνη που διαβάζεται μονοδιάστατα και σ' ένα μόνο επίπεδο, δεν είναι αληθινή και δεν είναι τέχνη.
Ο Σιάγκρη θέλει να κάνει μία ζωγραφική που να μην υποκύπτει  διακόσμηση, στο μελό, στη γοητεία της επιφανειακής αφήγησης αλλά να επιμένει σε πράγματα δυσκολότερα μεν διαρκέστερα δε. Επιθυμεί οι ιστορίες του, δηλαδή τα βιώματά του, οι συνειρμοί, οι εικόνες, οι συγκινήσεις που αποθησαυρίζει από την τρομερή εμπειρία της καθημερινότητας, να είναι θεμελιωμένα σε ασφαλή όσο και σύγχρονη, μορφοπλαστική γλώσσα. Να είναι κλασικός και μοντέρνος, δύσκολα πράγματα! 
Να είναι η ζωγραφική του πρώτα αισθητικό και μετά συναισθηματικό γεγονός.
Γι'αυτό τον λόγο έχει επινοήσει διάφορους τρόπους ώστε η "πραγματικότητα" να εμφανίζεται στις συνθέσεις του λιγότερο "πραγματική", μάλλον απροσδιόριστη, άλλοτε ρευστή και φευγαλέα, άλλοτε επιθετικά ανεστραμμένη, άλλοτε σκοτεινή παρά την έκρηξη των πλούσια χρωματικών χειρονομιών του. Η πραγματικότητα στο έργο του Σιαγκρή είναι και δεν είναι έτσι ώστε να εναπόκειται στον θεατή να αποφασίσει για την ερμηνεία της. Ο ζωγράφος επιλέγει να κρύψει αυτήν ακριβώς την απροσδιόριστη πλην υπαρκτή "πραγματικότητα" πίσω από ένα πλεξιγκλάς προκάλυμμα πάνω στο οποίο γράφει, ζωγραφίζει, εμφανίζει και εξαφανίζει φόρμες έτσι ώστε το απλό εύρημα να γίνει ουσιαστικό κομμάτι της εικαστικής του πρότασης. Να τον καθιστά αναγνωρίσιμο. είναι ο τρόπος του να καταστήσει τις παραδοσιακά στατικές εικόνες της ζωγραφικής, μορφές ρέουσες όπως στον κινηματογράφο. Τελικά στην αληθινή δηλαδή την ζωντανή και όχι την μουμιοποιημένη ζωγραφική που υποτάσσεται στα πρότυπα του παρελθόντος, η στατικότητα είναι παραπειστική. Στην ουσία ο πίνακας - πρέπει να - κινείται, πάλλεται αλλάζει, εκρήγνυται, δυσφορεί, μεταμορφώνεται.
Στην παρούσα έκθεση η στιλπνότητα του πλεξιγκλάς υπό περιπτώσεις εξαφανίζεται για να λειτουργήσει η σάρκα του πίνακα αφ' εαυτήν ή, σ' ένα έργο παλαιότερο, τοποθετείται δίπλα στον καμβά εν είδει εγκατάστασης ώστε να δηλώνει και τις δύο δυνατότητες ανάγνωσης και να αφήνεται ο θεατής να αποφασίσει.
Ζωγράφος- διανοούμενος πάνω από όλα ο Παναγιώτης Σιάγκρης, συνομιλητής Gerhard Richter αλλά και του Walter Benjamin, στοχάζεται πάνω στους τρόπους που αλλάζει δραματικά το αστικό τοπίο ενώ νοσταλγεί μία φύση που όλο και περισσότερο συστέλλεται εμπρός στον ανθρώπινο φασισμό. Και μίαν ελευθερία που όλο και περισσότερο εξορίζεται, άλλοθι της πιο άλογης βίας. Ρομαντικός της σύγχρονης εποχής φτιάχνει προφάσεις τοπίων και εκρήξεις μυστικές και ανατροπές και φιγούρες που, ανεπαισθήτως ίσως, υποδύονται τη μοίρα τους την ίδια. Επίσης ζευγάρια πού έχουν αγκαλιαστεί για το πρώτο και το τελευταίο φιλί τους, ποιος ξέρει. Επειδή είναι πάντα τα πράγματα που υποδύονται άλλα πράγματα, εκτεθειμένα είτε στο φως που καθαγιάζει είτε στο σκοτάδι που συγχωρεί. Τελικά!

