Tom's art

Να παράγουμε τέχνη ή να ζήσουμε καλλιτεχνικά;

Το ερώτημα έθεσε ο Νίκος Εγγονόπουλος στο «Γλωσσάριον των ανθέων» ως εξής:

Την ποίησιν ή την δόξαν; / Την ποίηση / Το βαλάντιο ή την ζωή; / Τη ζωή

Την τέχνην ή τον θάνατο; / Την τέχνη.

Στην Πλάκα, σ' ένα κατεδαφισμένο νεοκλασικό στη γωνία των οδών Υπερείδου και Μονή Αστερίου εδώ και χρόνια έχει εγκατασταθεί ο Tom, ένας ιρλανδός μετανάστης, ο οποίος κάνει κάτι εξαιρετικά σπάνιο: ζει καλλιτεχνικά.

Χωρίς ναρκισσισμό ή προσωπικές φιλοδοξίες, πράγμα που σφραγίζει τη συμπεριφορά των επαγγελματιών της τέχνης, στήνει και ξεστήνει σχεδόν καθημερινά το δικό του υπαίθριο μουσείο στον ακάλυπτο χώρο του ερειπιώνα όπου διαβιώνει. Το «σκηνικό» απαρτίζεται από ετερόκλητα αντικείμενα, από τα «άχρηστα» των σκουπιδιών, τα οποία όμως μεταμορφώνει δημιουργικά ο φιλοξενούμενός μας ρακοσυλλέκτης. Κατ' ουσίαν ενεργεί ανάλογα με τον Mike Kelley στην έκθεση του Van Abbe (εργοστάσιο της ΑΣΚΤ), μόνο που εδώ δεν μεσολαβεί ούτε η ιστορία τη τέχνης ούτε η επιθυμία να μνημειωθεί η πράξη. Ο Tom ζει τη ζωή του στην «Republique of Plaka», εκθέτοντας κομμάτια αυτής της ζωής στους περαστικούς που χαζεύουν, που συγκινούνται, που ζηλεύουν.

Arte Povera, Fluxus, Enviromental Art, Neo Pop, Minimal Art; Τίποτε απ' όλα αυτά! Απλώς Tom's Art, δηλαδή η τέχνη κάποιου που προσπάθησε χωρίς φανφάρες, υστερίες ή παιχνίδια marketing να ζήσει την καθημερινότητά του ποιητικά. Ο λόγος πάλι σ' έναν ποιητή (εν προκειμένω στο Νίκο Φωκά):

Είναι μια περίτεχνη σιδεριά παλιού μπαλκονιού / Από κατεδαφισμένη οικοδομή. / Την ξέχασαν κάποιοι στη μέση του δρόμου./ Κι ευθύς μόλις την άφησαν συνέβηκε το απροσδόκητο, / Χωρίστηκε ο κόσμος σε δύο μέρη.

Απ' το δικό μας μέρος του κόσμου / Είναι τ' αυτοκίνητα, ο καρκίνος, ο μόχθος της ζωής / η προδοσία, ο θάνατος -η μοίρα μας· / Δραστηριότητα χωρίς δικαίωση, χωρίς θεατές / Ή χωρίς συνείδηση ότι υπάρχουν. Απ' τ' άλλο πάλι μέρος της σιδεριάς / Ξανά τ' αυτοκίνητα, ο καρκίνος / Ο μόχθος της ζωής, η προδοσία, ο θάνατος· / Ομως αισθητικοποιημένα, εικονικά, / Σαν με μια δικαίωση, σαν να βλέπουμε θέατρο.

Τόση μαγεία μα και τόση σημασία / Μπορεί να υπάρχει σ' ένα χώρισμα, ώστε / Για να γίνει εικονική η πραγματικότητα / Ή πραγματική η εικονικότητα -κατά τη διάθεση-Απλώς μετακινούμε τη σιδεριά.

7 - 17/03/2002