Εντυπωσιασμός ή συγκίνηση;

Ο Χρήστος Παλλαντζάς, εδώ και χρόνια ειδικός των χαμηλών οριζόντων και του ευρυγώνιου βλέμματος, εκθέτει στου Ευριπίδη μια σειρά μεγάλων, φιλόδοξων έργων τα οποία υπό τον τίτλο Άνω Σχώμεν αποδίδουν θεατρικούς, πυρπολημένους ουρανούς. Την Αθήνα, με άλλα λόγια, στο μεταίχμιο του καθημερινού βιώματος και της αιώνιας αξίας. Την Φύση ως natura naturans και την δραπέτευση της ματιάς προς τα εκεί που τίποτα δεν την περιορίζει.

Στις τρεις εικόνες πιο κάτω παρουσιάζω δύο χαρακτηριστικούς πίνακες του καλλιτέχνη, έναν μεγάλο κι έναν μικρό, αλλά και μιαν ομόθεμη φωτογραφία επειδή νομίζω απηχεί και την αισθητική του ζωγράφου άλλα και την διαδικασία κατασκευής των έργων του. Το εντυπωσιακό του όραμα που κατ' ακολουθίαν επιδιώκει κι αυτό να εντυπωσιάσει.

Ήδη ο Παλλαντζάς έχει καταπιαστεί επιτυχώς με τα θέματα εκείνα στα οποία οποία διακρίθηκαν οι πιο γνωστοί της αθηναϊκής σχολής του Παρισιού (!), οι λεγόμενοι και νεοακαδημαϊκοί ή νεοπαραστικοί. (Προσωπικά θα προτιμούσα το " Ρομαντικοί ή νεοπαγανιστές της εικόνας, Εικονολάτρες"). 

Εννοώ τα πληθωρικά γυμνά, τις  φωτορεαλιστικές πολυπρόσωπες συνθέσεις, τα εσωτερικά που αφηγούνται ιστορίες, τα αστικά τοπία, τα μεγάλα μεγέθη, τις ελεύθερες χειρονομίες, τα σταξίματα, τον φόρτο και οπτικών πληροφοριών και χρωματικής ύλης.

Ο Παλλαντζάς, ανάμεσα στον Ρόρρη, τον Δασκαλάκη, την Ηλιόπουλου, τον Μισούρα ή την Βέργη, εμφανίζεται πλέον σε ρόλο πρωταγωνιστή της συγκεκριμένης, δημοφιλούς ζωγραφικής.

Τον βοηθάει ως προς αυτό το όντως θεατρικότατο θέμα που έχει επιλέξει. Το πεφιλημένο θέμα των ρομαντικών του 19ου αι. τον ατέρμονο ουρανό δηλαδή που συμβολίζει το άπειρο αλλά και το τίποτα, το υψηλό (sublime) αλλά και το σκοτεινό, την εξωτερική αλλά και την εσωτερική άβυσσο. Τίποτε πιο πρόσφορο σχετικά ώστε να αποδοθεί το ψυχικό τοπίο. Ο ζωγράφος δουλεύει από φωτογραφίες επιμένοντας στην αέναη δράση - δραματικότητα (εξ ου και το θεατρικό που προανέφερα) όσων συμβαίνουν εκεί ψηλά. Οι χαμηλοί ορίζοντες, τα σύννεφα και η ηγεμονία τους, τα θριαμβικά χρώματα της δύσης επιτείνουν την αίσθηση του "επάνω" όσο κι αν συχνά οι συνθέσεις μοιάζουν χωρίς οργανικό σκελετό από πίσω ενώ οι υπεράγαν λεπτομέρειες φορτώνουν υπέρμετρα τα έργα. Η υπερβολή είναι ένας θεμιτός αισθητικά στόχος πλην συχνά επικίνδυνος. Αν τέλος υπάρχει μια αντίφαση σ' αυτού του είδους την ζωγραφική αυτή έγκειται στην συνύπαρξη ενός εξπρεσιονιστικού βιώματος το οποίο όμως εξυπηρετείται μέσα από μιαν καλλιγραφική προσέγγιση. Μ' άλλα λόγια το ρίσκο που a priori χαρακτηρίζει τα μεγάλα έργα, η αμφιβολία είτε ως προς την γραφή είτε ως προς την σύνθεση είναι εν προκειμένω, όπως θάλεγε ο Κεσσανλής ή ο Τάσος Γουδέλης fabriquée.

Στα μικρότερα τελάρα πάντως και στις πιο μινιμαλιστικές γραφές οι αναμφισβήτητες, ζωγραφικές ποιότητες του Παλλαντζά φαίνονται καλύτερα, δηλαδή καθαρότερα, γιατί επιτυγχάνουν κάτι σπουδαιότερο του εντυπωσιασμού. Την συγκίνηση.