Η ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑ ΤΟΥ ΦΡΑΠΕ

Εκείνον που πλήθη ανθρώπων επευφήμησαν σε αίθουσες κλιματιζόμενες ή κατά μόνας...

Ν. Βαγενάς

 Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να πεθάνει κανείς.

Η ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ περισσότερο κλαίει παρά γελάει. Και το κοινό της επίσης. Ο εθισμός στη συγκίνηση είναι μεγαλύτερος από τον εθισμό στη νικοτίνη. Από την άλλη, το κλάμα πουλάει πολύ. Στις σειρές του Φώσκολου λ.χ. οι πάντες είναι βουρκωμένοι. Έτσι πρέπει. Τα μεγάλα πάθη, οι τρομερές συγκρούσεις οφείλουν να κολυμπάνε στο δάκρυ. Σιγά σιγά αυτή η κλιμακούμενη υγρασία διαποτίζει το πλήθος έως μυελού οστέων. Η μεγάλη δύναμη της τηλε-εικόνας κρύβεται στο εύκολο και άφθονο δάκρυ που μπορεί να εκμαιεύσει. Είναι τότε που στάδια, αεροδρόμια, πλατείες και δρόμοι γεμίζουν από νοτισμένα μάτια έτοιμα να αποθεώσουν και να επευφημήσουν. Κι είναι τότε που τα δάκρυα σκουπίζονται αποκλειστικά με γαλανόλευκες πρώτης ανάγκης. Για το μπαλκόνι, το αυτοκίνητο, για την πλάτη μας σαν πουλόβερ ή γύρω από το λαιμό σαν κασκόλ. Επίσης σε μια μεγαλειώδη υπέρβαση ο ιστορικός χρόνος καταργείται και η τηλεόραση -πάλι ο Φώσκολος πρωτοπορεί εδώ- μεταφέρεται στον παρόντα χρόνο. Ο γάμος, σου λέει, θα γίνει αρχές Ιουνίου και η δίκη μετά του Αγίου Πνεύματος. Δηλαδή τώρα! Οπότε ο δακρυρροών θεατής δεν χρειάζεται να ζήσει τη ζωή του εφόσον συμβιώνει αρμονικά με τους τηλε-ήρωες της αγαπημένης του σειράς. Οι πιο αθώοι μάλιστα ετοιμάζουν και δώρο για τη νύφη. Και στα δικά σας.

ΤΗ «ΛΑΜΨΗ» ΤΗΝ ΑΓΑΠΟΥΝ οι τρίτες ηλικίες και οι οικονομικοί μετανάστες. Παρατηρήστε τα ελληνικά τους· είναι σαν του Γιάγκου Δράκου. Όχι μόνο το λεξιλόγιο αλλά και η εκφορά του λόγου ή ο στόμφος. Ακόμη και οι επαναλήψεις που επιμηκύνουν τον τηλεοπτικό χρόνο και κάνουν έτσι το επεισόδιο οικονομικότερο. Να ένα παράδειγμα διαλόγου:

- Ήρθε η ώρα να μάθω την αλήθεια.

- Πιστεύεις, αλήθεια, πως ήρθε η ώρα να μάθεις την αλήθεια;

- Ναι στ' αλήθεια αυτή η ώρα, η ώρα της αλήθειας ήρθε...

- Και θ' αντέξεις στ' αλήθεια αυτή την ώρα, όλη την αλήθεια;

- Μη με βασανίζεις Γιάγκο Δράκε και πες μου την αλήθεια!

Αντιλαμβάνεσθε πως και καρδιά από πέτρα να είχε κανείς, θα λύγιζε στο τέλος εμπρός σ' αυτό το ασήκωτο συναισθηματικό βάρος. Στ' αλήθεια...

