Εξ όνυχος

Στιγμιότυπα πολιτιστικής παρακμής

Μνήμη Γιώργου Τσαγκάρη και Δημήτρη Δεληγιάννη.

Η συγχωρεμένη η μανούλα μου έλεγε πάντα όταν ήθελε να ασκήσει κριτική σε κάτι “εξ όνυχος”. Δηλαδή απ' το νύχι καταλαβαίνει κανείς την ποιότητα του λιονταριού. Σήμερα που εξέλειπαν οι λέοντες και μας έχουν μείνει μόνο τα τομάρια τους, η κατάσταση είναι πιο περίπλοκη. Αφήστε που έχουν στομώσει και τα νύχια. Όταν δεν είναι βαμμένα. Ιδού μερικά στιγμιότυπα παρακμής: Ο μουσικοσυνθέτης Δημήτρης Παπαδημητρίου, δημιουργός του σουξέ "Του πόθου τ' αγρίμι”, με το οποίο ή με άλλα “λαϊκοέντεχνα” παρόμοια χιλιάδες Έλληνες λικνίστηκαν -πήγα να γράψω τσικνίστηκαν- σε γήπεδα ή σε νυχτερινά κέντρα στα οποία τα τραπέζια χρησιμεύουν όχι για να τρως αλλά για να χορεύεις και όπου τη θέση των φωνών παίρνουν τα μικρόφωνα ή τα μεγάφωνα, ανέλαβε εκτός από διευθυντής του Γ' προγράμματος, του μόνου δηλαδή ελληνικού ραδιοφώνου που μεταδίδει προγραμματικά σοβαρή μουσική και διευθυντής ολόκληρης της κρατικής ραδιοφωνίας. Λυπάμαι αλλά ο συμπαθέστατος κ. Παπαδημητρίου δεν υπήρξε η πλέον κατάλληλη επιλογή για το Γ' πρόγραμμα, το οποίο το άφησε επί μια πενταετία να βαλτώσει και να μην συγκρίνεται ούτε κατ' ελάχιστον με το επίπεδο στο οποίο το είχε φέρει ο προκάτοχός του αείμνηστος Γιώργος Τσαγκάρης. Το Γ' πρόγραμμα βουλιάζει μέσα στη δημοσιοϋπαλληλική ακαδημία, την επανάληψη και το νεποτισμό. Για παράδειγμα, εκπομπές πήραν μόνο δημοσιογράφοι που κατά καιρούς έχουν “γλείψει” σε συνεντεύξεις τους τον συνθέτη. Με αποθέωση την εκπομπή καρικατούρα “ΜΑΝΟΣ - ΣΕΜΠΑΣΤΙΑΝ – ΦΛΟΫΝΤ” ή κάτι τέτοιο, με τη οποία γελάνε κάθε πρωί όλοι οι μουσικόφιλοι-παθιασμένοι-ακροατές του Γ'. Βέβαια, πίσω από τον Παπαδημητρίου υπάρχει και το Ίδρυμα Ωνάση το οποίο κατά καιρούς και χορήγησε δραστηριότητες του διευθυντή-αδελφού του προέδρου προς επίρρωσιν της οικογενειοκρατικής φιλαλληλίας που διέπει όλη τη χώρα. Από το κοινοβούλιο ως τα ερτζιανά και παραπέρα. Επιμένω όμως. Ο κ. Παπαδημητρίου ασχολήθηκε ελάχιστα με το Γ' πρόγραμμα, μετέβαινε στο γραφείο του αραιότατα και δεν ανανέωσε ούτε κατ' ελάχιστον έναν χώρο που είχε στοιχειώσει η παρουσία του Μάνου Χατζιδάκι. Εκτός αν ανανέωση νοείται η χιλιοστή επανάληψη της “Λιλιπούπολης”. Αφήστε που δεν πιάνω καλά το Τρίτο ούτε καν στη Νέα Σμύρνη. Η αναβάθμιση του κ. Παπαδημητρίου δείχνει σαφέστατα το πως αντιλαμβάνεται την αξιοκρατία το Πασόκ και πως την προωθεί στην πράξη. Οι άνθρωποι αυτοί, παρά τις δραματικές τους πόζες, ούτε έμαθαν ούτε κατάλαβαν τίποτε. Κυρίως γιατί δεν έπαθαν. Ακόμη. Ανακυκλώνουν τον ίδιο χυλό προσώπων που ξεβράζει δεκαετίες τώρα το σύστημα. Καμία υποψία, καμία φαντασία για την άλλη Ελλάδα που τους κοιτάει από τα παρασκήνια άλλοτε γελώντας σαρδόνια και άλλοτε κλαίγοντας από απελπισία...

