Συνολικές προβολές σελίδας

Κυριακή 25 Νοεμβρίου 2007

Γλυκός φόβος

Μνήμη Christian Ferras (1933-1982)

Ενας φοβισμένος άνθρωπος, ποιος θα τον κατακρίνει, ξεκινάει που λέτε, ένας άνθρωπος που φοβάται προ πάντων τις σκιές και φυσικά τη σκιά του, να διασχίσει κατά μήκος ολόκληρο το σπίτι του, του κήπου με τα δέντρα και το πηγάδι στην άκρη συμπεριλαμβανομένου. Ηταν ένα στοίχημα που έβαλε με τον εαυτό του, αυτός ο φοβισμένος άνθρωπος, ποιος θα τον κατηγορήσει, έτσι για να ξορκίσει τους φόβους του και να συμφιλιωθεί με τις πανάρχαιες γωνιές του πατρογονικού του, με τα υπόγεια ή τις αποθήκες που έκρυβαν μυστικά και κομμάτια της ζωής του και που τώρα, ο φοβισμένος άνθρωπος ήθελε να ξαναδεί και να κατανοήσει. Ονόμασε μάλιστα αυτό το ταξίδι «δρόμο του μεταξιού»· καταλαβαίνετε βέβαια γιατί και αποφάσισε, επειδή τον τρόμαζε η εικόνα της πραγματικότητας όπως αιφνίδια εμφανιζόταν στα μάτια του, να διασχίσει την έρημο του σπιτιού του περπατώντας ανάποδα και αντικρίζοντας όχι το εμπρός του κόσμου, αλλά το πίσω.

Επειδή μάλιστα μια κινέζικη παροιμία λέει πως ό,τι δεν μπορείς να δεις, ψηλάφησέ το, ο φοβισμένος άνθρωπος βαδίζοντας με την πλάτη χρησιμοποιούσε τα χέρια για να αναγνωρίζει πετούγιες, παραπέτα, πολυθρόνες, θυρώματα ή διαδρόμους που οδηγούσαν από το ένα δωμάτιο στο άλλο. Και τι περίεργο, έχοντας τα μάτια, κατά περίσταση, κλειστά, έβλεπε καλύτερα αλλά και φοβόταν λιγότερο.

Σκοτεινά, άδεια δωμάτια βέβαια τα οποία είχαν εγκαταλείψει οι ένοικοί τους από καιρό και τώρα έστεκαν μνησίκακα από την μοναξιά κρατώντας επιθετικά όσα έπιπλα ή αντικείμενα τους είχαν απομείνει. Επιλεκτική σκόνη σημάδευε τις επιφάνειες που δεν έπρεπε να (ξανα)αγγίξει ανθρώπινο χέρι, ενώ καθρέφτες έπαψαν να δείχνουν πρόσωπα ζωντανών και αντανακλούσαν αποκλειστικά σκιές πεθαμένων ή μωρά που δεν πρόλαβαν να γεννηθούν κι έτσι έπιαναν ελάχιστο χώρο στις οικογενειακές φωτογραφίες ενώνοντας (τα μωρά) τις θαμπές κορνίζες (των φωτογραφιών) με τις αράχνες των πολυελαίων καθώς εκινούντο (τα μωρά) ακατάπαυστα πάνω κάτω σε φτερά βαλσαμωμένων πουλιών ή στο σάλιο των ζωυφίων, το οποίο ακαριαία δημιουργούσε έναν ιστό σαν χνούδι.

Μα αυτό δεν έχει καμιά σημασία εφόσον κανείς δεν το έβλεπε και η αλήθεια είναι πως ό,τι δεν βλέπουμε, δεν έχουμε την παραμικρή επιθυμία να υπάρχει. Κι έτσι πολλά πράγματα χάνονται, ενώ δεν θα 'πρεπε και όχι μόνο γιατί έτσι ορφανεύουν τα μουσεία και οι δημοπρασίες, αλλά και γιατί η απώλεια των αντικειμένων συμπαρασύρει και τους ανθρώπους που τ' αγάπησαν ή τις λέξεις που τα ονομάτισαν.

Και μπορεί μεν ο Κύριος των πάντων να μας προίκισε με βλέμμα για να θέλουμε, όμως το θέλημά Του δεν πραγματοποιεί ως ώφειλε τις επιθυμίες μας, όπερ άτοπον.

Βαθιά απογοητευμένος λοιπόν από τους άλλους ανθρώπους που δεν τον κοιτούσαν ποτέ στα μάτια, ο φοβισμένος άνθρωπος θεωρώντας, υπερβολικά ίσως, όλη του τη ζωή μιαν αποτυχία, ξεκίνησε πολύ νωρίς το ταξίδι του γιατί το πρωινό φως ανέκαθεν τον γέμιζε θάρρος. Πίστευε πως όφειλε αυτή την περιπέτεια στην πιο σιωπηλή πλευρά του εαυτού του, η οποία, όποτε ο ίδιος προσπαθούσε να μιλήσει, σαφώς ενοχλημένη του έγνεφε από μέσα σσσσσσσ, και ήταν τότε που η απελπισία του μεγάλωνε και ο φόβος γινόταν ένα με το πρόσωπό του.

Να τον λοιπόν να βαδίζει ανάποδα στον κήπο, η πλάτη του να χτυπάει στους κορμούς των δέντρων και ο ίδιος να χαζεύει προσεκτικά τις μυρμηγκοφωλιές και το μέγιστο μάθημα του κόσμου μέσα στον κόσμο, μέσα στον κόσμο που αυτές δίνουν, έτσι ώστε να έχουν και ο John Cage και ο Joseph Kosuth θέμα για τα έργα τους και να μην είναι ο σολιψισμός το ανώτερο στάδιο του δαλτωνισμού στην εννοιακή τέχνη. Το φιλιατρό του πηγαδιού ήταν υγρό, το άγγιξε και ανατρίχιασε, ποιος Αγγελος Κυρίου πρόλαβε και ήπιε και μετά βυθίστηκε στο νερό πλέοντας ανάποδα με τα μαλλιά προς τον πυθμένα και τα μάτια να κοιτάνε επάνω την μεμβράνη του νερού που έχει κολλήσει στον ουρανό σαν χαλκομανία; Σκέφτηκε.

Ξεμπερδεύει όμως με το φρέαρ και όσο έχει ακόμη φως, ανεβαίνει τα σκαλιά της εξώπορτας, χτυπάει το κουδούνι του σπιτιού του και αργά την πόρτα ανοίγει ο μέσα του εαυτός, λίγο αιφνιδιασμένος, λίγο χαρούμενος για τηνν απροσδόκητη επίσκεψη. Κοιτιούνται οι δύο σαν να βλέπονται πρώτη φορά και αμέσως γίνονται ένα. Στο σημείο αυτό, όπως αντιλαμβάνεστε, αρχίζουν τα δύσκολα. Ο φοβισμένος άνθρωπος, φορτωμένος ήδη με διπλό φόβο, πρέπει να διασχίσει το σπίτι κατά μήκος και να μπει, κυρίως, στο μεγάλο σαλόνι, στο οποίο γυρίζουν σαν φαντάσματα οι ένοικοι των εγκαταλελειμμένων δωματίων αναζητώντας άλλοθι συντροφιάς και κοιτώντας δήθεν απορροφημένοι, δήθεν εμβριθώς μια τηλεόραση με καμένες λυχνίες. Αίσχος! Το φως έξω έχει λιγοστέψει ανησυχητικά και η μουσική που ακούγεται από τον βιολιστή Christian Ferras επιτείνει το άγχος του. Επειδή πρόκειται για το κομμάτι που έπαιξε στο Βυσί ο γάλλος βιρτουόζος μισομεθυσμένος κι έπειται αυτοκτόνησε στα 49 του χρόνια πριν από 25 χρόνια ακριβώς... (Συνεχίζεται)

ΥΓ1: Να σε τι χρειάζονταν οι τρέχοντες πολιτικοί. Να μοιράζουν τα βραβεία ΑΡΙΩΝ.

ΥΓ2: VIP's είναι εκείνοι οι τύποι που ευχαρίστως θα έβλεπαν το όνομά τους πλάι σε μιαν αρρώστια αλλά όχι και στο φάρμακό της.

ΥΓ3: Δεν υπάρχει αξιοκρατία σ' αυτόν τον κωλότοπο, κ. Βενιζέλε μου. Σας τα 'λεγα από παλιά. Κοιτάξτε τώρα πώς το όλον ΠΑΣΟΚ αναποδογύρισε κι έγινε πασοκόλον. Ευτυχώς, πάντως, που σας στήριξε ο κόσμος της τέχνης. Χαιρετισμούς στον κ. Μπατατούδη. Την άλλη φορά...
ΥΓ4: (Σκασίλα μας η εξουσίλα τους).

Πέτρος Χαραλάμπους, Breathe, φωτογρ. 2007.

Σάββατο 24 Νοεμβρίου 2007

Είναι ένα «ουρητήριο», πολιτική;

Σκόρπιες σκέψεις αφού στην ουσία δεν μπορεί να συγκροτηθεί συνεπής λόγος για τα πράγματα. Σκόρπιες λέξεις που ερωτοτροπούν με το βάρος του νοήματός τους χωρίς να το ερωτεύονται. Σκόρπιες εικόνες που καταντούν πορνογραφία αφού δεν υπερασπίζονται τις ερμηνείες τους, αλλά εξαντλούνται στην επιφάνεια μιας λαγνείας που όντας οπτική δεν ολοκληρώνεται. Κατ' ουσίαν βέβαια δεν υπάρχει πορνογραφία όσο κι αν φωνασκούν οι προτεστάντες της επιθυμίας και οι φοβικοί της ηδονής. Που γι' αυτόν και μόνον τον λόγο την εξισώνουν με το αξιοθρήνητο προσομοίωμα γυμνού στήθους σε εξώφυλλο life style περιοδικών εκδιδόμενων από επαγγελματίες, αλλά όχι έκδοτους, της επιθυμίας. Και βέβαια υπάρχει ο πορνογραφικός τρόπος με τον οποίο μια ολόκληρη κοινωνία διαχειρίζεται την επιθυμία της. Τέλος...

Μεταμοντέρνο πάλι, αφού καλά και σώνει πρέπει να το ορίσουμε μήπως και νομιμοποιηθεί ο αδύναμος εαυτός μας που επιλέγει να ζει μέσα σ' αυτό, είναι η συμφωνία κυρίων πως το δράμα της Ιστορίας περατώθηκε αντικαθιστάμενο από ένα πάρτι μεταμφιεσμένων, στο οποίο πάντως μετέχουν υποχρεωτικά ιστορικές προσωπικότητες υποδυόμενες όμως ρόλους άλλων. Διαβάστε Σαχτούρη και Εγγονόπουλο για να καταλάβετε... Εφόσον Μοντερνισμός είναι περισσότερο στάση ζωής κι επιλογή παρά ιστορική περίοδος για να 'ρθουν οι γραφιάδες των πανεπιστημίων και οι οργανικοί διανοούμενοι του καθεστώτος και να νεκροτομήσουν το πτώμα φορώντας τα γυαλιά τους. Τι κρίμα πάντως αυτό που λέω να μην τα κατανοεί η τρέχουσα Αριστερά ταυτιζόμενη προς τούτο με την τρέχουσα κυβέρνηση και παρέχοντας άλλοθι στους ποικίλους αλχημιτζήδες και κασίδηδες που μαθαίνουν εξουσία στο άδειο μας κεφάλι. Πώς το βροντοφώναξε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης στην Πνύκα; «Ηλθαν μερικοί και ηθέλησαν να γίνουν μπαρμπέρηδες εις του κασίδη το κεφάλι. Μας πονούσε το μπαρμπέρισμά τους. Μα τι να κάμομε; Είχαμε και αυτουνών την ανάγκη. Από τότε ήρχισεν η διχόνοια και εχάθη η πρώτη προθυμία και ομόνοια.» Ατιμο πράγμα η ανάγκη στρατηγέ μου όπως θα συμφωνούσε και ο Τζιάνι Βάτιμο (σχήμα λόγου αφιερωμένο εις Αριστηνόν).

Αχ και πώς να εξηγήσεις στην Εξουσία την αστραφτερή ζωντάνια του «Ουρητηρίου» του Ντυσάν, το οποίο 90 χρόνια τώρα απ' την εμφάνισή του εξακολουθεί να μπερδεύει τους πάντες: Τώρα είναι αυτό το πράγμα, The Fountain (1917), ή δεν είναι έργο τέχνης; Οποτε το δείχνω στους μαθητές μου, πέφτει η ίδια αμηχανία. Ισως γι' αυτό δεν έχουμε κατανοήσει ακόμη το «φαινόμενο Ζωνιανά» αλλά και τα χιλιάδες Ζωνιανά που σαν ανεξάρτητα κρατίδια ζουν και ευημερούν εντός του κρατιδίου της Ελλάδος. Πάντως το «Ουρητήριο», για να μην ξεχνιόμαστε, είναι έργο τέχνης, το οποίο όμως δεν παραδίδει τα όπλα! (Εξ ου και η αναφορά μου στα Ζωνιανά, η οποία πιθανώς να εξένισε ορισμένους ορθολογιστάς).

Πώς το είπε ο Ιρλανδός βάρδος; Να αποτυγχάνουμε όσο μπορούμε καλύτερα! Η τραγωδία μας πάλι έγκειται στο ότι αποτυγχάνουμε ως κοινωνία επιλέγοντας τα χειρότερα και τους χειρότερους. Επειτα, η κρίση μας σχετίζεται απόλυτα με την κρίση αληθείας, την οποία συνεχώς αναβάλλουμε. Ετσι, φέρ' ειπείν, μαθαίνουμε τώρα έντρομοι(!) και κατάπληκτοι νοικοκυραίοι (τς, τς, τς, τς!) ότι η Αστυνομία κάνει πλάτες στους παραγωγούς φούντας καθ' άπασαν την επικράτειαν και ότι δημιουργείται θέμα μόνον όταν οι «προστάτες» αυξάνουν τη μίζα στους «πελάτες». Οπότε και οι τελευταίοι δεν παραδίδουν τα όπλα σαν το «Ουρητήριο» του Ντυσάν! Απλόν; Απλούστατον!