ΤΟ ΑΝΤΙΠΑΛΟ ΣΙΡΙΑΛ είναι πιο σοφιστικέ, κυρίως γιατί αξιοποιεί την εμπειρία του φωσκολικού μελό με έναν τρόπο post, δηλαδή μεταμοντέρνο. Στη θέση της αρχαϊκής ακαμψίας των πλάνων και των δύο προσώπων που συγκρούονται επί σκηνής όπως στον Αισχύλο -ο ένας, κατά κανόνα, είναι μπάτσος και ο άλλος ξανθιά-, στη ΒΕΡΑ οικονομείται καλύτερα ο χρόνος, το μοντάζ είναι πιο σφιχτό, περισσότερα πρόσωπα μπαινοβγαίνουν σε σκηνικά πιο αληθοφανή, ενώ τα εξωτερικά γυρίσματα βρίσκονται σε καθημερινή σχεδόν χρήση. Οι διάλογοι πάλι είναι πιο κουλτουριάρικοι άρα το δάκρυ δυσκολότερο. Οι μπάτσοι αξιοποιούνται με μέτρο, ενώ οι κακοί δεν είναι τόσο μονοδιάστατοι ούτε πάντα ζάπλουτοι. Η ταξικότητα της λάμψης στα χέρια της Έλενας έγινε απλώς κοινωνικός αποκλεισμός όπως θα 'λεγε κι ο Σπύρος Βούγιας. Οι διάλογοι πάντως τροχοδρομούν στα κλασικά πρότυπα του είδους:

- Είσαι κάθαρμα, κάθαρμα, κάθαρμα και το ξέρεις.

- Εμένα αποκάλεσες κάθαρμα, κάθαρμα, κάθαρμα;

- Εσένα αποκάλεσα και δεν το μετανιώνω ούτε ανακαλώ.

- Και γιατί παρακαλώ; - Γιατί είσα κάθαρμα ρε!

ΑΘΑΝΑΤΗ, ΕΥΣΥΓΚΙΝΗΤΗ ΕΛΛΑΣ! Ένα εργοστάσιο κλείνει ή μια βιοτεχνία και στο χώρο τους ανοίγουν ένα ξενυχτάδικο ή ένα καφέ μπαρ. Παντού από άκρον απ' άκρου εις άκρον στον ευλογημένο τούτο τόπο είναι απλωμένα τραπεζοκαθίσματα και χυμένη σ' αυτά η εύελπις νεολαία μας πίνοντας φραπόγαλα. Η τιμή του καφέ αυξάνει δραματικά, αλλά η εμμονή της φυλής στις αραχτές παραδόσεις της παραμένει αταλάντευτη. Ώρες επί ωρών οι μερακλήδες έχουν πιάσει τις καρέκλες σταυρωτά και το φιλοσοφούν. Είναι βλέπετε και η ανεργία που ωθεί τον κόσμο στο επιτήδευμα του φραπέ, έτσι ώστε οι ταλαίπωροι γονείς να έχουν κόψει ειδικό, μηνιαίο επίδομα στα τέκνα και τα τεκνά τους. Κατά τα άλλα όλο και κάποια εθνική νίκη θα επισυμβεί - ποδόσφαιρο και τα συναφή ώστε να ξεχυθούν οι συγκινημένοι συμπατριώτες μας στους δρόμους εγκαταλείποντας προς στιγμήν τις πολυθρόνες. Τα ειδικά αυτά μαγαζιά με τα σμήνη των τραπεζοκαθισμάτων απλώνονται από την παραλιακή ώς την Κηφισίας από το Νέο Ηράκλειο ώς το Μπουρνάζι και από τα Χανιά στην Καβάλα χωρίς καμία περιστολή. Τι ωραία σημειολογική εικόνα! Να κλείνει ένας χώρος παραγωγής και να ανοίγει μια επιχείρηση φραπέ. Βλέπετε, είναι πολλά τα επιδόματα αδέλφια. Τώρα θα με ρωτήσετε ποιος παράγει και τι σ' αυτόν τον ευλογημένο, υπερχρεωμένο πλην περήφανο, τόπο. Ειλικρινά δεν θέλω να σας γελάσω. Πάντως παράγουμε πολλούς -τηλεοπτικούς- καφέδες, μουσακάδες και πιλάφια γενικώς, καθώς το fiction είναι πραγματικότητα και η πραγματικότητα fixion.
ΑΘ
Ζήτωωωωω! Ολεεε! Είμαστε λαός για τις επευφημίες και για τα κλάματα.

ΤΟ ΔΥΣΑΡΕΣΤΟ ΤΩΡΑ: Έπειτα από 11 χρόνια ο Γιάγκος θα πεθάνει, πληροφορούμαι, γιατί ζήτησε αύξηση. Σ' αυτά ο συγγραφεύς είναι αμείλικτος. Ή στήνει ένα αυτοκινητιστικό ή στέλνει τον στασιαστή στην Αυστραλία. Για φραπέ...

ON OFF - 29/05/2005