Παράνοια, ή Wahnsinn

Μικρές σκόρπιες σκέψεις από πρόσφατη επίσκεψη στην Biennale της Βενετίας και στην Gemälde Galerie του Βερολίνου:

1. Κατ΄αρχάς τι μεγάλος καλλιτέχνης είναι αυτός ο Μιχάλης Γαβρήλος. Και πόσα επιτυχημένα ελληνικά περίπτερα έχει φτιάξει στα Giardini, συχνά υπερβαίνοντας τις δυνατότητες των προτεινομένων δημιουργών. Τον θυμάμαι να στήνει μαγικά το περίπτερο του Τσόκλη το ΄86, δεν ξεχνώ την πολύτιμη βοήθεια που μου έδωσε όταν παρουσίαζα τον Μπουτέα και τον Λάππα το ΄90, ή ακόμη την συμβολή του στις επιτυχίες του Ζογγολόπουλου, του Αληθεινού, της Διοχάντη, κτλ. Ο Γαβρήλος είναι ο αληθινός κομισάριος του ελληνικού περιπτέρου, εδώ και δεκαετίες, ενώ αποτελεί την πραγματική μετεμψύχωση του δασκάλου του Γ. Γαίτη, ενός λαϊκού μάστορα, που διασκέδαζε κάνοντας avant-garde. ΄Οσο για την φετινή συμμετοχή μας, είναι άψογη τεχνικά, αλλά ως συνήθως ένα κλίκ πίσω χρονικά.

Επειδή αυτή η ανθρωπολογικού -εθνολογικού τύπου τέχνη ήταν του συρμού στο γύρισμα του προηγούμενου αιώνα. Θυμήθηκα πάντως τα σκηνικά περιβάλλοντα που έστηνε ο Κανιάρης την δεκαετία του ΄70 στα διάφορα γερμανικά μουσεία, επιλέγοντας μόνος του από παλιά υλικά, εκείνο το στοιχείο που θα υποχρέωνε την ποίηση να προκύψει. Που δημιουργούσε εκείνο τον θεατρικό χώρο ο οποίος μπορούσε και να αντανακλά την πραγματικότητα και να την υπερβαίνει. Στο ελληνικό περίπτερο περισσεύει σήμερα η ακρίβεια του ευρήματος, αντίθετα λείπει η ποιητική μεταφορά.Το γιατί.

2. Στην Gemälde Galerie, το πιο ιστορικό μουσείο της Γερμανίας, κυριαρχεί ο διαφημιστικός παροξυσμός της έκθεσης ενός σταρ φωτογράφου που φωτογραφίζει σταρ και μοντέλα του διεθνούς jet set. Το αποτέλεσμα είναι πολύ εντυπωσιακό τουλάχιστον από πλευράς τεχνικών μέσων ή από την οπτική γωνία εκείνης της αισθητικής που αποσκοπεί στην φαντασμαγορία. Συγχρόνως όμως είναι τόσο θλιβερό να βλέπει κανείς όλην αυτή την συγκεκαλυμμένη πορνογραφία δίπλα στον Van Eyck, ή τον συνταρακτικό Hugo van der Gοes, τον Van Gogh του Quattrocento. Και φυσικά ο κόσμος συρρέει και οι χορηγοί τρίβουν τα χέρια τους, λόγου χάρη ο Σβαρόφσκυ, και η διεύθυνση τρίβει τα χέρια της επειδή αντιμετωπίζει κάπως την σοβούσα κρίση. Διότι περί αυτού πρόκειται. ΄Οσο πιo μεγάλα και φιλόδοξα είναι τα μουσεία τόσο πιo αντιπαραγωγικά καταντούν λόγω κόστους. Κι εδώ αρχίζουν οι εκπτώσεις: Το Μπομπούρ για παράδειγμα αναμασά τον χιλιοειπωμένο και υπερεκτημημένο Νταλί ελπίζοντας στο οικονομικό θαύμα. Η απόλυτη αμηχανία ή μάλλον η ήττα των επιμελητών και των πρωτοποριακών ιδεών τους. Τώρα παιχνίδι κάνουν οι χορηγοί και τα γούστα τους.΄Εχετε προσέξει πως δεν παρουσιάζονται πια μεγάλες εκθέσεις στον κόσμο παρά μόνον επαναλήψεις, σαν να πρόκειται για κακή τηλεόραση; Κι όλα αυτά τα μεγάλα μουσεία τι θα γίνουν, πόσους ακόμα σταρ μόδιστρους να εφεύρει κανείς;

ΥΓ. 1 Πρέπει να το παραδεχθείτε: αν τα οπίσθια της Τζένιφερ Λόπες τα βλέπει κανείς εκτός από τα εικονογραφημένα περιοδικά και στούς τοίχους του πιο μεγάλου μουσείου της Γερμανίας τότε κάτι δεν πάει καλά με το μουσείο. Πόσο μάλλον όταν μια σαχλή πόζα της Μαντόνας συγκρίνεται με τον Βάκχο του Καραβάτζο μέσα από μια θεωρητική κωλο-τούμπα. Πρόκειται για τους γλουτούς της Τζένιφερ βλέπετε!

ΥΓ. 2 Ξέχασα το όνομα του εκθέτη, πειράζει;  

Λάμπει ο Γιόχαν Αβραμίδης έξω απ΄την Neue Nationalgalerie που επίσης λάμπει ακόμη και άδεια! Μ΄ αρέσει να βλέπω τις ιδέες που μου αρνούνται στην Αθήνα να τις εφαρμόζει ένα μεγάλο Μουσείο στο εξωτερικό.

Προσέξτε τον σύγχρονο ζωγράφο Hans Kunitzberger δίπλα στην προαναγεννησιακή ζωγραφική.

Ως αντίδραση έστησα κι εγώ έναν Θράφια μπροστά στους Φλαμανδούς πριμιτίφ!