Είδατε πρόσφατα στην «Ε» πώς ανδρείοι Λιμενικοί ξυλοφόρτωσαν τους εισβολείς του πατρίου εδάφους, σε μορφή θαλασσοπνιγμένων μεταναστών από το Κουρδιστάν ή το Μπαγκλαντές; Ή, πώς ο άλλος ηρωικός Λιμενικός συμπλήρωνε τον γλίσχρο μισθό του εκτελώντας συμβόλαια θανάτου εναντίον «επιχειρηματιών» της νύχτας (σχετλιασμός αφιερωμένος εις Νάσον Βαγενάν); Με όπλο μάλιστα που του προμήθευσε ανδρείος άνδρας της Αστυνομίας μας, ο οποίος εργάζεται και ως μπράβος νονών [όταν δεν διακινεί λευκή σάρκα από το πρώην σιδηρούν Παραπέταγμα; (από το Ξεπέταγμα)]. Καταλάβατε πεταλιδόμυαλοι; Χρησιμοποιώ εδώ τη βαρύτερη βρισιά που εκστομίζουν στον βυθό Μπικίνι ο Μπομπ Σφουγγαράκης, ο Καλαμάρης Πλοκάμιας και Πάτρικ Αστερίας, προς τιμήν των κ.κ. Βουλγαράκη και Καμμένου που προΐσταντο -κατά το ήμισυ- παλαιά του υπουργείου δημοσίας τάξεως και τώρα πιλοτάρουν το αντίστοιχο νησιωτικής πολιτικής και ανδρείων Λιμενικών.

Καλή ψαριά!

ΥΓ 1: Εδώ πληρώνονται όλα! Μάκης, Χατζησαρίπολος, Τρύπας και σία προνομιακοί και αποκλειστικοί πλέον συνομιληταί Αδώνιδος και Λιακοπούλου. Και εις ανώτερα! Και εις το Α του Κενταύρου. Κι ακόμη παραπέρα...

ΥΓ 2: Γαμώ την AGB σας που θα 'λεγε και ο, βωμολόχος, Καραϊσκάκης.

Κυριακή 18 Νοεμβρίου 2007

Σύθαμπο

Είναι μόνον fifteen / δεν κάνω εγώ γι' αυτήν»

(Από το ποίημα του Π. Μαζνόκη «Ο έρωτας του πολιτικού»)

Το σατυρικόν ψυχόδραμα που λέγεται Πασόκ έλαβε αίσιον τέλος. Ο Ορέστης του, Γεώργιος Β', Παπανδρέου Γ', έχοντας κατευνάσει τις Ερινύες και έχοντας εκδικηθεί τη μνήμη του πατέρα του, έχει πάλι το θρόνο των Ατρειδών, καθώς προελάλησα υμίν. Αν ενθυμήσθε. Ο Αίγισθος θα έχει εκτελεστεί με τα κορδόνια της ίδιας του της ψυχής ως αναγκαία νέμεσις στον υβριστικό λόγο που εκστόμισε: «Εχω κι εγώ ψυχή!». Επειδή έκτοτε η λέξις «ψυχή» έπεσε ραγδαία στα διεθνή χρηματιστήρια κι εγώ ο τάλας δεν τρέφω πια καμία εκτίμηση στην ψυχή μου. Οι Πασόκοι πάλι, έκπαλαι ατάσθαλοι, τσαλαβούτηδες αλλά και ψυχάκιες, ψήφισαν ό,τι η ψυχή τους και η εμπνευσμένη αρθρογραφία του υποφαινομένου τους υπαγόρευσαν: Γιωργάκη και ξερό ντόνατς. Ινα πληρωθεί το ρηθέν, όψονται εις ον εξεκέντησαν· διότι ούτε ο Γ.Α.Π. είναι η ηλίθια κατασκευή που ήθελαν τα ΜΜΕ ούτε ο Βαγγέλης αποτελεί τον Μεσσία, όπως επίσης τα ΜΜΕ μας κανοναρχούν και όπως πιστεύει ακραδάντως και ο ίδιος και ο μπαμπάς του.

Εδώ που τα λέμε, μεσσίαι πλέον δεν υπάρχουν, οι πολιτικοί είναι προϊόντα μιας, άντε δύο, χρήσεων και άνευ ιδιαιτέρας σημασίας και καλά θα κάνουμε να μην τους πολυμεταχειριζόμαστε, γιατί φρικάρουν οι άνθρωποι, χάνουν το μέτρο, νομίζουν ότι είναι ο Superman -ή, έστω, ο Catman- κι έρχεται ο χι Ρέλης, το ψι ρετάλι της ζωής μ' έναν φραπέ και λειτουργεί ως θεία δίκη. Ασε που ξεβάφουν κιόλας (όταν τους πολυχρησιμοποιούμε). Εμείς έχουμε άλλα πράγματα, ουσιαστικότερα, να κάνουμε. Ν' ασχοληθούμε λίγο περισσότερο με τα παιδάκια μας, να διαβάσουμε (μαζί τους) κανένα βιβλίο, να τα μαζέψουμε από τις καταλήψεις (νισάφι πια αυτή η επαναστατική σούπα που έχει κρυώσει επικίνδυνα) και να ονειρευτούμε βροχερές μέρες, θάλασσες με πάχνη, απογεύματα σε γκρίζο σύθαμπο και δάση που ν' αναδύονται μέσα από καφετιά υγρασία. Περιπάτους σε χωμάτινα μονοπάτια με βελανιδιές ή στην υγρή άμμο της τελευταίας ακρογιαλιάς που δεν προσκύνησε. Ολα τ' άλλα θα τ' αναλάβει το κύμα, σας διαβεβαιώ, στην υπέρτατη σοφία του: και αγάπες, και ιδέες, και πρόσωπα, και επιθυμίες, και όνειρα... Οσο πιο υγρή η άμμος τόσο πιο αποτελεσματική, όσο πιο αποφασισμένο το κύμα τόσο πιο δίκαιο. Κι όταν μας τελειώσουν οι εικόνες, φτωχοί και αδύναμοι άνθρωποι είμαστε, Κύριε, δεν θα καταφύγουμε στις πλαστικές εικόνες σαν τους ναρκομανείς, αλλά θα περιμένουμε το λόγο να ξετυλίξει τις κλωστές του και να ξαναϋφάνει και τον κόσμο και τις εικόνες του από την αρχή. Επειδή, Κύριε, το fait main δημιούργημά Σου ήρθε ο Duchamp και το έκανε ready made, δηλαδή διαχώρισε την αισθητική από την τέχνη όπως Εσύ κάποτε την Ερυθρά Θάλασσα! Ετσι, ο χειροποίητος κόσμος έγινε η λέξη Σου.

Αυτός ο σύγχρονος Μωυσής προφήτευσε μια τέχνη -σύνολο σημείων μέσα σε άλλα σύνολα σημείων η οποία έχει χτιστεί πάνω στο σύστημα «γλώσσα», γιατί έτσι μόνο μπορεί να δημιουργεί εικόνες όπως το δάσος τις σκιές ή τα ξέφωτα. Προγλωσσικοί λοιπόν καλλιτέχνες δεν (μπορεί να) είναι καλλιτέχνες, αλλά και γενικά οι καλλιτέχνες δεν είναι καλλιτέχνες εκτός όλων των υπόλοιπων ανθρώπων που δεν δηλώνουν καλλιτέχνες και γι' αυτό ακριβώς (μπορεί να) είναι. Αυτή η εξόχως απλή κατάσταση μπερδεύει τους μικροαστούς που θέλουν να είναι φιλότεχνοι επειδή δεν μπορούν να είναι τίποτε άλλο αλλά και τους μικροπολιτικούς, οι οποίοι πάνω στη σύγχυσή τους οργανώνουν βραδιές για τον πολιτισμό, όπως έκανε και ο προειρημένος Αίγισθος με λαμπρά αποτελέσματα. Εκεί, λοιπόν, συνέρευσαν για να τιμήσουν τον ποιητή του πολιτισμού των πολιτισμών, της ναυμαχίας του Μαραθώνα, της Θεσσαλονίκης Πολιτιστικής Πρωτεύουσας και του ΕΜΣΤ στο Φιξ, τηλαυγείς εκπρόσωποι των τεχνών που είναι και καλλιτέχνες. Ετσι, διαβάσαμε στο ρεπορτάζ ότι τη σκηνοθεσία αντιπροσώπευσαν ο Γ. Δαλιανίδης και ο Στ. Φασουλής, τη μουσική ο Χρ. Νικολόπουλος και ο Ν. Ξυδάκης, την ηθοποιία η Α. Φόνσου και ο Γ. Βούρος και την καθηγητική ο Γ. Βέλτσος και ο Κ. Τσουκαλάς. Είχαμε, δηλαδή, αυτό που λέμε στα ανώτερα μαθηματικά το όλον Πασόκ και το κλάσμα του πολιτισμού του (με την καλή έννοια και σε καρτεσιανά ζεύγη).