20/10/2019

Άνθρωπος που πέφτει





Υπάρχουν ζωγράφοι οι οποίοι ζωγραφίζουν με μεγάλη δεξιοτεχνία το προφανές. Υπάρχουν όμως και ζωγράφοι που ζωγραφίζουν - όπως μπορούν και όσο αντέχουν - αυτό που συμβαίνει πίσω ή και πέρα από τα πράγματα. "Την βοήν των προσιόντων" που θα έλεγε και ο Αλεξανδρινός. Την πίσω όψη των φαινομένων, τη σκοτεινή πλευρά της Σελήνης. Την άβυσσο και τη γοητεία της. Το πρόσωπο σαν μάσκα ή, ακόμη πιο χαρακτηριστικά, σαν ένα τοπίο στο οποίο τα πάντα μπορούν να συμβούν. Σαν τον κρατήρα ενός ενεργού ηφαιστείου. Ένας τέτοιος ακραίος, και για αυτό σημαντικός, ζωγράφος είναι κι ο Βασίλης Σούλης. Σ' αυτήν εδώ την τρίτη του ατομική έκθεση δέκα ολόκληρα χρόνια μετά από την πρώτη, το 2009, και μόλις δύο από την δεύτερη, το 2017, ο καλλιτέχνης, ασφαλής πλέον ως προς τις τεχνικές ή και τα κόλπα της τέχνης του, μπορεί να ενδίδει άφοβα στις ανασφάλειες του κερδίζοντας με ρίσκο το αισθητικά προσφορότερο. Δηλαδή να μπορεί να ζωγραφίζει χωρίς προστατευτικό δίχτυ, με τον φόβο του κενού αλλά και την ευλογία της ουσιαστικής δημιουργίας. Μιας δημιουργίας που θέλει να πάρει θέση σε αυτό που συμβαίνει σήμερα στον κόσμο και μπορεί να απευθυνθεί τίμια στον σύγχρονο θεατή αυτού του κόσμου. Έτσι πρέπει. Η τέχνη δεν είναι δημοσιοϋπαλληλία ούτε κι η ζωγραφική είναι απλή διακόσμηση με δεδομένους, τους κανόνες. Ο όποιος κανόνας στην αληθινή δημιουργία διατυπώνεται μετά από την ολοκλήρωση του έργου. Ποτέ πριν.
Δέκα χρόνια μετά λοιπόν, να  ένας πιθανός τίτλος για την παρούσα ενότητα, ο Βασίλης Σούλης παρουσιάζει τους καρπούς της ωρίμανσης και το εύρος των κατακτήσεων του, τόσο στη φόρμα  και στην οργάνωση της όσο και στην αφήγηση με όσα μυστικά  αυτή διαθέτει και στην "επανεφεύρεση" της συγκίνησης την οποίαν a priori οφείλει να υπηρετεί το κάθε έργο τέχνης. 
Αν χρησιμοποιούσα έναν τεχνικό όρο για να περιγράψω τους πίνακες που μού έδειξε στο μικρό, ασφυκτικό του εργαστήριο σε μία ταράτσα του Παλαιού Φαλήρου, με τον ήλιο έξω να καίει και τα χρώματα των έργων του μέσα να ιριδίζουν στο κόντρα φως, θα χρησιμοποιούσα την λέξη 
"αποδόμηση", deconstruction.
Επειδή, εκεί που στους παλιότερους πίνακες του κυριαρχούσε το στιβαρό σχέδιο δηλαδή η έννοια της δομής, τώρα ο Σούλης μοιάζει να χτίζει ένα εντυπωσιακό οικοδόμημα για να έχει μετά τη χαρά να το καταστρέψει. Όχι από μαζοχισμό ή ανόητη επίδειξη δύναμης αλλά απ'την βαθιά ανάγκη να ψάξει ο ίδιος τα εκφραστικά όρια του. 
Γιατί περί αυτού πρόκειται:
Άνθρωποι στα όριά τους, άνθρωποι που κραυγάζουν, που γελάνε υστερικά, άνθρωποι ήρεμοι στην απόγνωσή τους, άνθρωποι που πέφτουν. Να ένας άλλος, πιθανός τίτλος για την παρούσα ενότητα: "Άνθρωπος που πέφτει". Σαν το ομότιτλο συνταρακτικό αφήγημα του Don de Lillo. Επειδή διαπιστώνω ένα ανάλογο κλίμα απελπισίας αλλά και γενναιότητας, φόβου αλλά και πίστης ως προς αυτό που αποκαλείται ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Χωρίς μελοδραματισμό.
Ακόμη και όταν ζωγραφίζει ζώα, ταύρους που επιτίθενται, τίγρεις σε οργασμό ο Σούλης σκέφτεται τους ανθρώπους. Οι συμβολισμοί, οι μεταφορές, ή οι συμπαραδηλώσεις, εν προκειμένω, είναι εύκολες για αυτό και δεν θα επιμείνω σ' αυτές. Αυτό που θα υπογραμμίσω στο σύντομο μου σημείωμα είναι πως έχουμε μπροστά μας μίαν αυθεντική ζωγραφική, πυκνή και σε περιεχόμενο και σε γλώσσα, με όλες τις αντιφάσεις αλλά και τα επιτεύγματά της. Και αυτό δεν είναι λίγο.

Μάνος Στεφανίδης, 19/9/2019

Τετάρτη 27 Νοεμβρίου 2019

Χαρίδημοι, Ταμπούρια και Πικάσο


Πριν δύο χρόνια, στη Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά, ο Σωτήρης Χαρίδημος οργάνωσε έκθεση Καραγκιόζη με έργα δικά του και του πατέρα του Γιώργου. Μού τα ξαναθύμησε το φ.μπ. μία μέρα πριν πετάξω για Θεσσαλονίκη όπου θα στήσω τα κεραμικά του Πικάσο στην φουάρ που θα εγκαινιαστεί την Πέμπτη. Σύμπτωση; Ανάμικτα συναισθήματα:
 Ένας Έλληνας καραγκιοζοπαίχτης εμπνέεται από την Γκουέρνικα, το έργο που πολέμησε τον φασισμό όσο και ένας μικρός στρατός καθώς το περιέφεραν σε Ευρώπη, πρώτα, και στις ΗΠΑ μετά, καθ'όλη την διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου, με ενέργειες του Alfred Barr, διευθυντή τότε του ΜοΜα της Ν. Υόρκης καταγγέλλοντας τον Χίτλερ και συγκεντρώνοντας χρήματα για την ενίσχυση του αντιφασιστικού αγώνα. (Περισσότερα στο βιβλίο του Russell Martin " Guernica, ο Πόλεμος του Πικάσο" Γκοβόστης 2005, μετάφραση Γ. Κασταναράς). 
Παράλληλα τρεις, τουλάχιστον, εκθέσεις που τρέχουν σήμερα στην Αθήνα έχουν έμμεση ή άμεση σχέση με τον Καραγκιόζη και το θέατρο Σκιών: Πρόκειται για το περιβάλλον της Δήμητρας Σιατερλή στον Τεχνοχώρο, τον Δράκο του Τάσου Μαντζαβίνου στο Μουσείο Γκίκα και την αναδρομική του Χρήστου Αντωναρόπουλου στην Δημοτική Πινακοθήκη Αλίμου ( είναι εν πολλοίς τα έργα που εκτέθηκαν πρόσφατα στον Εικαστικό Κύκλο Σιαντή).
 Σκέφτομαι τέλος πως έχει ωριμάσει ο καιρός για μία έκθεση αφιέρωμα στον Καραγκιόζη, το Θέατρο Σκιών και την σύγχρονη τέχνη με έργα των ανωτέρω ζωγράφων αλλά και του Τσαρούχη, του Σπαθάρη, του Αργυράκη, του Μποστ, του Κεσσανλή, του Λαζόγκα κλπ. Έγραφα λοιπόν σχετικά στις 19 Νοεμβρίου 2017:



...Ο γιος του ιστορικού καραγκιοζοπαίχτη Γιώργου Χαρίδημου Σωτήρης εκθέτει ένα τεράστιο, σπαρταριστό υλικό από το οικογενειακό αρχείο την προσεχή Τρίτη στην Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά. Τα έργα καλύπτουν δραστηριότητες που πλησιάζουν τον αιώνα και περιλαμβάνουν φιγούρες, μπερντέδες, εργαλεία σκηνής αλλά και έναν μεγάλο όγκο συνθέσεων του Σωτήρη εμπνευσμένων από την μυθολογία του Καραγκιόζη. 




