Κλάματα

(Της Δάφνης)

Δάκρυ-δάκρυ πέφτουνε της βροχής οι στάλες

Π. Γαβαλάς
Α. Κουλούρης

Τι ντροπή! Τόσον καιρό και δεν ήξερα η λέξη «κλάμα» με πόσα και ποια δάκρυα γράφεται. Κι έφτασε ένα μωρουδίστικο προσωπάκι πλημμυρισμένο, μαύρα χαράματα, από μια βροχή παραπόνων για να με πάρει απ' το χέρι και να μου συλλαβίσει, το ένα μετά το άλλο, όλα τα κλάματα αυτού του κόσμου. Μέχρι τότε υπερηφανευόμουν και θεωρούσα ένδειξη ευαισθησίας μοναχά το δικό μου δάκρυ. Τώρα έμαθα πως ισχύει εντελώς το αντίθετο. Τα προσωπικά μας δάκρυα παρηγορούν συνήθως έναν πληγωμένο εγωισμό και συχνά καταλήγουν σε καταβόθρες αυτισμού. Αυτό όμως που μόνο μετράει -και που ελάχιστα μας απασχολεί- είναι το δάκρυ των άλλων. Εφτασα πενήντα χρόνων για να (ξανα)γίνω μαθητής στον πόνο προσπαθώντας να τον αποφλοιώσω απ' οτιδήποτε ατομικιστικό. Να τον πολλαπλασιάσω με όρους οικουμένης. Επειδή ωστόσο τα δάκρυα των ανθρώπων ποτίζουν πρώτα τη φρυγμένη γη ή τα διψασμένα δάση και μετά οι βροχές του Θεού. Ανέκαθεν συνέβαινε έτσι.

Γιατί, αλήθεια, κλαίει ένα μωρό; Ετσι εκφράζεται, λέει η παιδοψυχολογία, μιλάει, επικοινωνεί, ζητάει ανταπόκριση και δηλώνει πως κάτι το ενοχλεί. Ή, απλώς, κλαίει για να πει «υπάρχω!». Ομως εγώ πια μαθαίνω πως ένα μωρό κλαίει για τα δάκρυα όλου του κόσμου. Αυτού που υπάρχει κι αυτού που υπήρξε. Και πως μόνο ένα βρέφος έχει ένα τέτοιο, τρομαχτικό δικαίωμα. Τα δάκρυά του καθίστανται έτσι πολυτιμότερα από τα αιφνίδια, καταγάλανα χαμόγελά του, καθώς χύνονται κρουνηδόν με ακατάσχετους λυγμούς σαν σπονδή στη ματαιότητα και την απώλεια και σαν χρησμός για το κακό που παραμονεύει. Και που μπορούμε, με λίγα περισσότερα δικά μας δάκρυα, να το ξορκίσουμε. Αν όχι για πάντα, τουλάχιστον προσωρινά. Τα δάκρυα ενός βρέφους συμβολίζουν επίσης την προκατακλυσμιαία διαφάνεια, είναι το υφάλμυρο κουκούτσι της αθωότητας, αποδίδουν πιστά τη γεύση νεογέννητης Αφροδίτης ή ακόμη την υφή σύννεφων που κολυμπάνε, αντιστρόφως της συνήθειάς τους, σε ωκεανούς.

Α, ο Γιάννης Βαρβέρης πόσο δίκιο έχει όταν γράφει πως «όλοι εσείς που ταξιδεύετε στα μάτια μου, προσέξτε μην βάλω τα κλάματα και σας πνίξω». Εκεί συμβαίνουν οι μεγάλοι κλυδωνισμοί και ξεσπούν οι θυελλώδεις καταιγίδες. Στα βλέμματα των ανθρώπων έχουν τις ρίζες τους και οι καταχθόνιοι σεισμοί και οι ανεπαίσθητοι φρικιασμοί μιας σοροκάδας...

Απ' τα βλέμματα, εξάλλου, κρέμονται οι επιθυμίες, σαν τους καρπούς απ' το δέντρο της Γνώσης ή σαν τα σταφύλια που ανεμίζει προκλητικά εμπρός στο ανυπόμονο χέρι του μικρού Ερωτα ο παίζων Σάτυρος του Χαλεπά.