Τώρα, βέβαια, όλα αυτά είναι παρελθόν και με το δεδομένο ότι παρόν ΔΕΝ υφίσταται, ας στραφούμε όλοι προς το μέλλον, το οποίο επίσης δεν υφίσταται παρότι, όμως, υπάρχει! Αρα, ό,τι έχουμε είναι το παρελθόν μας και μ' αυτό θα πορευτεί ο καθένας στις ατραπούς της ζωής και θα το βλέπει εμπρός του σε κάθε στροφή του βίου, θέλει δεν θέλει, όπως οι ιεραπόστολοι τους κανίβαλους ή οι ναυτικοί τη γοργόνα - αδελφή του Μεγαλέξανδρου. (Οι μόνοι ναυτικοί που έχουν το προνόμιο να μη βλέπουν αυτό το δυσοίωνο πλάσμα είναι οι παραπλέοντες τη θάλασσα των Σκοπίων. Και γι' αυτό ετοιμάζονται πλησίστιοι να ταξιδέψουν στους ωκεανούς του ΝΑΤΟ και στις λαγκούνες της Ε.Ε.).

Κατά τ' άλλα, αφού ένας ανδρικός ουρητήρας μπορεί να γίνει κρήνη ελέω Duchamp, μπορεί ο κ. Σουφλιάς να καταστήσει τη λυματολάσπη της Ψυττάλειας «Πόκον ένδροσον» για τους κατοίκους του Πειραιά και της Σαλαμίνας αλλά και για τους κολυμβητές του Σαρωνικού (του οποίου η περαιτέρω μόλυνση δεν αργεί εξ ου και «Αργοσαρωνικός»).

ΥΓ.: Δαίμων χειρόγραφος μεταμόρφωσε σε προηγούμενο κείμενο τη συμπαθή Σαγρή σε «εμπαθή», ενώ ο Ανδρέας Γεωργιάδης ο Κρης έγινε Kres επί το αγγλοπρεπέστερον. (Ισως επειδή οι Αγγλοι (ημι)αναγνώρισαν την κατεχόμενη βόρεια Κύπρο ως «Τουρκική Δημοκρατία της Β.Κ.» και οσονούπω θα ζητήσουν και την ανεξαρτησία της Κρήτης από την κατοχή της οικογένειας Μητσοτάκη.)



Αποστολία Παπαδαμάκη, Mano a Mano. Τα πάντα, απ' το σώμα για το σώμα. Μια παράσταση που θα στεκόταν οπουδήποτε στον κόσμο. Και μην ξεχνάτε: Στη σύγχρονη τέχνη, η συζήτηση δεν γίνεται με όρους αισθητικούς, αλλά γεωπολιτικούς.


7 - 18/11/2007

Πέμπτη 15 Νοεμβρίου 2007

Ο Χοντρός, ο Φαλακρός και το Μαράκι

Ο Βενιζέλος πήρε το όλον ΠΑΣΟΚ και το έκανε ΠΑΣΟΚ-όλον.
Ο αγώνας κατά της εθνικής παχυσαρκίας αρχίζει εδώ και τώρα.
Το κίνημα πάντως έχει μελλοντικό ηγέτη, ταλαίπωροι άνθρωποι:
τη Μαρία Δαμανάκη.
Μπορεί να μην έχουμε πολιτική αλλά έχουμε πολύ γέλοιο.

Σάββατο 10 Νοεμβρίου 2007

Οράματα!

Tου Μιχάλη Λιάπη

Τα μουσεία μας. Αρχαιογνωστικά και νεότερης τέχνης. Η εθνική με τις δημοτικές πινακοθήκες της περιφέρειας. Απίστευτος πλούτος και ευκαιρία για παιδεία αλλά και ψυχαγωγία. Αρκεί να είναι χώροι ανοιχτοί σε συνεργασία και σε προβολή των πολιτιστικών προϊόντων που παράγουν οι τοπικές κοινωνίες: Μουσική, χορός, θέατρο, ποίηση, βιβλίο, εκθέσεις νέων καλλιτεχνών, κόμικς κ.λπ. Ιδιαίτερα τους χειμερινούς μήνες που τελειώνουν τα φεστιβάλ της αρπαχτής από την πρωτεύουσα. Τι γοητευτική χαμένη ευκαιρία! Τα φωνάζω χρόνια σε ώτα μη ακουόντων. Ο πολιτισμός ΔΕΝ χρειάζεται υπερφίαλα projects -η αγαπημένη λέξη των μάνατζερ- ούτε άπειρα χρήματα. Χρειάζεται ανθρώπους και ιδέες. Τους ανθρώπους, τους εκπαιδεύεις, τους μυείς, τους μεθάς, τις ιδέες τις καλλιεργείς και η μία φέρνει την άλλη. Ετσι αναπτύσσονται οι συλλογικότητες. Από κάτω. Διαφορετικά έχουμε το υπουργείο Πολιτισμού σαν τράπεζα διανομής πολιτιστικού χρήματος και ως επίφαση για κοσμικότητες. Ο τόπος βράζει, δεν το βλέπετε;

Ιδέες: Τρεις εκθέσεις-πακέτα από την Εθνική Πινακοθήκη με θέμα λ.χ. τη Σχολή του Μονάχου, τη γενιά του '30 και τη σχέση της με τον Παρθένη, τη γενιά του '60 και το άνοιγμά της στην παγκόσμια avantgarde, με 30 έργα η κάθε μία και έναν μικρό κατάλογο που ν' αναπτύσσει τις σχέσεις εικόνας, λόγου και που να συνοδεύεται με CD με μουσική της εποχής -από Σαμάρα ώς Χρήστου και από Βαμβακάρη ώς Χατζιδάκι- αλλά και με κινηματογραφικά ντοκουμέντα (Τζαβέλας, Κανελλόπουλος, Κακογιάννης, Αγγελόπουλος, κ.ά.). Φαντάζεστε τον «θεόφιλο» του Λάκη Παπαστάθη λ.χ. στο νέο αρχαιολογικό μουσείο Μυτιλήνης με έργα του Θεόφιλου και διαλέξεις για τον «μυθικό» ναΐφ δημιουργό μέσα από τα κείμενα του Ελύτη; Τόσο εύκολο, τόσο φθηνό, τόσο παιδαγωγικό. Αρκεί να δουλέψουν 5 (πέντε) άνθρωποι. Και να αξιοποιηθούν τα έργα από τις αποθήκες της Εθνικής Πινακοθήκης. Κι έπειτα η ίδια έκθεση-πακέτο με τις παράλληλες δράσεις που θα ενεργοποιήσουν πρόσωπα των τοπικών κοινωνιών, να πάει στα παραρτήματα της Κέρκυρας και της Σπάρτης, στις πινακοθήκες Τρικάλων ή Αλεξανδρούπολης. Συνολικό budget; 20.000 ευρώ ασφάλειες-μεταφορές 10.000, κατάλογος, αφίσες, προσκλήσεις. Εργασία; Των επιμελητών της ΕΠΜΑΣ και των επιστημόνων στις κατά τόπους εφορείες νεοτέρων μνημείων αλλά και των υπευθύνων των τοπικών πινακοθηκών. Είναι ντροπή να σπαταλώνται εκατομμύρια χωρίς να γίνονται τα, πολύτιμα, αυτονόητα.

Με θύμωσε η πρόταση του ακαδημαϊκού-ζωγράφου Π. Τέτση και του καθηγητή Αντ. Μακρυδημήτρη, προέδρου αντίστοιχα και μέλους του δ.σ. της Πινακοθήκης σχετικά με το μέλλον του Ιδρύματος («Καθημερινή» 14.10). Κυρίως γιατί λένε αυτά που φωνάζω δεκαετίες υφιστάμενος αποκλεισμός από την κ. Πλάκα και πειθαρχικά από τον κ. Βενιζέλο. «Να επιτελέσει η Πινακοθήκη την εθνική της αποστολή» βοά ο κ. Τέτσης. «Η Πινακοθήκη, η Γλυπτοθήκη και τα 3 παραρτήματα σε Κέρκυρα, Σπάρτη και Ναύπλιο διοικούνται από το ίδιο πρόσωπο εδώ και 15 χρόνια...»

Τέτοιος συγκεντρωτισμός ούτε επί Στάλιν. Φωνάζω επί μία δεκαετία ότι η Πινακοθήκη παρακμάζει έχοντας παρακάμψει τον εθνικό της ρόλο υπέρ των δημοσίων σχέσεων και της αισθητικής των Β.Π. Η επιτυχία ενός μουσείου δεν κρίνεται από το glamour των εγκαινίων αλλά από το πόσο μπορεί να ανεβάσει το επίπεδο ενός λαού...». (Εγγραφα στην «Ελευθεροτυπία» 16.9.06).

Ωμως οι κ.κ. Τέτσης και Μακροδημήτρης συνδιοικούν αυτή την ξεστρατισμένη πινακοθήκη. Αρα είναι μέρος του προβλήματος και όχι λύση του! Οι ίδιοι αποδέχτηκαν την ανανέωση της θητείας της κ. Πλάκα για 4η πενταετία (!) αλλά και τον παραγκωνισμό ή την εκδίωξη όλων των δραστήριων επιμελητών. Τι εμποδίζει το ίδρυμα να κάνει μικρές, μονογραφικές εκθέσεις κάθε 2 μήνες «ελασσόνων» καλλιτεχνών με κατατοπιστικούς, φθηνούς, καταλόγους; Επί Δ. Παπαστάμου οι 8 ιστορικοί τέχνης του ιδρύματος είχαμε οργανώσει περισσότερες από 100 (!) τέτοιες εκθέσεις σε διάστημα 10 χρόνων!

Τα πρόσωπα δίνουν τον χαρακτήρα των μουσείων, όχι οι παπαρολογίες των κοσμικών ρεπορτάζ. Επίσης οι ανωτέρω κύριοι έκαναν γαργάρα το πόρισμα του Γ. Επιθεωρητή δημόσιας διοίκησης κ. Λ. Ρακιντζή (φ. 559/1542, 14.10.05), το οποίο ζητούσε να αποδοθεί πειθαρχική ευθύνη κατά της διευθύντριας για σωρεία απευθείας αναθέσεων, για υπερβάσεις προϋπολογισμών, άνοιγμα 1.000.000 ευρώ κ.λπ.!

Θυμώνω, τέλος, διότι οι δύο «ονειροπόλοι» προτείνουν την μετακίνηση, λέει, της πινακοθήκης στο Πολεμικό Μουσείο (sic) ή τα προσφυγικά της Λ. Αλεξάνδρας (τσικ), πράγματα εντελώς ανεφάρμοστα. Και η κατακλείδα: ιδιωτικοποίηση! Το ίδρυμα από ΝΠΔΔ να γίνει ιδιωτικού. Εστω κι αν υπάρχει αξεπέραστο, συνταγματικό κώλυμα. Οι αιθεροβάμονες, όμως, δεν πτοούνται. Τι κι αν οι εθνικοί θησαυροί και τα μουσεία πολιτιστικής μνήμης ΔΕΝ ιδιωτικοποιούνται. Είναι πρώτη υποχρέωση του κράτους, είναι η ύστατη ελπίδα του τόπου για αυτογνωσία...

ΥΓ.: Γιατί τα αρχαιογνωστικά μας μουσεία δεν διοργανώνουν και περιοδικές, σύγχρονες εκθέσεις; Γιατί οι πινακοθήκες της χώρας δεν προβάλλουν τους νέους δημιουργούς; Γιατί το ΕΜΕΤ επιδεικνύει τέτοια ακινησία και έμφαση στο δυσνόητο δήθεν που παγώνει το ευρύ κοινό; Το Εθνικό Συμβούλιο Μουσείων θα μπορούσε να συντονίζει όλα αυτά, αν ήταν πιο δημιουργικό και αν δεν αρκείτο στη διαχείριση της καθημερινότητας.
7 - 11/11/2007

Περί πείρας και μπίρας

Εχετε πιει ξεθυμασμένο αναψυκτικό; Χωρίς το ανθρακικό που το κάνει να σπιθίζει και του δίνει γεύση; Ετσι μου φαίνονται κάποιες πολυχρησιμοποιημένες πρακτικές και μερικά χιλιοφορεμένα συνθήματα.

Ξεθυμασμένα, χωρίς σπίρτο, ξεκομμένα από την πραγματικότητα. Η μηχανική τους επανάληψη κατέστρεψε κάθε ζωτική φλόγα και τα έκανε αμορτισέρ παλιωμένα, που αδυνατούν ν' απορροφήσουν τους κραδασμούς της πραγματικότητας. Ο τόπος μας διατελεί εν συγχύσει, με αποτέλεσμα τα παρωχημένα του ανακλαστικά, τ' αμορτισέρ που έλεγα πιο πάνω, να μην ξεχωρίζουν το προοδευτικό από το συντηρητικό και το καινούργιο από το βαρετά πεπαλαιωμένο. Η Παιδεία έχει, πάντα είχε, τα χάλια της.

Είναι, όμως, προοδευτική λύση η κατάληψη, η απώλεια των μαθημάτων, η ακυρωμένη από την κατάχρηση «επαναστατικότητα» που πάει τη χώρα πολύ πίσω; Πού είναι η νεανική ορμή που θα βρει νέους τρόπους και αντίστασης και διαμαρτυρίας, έτσι ώστε συγχρόνως να ενοχλεί την εφησυχασμένη εξουσία, αλλά και να μη χάνει πολύτιμες ώρες τόσο παιδείας όσο και ηδονής που προέρχεται από τη μόρφωση; Οσο κακό και δυσλειτουργικό είναι ένα σχολείο, είναι απείρως καλύτερο από ένα σχολείο κλειστό, με 5-6 πιτσιρίκους στην είσοδο, δίκην μπάτσων, να περιφρουρούν με αλυσίδες τα «δημοκρατικά δικαιώματά» τους.