Ως πιτσιρίκος είχα δει το Θέατρο Σκιών του Χαρίδημου τόσο στο Πασαλιμάνι όσο και στο ανοιχτό θέατρο του Αλέκου  Χρυσοστομίδη στην πλατεία Ταμπουρίων. Στο ίδιο θερινό θέατρο είχα δει και το πρώτο γυμνό της ζωής μου στο σώμα μιας χορεύτριας του οριεντάλ. Ένα είδος βαριετέ και επιθεώρησης που παρουσιαζόταν εναλλάξ με το πρόγραμμα του Καραγκιόζη. Ήμουν δεν ήμουν δέκα χρονών και το "απαγορευμένο" εκείνο θέαμα, πλην δι' οικογενείας, το ημίγυμνο επί σκηνής και η σεξουαλική πρόκληση με συγκλόνισαν. Το ρίγος της γοητείας και η ηδονή της ανάμνησης διαρκούν ακόμα.

ΥΓ. Υπενθυμίζω πως σκηνές οριεντάλ ή χορευτικά όπως και επίσκεψη σε μπουζούκια είχαν ΌΛΕΣ οι ελληνικές κωμωδίες ώστε να βλέπουν οι φτωχοί των συνοικιών στο πανί τα θεάματα που απολάμβαναν ζωντανά οι πλούσιοι του Κολωνακίου ή της Φιλοθέης.









Το τελευταίο μου βιβλίο στα αγγλικά και η έκθεση Picasso - Jankulovski στην Αρτ Θεσσαλονίκη. 

Οι Έρωτες και πως καίγονται

Έργα που πενθούν. Για παράδειγμα, εδώ εμφανίζονται τα κεριά του Καβάφη αλλιώς. Μαζί με τους περιπλανώμενους της διπλανής ζωγραφικής. Έργα που συνθέτουν μιαν οπτική ελεγεία για τα όνειρα ή τους έρωτες που κάψαμε μόνο και μόνο για να προχωρήσουμε λίγο πιο κάτω. Πενθώντας μεν οδυρόμενοι αλλά και προχωρώντας. 
Επειδή συχνά, για να δούμε μέσα στο σκοτάδι του μέλλοντος, εξαντλήσαμε, εξαντλούμε εκείνα τα σπίρτα που ήταν κάποτε άνθρωποι. Το παραμύθι του Άντερσεν γίνεται εδώ ψηλαφητή πραγματικότητα που αφορά στον καθένα. Πόσους ανθρώπους καίμε, συνειδητά ή ασυνείδητα, αγαπώντας. Πόσο καίμε ανθρώπους όταν σβήνουν τα συναισθήματα που τούς έδιναν ζωή.
Η θυσία της Ιφιγένειας έχει πάντα ως θύτη κάποιον που την αγάπησε πολύ. Δεν γίνεται αλλιώς!  Και που την θυσίασε γιατί το ταξίδι δικαιούται να απαιτήσει το μέγιστο κόστος. Το ταξίδι... Η αναχώρηση - αποχώρηση.
Αλλά και ο θύτης συντρίβεται πάντα. Σαν τον Αγαμέμνονα. Που το τίμημα του ήταν μία μοιχαλίδα στο κρεβάτι και ένα μαχαίρι βαθιά βαθιά στα σπλάχνα του.






ΥΓ. Αρκεί μόνο να μην συνηθίσεις τον πόνο. Να μη χάσει μέσα σου την οδυνηρή του λαμπρότητα.

* Wolfgang Stiller , ο δημιουργός του πρώτου έργου, Γιώργος Ξένος του δεύτερου.

Ανοιχτή επιστολή προς την υπουργό Παιδείας κ. Κεραμέως και τον υπουργό Προστασίας του Πολίτη κ. Χρυσοχοΐδη

Κυρία και κύριε υπουργέ

Ειλικρινά δεν αισθάνομαι ευτυχής που επανέρχομαι σ' ένα θέμα τόσο λεπτό όσο και αποκρουστικό όπως είναι η βία - και μάλιστα η έμφυλη - στους πανεπιστημιακούς χώρους με πρόσχημα ή άλλοθι το περιβόητο άσυλο.
Η επιστολή φοιτήτριας μου την οποία επισυνάπτω, νομίζω ότι περιέχει τα πάντα και μάλιστα μ' έναν αποδραματοποιημένο αλλά και εν απογνώσει τρόπο. 
Έχουν παρέλθει περισσότερα από δύο χρόνια  κυρία και κύριε υπουργοί όταν κατήγγειλα περιστατικά βίας και παραβατικές συμπεριφορές, εμπορία και διακίνηση ναρκωτικών από μεμονωμένα άτομα ή ομάδες που δραστηριοποιούνται στην ευρύτερη περιοχή της πανεπιστημιούπολης Ζωγράφου.  Αναφέροντας μάλιστα συγκεκριμένα περιστατικά όπως μαχαιρώματα, σωματική βία, κλοπές ακόμα και σεξουαλικές επιθέσεις σε φοιτήτριες. Συμβολικό κέντρο όλων αυτών των "δραστηριοτήτων" ήταν η φοιτητική εστία Ζωγράφου επί της λεωφόρου Ούλωφ Πάλμε. Με τους εμπόρους ναρκωτικών να διακινούν προκλητικά το προϊόν τους στην κεντρική είσοδο ή να απειλούν τους υπαλλήλους του παρακείμενου, παιδικού σταθμού. Είχε υπάρξει τότε μεγάλο ενδιαφέρον από πλευράς ΜΜΕ αλλά και ενεργοποίηση των πανεπιστημιακών αρχών ώστε να περιοριστούν οι δράσεις τον εξωπανεπιστημιακών στοιχείων που λυμαίνονται τα πανεπιστήμια. Δηλαδή να ηλεκτροδοτηθούν και να φωτιστούν οι θεοσκότεινες εκτάσεις της Πανεπιστημιούπολης, να επανεργοποιηθούν οι περιπολίες των υπαλλήλων φύλαξης, να μην είναι διακοσμητικές οι υπηρεσίες security κλπ. 
Όμως το κακό δεν θα χτυπηθεί στη ρίζα του όσο οι εστίες λειτουργούν σαν αποθήκες ναρκωτικών και βρίσκονται στον έλεγχο ανθρώπων που δεν έχουν σχέση με τα πανεπιστήμια. Οι ακαδημαϊκοί δάσκαλοι γνωρίζουν τα  χρονίζοντα σκάνδαλα των Εστιών, τις κλοπές, τους τραμπουκισμούς, τους βανδαλισμούς αλλά παραδόξως γενικότερα κυριαρχεί ένοχη σιωπή. Έλλειψη του οποιουδήποτε ελέγχου. Είναι ενδεικτικό ότι από το κτήριο της Ούλωφ Πάλμε έχουν έχουν εισέλθει στο παρακείμενο, πανεπιστημιακό γυμναστήριο διαρρήκτες τουλάχιστον 10 φορές(!) μεταφέροντας μάλιστα ακόμη και το χρηματοκιβώτιο της Εστίας! Τα περασμένα Χριστούγεννα τραμπούκοι μαχαίρωσαν τον υπάλληλο ασφαλείας του Πανεπιστημίου Σ.Χ. ο οποίος τούς έκανε παρατήρηση επειδή έβαλαν φωτιά σε σκουπίδια έξω από το γεωλογικό τμήμα ώστε να λαμπαδιάσουν τα παρακείμενα πεύκα! 
Είχα τότε παραδώσει όσα όσο υλικό μπορούσα να συλλέξω από κοινού με ευάριθμους συναδέλφους και στην Εισαγγελία Αθηνών και στη ΓΑΔΑ και μάλιστα μετά από κλήση ενός εισαγγελέα και ενός αστυνομικού διευθυντή.
Σήμερα αυτή η καταγγελία της φοιτήτριας τα στοιχεία της οποίας είναι στη διάθεσή σας, θέτει πάλι το ζήτημα με τρόπο αδιαμφισβήτητο. Απευθύνομαι λοιπόν σε εσάς γνωρίζοντας την δυσκολία του εγχειρήματος και αναγνωρίζοντας την μέχρι τώρα προσπάθεια σας ώστε να εξυγιανθούν τα ανώτατα πνευματικά ιδρύματα από συμπεριφορές και πρόσωπα που αποτελούν ντροπή και για την ακαδημαϊκή κοινότητα και για τα πανεπιστημιακά ήθη. 
Το παρήγορο είναι πάντως πως όλο και περισσότεροι φοιτητές και φοιτήτριες δεν φοβούνται να μιλήσουν, έστω κι αν συχνά οι καταγγελίες τους γίνονται σε ώτα μη ακουόντων.
Παραθέτω την επιστολή:

