Ήταν μια φορά ένα Κράτος

Ευχάριστη έκπληξη με περίμενε στο Μουσείο Γερμανικής Ιστορίας του Βερολίνου. Στην έκθεση "Πόθος Ελευθερίας - Τέχνη στην Ευρώπη από το 1945" που οργάνωσε το Συμβούλιο της Ευρώπης συμμετέχουν, ανάμεσα σε 113 καλλιτέχνες, ο Νίκος Εγγονόπουλος με τον πίνακά του "Εμφύλιος Πόλεμος" του 1948  και ο Γιάννης Κουνέλλης "Liberta o Morte, W Marat W Robespierre" του 1969. Στο υποβλητικό κτήριο του Ι. Μ. Πέι που συμπληρώνει το αρχικό νεοκλασικό του 19ου αιώνα, η Ευρώπη ψηλαφεί την πρόσφατη πολιτική και καλλιτεχνική της ιστορία, προσφέροντας ερμηνείες και προοπτικές τις οποίες φοβάμαι πως οι σημερινοί ηγέτες της είναι ανίκανοι να αντιληφθούν. Το φίδι του φασισμού με άλλοθι τους ξένους σηκώνει πάλι κεφάλι. Στην Ήπειρο της Tolérance (Ανεκτικότητας) και του Κοσμοπολιτισμού. Πικρό συμπέρασμα: Όποιος δεν αισθάνεται το δέος της ιστορίας, κινδυνεύει να ζήσει και στο μέλλον εκείνους τους εφιάλτες που στοίχειωσαν το παρελθόν του.

Κράτος: η υλική συμπύκνωση ενός συσχετισμού δυνάμεων.

Ν. Πουλαντζάς

Αφού μεθοδικά επί τρία χρόνια έσπειραν πανικό και σύγχυση μέσα από τρομοκρατικά δελτία ειδήσεων όπως “στη 16 Νοεμβρίου τελειώνουμε”, “τον Ιούνιο τελειώνουμε”, “τον Φεβρουάριο πτωχεύουμε...” Κάθε φορά τελειώνουμε πάντως “όλο και καλύτερα” για να παραφράσουμε το Μπέκετ. Ή, μήπως τον Φρόιντ; Κι αφού δίχασαν τον κόσμο στρέφοντας σε κανονικό πόλεμο τους “ιδιωτικούς” εναντίον των “δημοσίων” και τη μια κοινωνική ομάδα εναντίον της άλλης, υπερθεματίζοντας το μονόδρομο των Μνημονίων, τώρα διαπιστώνουν οι πάντες αθώα (;) ότι: α) ο ουρανός δεν θα πέσει στο κεφάλι μας, β) η Γερμανία μας μεταχειρίζεται ωμά σαν προεκλογικό πιόνι, γ) αυτό που έλεγε ανέκαθεν ο ΣΥΡΙΖΑ ό, τι δηλαδή τα μνημόνια με την καταστροφική ύφεση που δημιούργησαν, δεν βγαίνουν. Δηλαδή η αποθέωση της κωλοτούμπας από την τρικομματική α-κυβερνησία και τα ΜΜΕ που την λιβανίζουν. Καλημέρα κ. Ψυχάρη! Πως πάει η οικογένεια; Τα παιδιά; Πότε με το καλό η υπουργοποίηση; Και έσχατο συμπέρασμα: Η Ελλάδα τα εφαρμόζει με τον πιο αμείλικτο, οριζόντιο και πανικόβλητο τρόπο αλλά δεν διαπραγματεύεται! Με νοοτροπία πειθήνιου μαθητή περιμένει την ευαρέσκεια των πατρόνων της, την καλοσύνη των ξένων.

Το πολιτικό μας σύστημα, αναξιόπιστο, διεφθαρμένο ως το μεδούλι, μυωπικό, χωρίς όραμα ή σχέδιο ανάδρασης, παίζει το τελευταίο του χαρτί ελπίζοντας πως το εξίσου κατώτερο των ιστορικών περιστάσεων ευρωπαϊκό σύστημα θα το διασώσει. Θα διασώσει δηλαδή μιαν περιδεή ξενόδουλη, άκρως εγωπαθή, ψευδοαστική τάξη. Και την λέω ψευδο- επειδή κυρίως είναι άπατρις, ημιμαθής και φιλοτομαρική. Οι αληθινοί αστοί ήσαν πάνω απ' όλα εγγράμματοι, κοσμοπολίτες και αλτρουιστές. Πρόκειται για την τάξη και το κρατικό μόρφωμα που εκχυδάισαν την εργατική τάξη και το προλεταριάτο, υπαλληλοποιώντας τους άνευ όρων. Αποστερώντας τους το δικαίωμα για δημιουργία, αυτενέργεια, συμμετοχή, έκφραση. Ταΐζοντας κομματικούς αργόμισθους, ιδεολόγους της ήσσονος προσπάθειας και συνδικαλιστές προγάστορες που πηγαίνουν στη θεσμικά καθημερινή διαδήλωση με τον φραπέ στο ένα χέρι και το κομπολόι στο άλλο. Δεν υπάρχει τίποτε πιο γελοίο από τον επαγγελματία αριστερό.

Γι αυτό σήμερα είναι μεγάλη η ευθύνη του ΣΥΡΙΖΑ. Επειδή, έστω και αρχαϊκά ή με αμετροέπειες διετύπωσε μιαν άλλη πολιτική η οποία ιστορικά δικαιώνεται. Και μάλιστα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Εκτός κι αν νομίζουμε ότι η Ευρώπη είναι μόνο ο κ. Σόιμπλε. Γι αυτό κι οφείλει να επαναδιαπαιδαγωγήσει άμεσα έναν κόσμο που εθίστηκε στην ευκολία και το λαϊκιστικό σύνθημα, επανεφευρίσκοντας έναν σύγχρονο αριστερό εαυτό. Οφείλει να επαναφέρει την αξιοκρατία, να επιβραβεύσει την επίνοια και το ταλέντο, να πλαισιωθεί από τους άριστους κι όχι από τους ιδεοληπτικούς μιας Αριστεράς που ταυτίζεται μάλλον με τη συντήρηση κι όχι την ανατροπή. Η ιδιότητα του αριστερού δεν παραχωρείται εφάπαξ σαν παράσημο αλλά είναι έννοια που επιβεβαιώνεται καθημερινά. Με θεωρία και με πράξη... Όσο για το κράτος, έτσι όπως το κατάντησαν “σοβιετικό” ως προς την λειτουργία, “πεφωτισμένα δεσποτικό” ως προς τη νοοτροπία, τους το χαρίζουμε. Κι έχουμε τον Πουλαντζά για να πει τι θα κάνουμε αύριο: “Επειδή το κράτος είναι η συνθήκη ενός συσχετισμού δυνάμεων που συνακόλουθα καθίσταται συσχετισμός ανάμεσα σε τάξεις και ομάδες. Η επιρροή της ταξικής πάλης εντέλει γίνεται καθοριστική για τι κράτος (sic).” Καταλάβατε; Επειδή πέρασε ο καιρός που θεωρούσαμε αθώους όσους δήλωναν άγνοια.

Υ.Γ. 1 Και βέβαια η παραγωγική διαδικασία διαμορφώνεται και από την ιδεολογία και από την πολιτική, όπως έδειξαν οι Αλτουσέρ – Πουλαντζάς.

Υ.Γ. 2 Μήπως λοιπόν η έκφραση “σοσιαλιστικό κράτος” είναι οξύμωρη;

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα "6 μέρες" του Σαββάτου 1/12/2012