Περί ψεύδους

Η τέχνη όπως και ο έρωτας, είναι εκείνο το ψέμα που υπερασπίζεται την αλήθεια όχι γενικά και αόριστα, όχι τη μεταφυσική αλήθεια αλλά την απλή αλήθεια του καθενός, μια αλήθεια χωρίς μεταφυσικό πρόσημο. Εκείνο δηλαδή το ελάχιστο ψήγμα αυθεντικότητας που κρύβει ο καθένας βαθιά στη ρίζα του είναι του. Πρόκειται πάλι για ένα ψέμα, αλλά τι ψέμα!

Καμιά εικόνα δεν είναι αθώα, κάθε εικόνα προϋποθέτει και το τίμημά της. Η ζωγραφική, απ’ την άλλη υπήρξε η πρώτη, η αρχετυπική, η απαράμιλλη μορφή της γραφής. Τότε που απέναντι στον φυσικό κόσμο, παραστάθηκε μια λεπτομέρειά του ως ομοίωμα ή ως σύμβολο (Η αριστοτελική θεωρία της μίμησης και το simulacre του Baudrillard).

 Lucian Freud, Evening at the studio,1993, 200 x 168,9 εκ.

Έτσι, η ζωγραφική, η μήτρα της κάθε οπτικής αφήγησης και ο αναπαριστώμενος λόγος, δηλαδή το κείμενο που διαμεσολαβεί απαλλοτριώνοντας την πραγματικότητα, από την πρώτη στιγμή του ανθρώπινου πολιτισμού συνυπήρξαν και αλληλοπεριχωρήθηκαν. Εξ ου και το «δράμα» που συνοδεύει σταθερά στοιχειώνοντας αυτές τις δύο εκφράσεις έκτοτε. Έστω κι αν σήμερα η εικόνα κυριαρχώντας μέσω θεσμών – δεσμών και περιρρέουσας ηλιθιότητας, εμφανίζεται συχνά γυμνή απ’ το νόημα της. Ίσως γι αυτό ακριβώς, στην Εποχή της δεσποτείας της εικόνας και της αναστολής του λόγου, οφείλει η τέχνη να μεταγγίζει υποστάσεις τόσο στον λόγο όσο και στη εικόνα. Εξορκίζοντας το μεταφυσικό κακό που ενδημεί, με την αλήθεια του εγγενούς της ψεύδους.