"Καλησπέρα κύριε Στεφανίδη ,
είμαι φοιτήτρια των θεατρικών σπουδών του ΕΚΠΑ και θα ήθελα να σας αναφέρω ένα πολύ σοβαρό περιστατικό. Μένω στις φοιτητικές εστίες του πανεπιστημίου επί της Ούλωφ Πάλμε. Τα τελευταία χρόνια άτομο το οποίο δεν έχει κάποια σχέση με τις εστίες ούτε είναι φοιτητής, μένει στους χώρους της εστίας και έχει προβληματίσει γενικότερα με την συμπεριφορά του και τα διάφορα προβληματικά συμβάντα που δημιουργεί. Έχει σημασία να αναφέρουμε ότι πρόκειται για διαπιστωμένα ασθενές άτομο και άνθρωποι του κύκλου του έχουν αναφέρει ότι έχει βρεθεί κατά καιρούς στο Δαφνί. Τον τελευταίο ένα μήνα έχει εκδηλώσει έντονα διαχυτική συμπεριφορά απέναντι σε κοπέλες. Συγκεκριμένα ακόμα και σε μένα την ίδια  Με αποκορύφωμα το βράδυ της περασμένης Τρίτης όπου ακούστηκαν φωνές για βοήθεια επί της οδού Ταξίλου από άγνωστη κοπέλα καθώς και ο ίδιος να της απευθύνει επιθετικά και υβριστικά σχόλια. Γνωρίζουμε ότι πρόκειται για αυτόν καθώς ταυτοποιηθηκε από τα ρούχα που φορούσε καθώς τον αναγνώρισαν οι φίλες μου. Αμέσως μετά το συμβάν έπεστρεψε στην Εστία όπου έκανε επίδειξη γενετικών οργάνων και ούρησε. Οι συγκεντρωμένοι φοιτητές που βρίσκονταν εκεί απευθύνθηκαν κατευθείαν στους φύλακες της εστίας οι οποίοι ήταν παρόντες και απάντησαν το εξής χαρακτηριστικς: δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα ούτε και να καλέσουμε την αστυνομία διότι αυτό θα μας προκαλούσε πρόβλημα με τα παιδιά της εστίας.  Μιλώντας για πρόβλημα εννοώ ότι έχει αποφασισθεί μεταξύ των παρατάξεων της εστίας, ο,τιδήποτε συμβαίνει και απαιτεί την παρουσία αστυνομίας να επιλύεται αναμεταξύ των φοιτητών με συζήτηση και στην ουσία να μένει μέσα σε αυτόν τον κύκλο. Οι παρόντες στο συμβάν κάλεσαν αυτοβούλως την αστυνομία όπου έγινε η σύλληψη του για μερικές ώρες και στη συνέχεια ακολούθησαν καταθέσεις των παρόντων επί του θέματος. Απευθύνθηκαμε επίσης στην γραμματεία της σχολής οι οποίοι προθυμοποιήθηκαν να μας διασυνδέσουν με την κοσμητεία και μας πρότειναν ομαδική καταγγελία στις αρχές της ΦΕΠΑ. Ο λόγος που απευθύνομαι σε εσάς είναι γιατί έχετε ευαισθητοποιηθεί για παρόμοια θέματα στο παρελθόν και η γνώμη σας μετράει. Επίσης είναι αρκετά λεπτό το ζήτημα και εξ αιτίας αυτής της άτυπης συμφωνίας μεταξύ των εστιακών είναι λίγο ριψοκίνδυνη οποιαδήποτε κίνηση μας όπως επίσης είναι δύσκολο να βρούμε υποστηρικτές σε αυτό αλλά θεωρώ απαράδεκτο κάτι τέτοιο να μείνει στην αφάνεια και να συγκαλύπτεται από όλους, πόσο μάλλον όταν οι φοιτητικές εστίες έχουν πάντα να αντιμετωπίσουν πρόβλημα με σεξουαλικες επιθέσεις. Και τώρα μιλάμε για κάτι πολύ συγκεκριμένο και έχουμε μπροστά μας έναν από τους υπεύθυνους. Κατά την γνώμη μου θα έπρεπε κάτι τέτοιο να δημοσιοποιηθει αλλά δεν γνωρίζω τον τρόπο ώστε αυτό να γίνει ανώνυμα και να λάβει την απαραίτητη έκταση και σημασία. Θα ήταν διαφωτιστική η απάντηση σας, ευχαριστώ εκ των προτέρων."

(στάλθηκε μέσω messenger στις 26/11/19)

Μάνος Στεφανίδης
Αν. καθηγητής ΕΚΠΑ





Φωτογραφία από την περφόμανς του Άγγελου Σπάρταλη στο μεταπτυχιακό μαθήματα του τμήματος θεατρικών σπουδών του ΕΚΠΑ.

Πέμπτη 14 Νοεμβρίου 2019

Κίνα, αγριόπαπιες και φθινόπωρο



Από πάνω οι αγριόπαπιες γράφοντας ιδεογράμματα στο γκρίζο φλερτάρουν ξεδιάντροπα έναν φοβισμένο απ' τα σύννεφα ήλιο. Κι από κάτω η λίμνη Κουάν Λου της επαρχίας Ανχούι, το σπίτι τους, τις αντικαθρεφτίζει πιστά... Κι όλα αυτά  τα μαγικά που έρχονται από άλλους καιρούς, συμβαίνουν εξακόσια χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της κοσμοπολίτικης Σαγκάης.
Με τα κορίτσια του χωριού Σίντι - που θα πει κήπος με λωτούς - να ποζάρουν σαν αντίπραξη ομορφιάς με τις παραδοσιακές φορεσιές της δυναστείας των Μινγκ, 16ος αι. στο πλαίσιο του διεθνούς φεστιβάλ Φωτογραφίας που διοργανώθηκε στην περιοχή τους και έληξε χτες.



 Τα γκρίζα του βροχερού καιρού κάνουν τα κόκκινα και τα κίτρινα μετάξια ακόμη πιο θερμά. Σαν ένα πένθος που κατέληξε σε γιορτή.



Προετοιμασία για την τέλεση παραδοσιακού γάμου στο ιστορικό χωριό Σι Ντι της επαρχίας Ανχούι όπου και το διεθνές φεστιβάλ φωτογραφίας. Η νύφη μού ποζάρει αριστερά στον ειδικό χώρο που έγιναν οι πρόβες της τελετής ενώ δεξιά βλέπετε το ζευγάρι και τους σαράντα παραστάτες εν δράσει!



Ζωγραφική ή φωτογραφία;

Ο Γιώργος Κατσάγγελος, καθηγητής φωτογραφίας στο ΑΠΘ, φωτογραφίζει υπό βροχήν τους χωρικούς που πλένουν τα λαχανικά τους στο τεχνητό ρέμα το οποίο διασχίζει το χωριό τους από τον 14ο αι. στην επαρχία Ανχούι - Yi County (Νοέμβριος 2018). Στο βάθος έχει αρχίσει ήδη η πομπή του παραδοσιακού, κινέζικου γάμου ενώ τα σύννεφα έχουν κατέβει πολύ χαμηλά, λες για να συμμετάσχουν. Πολλές δράσεις μαζί. Προσωπικά εστίασα την σύνθεση της φωτογραφίας μου στα πρόσωπα και στο πορτοκαλί δοχείο κεντρικά της εικόνας. Το κίτρινο αριστερά παρεισέφρησε.
Οι τρεις πρωταγωνιστές του πρώτου επιπέδου κοιτάζουν σε διαφορετικά σημεία εκφράζοντας διαφορετικά ενδιαφέροντα. Εμβόλιμα στοιχεία όπως το μηχανάκι, ο πλαστικός σωλήνας της αποχέτευσης ή η διαφημιστική πινακίδα "αμφισβητούν" την άχρονη ιστορικότητα του στιγμιότυπου. Όμως τα βλέμματα δεν αστειεύονται. Δεν υποκρίνονται. Δεν παίζουν ρόλους όπως στο θέατρο, την ζωγραφική ή τον κινηματογράφο. Αχόρταγα διασταυρώνονται με άλλα βλέμματα, ρουφάνε το τοπίο υπαρξιακά, πρωταγωνιστούν αυτοδίκαια στην εικόνα σαν σπαρακτική αποθέωση του ότι τώρα εδώ (εδώ και τώρα) εμείς υπάρχουμε! Και βέβαια το προφανές, μέσω του αδήριτου ρεαλισμού της φωτογραφίας, αποθεώνεται.



Όμως κατά την άποψη μου αυτός ο απόλυτος ρεαλισμός της φωτογραφίας που είναι συγχρόνως έκφραση τεχνολογίας αλλά και μαγείας, την καθιστά αναμφίβολα και την κατεξοχήν τέχνη του θανάτου. Επειδή πάντα παρουσιάζει κατά τρόπο αδιαμφισβήτητο και έγκυρο κάτι παρελθοντικό, κάτι που ήδη έγινε. Άρα λειτουργεί σαν τεκμήριο του παρελθόντος και ό τι αυτή εξεικονίζει, είναι ήδη πεπερασμένο. Δηλαδή νεκρό. Την επόμενη κιόλας στιγμή!
Σκεφτείτε: οι φωτογραφίες παρουσιάζουν τους νυν ή τους μελλοντικούς νεκρούς. Αυτή είναι η μοίρα τους. Τίποτε το μακάβριο σε αυτό όμως το μότο παραμένει: Ό τι ζει, θα πεθάνει. Απαρέγκλιτα.



Με την ζωγραφική πάλι δεν συμβαίνει το ίδιο. Η δική της μαγεία δεν είναι τόσο άτεγκτη, τόσο αναπόδραστη αλλά λειτουργεί περισσότερο σ' ένα συμβολικό, παρηγορητικό επιπέδο ακόμη και όταν υπηρετεί τον πιο μαστόρικο ρεαλισμό. Η σχέση της με τον χρόνο είναι πιο μεταφυσική, πιο "πλαστική"
καθώς μοιάζει η ίδια να επιτείνει την στιγμή στο διηνεκές. Να νικάει τρυφερά τον χρόνο και να τον υποτάσσει στον χώρο. Να τον εγκιβωτίζει εντός των θεμάτων της. Το δικό της μότο είναι:  Ό τι ζει, μπορεί να καταστεί αθάνατο. Νομίζω πως το βρήκα. Στην φωτογραφία είναι ο χρόνος που δεσπόζει, στην ζωγραφική ο χώρος. Αυτός κάνει την σημασιολογική, την κρίσιμη διαφορά.
 Ένα ζωγραφισμένο πρόσωπο μοιάζει απαλλαγμένο από το βάρος, από το άχθος του χρόνου, εμφανίζεται σαν αιώνιο, ένα φωτογραφημένο όχι. Στην ζωγραφική το πρόσωπο "επιβιώνει" έστω και αν φιλοτεχνήθηκε πριν από εκατό χρόνια ή και περισσότερα. Στην φωτογραφία πεθαίνει! Είναι έτοιμο για να πεθάνει. Τούτο οφείλεται στη δυσοίωνη μαγεία της τεχνολογίας. Της κάθε τεχνολογίας που θέλει να είναι και είναι ακατανίκητη. Η ζωγραφική διασώζεται επειδή είναι χειροποίητη.
Όταν πρωτοανακαλύφθηκε η φωτογραφία, στον 19ο αι. οι άνθρωποι ενθουσιασμένοι δεν το αντιλαμβάνονταν. Σήμερα όμως;
Συμπεραίνω: Στην φωτογραφία κυριαρχεί η μαγεία, συμβολική και πραγματική, εξ ου και η τρομαχτική της γοητεία,στη ζωγραφική το θαύμα. Εξ ου και η βαθιά υποβολή της. Δεν αξιολογώ εδώ, προσπαθώ να ερμηνεύσω...

ΥΓ. Ίσως η φωτογραφία να είναι το πιο δραματικό μέσο έκφρασης, αληθινό αντηχείο θανάτου . Η εκδίκηση του χρόνου -Κρόνου απέναντι στην ανθρώπινη ματαιοδοξία της  νεότητας. Αυτή την αρρώστια του γήρατος ,εννοώ την νεότητα , που δεν θεραπεύεται παρά μόνο στα χαρώνεια μέγαρα.
Δείτε την δεύτερη φωτογραφία... 
Είναι σαν να συμβαίνει τώρα -η μεγάλη παραίσθηση της φωτογραφίας -,κι όμως έλαβε χώρα μισόν αιώνα πριν. Όλοι τους λαμπεροί και νέοι, κάποτε. Όπως ποτέ πια. Όπως ποτέ πια η χαρά που υπήρξε κάποτε. Η ομορφιά. Όχι η δική τους. Η δική μας. ...
Να τι εννοώ όταν μιλώ για πένθος. Αναφέρομαι στην ύστατη ευκαιρία για το πάθος. Το μόνο ξόρκι μας εναντίον του θανάτου. Πριν καταστούμε απλώς μια φωτογραφία που θα περιφέρουν με συγκίνηση οι επόμενοι.

Σκισμένα Λάστιχα! (Αλληγορικός τίτλος)

Όχι σύντροφοι! Όχι, αυτό δεν είναι ούτε προοδευτικότητα, ούτε επανάσταση, ούτε ακτιβισμός. Το να μπαίνει δηλαδή το κάθε αληταριό σε ένα δημόσιο κτίριο, να παραβιάζει τα μέτρα ασφαλείας, να προπηλακίζει τον αστυνομικό υπηρεσίας και τον θυρωρό, να απειλεί το προσωπικό και να πετάει μπογιές στο γραφείο της υπουργού Παιδείας προσβάλλοντας κάθε ιδέα ιεραρχίας, σεβασμού, πειθαρχίας και συμμόρφωσης σε κάποιους στοιχειώδεις κανόνες συμβίωσης. 
Το παράδειγμα που δίνει αυτή η υποκουλτούρα των καταστροφών στους νεότερους, ιδιαίτερα στους μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, είναι ολέθριο. Πόσο μάλλον που η αξιωματική αντιπολίτευση αφού έφερε την παιδεία πίσω στο 1982, έμμεσα επιβραβεύει όλη αυτή την μονότονα επαναλαμβανόμενη αθλιότητα κλείνοντας το μάτι στους μικρότερους να κάνω τα ίδια και χειρότερα. Εγκλωβισμένοι σε ιδεοληψίες και αυτοματισμούς του '80 θέλουν να συγκινήσουν την κοινωνία του 2020 με ...τρικάκια ψευτοαναρχικών. Κι αυτό τους καθιστά ακόμα πιο θλιβερούς, αποκρουστικούς θα έλεγα. Η εικόνα που έχουν για τα πανεπιστήμια είναι παρωχημένη, τριτοκοσμική, επικίνδυνη. Και η υπουργός κυρία Κεραμέως αντί να απολογείται για ορισμένες επιλογές της, βρίσκεται σε θέση ισχύος. Με τον Φίλη εύκολο θύμα της, ίδιον αμνό προς θυσία  στον βωμό των εσωκομματικών συγκρούσεων!
Δεν θα κουραστώ να επαναλαμβάνω ότι κλειστά πανεπιστήμια, σχολεία σε κατάληψη, μαθητές στους δρόμους για ψύλλου πήδημα, ψευτοεκπαιδευτικά συλλαλητήρια με διακόσια άτομα τα οποία υποκινούν σκληροπυρηνικές, κομματικές μειοψηφίες είναι ό,τι χειρότερο για την ήδη δεινά χειμαζόμενη παιδεία μας.
Έχω βαρεθεί κάθε χρόνο η πρυτανεία του ΕΚΠΑ φοβούμενη τα χειρότερα να κλείνει τις σχολές τρεις και τέσσερις μέρες πριν από την 17η Νοέμβρη και ανάλογα να πράττει στις 6 Δεκεμβρίου. Σιχαίνομαι το ότι κάποιοι μεθοδικά έχουν μετατρέψει την ημέρα μνήμης του Πολυτεχνείου σε επέτειο απόγνωσης και αποκλεισμού της πόλης, με τον κόσμο κλεισμένους στα σπίτια τους και περιμένοντας να περάσει το κακό!
Εκεί καταντήσαμε και το Πολυτεχνείο και τους συμβολισμούς του. 
Πόσο γελοίο πλέον και στις τρεις πια, τριήμερες επετείους μας κατ' έτος, την  28η Οκτωβρίου, την 17η Νοεμβρίου και την 25η Μαρτίου, αντί εκδηλώσεων υπερηφάνειας και συγκίνησης, να έρχεται στην επιφάνεια και να κυριαρχεί ό,τι πιο συγκρουσιακό, ιδεοληπτικό και επικίνδυνο διαθέτουμε ως κοινωνία;
Ποιός δεν βλέπει ότι κάποιοι μεθοδικά επιδιώκουν βία και αίμα τις αμέσως προσεχείς ημέρες για να αντλήσουν από εκεί αισχρά, πολιτικά οφέλη; Κι αν υπάρξει και νεκρός ακόμη καλύτερα! Ακόμη καλύτερα, φοβούμαι, και για ένα κομμάτι της αριστεράς και για ένα κομμάτι της δεξιάς. Ό μη γένοιτο!

