Paul Celan Η ποίηση μετά το ολοκαύτωμα

Τη Δευτέρα 18 Φεβρουαρίου 2013 στις 8:00 μ.μ.

στο σπίτι του ποιητή Τάκη Σινόπουλου

επί της οδού Τάκη Σινόπουλου 22, στον Περισσό

ο Συμεών Σταμπουλού παρουσιάζει τον ποιητή Paul Celan.

Η ηθοποιός κυρία Σμαράγδα Σμυρναίου

θα διαβάσει ποιήματά του.

Η έκτη παρουσίαση στη σειρά των εκδηλώσεων

10 Ποιητές του 20^ου αιώνα.

Paul Celan

Ὁ Paul Celan (Πάουλ Τσέλαν), γεννήθηκε τὸ 1920 στὸ Czernowitz (Τσέρνοβιτς) τῆς Bukowina στὴ Ρουμανία ἀπὸ γερμανόφωνους ἑβραίους γονεῖς. Ἡ ζωή του σημαδεύτηκε ἀπὸ τὰ δεινὰ ποὺ ἔφερε ὁ πόλεμος: ἀπώλεια τῶν γονέων σὲ στρατόπεδα συγκέντρωσης, διακοπὴ τῶν σπουδῶν, ἐκπατρισμός. Ἔζησε δύο χρόνια (1945-1947) στὸ ζεστὸ περιβάλλον φίλων καὶ λογίων στὸ Βουκουρέστι. Ὁ ἄνεμος τῆς δημιουργίας τὸν ὁδήγησε στὴ Βιέννη καὶ ἀπὸ ἐκεῖ στὸ Παρίσι (1948), ὅπου ἔζησε, μὲ σύντομες διακοπές, μέχρι τὸ τέλος τῆς ζωῆς του. Αὐτὸς εἶναι ὁ γεωγραφικὸς Μεσημβρινός του. Ὁ ἄλλος, τῆς ποιητικῆς δημιουργίας στὴ «γλώσσα τῶν δολοφόνων» καὶ γλώσσα τῆς μητέρας του, θὰ ὁρισθεῖ ἀπὸ τὴν ἀγωνία μετατροπῆς τοῦ προσωπικοῦ, ἑβραϊκοῦ ἀνεπούλωτου τραύματος, ποὺ εἶναι τραῦμα οἰκουμενικό, σὲ γλώσσα ἐμπλουτισμένη ἀπὸ τὴν «ἀπουσία τοῦ μάρτυρα». Εἶναι τὸ ἀδιάψευστο ἴχνος, τὸ ἀμύγδαλο τοῦ κόσμου, τὸ πετρωμένο μάτι τοῦ νεκροῦ μὲ τοὺς ἐγχάρακτους τίτλους: «Mohn und Gedächtnis» («Ἀφιόνι καὶ μνήμη», 1952), μὲ δεσπόζουσα ἀνάμεσα στὴ λήθη καὶ τὴ μνήμη τὴν «Φούγκα θανάτου» («Todesfuge»)˙ «Von Schwelle zu Schwelle» («Ἀπὸ κατώφλι σὲ κατώφλι (1955)», ἀλληγορία τοῦ περιπλανώμενου Ἑβραίου˙ «Sprachgitter» («Γλωσσικὸ πλέγμα», 1959), ἡ δοκιμασία τῆς γλώσσας καὶ τοῦ ποιήματος μέσα ἀπὸ τὰ στενά, τὴ χαραμάδα, τὸ κυκλώνιο˙»Die Niemandsrose» («Τοῦ Κανενὸς τὸ ρόδο», 1963), τὸ σύνθημα schibboleth ποὺ πρέπει νὰ τὸ προφέρεις σωστά, μὲ τὸ στόμα τῆς καρδιᾶς, νὰ τὸ σβήσεις γιὰ νὰ τὸ διασώσεις, ὅπως τὸ ὄνομα τοῦ Κανενός˙ «Atemwende» («Τροπὴ ἀνάσας», 1967), ὁ δρόμος τῆς ἀνάσας γιὰ τὴν ποίηση καὶ ἡ συνάντηση μὲ τὸν «Μεσημβρινό» (1960)˙ «Fadensonnen» («Ἥλιοι μίτοι», 1968), ἡ μετάφραση καὶ μετατόπιση τῆς φωτεινῆς λέξης στὶς ἀρτηρίες τῆς καρδιᾶς καὶ τοῦ ποιήματος˙ «Eingedunkelt» («Βυθισμένα στὴ νύχτα»), ἡ μαρτυρία γιὰ τὰ «κλειδιὰ» ποὺ ὑποσχέθηκε ὁ Ἰησοῦς στὸν Πέτρο, ἀπέναντι στὸ Ὁλοκαύτωμα χωρὶς ἐπιζήσαντες νὰ μαρτυρήσουν γι’ αὐτό. Τρεῖς ἀκόμη ποιητικοὶ κύκλοι θὰ ἐκδοθοῦν μετὰ τὴν ἐθελούσια ἐκδημία τοῦ ποιητῆ (19/20 Ἀπριλίου 1970).

Ποίηση τῆς σταδιακῆς καθόδευσης πρὸς τὴ σιωπή, ἀκύρωση τοῦ βιωματικοῦ στοιχείου ὑπὲρ τοῦ οἰκουμενικοῦ θριάμβου τῆς γλώσσας. Νήματα ἥλιου ἐξακτινωμένα ἀπὸ τὸν πύργο τοῦ Friedrich Hölderlin.