Πήγα να δω την έκθεση “1900, Παρίσι” στην Εθνική Πινακοθήκη. Κι εκεί απόλαυσα ένα θέαμα υψηλού επιπέδου με θεατρικότατο στήσιμο και σωστή αναπαράσταση της Belle Epoque, στο πρώτο κτήριο του Ιδρύματος, ενώ λίγο πιο μέσα στα κυρίως εκθέματα βασίλευαν η εγκατάλειψη και η επαρχιωτίλα. Και το χειρότερο οι αίθουσες της μόνιμης έκθεσης ήταν κλειστές λόγω έλλειψης ... φυλάκων! Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των υπαλλήλων της , οι οποίοι συχνά προσφέρουν τις υπηρεσίες τους απλήρωτοι, η Πινακοθήκη βουλιάζει στην απαξίωση ή τη ρουτίνα και δεν την σώζουν οι σπάνιες αναλαμπές κάποιων εν πολλοίς δοτών εκθέσεων. Με θησαυρούς να σαπίζουν στα υπόγεια, με ωράρια απαράδεκτα - τη Κυριακή κλείνει στις... 2μμ - με στησίματα βαριεστημένα και διεκπεραιωτικά, χωρίς άλλες δραστηριότητες πλην των αυτοκρατορικών εμφανίσεων της διευθύντριας και του πανάσχετου προέδρου πρώην δικαστικού, η ΕΠΜΑΣ ζει τη χειρότερη περίοδο της ιστορίας της. Αποψιλωμένη από ταλαντούχους ιστορικούς τέχνης οι οποίοι βρήκαν αλλού το δρόμο τους, χωρίς εσωτερική δημοκρατία, χωρίς νέο αίμα η Πινακοθήκη είναι έρμαιο των αποφάσεων του κάθε -άσχετου- υπουργού πολιτισμού. Ο οποίος επιλέγει διευθυντή όχι με ανοιχτές διαδικασίες και μέσα από υποψηφιότητες αλλά με οδηγό τη κομματική βούλα ή τις δημόσιες σχέσεις. Το ίδιο συμβαίνει και στο άλλο αραχνιασμένο και μονοπρόσωπο μαγαζί, το ΕΜΣΤ (Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης). Και στα δυο αυτά μουσεία οι διευθύνσεις κρατούν δεκαετίες έχοντας λάβει ανανέωση θητείας χωρίς αντιπάλους από υπογραφές τόσο έγκυρες όσο εκείνες του κ. Λιάπη και του κ. Βουλγαράκη (ο οποίος πρόλαβε και τα έκανε όλα μετά την προφητική ρήση του διαδόχου του). Μια η λύση. Αλλαγή με νόμο του καθεστώτος που διέπει τα δυο ιδρύματα. Επιλογή διευθυντών αλλά και του ΔΣ με ανοιχτές διαδικασίες, εσωτερικός κανονισμός για την ανέλιξη των επιμελητών που θα προσλαμβάνονται από το ΑΣΕΠ. Αξιοποίηση όλου του διοικητικού ή τεχνικού προσωπικού κι όχι μόνο των ημετέρων. Σύνδεση της Εθνικής Πινακοθήκης με τις λοιπές δημοτικές πινακοθήκες Ελλάδας και Κύπρου. Αξιοποίηση της σύγχρονης ελληνικής τέχνης! Τώρα! Γιατί δεν επιτρέπεται τα έργα τέχνης που είναι αφορμή για προβληματισμό και παιδεία να σαπίζουν σε αποθήκες και υπόγεια εργαστήρια. Επειδή δεν έχει κανείς το δικαίωμα να αποκόβει τους δημιουργούς από τους φυσικούς αποδέκτες τους που είναι το ευρύτερο κοινό. Κανένα κόμμα, κανείς πολιτικός, καμία πολιτική, ουδείς ανεύθυνο-υπέυθυνος υπάλληλος.

ΥΓ1. Ομοίως κλειστές αίθουσες συναντά ο επισκέπτης στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το ίδρυμα εκείνο που διαθέτει τους περισσότερους θησαυρούς αρχαιοελληνικής τέχνης στο κόσμο. Τι ντροπή! Τα ΜΜΕ βέβαια καταλαμβάνονται από ιεράν οργήν, και δικαίως, όταν συμβασιούχοι κλείνουν την Ακρόπολη. Όταν το ίσιο το κράτος κλείνει τα μουσεία του, τη βαριά του δηλαδή βιομηχανία στο χώρο του πολιτισμού, μη καταβάλλοντας τους γλίσχρους μισθούς των φυλάκων, τότε τσιμουδιά! Τότε η Μεγκα-λη σιωπή των αμνών αλλά και των αμνοεριφίων.

ΥΓ2. Συγχαρητήρια στις κυρίες Λορέτα Γαΐτη, Μαριλένα Κασιμάτη και Μαρία Κατσανάκη για την πολύ ωραία παρουσίαση της έκθεσης “Παρίσι, 1900”.

ΥΓ3. Κάθε πρωί στο ραδιόφωνο του Σκάι έγκριτοι δημοσιογράφοι και ο διευθυντής του σταθμού καταναλώνουν ανερυθρίαστα το προϊόν το οποίο χορηγεί την εκπομπή τους. Επιπλέον της διαφημιστικής ζώνης. Διερωτώμαι, αν το χρόνου τις εκπομπές τους εταιρία προφυλακτικών, τι θα κάνουν; Θα κατακεραυνώνουν τον Πάγκαλο και συγχρόνως θα ... φοράνε το χορηγό τους; Θα μου πείτε πως ο καλός δημοσιογράφος είναι πρώτα απ' όλα καλός επαγγελματίας. Κι για αυτό βασικός συντελεστής της σοβούσας κρίσης.