ΥΓ. Είναι η τρίτη φορά μέσα σε είκοσι μέρες που εντός της Πανεπιστημιούπολης Ζωγράφου σκίζουν τα λάστιχα του αυτοκινήτου μου - που δεν είναι και δικό μου! Στο συνεργείο μού είπαν - αυτό που ήξερα - πως δηλαδή πρόκειται σαφώς για δολιοφθορά. Διερωτώμαι ποιοι να είναι οι δράστες: Πρεζόνια, οι γνωστοί έμποροι ακαδημαϊκής κάνναβης οι... άλλοι επαναστάτες;





Στις φωτογραφίες ένας, συμβολικός, πίνακας σύγκρουσης του Βασίλη Σούλη που σήμερα το βράδυ έχει εγκαίνια στην γκαλερί Σκουφά και η, αχρησιμοποίητη, βίδα που έχει μπει με πιστολάκι (!) στο λάστιχο. Και μη χειρότερα.

Σάββατο 2 Νοεμβρίου 2019

Ο βασιλεύς αφοδεύει!

Ο βασιλιάς Ήλιος στις Βερσαλλίες μπορεί μεν να διέθετε μία τεράστια αυλή τριών χιλιάδων αριστοκρατών αξιωματούχων, όμως μία θέση και ένας τίτλος ήταν οι πιο επίζηλοι σ' εκείνη. Πρόκειται γι' αυτή  του προσωπικού ιατρού του Βασιλέως ο οποίος επιφορτιζόταν με το υψηλό προνόμιο να ελέγχει κάθε πρωί τα περιττώματά του άνακτος μόλις αυτός αφόδευε σε χρυσό, αδαμαντοποίκιλτο αγγείο.
L' archiatre! Ο αρχίατρος! Ήταν τότε που συγκεκριμένος βαλές προσκόμιζε το περιεχόμενό του αγγείου στον αρχιγιατρό για τα περαιτέρω. Ο μεγαλογιατρός στη συνέχεια το εξέταζε επισταμένως  ελέγχοντας την υφή αλλά και την οσμή των κοπράνων.  Όσο πιο εντονότερη, χειρότερη και αηδιαστικότερη ήταν η μυρωδιά τόσο πιο αποκαλυπτικά αυτή λειτουργούσε ως αποδεικτικό της καλής υγείας του υψηλού χέστη. Τότε ο πρωτογιατρός επέστρεφε και κοινοποιούσε πανευτυχής στο βασιλιά τα θετικά αποτελέσματα που εγγυώνταν την καλή του υγεία και βέβαια ο βασιλιάς τον αντάμειβε, ανακουφισμένος συμβολικά και ουσιαστικά, με πλούσια δώρα και βέβαια πολύ υψηλό μισθό.
Έτσι είχαν τότε τα πράγματα. Σκέφτομαι πάλι πως σήμερα αυτή την επίζηλη θέση του εξεταστή και του υμνητή των σκατών της εξουσίας, του μεγαλογιατρού του κάθε Μεγάλου, έχουν ασφαλέστατα οι μεγαλοδημοσιογράφοι. Αυτοί δηλαδή που ενίοτε, με ποντικίσιο θράσος ή καρδιά μαρουλιού, δηλώνουν και εκδότες. Τί κάνουν όλοι αυτοί οι χρυσοκάνθαροι κονδυλοφόροι; Μα τί άλλο από το να εξετάζουν καθημερινά, πρωί-πρωί, τον τρόπο που έχει αφοδεύσει η εξουσία, - τα έργα και τις ημέρες του εκάστοτε πρωθυπουργού και των υπουργών του - και να σχολιάζουν επαινετικά το περιεχόμενο αυτής ακριβώς της αφόδευσης. Με πρωτοσέλιδα, με πηχυαίους τίτλους, με συγκινητικά άρθρα, με τηλεοπτικές εκπομπές από πρωίας μέχρι νυκτός.  Η εξουσία πάλι ανακουφισμένη - και μεταφορικά και ρεαλιστικά, όπως ήδη είπαμε - επιστρέφει και μεταφορικά και κυριολεκτικά την θερμή ευγνωμοσύνη της σ' αυτά τα εξαιρετικά άτομα πετώντας τους σκατά μεν αλλά από χρυσάφι, στα μούτρα. Τα οποία όπως και ο ιατρός του Βασιλιά Ηλίου αποδέχονται με συγκίνηση και υπερηφάνεια. 
(Πρόκειται για την εισαγωγή στο πολύτιμο και πολύτομο δοκίμιο μου: "Ιστορία της σύγχρονης ελληνικής δημοσιογραφίας" το οποίο θα μοιράζει σύντομα από τα δόλια - και μεταφορικώς και κυριολεκτικώς - έντυπα του ο ΔΟΛ).



Σημείωση: ως εικονογράφηση του περισπούδαστου του άρθρου μου επιλέγω μία φωτογραφία από την performance του Άγγελου Παπαδημητρίου Βλέπε, Άκου, Σώπα!
Moto που αποτελεί και το πιστεύω κάθε πειθήνιου και ευλαβούς αναγνώστη.

Λαϊκισμός και σε χρώμα κεραμεούν!