Ηάγνοια, η κατάχρηση θεσμών και η έλλειψη εκπαίδευσης δημιουργούν πολίτες εύκολα χειραγωγήσιμους από εκείνα τα συμφέροντα που πάντα διέθεταν υπέρτερη γνώση. Και η γνώση αποτελεί μορφή εξουσίας, με ταξικό πρόσημο. Φωνάζουν οι πιτσιρίκοι των Γυμνασίων, άτσαλα κανοναρχημένοι από τους κομματικούς μπαμπάδες τους, ότι κάνουν κατάληψη για το άρθρο 16, δηλαδή μια ιστορία που τελείωσε πέρυσι! Και η υπόλοιπη κοινωνία, γονείς, δάσκαλοι, Πολιτεία, τούς καμαρώνει στον δίκαιο αγώνα τους, της ηλιθιότητας και της αγραμματοσύνης. Της ήσσονος προσπάθειας και του δημοκρατικού δικαιώματος της κοπάνας. Δεκαετίες τώρα οι καταλήψεις αρχίζουν γύρω στον Νοέμβρη με τις πανομοιότυπες πάντα δικαιολογίες, και τελειώνουν Χριστούγεννα, με τις διακοπές των γιορτών. Εκτακτα! Μόνοι μας βγάζουμε τα μάτια μας, από περίσσευμα ελευθερίας. Αυτοτύφλωση! Τι είναι προοδευτικό και τι όχι; Θα τρελαθώ εγώ, που έλεγε και ο Κεσσανλής. Γιατί είναι κακό, λ.χ., να παρελαύνουν οι μαθητές, σε μιαν έσχατη χειρονομία σεβασμού για τους νεκρούς που έπεσαν υπέρ πατρίδος;

Ποιος θέλει να εξαφανίσουμε την εθνική μας μνήμη καταργώντας αυτές τις επιδερμικές μεν τελετουργίες, με τον υψηλό όμως συμβολισμό; Ποιος «ποινικοποίησε» τη λέξη πατρίδα ταυτίζοντάς τη με τον εθνικισμό;

Είναι προτιμότερη η «στρατιωτικοποίηση» του συντεταγμένου βηματισμού ή το ξεχαρβάλωμα της ισοπέδωσης των πάντων; Μπορεί μέσα σ' αυτή την πλήρη παράνοια να μεθύσει κανείς, και ιδιαίτερα ο νέος, με ξεθυμασμένη μπίρα; Η πείρα λέει όχι. Εκτός κι αν έχουμε ομαδικά εθιστεί στα «ληγμένα»...

ΥΓ. 1: Δεν είναι δυνατόν πάντα η Αριστερά να πριμοδοτεί στην άρνηση και ποτέ στη θέση. Δεν είναι δυνατόν η αγωνιστικότητα να εξαντλείται στη γυμναστική, θεσμική πια, των ετήσιων καταλήψεων και των εβδομαδιαίων συλλαλητηρίων, που ωθούν την κοινωνία στην παράκρουση και τους γονείς σε απελπισία. Δεν μπορεί πιτσιρίκια του Γυμνασίου να βολτάρουν στη λιακάδα χωρίς σκοπό το πρωί, επειδή «ψήφισαν» κατάληψη. Κι έπειτα να πηγαίνουν στα ιδιαίτερα ή στα φροντιστήρια! Εσχατη συνέπεια αυτής της αλλοφροσύνης είναι οι γονείς να παίρνουν τα παιδιά τους απ' τα δημόσια και να τα γράφουν στα ιδιωτικά σχολειά, επειδή εκεί τουλάχιστον γίνονται μαθήματα. [Το έκανα κι εγώ πριν από 14 (!) χρόνια.] Ο θρίαμβος της επανάστασης!

ΥΓ. 2: Την Αριστερά ενοχλούν τα ΚΕΣ -μερικά των οποίων όμως είναι επαρκέστερα πολλών ΤΕΙ ή ΑΕΙ -, αλλά όχι τα ιδιωτικά Δημοτικά, Γυμνάσια ή Λύκεια. Παράνοια. Απ' την άλλη, κι εγώ διαφωνώ με την εισβολή της αγοράς στα ΑΕΙ και με τα εισαγόμενα πανεπιστήμια - franchising. Η λύση όμως δεν βρίσκεται στην απαγόρευση, αλλά στη βελτίωση των κρατικών σε τέτοιο βαθμό, ώστε να καταστήσουν τα ιδιωτικά αντιεμπορικά! Και την κοσμοπολίτικη κολόνια τους ξεθυμασμένη!

* Διδάσκει Ιστορία της Τέχνης στο Π.Αθηνών

Κυριακή 4 Νοεμβρίου 2007

Δάκρυ στην άκρη

...Φοβάμαι τους ανθρώπους που σου κλείναν την πόρτα μην τυχόν και τους δώσεις κουπόνια και τώρα τους βλέπεις στο Πολυτεχνείο να καταθέτουν γαρίφαλα και να δακρύζουν...

Μανόλης Αναγνωστάκης


Αυτό είναι το ένα πρόβλημα στην τέχνη: το δάκρυ και μάλιστα το εύκολο. Η συγκίνηση που παράγεται σε δόσεις και πωλείται τοις μετρητοίς. Κι ας είναι (η τέχνη) σταγόνα παυσίπονη στον ωκεανό της λύπης, κατά την εύστοχη διατύπωση της Δημουλά. Αλλο, βέβαια, σταγόνα που εκταμιεύτηκε από σύντηξη τόνων ευγενών μετάλλων κι άλλο δάκρυ που κύλησε στον εύκολο δρόμο· προς τα κάτω. Το αληθινό, όμως, δάκρυ πορεύεται πάντα επάνω. Ο άλλος κίνδυνος είναι το κυρίαρχο δήθεν. Η μικροαστική ανία· που ποζάρει σαν ευαισθησία και ο νεοπλουτικός σνομπισμός που υποκρίνεται avantgarde.

Αυτό αποξενώνει το ευρύτερο κοινό. Ο κομπασμός του εγώ που αλληθωρίζει στα τζάμια και δεν βλέπει τα κρύσταλλα. Πρόσωπα που πίστεψαν ότι το παιχνίδι αρχίζει αποκλειστικά από αυτούς και θα τελειώσει οψέποτε οι ίδιοι το βαρεθούν!

Η άγνοια ιστορίας με τρελαίνει. Με ρωτάτε συχνά για το Destroy Athens. Απαντώ σύντομα: Μπορεί μια αυτοαποκαλούμενη Biennale να εξαντλείται στους τρέχοντες καλλιτέχνες μιας συγκεκριμένης γκαλερί και στη θεωρητική ομπρέλα ενός κριτικού - δημοσιογράφου που δεν έχει οργανώσει ποτέ μια έκθεση στη ζωή του; Μπορεί το κυρίαρχο Σύστημα -ο ΔΟΛ, ο Δάκης, η Deutsche Bank και τα 1.500.000 ευρώ χορηγία- να παραγάγουν εκείνη την ανατροπή που θα αμφισβητήσει το Σύστημα;

Είναι δυνατόν ν' αγνοούνται καλλιτέχνες, λίγα, μόλις, χρόνια μεγαλύτεροι από την νυν φουρνιά, όπως η Παλάσκα, ο Σπάρταλης, ο Ντοκατζής, ο Χαραλαμπίδης, η Κυριαζή, η Παπαφιλίππου; Αναφέρω ονόματα στην τύχη και παραλείπω αντίστοιχες περιπτώσεις του εξωτερικού. Μπορεί να εξαντλείται η σύγχρονη τέχνη αποκλειστικά στην εμπαθή Σιαγρή; Να μην οργανώνεται συμβολικά η αναδρομική κάποιου πρωτοπόρου, της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, ως κρίσιμη ιστορική αναφορά; Αυτό το ξεκρέμαστο «εδώ και τώρα εμείς, και τίποτε άλλο» είναι ενοχλητικά επαρχιώτικο και επαρχιώτικα αντεπαναστατικό. Θα μου πείτε και το κράτος φτιάχνει Biennale με τους υπαλλήλους του κυρίου Γενικού στη Θεσσαλονίκη. Εκείνη μάλιστα στοίχισε 1.850.000 ευρώ! Αν μάλιστα μιλήσουμε για τις ιδέες αμφοτέρων...

