ΖΑΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ*

Τα κόμματα, και κυρίως εκείνα της Αριστεράς, αγωνιούν να παραχώσουν στα προγράμματά τους ιδέες και σχέδια σχετικά με τον πολιτισμό. Μια έννοια πολύπαθη, απλωμένη βάναυσα σε κάθε χώρο του επιστητού και γιαυτό βολικά απροσδιόριστη. Οι πολιτικοί επίσης σεμνύνονται να δηλώνουν –εκτός όλων των άλλων- υποστηρικτές και του πολιτισμού. Ενώ οι ψηφοφόροι τους αν και θεωρούν εαυτούς εξαιρετικά ευαίσθητους περί τα «πολιτιστικά» -ιδιαίτερα μάλιστα αυτά που γίνονται το καλοκαίρι στο χωριό τους-, εντούτοις επιλέγουν σχεδόν πάντα εκείνους τους εθνοπατέρες που αναγνωρίζουν τον πολιτισμό στην γκρι αρζάν γραβάτα τους. Και που τον συγχέουν, τέλος, ευφυώς με την Eurovision. Ή που ταυτίζουν τη τέχνη με την έκθεση μιας γνωστής τους, ο σύζυγος της οποίας συμπτωματικά είναι χρηματοδότης του κόμματος.

Έτσι βλέπουμε να παρελαύνουν από το φερώνυμο υπουργείο ποικίλοι διάττοντες αστέρες (του πολιτισμού) που πρωτομπαίνουν σε μουσεία, πινακοθήκες ή όπερες, άμα τη ανάληψει του χαρτοφυλακίου τους να τις λησμονούν μόλις μετακινηθούν σε άλλο πιο «παραγωγικό» πόστο. Από όλη αυτή τη δυσάρεστη εμπειρία θα τους μένουν πάντως κάποιες φωτογραφίες με τον ποιητή δείνα και τον γάμα ζωγράφο (Κυριολεκτικώς). Τις οποίες βεβαίως θα χρησιμοποιήσουν στο επόμενο διαφημιστικό τους φυλλάδιο. Λίγο περισσότερο λούστρο στο ήδη υπάρχον ποτέ δεν βλάπτει τους επαγγελματίες ευαίσθητους (Να δεις που κάποιος ποιητής το είπε αυτό αλλά δεν θυμάμαι ποιος).

Ναι, αλλά τι είναι πραγματικά πολιτισμός; Έγραψα ένα ολόκληρο βιβλίο ονομάζοντας το «Ο πολιτισμός στην εποχή της μελαγχολίας» αλλά πάλι δεν είμαι σε θέση να δώσω μια ευσύνοπτη περιγραφή του. Καλύτερα. Ο πολιτισμός έχει να κάνει με την καθημερινότητά μας κι όχι με ορισμούς. Με τους τρόπους που υιοθετεί ο καθένας χωριστά αλλά και όλοι μας σαν σύνολο –κοινωνικές ομάδες, τάξεις, λαοί για να ζήσουμε τη μία και πολύτιμη ζωή μας με φόβο ιστορίας και με στοιχειώδη αξιοπρέπεια. Ενσταλάζοντάς της λίγη περισσότερη ομορφιά απ’ αυτήν που χάνεται σπάταλα γύρω μας. Ή εκείνη που φωλιάζει μέσα μας κι εμείς το αγνοούμε.

Συχνά ο πολιτισμός συμποσούται τόσο σ’ ένα απλό χαμόγελο όσο και σ’ ένα ιδιοφυές μουσικό έργο. Αφορά τόσο σε ομαδικές συμπεριφορές όσο και σε ατομικές στάσεις. Θάλεγα πως είναι αυτό που μας υποκινεί όταν εμείς κάνουμε κάτι άλλο. Ο Ιάν Μακ Γιούαν στο μυθιστόρημα του «Σάββατο» γράφει πως νευροψυχολόγοι μπορούν να διακρίνουν το ειλικρινές από το ψεύτικο χαμόγελο γιατί στο τελευταίο δεν ενεργοποιούνται μερικοί μιμητικοί μύες γύρω από το στόμα. Οι οποίοι χρειάζονται ειλικρινές συναισθήματα για να λειτουργήσουν! (Ευτυχώς που οι πολιτικοί μας δεν διαβάζουν Μακ Γιούαν αλλά όλους τους υπόλοιπους συγγραφείς.)

Και η Αριστερά όμως πλειοδοτεί στον πολιτισμό μπερδεύοντας τον συχνά με τον παραδοσιακά αμήχανο συντηρητισμό της. Η αλήθεια βέβαια είναι πως οι άνθρωποι του πολιτισμού στρέφονται, σχεδόν ενστικτωδώς προς την Αριστερά, κι όχι το αντίθετο. Βλέπετε, όταν ονειρεύεσαι έναν κόσμο διαφορετικό από την υφιστάμενη πραγματικότητα, που να διαποτίζεται ολοκληρωτικά από την αυτοκρατορία της μουσικής, τότε το όραμα μιας καθολικής ανατροπής και ο πόθος της ρήξης με ό, τι σάπιο, είναι φυσικό να σε μαγνητίζουν. Η Αριστερά, στην ιδανική εκδοχή της, υπόσχεται αυτή την ουτοπία. Όπως εξάλλου και η τέχνη. Οι χίμαιρες βέβαια τρέφονται από την αύρα των ονείρων, η Ιστορία όμως χορταίνει αποκλειστικά από σάρκες ανθρώπων. Ανέκαθεν…

Ταχυδρομείο:

· Οι γιατροί απαγόρευσαν στον κ. Γ. Α. Π. κάθε είδους αθλητική δραστηριότητα. Ακόμη και το τάβλι. Φοβούνται μήπως καταπιεί τα ζάρια.

· Τι τα θέλετε, είμαστε λαός επιλήσμων. Γιατί ξεχάσατε βρε τον Σαμπρέλ;

· Ελπίζω οι υπεύθυνοι να μην φορτώσουν αναβολικά και τη κακομοίρα Καλομοίρα. Αυτή τη φορά ας μην πρωτεύσουμε.

*από την καινούργια μου συνεργασία με τον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής.