Στο μουσείο του Ορσαί εκτίθεται αυτό το συνταρακτικό ανάγλυφο του μεγάλου καρικατουρίστα ζωγράφου και γλύπτη, του πατέρα της σύγχρονης, πολιτικής γελοιογραφίας, του ρεαλιστή των αδύναμων, του Ονορέ Ντωμιέ. Τίτλος του έργου "Πρόσφυγες".
Διακρίνεται, νομίζω, ακόμη και στην ελλειπή φωτογράφηση μου, η φιγούρα του ξεριζωμένου με τον μπόγο στη πλάτη. Πλάι σ'ένα παιδί. Ανάμεσα στο πλήθος που φεύγει. Σταθερά οικείες εικόνες και σήμερα. Εδώ, το δράμα δεν χρειάζεται δραματική εικονογράφηση αλλά απλώς κυριαρχεί η υποβολή μέσω του υλικού.
Αμέσως το μυαλό μου πηγαίνει στον Χαλεπά και στα "μεταλογικά" έργα του. Στους ομιλούντες, σοφά πρωτόγονους, δηλαδή αδιακόσμητους, γύψους του. Έναν ολόκληρο κόσμο υπαινιγμών και οπτικών μύθων. Θαύμα. Απίστευτη συγγένεια!
Από την άλλη σκέφτομαι γιατί μετανάστες ο Ντωμιέ. Η χρονολογία με διαφωτίζει αμέσως. Πρόκειται για το 1848 ! Την χρονιά δηλαδή των αστικών επαναστάσεων στην Ευρώπη και του κομμουνιστικού μανιφέστου. Ο κόσμος μας πάλι σε αναβρασμό με την Ιστορία να ξαναγράφει τους κανόνες της με όρους παρόντος. Με τους λογής κυνηγημένους να θέλουν να μπουν από το περιθώριο στο προσκήνιο. Με κόστος τη ζωή τους την ίδια.
Να γιατί τότε, να γιατί ο σαραντάχρονος Ντωμιέ... Αντίθετα προς τους Ζερόμ, Μπουγκρώ, Καμπανέλ, Ντελαρός κλπ. Είπαμε:
Άλλοι καλλιτέχνες διακοσμούν την Ιστορία κι άλλοι την αλλάζουν. Διαλέξτε!
Στις μικρές φωτογραφίες το σπίτι που έζησε τα τελευταία, ευτυχισμένα,
χρόνια της ζωής του ο Γιαννούλης Χαλεπάς, στην οδό Δαφνομήλη της
Νεάπολης. Κάτω απ'τον αρχετυπικό, γλυπτικό σκούφο του Λυκαβηττού!
Επιτομή εικονογραφίας
(αφιερωμένο στον Κώστα Πασχαλίδη )
Το λεγόμενο αγγείο François βρέθηκε το1844 από τον Alessandro François σε ετρουσκικό τάφο κοντά στην Φλωρεντία. Αττική μελανόμορφη κεραμεική του 560 π. Χ. φέρει τις υπογραφές του αγγειοπλάστη Εργότιμου και του αγγειογράφου Κλειτία. Το 1900 ο φύλακας του Αρχαιολογικού Μουσείου Φλωρεντίας όπου φυλασσόταν το έσπασε σε 638 κομμάτια (!) και το 1902 ο Pietro Zeri το ξανακόλλησε. Το 1973 προστέθηκαν κι άλλα κομμάτια που είχαν εντοπιστεί.
Θεωρώ το πρώιμο αυτό αριστούργημα ένα είδος επιτομής όλης της αρχαίας εικονογραφίας αφού εξεικονίζει την Κενταυρομαχία, τον κύκλο του Θησέα, τον τρωικό κύκλο... ακόμη και την μάχη Πυγμαίων και Γερανών. Δηλαδή ο αρχαίος θεατής εμπρός του έχει μιαν οπτική εγκυκλοπαίδεια θρησκευτικών μύθων, συμβόλων κλπ. Πρόκειται για μιαν εξεικόνιση που τού δημιουργεί ένα αίσθημα μεταφυσικής ασφάλειας καθώς γεφυρώνει αρμονικά το εδώ και το επέκεινα. Ανάλογο έργο της χριστιανικής παράδοσης είναι η βυζαντινομπαρόκ εικόνα του 17ου αι. έργο του Θεόδωρου Πουλάκη "Επί Σοι Χαίρει" με τους χριστολογικούς και θεομητορικούς ομόκεντρους κύκλους εικονογράφησης η οποία εκτίθεται στο Μουσειο Μπενάκη. Αμφότερα τα έργα έχουν ύψος περίπου 70 εκ. ύψος. Το πιο εκπληκτικό: Ο κρατήρας βρέθηκε σε τάφο της κεντρικής Ιταλίας! Ο κόσμος κυκλοφορούσε από τότε. Παντού!
Και τα έργα τέχνης ήσαν πρωτίστως καθαγιασμένα αντικείμενα.
...Επειδή χωρίς την αίσθηση του ιερού δεν προσεγγίζεται η σκοτεινή αλλά τόσο ερεθιστική αισθητική του ανίερου...
(αφιερωμένο στον Κώστα Πασχαλίδη )
Το λεγόμενο αγγείο François βρέθηκε το1844 από τον Alessandro François σε ετρουσκικό τάφο κοντά στην Φλωρεντία. Αττική μελανόμορφη κεραμεική του 560 π. Χ. φέρει τις υπογραφές του αγγειοπλάστη Εργότιμου και του αγγειογράφου Κλειτία. Το 1900 ο φύλακας του Αρχαιολογικού Μουσείου Φλωρεντίας όπου φυλασσόταν το έσπασε σε 638 κομμάτια (!) και το 1902 ο Pietro Zeri το ξανακόλλησε. Το 1973 προστέθηκαν κι άλλα κομμάτια που είχαν εντοπιστεί.
Θεωρώ το πρώιμο αυτό αριστούργημα ένα είδος επιτομής όλης της αρχαίας εικονογραφίας αφού εξεικονίζει την Κενταυρομαχία, τον κύκλο του Θησέα, τον τρωικό κύκλο... ακόμη και την μάχη Πυγμαίων και Γερανών. Δηλαδή ο αρχαίος θεατής εμπρός του έχει μιαν οπτική εγκυκλοπαίδεια θρησκευτικών μύθων, συμβόλων κλπ. Πρόκειται για μιαν εξεικόνιση που τού δημιουργεί ένα αίσθημα μεταφυσικής ασφάλειας καθώς γεφυρώνει αρμονικά το εδώ και το επέκεινα. Ανάλογο έργο της χριστιανικής παράδοσης είναι η βυζαντινομπαρόκ εικόνα του 17ου αι. έργο του Θεόδωρου Πουλάκη "Επί Σοι Χαίρει" με τους χριστολογικούς και θεομητορικούς ομόκεντρους κύκλους εικονογράφησης η οποία εκτίθεται στο Μουσειο Μπενάκη. Αμφότερα τα έργα έχουν ύψος περίπου 70 εκ. ύψος. Το πιο εκπληκτικό: Ο κρατήρας βρέθηκε σε τάφο της κεντρικής Ιταλίας! Ο κόσμος κυκλοφορούσε από τότε. Παντού!
Και τα έργα τέχνης ήσαν πρωτίστως καθαγιασμένα αντικείμενα.
...Επειδή χωρίς την αίσθηση του ιερού δεν προσεγγίζεται η σκοτεινή αλλά τόσο ερεθιστική αισθητική του ανίερου...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου