Ναι, αλλά γιατί μεγάλος;

(Μνήμη Γιάννη Κουνέλλη)

Γράφτηκαν πολλά για τον Γιάννη Κουνέλλη από τον Προφήτη Ηλία του Πειραιά (1936 - 2017). Και δικαίως. Γιατί όμως ήταν μεγάλος; Μήπως υπερβάλλουμε οι θαυμαστές του; Ο Κουνέλλης δήλωνε ζωγράφος, αποκλειστικά. Ζωγράφος όμως στην εποχή της κρίσης της ζωγραφικής. Της κρίσης της εικόνας. Γι' αυτό και από νωρίς εγκατέλειψε το τελάρο, την ασφάλεια και την γλύκα του. Για να εκφράσει -εικαστικά αλλιώς- τον χρόνο και το δράμα του χρόνου, που θα πει το δράμα των σωμάτων, δηλαδή την ιστορία του δυτικού κόσμου από την βιομηχανική επανάσταση και εντεύθεν, εν χώρω. Η εξίσωση των έργων του: Χρόνος, χώρος, δράμα. Με τον άνθρωπο αόρατα παρόντα. Έστω, σαν ένα ρούχο κρεμασμένο στο καρφί του τοίχου. Απουσία - παρουσία. 

Τα έργα του είναι τεράστια tablaux vivants με αίσθηση του επικού - τραγικού. Η δουλειά του είναι καθαρά "τοπολογική " κατ'αναλογίαν  της "εικονολογικής" μεθόδου του Πανόφσκι. Πάντα ο χώρος και η αίσθηση του, το δράμα, η ένταση και η θεατρικότητα των αντικειμένων του, η φωνή των ακατέργαστων, αδρών, πρωτογενών υλικών που απολογούνται για τα πάθη και τα παθήματα των ανθρώπων. Το μέταλλο, πάνω από όλα, που φιάχνει μοναδικές, αδιαμεσολάβητες εικόνες.

 Επίσης ένα τσουβάλι κάρβουνα, η φλόγα του μπεκ, το καπνισμένο, τυφλό άγαλμα, τα παλιά,  στραβοπατημένα παπούτσια ...  φτωχή τέχνη μεν αλλά με τους όρους και την ποιητική του Σουρεαλισμού... Με τον Καραβάτζιο, τον Νίτσε, τον Μαρξ, τον Ντυσάν, τον Ντε Κήρυκο, τον Αλμπέρτο Μπούρι παρόντες. 

Αντιλαμβάνεται κανείς πως ένιωσα, εγώ, ο γιος ενός τορναδόρου από τα Ταμπούρια που ταξίδευε με γκαζάδικα φορτηγά και τον έκαιγε η λαμαρίνα, όταν είδα ένα τέτοιο φορτηγό πλοίο να προτείνεται ως ένα μικρό αισθητικό σύμπαν χωρίς όμως να χάσει διόλου την ταυτότητα του. Την λειτουργία του. 

Ήταν όμως μαγικά μεταμορφωμένο από το φως ενός όρους Θαβώρ που το όριζαν λαμαρίνες! Μεταμορφωμένο αλλά όχι μεταλλαγμένο. Ένα θαύμα αληθινό που δεν είχε κανείς άλλοτε ποτέ σκεφτεί ! Και που ήταν υλοποιημένο εδώ στο λιμάνι του Πειραιά, την γειτονιά μου, έξω από τον Άγιο Σπυρίδωνα, από έναν Πειραιώτη! Με χιλιάδες κόσμου από όλον τον κόσμο να κάνουν ουρά για να δουν τα δικά μας πράγματα που εκείνη την στιγμή έγιναν και παγκόσμια. 

Μοιράζομαι εδώ μαζί σας μια από τις εξαιρετικές εμπειρίες της ζωής μου. Όταν, μετά τα εγκαίνια ρώτησα τον Κουνέλλη ποιος ήταν ο ρόλος του σε αυτό το ταξίδι της νέας Οδύσσειας, μου απάντησε στα ιδιότυπα του γκρεκάνικα:

《Μα εγώ είμαι ο Οδυσσέας που κάνει κύκλους και γυρίζει, μα τσέρτο είμαι και η Πηνελόπη που φεύγει!》

Φωτογραφία: Το πλοίο Ιόνιον που το 1994, αραγμένο έξω από τον Άγιο Σπυρίδωνα στο λιμάνι του Πειραιά, είχε μετατρέψει ο Κουνέλλης σε πλωτή κιβωτό της προσωπικής του αισθητικής. Αληθινή πρωτοπορία λίγο πιο πέρα από το πατρικό του στον Προφήτη Ηλία. Ένα μουσείο μοντέρνας τέχνης εν τοις πράγμασιν. Κρίμα που διαλύθηκε μετά. Κρίμα που ολόκληρος, ελληνικός εφοπλισμός δεν μπόρεσε να κρατήσει στην έδρα του το πιο πρωτότυπο μουσείο του κόσμου. Κι ας σαπίζουν τόσα καράβια σ' όλο τον ΟΛΠ.

( Όπως π.χ ένα από τα ποστάλια της Ventouris Ferries που είναι αραγμένο έξω από τον Άγιο Διονύσιο. Ανήκε στον παλιό μου συμμαθητή από το 43ο Δημοτικό Πειραιώς, Γιώργο Βεντούρη. Γιό του καπετάν Κώστα. Έμεναν τότε στην οδό Δημητρακόπουλου και Αγίου Δημητρίου).

Αυτό πάντως ήταν ο Κουνέλλης. Ένας άνθρωπος που μπορούσε να κάνει τα πιο απίστευτα όνειρα και στο τέλος να τα υλοποιεί!