Σε κομψές καμπύλες που ανοίγουν και κλείνουν στο χώρο καθώς τα σώματα σαλεύουν, εγκλωβίζεται η γοητεία του συγκεκριμένου γλυπτού (όπως και κάθε αληθινού γλυπτού άλλωστε).

Τι γενναιοδωρία, λοιπόν, αυτά τα δάκρυα εκ μέρους των βρεφών προς έναν τέτοιο κόσμο κι ένα πλήθος παρασυρμένο απ' τη λατρεία της ηλίθιας καθημερινότητας και την ανασφάλεια της μικροαστικής μικρομεσαίας ευτυχίας, το οποίο ξέχασε, από επαγγελματική διαστροφή, να δακρύζει. Πιστεύω πως αυτά τα κλάματα κρατούν την ισορροπία του πλανήτη και, έστω ανεπιγνώτως, ισοφαρίζουν το έλλειμμα ανθρωπιάς όλων μας. Αυτό το μωράκι που σπαράζει δίπλα μου, προχωρημένα μεσάνυχτα, κλαίει ενστικτωδώς για τα πάθη και τις πληγές του κόσμου, ενώ συγχρόνως επείγεται να ποτίσει μ' όλον τον ενθουσιώδη οίστρο των δακρύων του κάποιες άνυδρες ψυχές. Αύριο θα μεγαλώσει και το κλάμα του θα καταστεί περισσότερο υπολογιστικό. Ενας απαιτητικός εαυτός θ' αναρριχηθεί στα κλαδιά αυτού του μικρού θαύματος που με κοιτάζει τώρα μ' ένα σοβαρό βλέμμα παιδιογέροντος και που είναι έτοιμο είτε να φωτίσει γύρω με λαμπρό γέλιο ανατολής είτε να με γειώσει μ' αιφνίδιο μπουρίνι λυγμών. Κι έπειτα, αυτός, ο γλυκαντικός κυματισμός των παραπόνων που κοπάζουν σιγά σιγά! Είναι τότε ακριβώς που η ευτυχία μετριέται με δευτερόλεπτα. Τα δάκρυα στεγνώνουν, οι λυγμοί σταματούν, τα βλέφαρα βαραίνουν, η αναπνοή γίνεται κανονική, η Αριάδνη ήδη κοιμάται. Κι είναι η σειρά σου τώρα κοιτώντας την στο μυρωδάτο λίκνο να δακρύσεις όσο κι αν θέλεις να αυτοκυριαρχηθείς. Ούτως ή άλλως τα δάκρυα της ευτυχίας είναι η δύναμη της αδυναμίας σου.

ΥΓ. 1: Τι κρίμα που το φλερτ μου με τους εκάστοτε υπουργούς Πολιτισμού κρατάει τόσο λίγο. Είναι γιατί, παρά την έμφυτη ροπή μου προς ονειροπόληση, η πραγματικότητα εμφανίζεται πάντοτε αμείλικτη.

ΥΓ. 2: Οποιος ενδιαφέρεται ειλικρινά για τη σημερινή κατάντια του ΥΠΠΟ, πρέπει να ψάξει τις παρενέργειες του περίφημου υπουργοκεντρικού πολυνόμου Βενιζέλου, ο οποίος λειτουργεί ως η απόλυτη βούληση του ενός. Ο υπουργός, αποκλειστικά, στελεχώνει, βάσει του νόμου αυτού, επιτροπές, διορίζει διευθυντές, μοιράζει κονδύλια εν λευκώ, ετάζει νεφρούς, θύει και απολύει. Τα αποτελέσματα τα βλέπετε.

ΥΓ. 3: Απ' την άλλη, η Επιθυμία του επικεφαλής των φίλων της... Μουσικής παραμένει ο υπέρτατος Νόμος του ΥΠΠΟ. Το αν κυβερνάει το ΠΑΣΟΚ ή η Ν.Δ. έχει λίγη σημασία. Οι άνθρωποι του ΔΟΛίου Αρχοντος νέμονται, ακόμη, τα πάντα. Με τις υγείες μας.

ΥΓ. 4: Οφείλει όμως κανείς να παραδεχτεί πως ο νυν πρωθυπουργός και, ένιοι, υπουργοί του γράφουν τις καλύτερες εκθέσεις ιδεών. Στην εφαρμογή υστερούν...

Ο Μ. Στεφανίδης είναι πρόεδρος των φίλων της Μουσικής που βαριακούουν.

7 - 17/02/2008