Για τη Σοά

Ιερουσαλήμ, Σοά και Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο 

Εάν επιλάθωμαι σου Ιερουσαλήμ, επιλησθείη η δεξιά μου, κολληθείη η γλώσσα μου τω λάρυγγι μου ... Εάν επιλάθωμαι σου. 

                                              (Ψαλμός 136) 

1. Εδώ η ιστορία περιμένει σε κάθε γωνιά τα αθώα πλήθη των τουριστών για να ψιθυρίσει το τρομερό της μάθημα...αν και σε ώτα μη ακουόντων. Η Ιερουσαλήμ είναι χτισμένη σε ύψος 750 μ. και περιστοιχίζεται από λόφους που έχουν πρασινίσει χάρη στην επιμονή και το μεράκι των Ισραηλινών. Η πρόσβαση της γινόταν και γίνεται από το λιμάνι της Γιάφας, κάπου εξήντα χιλιόμετρα, νοτιοδυτικά. Εξ άλλου και σήμερα η κεντρική είσοδος για την παλιά πόλη και το ιερό όρος Σιόν, έδρα των τριών μονοθεϊστικών θρησκειών, λέγεται Πύλη της Γιάφας. Αντίστοιχα υπάρχει στην Γιάφα, την αρχαία Ιόππη δηλαδή, η ανάλογη πύλη της Ιερουσαλήμ.

Από το ύψος της παλιάς πόλης χάσκει κάτω ο λαβύρινθος της συνοικίας των Παλαιστινίων. Διαιρεμένη πόλη, πόλη των δακρύων που την στοιχειώνει παλιά κατάρα.

Στη συνέχεια με γοητεύει ο δαιδαλώδης ναός της Αναστάσεως στην ελληνική συνοικία της παλαιάς Ιερουσαλήμ με το κουβούκλιο του Παναγίου Τάφου κάτω από τον επιβλητικό του τρούλο. Είναι η ώρα που αναπέμπεται εσπερινός από ορθόδοξους ιερείς στο κεντρικό κλείτος του ναού. Ένα γύρω ποικίλα προσκυνήματα διαφορετικών δογμάτων σε κρύπτες, υπόγεια, μυστικά δωμάτια κλπ. Λαβύρινθος! Με τους Λατίνους, τους Αρμένιους, τους Κόπτες, τους Μαρωνίτες κλπ. να διαγκωνίζονται προς τους Ελληνορθόδοξους οι οποίοι πάντως κατέχουν τα πρωτεία βάσει σουλτανικών φιρμανίων. Εδώ, βλέπετε, βρίσκονται όλα τα ιερά προσκυνήματα του Χριστιανισμού: Εδώ και ο λόφος του Γολγοθά, εδώ και ο Λίθος ον αποκεκύλησαν, εδώ και το κρανίο του Αδάμ ( εξ ου και κρανίου τόπος με τους ...Ουκρανούς και τις Ουκρανές πιο φανατικούς απ' όλους τους άλλους), εδώ και ο στύλος της Φραγγέλωσης. Λαβύρινθος, επαναλαμβάνω, συμβόλων και αρχιτεκτονικών προσθηκών που καλύπτουν την ζωή του κτίσματος αυτού που μετράει 17 αιώνες!

Ο ναός πρωτοχτίστηκε ως βασιλική από τον Μέγα Κωνσταντίνο ενώ η Αγία Ελένη, πρώτη ανασκαφέας της ιστορίας, εντόπισε τον Σταυρό και τα όργανα του μαρτυρίου του Χριστού. Αργότερα ιουστινιάνειο κτίσμα αντικατέστησε την πρώτη εκείνη κατασκευή για να φτάσουμε στον 12ο αιώνα και τον σημερινό ναό ρωμανικού περισσότερο ύφους μετά από την παρέμβαση των σταυροφόρων και των Ναϊτών ιπποτών. Όλη η Ιερουσαλήμ εξάλλου θυμίζει έντονα την μεσαιωνική Ρόδο των Μαγίστρων ή την Λευκωσία των Λουζινιάν. 

2. Το όρος του Ναού. Το ιερότερο σημείο της πόλης όπου συνωθούνται διαγκωνιζόμενες οι τρεις μονοθεϊστικές θρησκείες και τα σύμβολα τους: Το σημείο που ο Αβραάμ θα θυσίαζε τον Ισαάκ, ο βράχος με το ίχνος του Προφήτη πριν αναληφθεί στον νυχτερινό ουρανό, τα θεμέλια του Ναού που γκρεμίστηκε εκ θεμελίων δύο φορές, ο Τάφος του Χριστού, ο κήπος των Ελαιών κλπ. Εδώ ο κυρίαρχος Μύθος δένεται αξεχώριστα με την αναμφισβήτητη ιστορία και η πολιτική σκοπιμότητα με τα πολιτικοθρησκευτικά πιστεύω. Οι ιδεολογίες με τα ιδεολογήματα.

 Στο βάθος αριστερά ο Δυτικός Τοίχος με τα απομεινάρια του ναού του Σολομώντα. Επάνω το οκταγωνικό τέμενος του Βράχου, ή τέμενος του Ομάρ, ή Αλ Σάκσα. Με τον χρυσό του τρούλο να λάμπει στον γεναριάτικο ήλιο. Χτίστηκε γύρω στο 691 και φέρει στο εσωτερικό του εικονιστικά ψηφιδωτά βυζαντινής τεχνοτροπίας. Τα μπλε, πράσινα πλακίδια, τα τσινιά, τα τοποθέτησε ο Σουλεϊμάν ο μεγαλοπρεπής όντας καλίφης. Η τελευταία συντήρηση - επένδυση με φύλλα χρυσού έγινε πρόσφατα από τον Χουσεΐν της Ιορδανίας. Στην άκρη δεξιά το λίγο μεταγενέστερο (710) τέμενος Αλ Ακσά, σαφώς μεγαλύτερο και αρχιτεκτονικά δραματικότερο. Χρίσμα κι αυτό των Ουμεϊάδων καλιφών της Δαμασκού. (Η οποία a propos είναι πολύ κοντά). Στις άλλες φωτογραφίες (3, 4) το Χάραμ ες Σαρίφ, τι Όρος του Ναού, Σιόν. Στο τείχος των δακρύων, το δυτικό Τείχος, ορθόδοξοι Εβραίοι προσεύχονται κρατώντας την Τορά και αναμένοντας την έλευση του Μεσσία που θα ξαναχτίσει τον Ναό για τρίτη φορά. Θα είναι τότε, πάνω κάτω που θα ξανανοίξει η μυστική θύρα της Αγιασοφιάς και θα εμφανιστεί ο μαρμαρωμένος βασιλιάς, ο 13ος Ιμάμης κλπ.

4. Ο ήλιος εβασίλευσεν, ευπρέπειαν ενεδύσατο...Η πρόσοψη του νυν ξενοδοχείου Βερσαβεέ. Έτος κατασκευής 1884. Υπό το καταλυτικό, το ιλαρό φως του δύοντος ηλίου. Δίπλα στην Πύλη Γιάφας και την είσοδο της ελληνικής συνοικίας της Ιερουσαλήμ. Νικοδήμου Α! πατριαρχεύοντος και αρχιμανδρίτου Ευθυμίου, παρασκευοφύλακος του Παναγίου Τάφου. 

Ερώτηση: Είναι καλύτερα να πιστεύουμε σε κάτι, έστω σ'ένα ωραίο παραμύθι, ή σε τίποτα;

ΥΓ. Πρόταση μνημείου για τη Σοά. Κήπος γλυπτικής, Μουσείο Τελ Αβίβ. Shalechet, του Menash Kadishman (1932-2015). Ο ίδιος έβαλε τα συγκλονιστικά, σιδερένια πρόσωπα στο Εβραϊκό Μουσείο του Βερολίνου του Daniel Libeskind.