Η αποθέωση του προφανούς. Τότε, γιατί τόση φασαρία; Επειδή το Σύστημα χρειάζεται «γεγονότα». Κατά τ' άλλα, το γιαπί του Ζενέτου περιμένει να γίνει μουσείο όπως και οι γιαλαντζί Biennale μας περιμένουν το κοινό, που όμως δεν έρχεται. Κρίμα τα μπερεκέτια! Θλιβερή διαπίστωση: Δεν έχουμε διαμορφώσει, ακόμη, κοινό για τα εικαστικά. Οι χίλιοι άνθρωποι που ανακυκλώνονται ανάμεσα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη έχουν περισσότερο καλή διάθεση παρά ουσιαστική γνώση. Επ' αυτού ας κάνει ο καθένας μας την αυτοκριτική του.

Αλλο σύμπτωμα καλλιτεχνοπατριωτικού γεγονότος: Τρίτη έκθεση του Γκρέκο, στην Αθήνα μέσα σε λίγα χρόνια. Γιατί είναι τόσο δημοφιλής ο δαιμόνιος Κρητικός το αντιλαμβάνεστε όλοι. Επειδή διατύπωσε μορφές που διαπέρασαν την εποχή του ώς σήμερα; Επειδή, μήπως, αποτελεί το αινιγματικό μετέωρο ανάμεσα στον ορθολογισμό και τη μυστικιστική εμπειρία; Επειδή είναι ο ανατροπέας των καλλολογικών συμβάσεων της Αναγέννησης;

Οχι! Επειδή είναι... δικός μας. Θυμάμαι το σποτ με την Ειρήνη Παπά στην τελευταία έκθεση της Πινακοθήκης: «Είσαι δικός μας... και θα ξανάρθεις!». Το 'πε και το 'κανε ο δικός μας! Στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και με τη φροντίδα του μετρ του είδους, καθηγητή κ. Χατζηνικολάου. Ο οποίος έκανε άψογη δουλειά. Μόνο που η έκθεση αναφέρεται περισσότερο στο περιβάλλον του Γκρέκο, το εργαστήριο, τους μαθητές, τον ατάλαντο γιο του και λιγότερο στον ίδιο. Τα αυτόγραφα έργα είναι ελάχιστα. Μικρό το κακό. Οι «φιλότεχνοι» έρχονται καρα-αποφασισμένοι να θαυμάσουν και τα παίρνουν όλα σβάρνα. Και τα πρωτότυπα και τις ρεπλίκες. Μόνο που το χονδροειδές Espolio της Βουδαπέστης έχει τόση σχέση με τον μαγικό πίνακα του Πράδο όση ο νόστιμος πρωταγωνιστής του Σμαραγδή με τον εκρηκτικό Δομήνικο. Οι επίσημοι, βέβαια, φωτογραφίζονται εμπρός του τρισευτυχισμένοι. Το φαίνεσθαι πάνω απ' όλα. Το «είναι» δεν είναι για μας. Λεπτομέρεια: Ο Γκρέκο ήταν φαλακρός. Αναγκαίο κακό: Στην Ελλάδα επίσης σε κάθε υπόθεση Θεοτοκόπουλου θα εμπλακεί ένας Vangelis ή ένας Λάκης. Στην καλύτερη περίπτωση και οι δύο. Στον τόπο που το μελό θεωρείται πρωτοπορία και συγχέονται τ' αυθεντικά, τα πλαστά και τα επίπλαστα οι ιστορικοτεχνικές λεπτομέρειες δεν έχουν και μεγάλη σημασία. Destroy History, ρε! Φινάλε: Στο φιλμ τα έργα του Γκρέκο όπως διάβασα φιλοτέχνησε ο νεαρός ζωγράφος Σάββας Γεωργιάδης. Στον Χρυσόστομο Χανίων εκτίθενται τα αντίγραφα του Θεοτοκόπουλου που φιλοτέχνησε ο Ανδρέας Γεωργιάδης, ο Kens πριν από μισόν αιώνα και βάλε. Στις πραγματικές τους διαστάσεις και με υψηλή ζωγραφική πιστότητα. Απάντηση σ' αυτή την, σχεδόν μεταφυσική, συζήτηση ανάμεσα στο γνήσιο και στο μη. Στην ψευδή συνείδηση και στα είδωλα που υψώνει σε εποχές μετάβασης.

Πάντως, ο Θόδωρος Πάντος, ζωγράφος εκτός του κυρίαρχου συστήματος, γι' αυτό και δεν έγινε ποτέ καθηγητής της ΑΣΚΤ, από τη δεκαετία του '80 υποστήριζε πως η «Συναυλία των Αγγέλων» της Εθνικής Πινακοθήκης είναι κακή ζωγραφική και άρα δεν είναι Γκρέκο. Σήμερα η έρευνα ντροπαλά παραδέχεται πως είναι... ελάχιστα Γκρέκο. Και περισσότερο ο ατάλαντος υιός.

ΥΓ.1: Η τελευταία δουλειά της Αποστολίας Παπαδαμάκη. Ειλικρίνεια, αποκάλυψη και ποιητική ένταση. Ιδέες δουλεμένες με αληθινά σώματα και αληθινότερα αισθήματα. Πρόκληση στο δήθεν. Θα επανέλθω. Επειδή συμβαίνουν πράγματα στην Ελλάδα.

ΥΓ.2: Αγαπητή Κωνσταντίνα, ασφαλώς η «Αληθής Ιστορία» είναι του Λουκιανού κι όχι του Αρριανού. Δικό μου lapsus calami. Ευχαριστώ.

ΥΓ.3: Ποιος βεβήλωσε με μαύρο φούμο την Κοιμωμένη; Ποιος «προοδευτικός» θέλει να ξεχάσουμε, τι;



Ο δικός μας και οι δικοί του.



7 - 04/11/2007

Παρασκευή 2 Νοεμβρίου 2007

Επιστολή προς Μ. Λιάπη

«Να επιτελέσει η Εθνική Πινακοθήκη την εθνική της αποστολή... Να προβάλλουμε όχι μόνον τους σπουδαίους αλλά και τις άλλες φωνές που είναι σημαντικοί καλλιτέχνες και που δεν τους γνωρίζουν οι Ελληνες γιατί δεν τους έχουν δει...». Τάδε έφη ο ακαδημαϊκός Παναγιώτης Τέτσης στην «Καθημερινή» της 14.10. Διάβαζα και έτριβα τα μάτια μου όλος χαρά. Κατά σύμπτωση είναι οι εκφράσεις που κι εγώ έχω χρησιμοποιήσει επαναληπτικά κατά την πυκνή, υπερδεκαετή μου αρθρογραφία στο «Αντί» και την «Ελευθεροτυπία».

