Συνολικές προβολές σελίδας

Κυριακή 10 Ιουνίου 2007

Γραφείο τελετών «Η τέχνη» (1)

Στην εποχή του θανάτου του έργου τέχνης ως έργου λοιπόν -και μοιραία του θανάτου του καλλιτέχνη ως καλλιτέχνη και της ιδέας του ως ιδέας (as idea) αναφύεται το πρόβλημα της διαχείρισης των νεκρών. Και επειδή κάθε αξιοπρεπής κηδεία έχει και τον τελετάρχη της, η αγορά γέννησε τους curators, τις biennale, τις foires και ένα διεθνές τουριστικό πήγαινε-έλα με αφορμή την τέχνη αλλά με ουσιαστικό σκοπό την αποθέωση του αγοραστή και την επικύρωση της κυριαρχίας του Συστήματος. Οπου το Σύστημα είναι ένας μηχανισμός που κατάφερε να δουλεύει χωρίς καύσιμο· ήγουν χωρίς έργα και ιδέες τέχνης. (Ή, μάλλον καθιστώντας έργα και καλλιτέχνες καύσιμα). Γιατί, όμως, πέθανε το έργο τέχνης; Μα γιατί κανείς δεν το είχε αληθινά ανάγκη (εκτός ίσως των υπευθύνων των κέτερινγκς που προσκαλούνται στα διάφορα εγκαίνια και των εμπόρων που διοργανώνουν τα ποικίλα βαθυστόχαστα events). Τα μουσεία, οι γκαλερί και οι λοιποί εκθεσιακοί χώροι θα αποκαλούνται εφεξής συμβολικά «γραφεία τελετών».

Οσο λοιπόν αυξάνουν οι σχολές καλών τεχνών, οι απόφοιτοί τους, οι έντεχνοι ή οι ερασιτέχνες καλλιτέχνες, οι γκαλερί και οι φιλότεχνοι τόσο, ιδού το παράδοξο (!), συστέλλεται και συσκοτίζεται η κοινωνικά ουσιαστική και αναπόδραστη λειτουργία της τέχνης εμπρός στην τόση υπερπροσφορά, κοινοτοπία και αισθητική εμβροντησία. Οταν δηλαδή, τόσοι πολλοί γνωρίζουν τι είναι τέχνη, τότε η τελευταία εκπίπτει από μυστήριο και αίνιγμα, από ανοίκεια γοητεία και αποστασιοποιημένο δέος σε ευανάγνωστη, ευπρόσδεκτη και αναμενόμενη διαδικασία ευτάκτως ενταγμένη στον κοινωνικό μηχανισμό και απολύτως politically correct (όπως το συνταξιοδοτικό σύστημα ή η κρατική λοταρία).


Οι καλλιτέχνες, υπάλληλοι κατ' ουσίαν μιας υπερδομής αόρατης αλλά όχι ανύπαρκτης, υποδύονται τους καλλιτέχνες ομοίως όπως τα έργα τους καμώνονται τα έργα τέχνης. Κι όλα αυτά ερήμην του ευρέος κοινού αλλά και ερήμην του ειδικού κοινού (των so called φιλότεχνων), οι οποίοι εξαντλούν τη συγκίνησή τους αγοράζοντας «έργα τέχνης» κι όχι αλλάζοντας ζωή εξαιτίας της τέχνης. Σε πρόσφατες λονδρέζικες δημοπρασίες οι τιμές των ελληνικών έργων τέχνης πλησίασαν τα 1.500.00 ευρώ. Εμπρός στο παιχνίδι φιγούρας και εξουσίας των εμπλεκομένων το έργο τέχνης κάτωχρο εξαφανίζεται και μένει μόνο η βαρύτιμη κορνίζα του. Η επιταγή που το υποκαθιστά. Αυτός κι αν είναι θάνατος...


Πιο πρακτικά τώρα ας ανατάμουμε το εγχώριο καλλιτεχνικό δράμα! Εν αρχή ήσαν οι σχολές καλών τεχνών που αυξάνονται και πληθύνονται. Εκτός της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης ανεφύησαν και νέες στα Γιάννενα και τη Φλώρινα. Που θα πει 1.000 πάνω-κάτω νέοι «καλλιτέχνες» κάθε χρόνο στην αγορά εργασίας. Επιπλέον των χιλιάδων που είναι γνωστοί (;), καταξιωμένοι (;), πολλά υποσχόμενοι (;), ή νέοι δημιουργοί. Η Ελλάδα, σημειωτέον, είναι η μόνη χώρα του κόσμου όπου ένας πενηντάρης μπορεί να πλασάρεται -και να το πιστεύει- ως «νέος καλλιτέχνης».


Γιατί όμως είναι κακή η αύξηση των σχολών τέχνης; α) Γιατί απομειώνεται η γενικότερη αισθητική παιδεία από τα σχολεία, τα γυμνάσια, τους δημόσιους χώρους. β) Γιατί οξύνεται ο αμείλικτος επαγγελματικός ανταγωνισμός εντός και εκτός των σχολών. Σ' αυτές συνήθως δεν ασκείται η τέχνη αλλά τεχνικές επιβίωσης και εξόντωσης του «αντιπάλου». Πρόκειται μάλλον για σχολές πολεμικών τεχνών, στις οποίες οι διδάσκοντες αποδεικνύονται maitres στην ενδοπανεπιστημιακή ίντριγκα και σπαταλούν πλέον τη ζωή τους όχι ως καλλιτέχνες αλλά ως δολοπλόκοι ή συνδικαλιστές ιδεών (οι σπάνιες εξαιρέσεις απλώς βεβαιώνουν θλιβερά τον κανόνα).


Στην καταρρέουσα εικαστική μας πραγματικότητα η μυρωδιά της πτωμαΐνης φαίνεται από την έλλειψη κριτικών και κριτικής -το αγλαό επίτευγμα του Ρομαντισμού- από τον απορφανισμό θεωρητικών και θεωρίας -το γέρας του Διαφωτισμού-, από την εξαφάνιση ειδικών, μαχητικών περιοδικών και ψυχωμένων ομάδων έτοιμων να σαρκάσουν τα αόρατα ρούχα του ξεβράκωτου βασιλιά (ελληνιστί High lights). Βέβαια περισσεύουν οι curators, τα «βραβεία», οι «θεματικές» εκθέσεις, και οι πληρωμένες καταχωρίσεις.


Από την κρατική αυθαιρεσία που συνέχεια αυτοσχεδιάζει ξεδιάντροπα, που στελεχώνει μουσεία και θεσμούς με ακατάλληλους μεν, κομματικά εγκάθετους δε και που επιτρέπει χρόνια τώρα από ανικανότητα σε μια σπείρα ανέραστων φανατικών -γεμάτων μωροφιλοδοξία και ζήλια- να κάνει παιχνίδι...


Στην ΑΣΚΤ επί 30 χρόνια διδάσκονταν μόνον τον Alberti, και καπέλα σ' ένα kitsch, νεοαναγεννησιακό τίποτε. Σήμερα, ήρθε η ώρα του θερισμού. Ανάμεσα στους παραστατικούς κορνιζάδες και τα βραβεία ΔΕΣΤΕ η απόσταση είναι ο περίπατος «Φίλιον» - «Ντα Κάπο» (θα συνεχίσουμε).



7 - 10/06/2007


Στο Λονδίνο μπέρδεψαν το σκάκι του Duchamp με το τάβλι. Στο τέλος, όμως κουρεύουν τον «Εγγονό». Εξάλλου οι λίρες ανέκαθεν ήσαν το διαβατήριο για τον Παράδεισο της τέχνης.

2 σχόλια:

  1. Κύριε Στεφανίδη, διαβάζω προσεχτικά τα κείμενά σας και έχω να κάνω μια παρατήρηση. Η κριτική σας ματιά και σκέψη είναι οξύτατη, αλλά, πιστεύω, κοντά στην αποκάλυψη των αρνητικών θα έπρεπε να υπάρχει και μια ανάδειξη του θετικού. Το κάνετε αυτό κυρίως με την ποίηση, αλλά νομίζω ότι θα έπρεπε να αναφέρεστε συχνότερα και σε ενδιαφέρουσες εκθέσεις, καθώς και σε κείμενα για τα εικαστικά.
    Σας χαιρετώ
    Γεράσιμος

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Μπορεί να γίνει μια έκθεση σε δύο βδομάδες; Ποιοι καλλιτέχνες είναι σε ετοιμότητα; Εδώ είναι ο πειρασμός: Ο διαγωνισμός σημαίας είναι για τους Κοσοβάρους, αλλά μπορεί καθένας να βοηθήσει με τον τρόπο του, συνεισφέροντας ιδέες. Άλλωστε, τα σύμβολα των κρατών / των εθνών / των κοινωνικών ομάδων είναι ξανά στην επικαιρότητα μετά τα γεγονότα στο Αρτ Αθήνα... Κι αν είσαστε και μουσικοί, μην ξεχνάτε ότι θέλουν και εθνικό ύμνο.

    Να τα σχετικά δημοσιεύματα: Διαγωνισμός για τη σημαία του Κοσόβου
    According to Article 1 of UN mediator Martti Ahtisaari's comprehensive proposal for the Kosovo Status Settlement: "Kosovo shall have its own, distinct, national symbols; including a flag, seal and anthem, reflecting its multi-ethnic character."
    Η διαπραγματευτική ομάδα του Κοσόβου προκήρυξε δημόσιο διαγωνισμό για την επιλογή της σημαίας και του εθνόσημου του Κοσόβου, σύμφωνα με δημοσιεύματα του Τύπου της Πρίστινα. Ο διαγωνισμός είναι ανοιχτός για όλους τους ενδιαφερόμενους.
    PRISTINA, Kosovo, Serbia -- President Fatmir Sejdiu said Monday (June 4th) that Kosovo
    Albanian leaders have agreed to hold a contest for choosing new national symbols and anthems.
    Officials say the main criteria for these state symbols will be made public this week and would comply with UN envoy Martti Ahtisaari's roadmap for Kosovo's future status.
    (Reuters, Telegrafi, RTK, Tanjug -04/06/07)
    Criteria: «Τα σύμβολα στη σημαία και στο εθνόσημο δεν πρέπει να μοιάζουν με τα σύμβολα άλλου κράτους και δεν πρέπει να χρησιμοποιηθούν τα σύμβολα του αετού και ο συνδυασμός χρωμάτων κόκκινου, μαύρου, άσπρου και μπλε» αναφέρεται στα δημοσιεύματα.
    Starting today, the people of Kosovo have two weeks to come up with new state symbols, in a
    competition announced by the Kosovar government.

    ΑπάντησηΔιαγραφή