Ένα-ένα τα πρώτα βιολιά της ορχήστρας Μητσοτάκη, τα βαριά προεκλογικά του χαρτιά, τα όπλα του για να επιτύχει την εθνική σύγκλιση και το μέτρο που ως κεντρώος πολιτικός της συναίνεσης υποσχέθηκε, φαλτσάρουν επικίνδυνα. Για παράδειγμα η πολυδιαφημισμένη, δυναμική υπουργός Παιδείας, η κυρία Κεραμέως, η οποία πάντως αντί για πρακτικές πολιτικές που θα επιλύσουν τα λιμνάζοντα για χρόνια προβλήματα της παιδείας μας, επιλέγει ιδεολογικοποιημένες δηλώσεις αλλά και πράξεις βαθέος λαϊκισμού.Γιατί αν ο αριστερός λαϊκισμός του Γαβρόγλου εξίσωσε εν μία νυκτί τα πτυχία των ΤΕΙ με τα αντίστοιχα των πανεπιστημίων, ο δεξιός λαϊκισμός της Κεραμέως προχωρεί ακόμη περισσότερο εξισώνοντας τα πτυχία των ιδιωτικών κολεγίων με τα ήδη υποβαθμισμένα και αναξιόπιστα στις αγορές εργασίας, πτυχία των ΑΕΙ μας! Ντροπή.
Προσωπικά δεν έχω καμία αντίρρηση για την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων στη χώρα, αρκεί να τηρηθούν όλες οι συνταγματικές προϋποθέσεις και βέβαια να εφαρμοστούν οι νόμοι. Όμως το νομοθέτημα της κ. Κεραμέως που βάζει την ιδιωτική εκπαίδευση από το παράθυρο, υπακούει σε πολύ χαμηλά ψηφοθηρικά αιτήματα. Επειδή απλώς προσφέρει σ' έναν κόσμο ζαλισμένο από την παραπληροφόρηση και την παραπαιδεία πανεπιστημιακά πτυχία μεν, χωρίς καμία αντικειμενική αξία δε. Πάρε κόσμε ακριβοπληρωμένα παλιόχαρτα δηλαδή ώστε να αυξάνεται και να πληθύνεται το προλεταριάτο ημιμαθών ή αγράμματων με δίπλωμα.
Αυτή όμως είναι η μεταρρύθμιση στην παιδεία όμως που τόσο εναγώνια περιμέναμε; Αυτό είναι το νέο πνεύμα που ευαγγελίζεται η κυβέρνηση Μητσοτάκη; Μετά τη θεούσα υπουργό πολιτισμού που θυμίζει φιλόλογο εξατάξιου, τυπολατρική και δεσποτική μεν ανέμπνευστη δε, έχουμε μία θεούσα υπουργό Παιδείας που παρά το εντυπωσιακό, τεχνοκρατικό της προφίλ δεν μπορεί να ξεκολλήσει από τα συντηρητικά ανακλαστικά της παράταξης της. Αδυνατεί να συνθέσει. Γιατί περί αυτού του ανεπίτρεπτου λαϊκισμού πρόκειται.
Προσωπικά περίμενα να ανατραπεί η εισβολή των διδακτόρων της μέσης εκπαίδευσης στην ανώτατη, των ΕΔΙΠ δηλαδή, μέσω των νόμων Γαβρόγλου και των διατάξεων τύπου Περιστέρας αλλά και να ενδυναμωθούν τα ΤΕΙ στον ουσιαστικό τους ρόλο των τεχνικών, εξειδικευμένων κολλεγίων αποσπώμενα από ψευδεπίγραφους, πανεπιστημιακούς τίτλους. Τίτλους που απλώς αναβάλλουν επ' αόριστον την επαγγελματική αποκατάσταση των των χιλιάδων, απελπισμένων νέων μας.
Προσωπικά περίμενα την ανατροπή, μέσω του εξορθολογισμού της ανώτατης εκπαίδευσης, της βιομηχανίας των σωρηδόν και άνευ αντικρίσματος πτυχίων, μεταπτυχιακών τίτλων και διδακτορικών κλπ. Τις πληγές δηλαδή που ταλανίζουν τα πανεπιστήμιά μας καθιστώντας τα παράδεισο για τους διδάσκοντες και κόλαση για τους διδασκόμενους και τις οικογένειές τους. Γιατί περί αυτού πρόκειται. Δεν μπορεί να μην τα γνωρίζει αυτά η υπουργός αφού έχει και ακαδημαϊκή θητεία. Τί λοιπόν πράττει σχετικά;  
Από την άλλη, στον βαθμό βάσης για την εισαγωγή στα ΑΕΙ, στη διάταξη φοίτησης ν +2 χρόνων, δηλαδή στον περιορισμό των αιώνιων φοιτητών και στην αυστηροποίηση της εξεταστικής διαδικασίας όπως συμβαίνει σε όλα τα σοβαρά πανεπιστήμια του κόσμου, δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω. 
Αφού είναι απαράδεκτο οι φοιτητές να χρωστούν μαθήματα του πρώτου έτους και να βρίσκονται στο πτυχίο (!). Αντιλαμβάνεστε πόσα και ποια κενά έχουν συσσωρεύσει. Επιπλέον τους επιτρέπεται να εξετάζονται στα μαθήματα αυτά άπειρες φορές. Μέχρι ότου ο καθηγητής να υποχρεώνεται να βαθμολογήσει με τη βάση τον φοιτητή που υποστηρίζει ότι εργάζεται και ότι δεν προλαβαίνει! Ακριβώς για να απαλλαγεί από την πολλαπλή ενόχληση του της νιτσεϊκά αέναης επιστροφής του. Αυτόν τον φαύλο κύκλο που αποτελεί όμως μία πραγματικότητα των πανεπιστημίων μας, οφείλουμε όλοι να ξεπεράσουμε όλοι με ομοφωνία. Και οδηγό τον νόμο Διαμαντοπούλου.
 Ένα σημαντικό ποσοστό των εισαχθέντων στα ΑΕΙ φοιτητών δεν είναι σε θέση να πάρει πτυχίο κι αν το πάρει, θα είναι ένα πτυχίο χαριστικό, υποβαθμισμένο, δηλαδή άχρηστο κατ' ουσίαν. Αυτή την αλήθεια δεν πρέπει να τη φοβόμαστε. Σε αυτό το σημείο περιμένω τη συμβολή της νέας υπουργού. Και όχι βέβαια σε μαθήματα ιδεολογικοποιημένης, δηλαδή κομματικής ιστορίας!
 Αν το βασικό, προεκλογικό σύνθημα του Κυριάκου Μητσοτάκη ήταν η καταγγελία του λαϊκισμού, είναι αστείο ο λαϊκισμός να γίνεται σήμερα άμεσο όπλο των υπουργών του και να χρησιμοποιείται διασταλτικά και εκ του πονηρού ακόμα και στις εθνικές επετείους! Ένα νέο όραμα έχουμε ανάγκη σήμερα στην παιδεία κυρία Κεραμέως και όχι τακτοποίηση των ημετέρων. 
Αυτό το κύμα των καταλήψεων στα γυμνάσια και τα λύκεια και τα πανεπιστήμια, τέλος, όσο κι αν είναι υποκινούμενο, έχει ωστόσο μία βάση λογικής και θα το βρείτε μπροστά σας έστω κι αν προσποιείστε τώρα την αδιάλλακτη. Το πάθημα αείμνηστου Αρσένη αλλά και του ύμέτερου Κοντογιαννόπουλου θα πρέπει να σάς γίνει μάθημα. Δεν θέλω να γίνομαι μάντης κακών αλλά δεν είναι μακριά η 17 Νοέμβρη ούτε η 6 Δεκεμβρίου. Επειδή μπήκαμε στον Νοέμβρη και υπάρχουν ακόμα σημαντικά κενά στα γυμνάσια και τα λύκεια όλης της χώρας ενώ βέβαια επιμηκύνεται και επαναλαμβάνεται ως μη έδει, το χρόνιο δράμα των αναπληρωτών καθηγητών. Όμως, όπως φαίνεται, βολεύει κάθε κυβέρνηση. Όραμα λοιπόν και πρακτικές λύσεις έχουμε ανάγκη  κι όχι πάλι το κεραμεούν και φαύλον το οποίο τώρα θα έχει γαλάζια απόχρωση.