Πρόσφατο παράδειγμα: «Εδώ και καιρό η Πινακοθήκη δεν λειτουργεί ούτε ως εθνική ούτε ως Πινακοθήκη αλλά σαν χώρος διασταυρούμενων πολιτικών και κοσμικο-κοινωνικών παιγνίων, που ξοδεύει υπερβολικά, με συζητήσιμο αποτέλεσμα και που ΔΕΝ προβάλλει την ελληνική τέχνη όπως έχει υποχρέωση...» (Γυάλινο Μάτι, 25.9.05). Μόνο που ο κ. Τέτσης είναι πρόεδρος της Πινακοθήκης, όπως είναι και ο κ. Αντώνης Μακρυδημήτρης -που συνυπογράφει τη νέα «πρόταση»- μέλος του Δ.Σ. της, δηλαδή μέρος του προβλήματος κι όχι η δυνατότητα υπέρβασής του! Αμφότεροι έχουν αποδεχθεί την υποβάθμιση του ιδρύματος, τις υπερβολικές σπατάλες, την κακοποίηση του κτηριακού κελύφους, την έλλειψη μικρών μονογραφικών εκθέσεων όπως διοργανώνονταν επί Δημ. Παπαστάμου -με χαμηλότατο budget!-, τον αποκλεισμό του κήπου γλυπτικής, το κλείσιμο των αιθουσών του ισογείου -δωρεά Βασ. και Κ. Μπεκιάρη- την περιθωριοποίηση των επιμελητών, την μονοκρατορία της διευθύντριας και τον συγκεντρωτισμό της. Σκεφτείτε: και τα παραρτήματα και η Γλυπτοθήκη λειτουργούν επίσης με διευθύντρια την κ. Πλάκα!

Παράλληλα κατάπιαν, αμφότεροι, το πόρισμα του γενικού επιθεωρητή δημόσιας διοίκησης κ. Λέανδρου Ρακιντζή (φ. 559/1542, 14.10.05) που ζητούσε ν' αποδοθεί πειθαρχική ευθύνη κατά της διευθύντριας για σωρεία κατ' ευθείαν αναθέσεων και για υπερβάσεις των προϋπολογισμών που έφταναν το 1.000.000 ευρώ! («Ε», 4.12.06).

Ολα τ' ανωτέρω είχα διαμηνύσει στους κ. Τέτση και Μακρυδημήτρη όταν διορίστηκαν στο Δ.Σ. της ΕΠΜΑΣ αλλά και τα είχα υποβάλει σε αναλυτική έκθεση στον πρωθυπουργό όταν, τον Μάρτιο του 2004, είχε αναλάβει το υπουργείο Πολιτισμού. Τα ανάλογα είχα αναφέρει και στον κ. Ευ. Βενιζέλο όταν πρωτοορκίστηκε υπουργός Πολιτισμού αλλά αυτός αντί απάντησης μ' έστειλε δυο φορές στο Πειθαρχικό επειδή με τις απόψεις μου, φαίνεται, διετάραζα την ομερτά του κυρίαρχου συστήματος (περισσότερα, με λεπτομέρειες της δίκης που επακολούθησε, στο βιβλίο μου «Ο Πολιτισμός στην Εποχή της Μελαγχολίας», εκδ. ΜΙΛΗΤΟΣ, 2004).

Χαίρομαι, λοιπόν, όταν βλέπω πως οι ιδέες μου είναι πάλι επίκαιρες, εκστομιζόμενες μάλιστα από τόσο επίσημα χείλη. Μόνο που οι δυο όψιμοι συνοδοιπόροι μου λένε κι άλλα. Υποστηρίζουν επίσης τη μεταφορά της Πινακοθήκης στο Πολεμικό Μουσείο -πρόκειται για ιδέα του παλαιού σχεδίου Κων/νου Καραμανλή-Γ. Κανδύλη, ανεφάρμοστη σήμερα-, τη ματαίωση (sic!) του, εγκεκριμένου, σχεδίου ανακαίνισης του υπάρχοντος κτηρίου -ολέθρια ιδέα τω όντι- και τέλος τη μετατροπή της Πινακοθήκης -το κερασάκι στην τούρτα- σε Ν.Π.Ι.Δ. (sic)! Ετσι ξεπερνάμε την κακοδιοίκηση, τον αυταρχισμό και τις σπατάλες, την εγκατάλειψη των συλλογών και την ξεπερασμένη και ανέμπνευστη μόνιμη έκθεση, την έλλειψη αιθουσών χαρακτικής, σύγχρονων έργων κ.λπ., με την αγαπημένη καραμέλα εκσυγχρονιστών και νεοφιλελεύθερων, την ιδιωτικοποίηση. Να ένα, ακόμη, σημείο όπου συγκλίνουν Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ. Ελα όμως που υπάρχει τεράστιο συνταγματικό κώλυμα δεδομένου ότι η ΕΠΜΑΣ επειδή είναι και Μουσείον Αλεξάνδρου Σούτζου, αποτελεί κληροδότημα. Αφήνω κατά μέρος το πελώριο ηθικό ζήτημα: οι εθνικοί θησαυροί και τα μουσεία πολιτισμικής μνήμης και ιστορίας ΔΕΝ ιδιωτικοποιούνται. Αν η ΕΠΜΑΣ στοιχίζει πάρα πολλά και αποδίδει ελάχιστα, παρά τις δαψιλείς χορηγίες, αυτό οφείλεται στην ανορθολογική της οργάνωση και την ανεπάρκεια του διευθυντικού, απολυταρχικού της μοντέλου. Στην καταφανή κόπωση ενός σχήματος που έδωσε ό,τι είχε να δώσει 15 χρόνια και που η θητεία του ανανεώθηκε ετσιθελικά για τέταρτη πενταετία από τον οξύνου κ. Βουλγαράκη. Χωρίς ν' αντιδράσουν τότε οι κ. Τέτσης και Μακρυδημήτρης. Και χωρίς να απαιτήσουν προκήρυξη της θέσης, ανοιχτή διαδικασία και υποβολή υποψηφιοτήτων, όπως συμβαίνει στο πανεπιστήμιο.

Οσο οι διευθύνσεις των μουσείων αποτελούν προνόμια για προσωπικά ρουσφέτια υπουργών, όσο τα μουσεία δεν αξιολογούνται από ειδήμονες με κριτήρια επιστημονικά και όχι κοσμικά, τόσο θα επιπολάζουν σκάνδαλα, αποκλεισμοί και δυσεξήγητοι προϋπολογισμοί. Ολα τ' άλλα είναι υποκρισίες. Ο κ. Τέτσης έπρεπε να έχει επίσης αντιδράσει όταν τον κατάλογο του Botero υπέγραφε ο... κ. Λάλας κι όταν ο Φασιανός εξέθετε τον πίνακα «Νέοι επενδυταί οδεύοντες προς Eurobank»! Τελευταία απορία: είναι εν γνώσει της κ. Πλάκα το ανωτέρω «όραμα»; Αν όχι, είναι κομψό να παρακάμπτεται με τέτοιον τρόπο η επί τόσα χρόνια διευθύντρια από τους φίλους και συνεργάτες της;

ΥΓ.: Τα ίδια συμβαίνουν και στο ΕΜΣΤ. Τουλάχιστον, ας ισχύσουν εκεί ανοιχτές διαδικασίες τώρα που έληξε η θητεία της νυν διεύθυνσης, επιλεγμένης προ δεκαετίας από τον κ. Βενιζέλο. Για τα έργα τής οποίας παραπέμπω ενδεικτικά στα άρθρα του τ. προέδρου της, καθηγητή-ζωγράφου Σωτήρη Σόρογκα και στο απολαυστικό κείμενο του καθηγητή-γλύπτη Φώτη («Ε» 2.9.05).


ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 01/11/2007