(Η αναδρομική του Χαράλαμπου Κατσατσίδη στην Πινακοθήκη Βογιατζόγλου ξανάκλεισε λόγω των μέτρων. Ιδού ένα αντίδωρο για όσους δεν πρόλαβαν να την δουν. Προσωπικά την θεωρώ ως ένα από τα πιο σημαντικά εικαστικά γεγονότα της χρονιάς που διανύουμε και είμαι περήφανος που την επιμελήθηκα μαζί με την Μαρία Αλμπάνη. Παρ' ότι την αγνόησαν τα ΜΜΕ και οι "ειδικοί").
Για την ζωγραφική του Κατσατσίδη...
Επειδή πρωτίστως το θέμα είναι πως ο κόσμος - ή πόσος κόσμος - μπορεί να χωρέσει σ' έναν πίνακα
Δεν συμβαίνει κάθε μέρα ο κόσμος να χωράει σ' ένα ποίημα, γράφει στα Adagia του ο Steven Wallace*. Κι επίσης συνεχίζει ότι σκοπός όχι μόνο του ποιήματος αλλά και της ποίησης ολόκληρης είναι η αλήθεια. Και μάλιστα εκείνη η αλήθεια που περισσεύει από τις μετρήσεις και τη ζυγαριά της λογικής. Και που δεν φοβάται ούτε περιορίζει τη φαντασία, δηλαδή το πιο αδιαπραγμάτευτο και αναπαλλοτρίωτο κομμάτι του ανθρώπινου εγώ. Η λογική καταστρέφει κι ο ποιητής δημιουργεί.
Ακολουθώντας ανάλογο προβληματισμό θέλω κι εγώ να αναρωτηθώ πόσο ο κόσμος μπορεί να χωρέσει σ' έναν πίνακα - ή, καλύτερα πως ο κόσμος καθίσταται πίνακας - κι επίσης αν μπορεί ένας πίνακας να αντέξει - που υπό περιπτώσεις είμαι βέβαιος ότι μπορεί - την όποιαν αλήθεια του κόσμου. Και ιδίως εκείνη την αλήθεια που δεν αποδεικνύει την ύπαρξη της μέσα από μιαν άλλη αλήθεια αλλά υφίσταται αυτόφωτη, αυτάρκης και μυστηριώδης. Σε τρόπον ώστε αλήθεια και τέχνη να γίνονται ένα κατά τους τρόπους που ήθελε και ο Νίτσε. Και το ζωτικό ψεύδος της τέχνης να κονιορτοποιεί την αλαζονεία οποιασδήποτε εργαλειοποιημένης αυθεντίας.
Αυτές τις σκέψεις μου δημιουργούν οι πίνακες της μικρής αναδρομικής του Μπάμπη Κατσατσίδη που εκτίθενται με τόσην επάρκεια στους φιλόξενους χώρους της Πινακοθήκης Βογιατζόγλου. Ζωγραφικές συνθέσεις οι οποίες επειδή φιλοδοξούν να μιλήσουν για την δυνατότητα της τέχνης να καλύψει μεταφυσικά ή υπαρξιακά ζητήματα, υπερβαίνουν την τρέχουσα καλαισθησία και καταθέτουν το άγριο και ηρωικό πρόσωπο τους με κύρος και εντυπωσιακή επιβολή. Εδώ το μέγεθος του έργου είναι ανάγκη και όχι αυτοσκοπός καθώς μόνο μέσα από μιαν μεγαλόστομη φόρμα και μια δραματική, "επική" χειρονομία μπορούν να υπηρετηθούν σωστά τα θέματα που επιλέγει ο καλλιτέχνης. Θέματα που σχετίζονται με τη μετάβαση όχι από την γη στον ουρανό αλλά σε μιαν παραισθητική κόλαση απωθημένων επιθυμιών ή παροπλισμένων πραγματικοτήτων. Ούτως ή άλλως και τα πρόσφατα και τα παλιότερα έργα του Κατσατσίδη διαβάζονται σε πολλαπλά επίπεδα και κρύβουν καλά τα μυστικά τους.
Εδώ και δεκαετίες ο προβληματισμός του Μπάμπη Κατσατσίδη αφορά στις σχέσεις ιστορίας και αναπαράστασης, στις στιβάδες του πολιτισμού που a priori υπάρχουν σαν εσωτερικός μηχανισμός πίσω από την επιδερμίδα κάθε καινούργιου, καλλιτεχνικού έργου αλλά και στους τρόπους με τους οποίους ένας δημιουργός από αυτήν εδώ την εσχατιά της βαλκανικής μπορεί να μιλήσει ισότιμα και με την εποχή του και με τους καλλιτέχνες του υπόλοιπου κόσμου. Γιατί περί αυτού πρόκειται. Πώς δηλαδή μπορεί να γραφτεί η ιστορία - έστω και στα περιθώρια της επίσημης ιστορίας - ιδιαίτερα όταν ένας σύγχρονος ζωγράφος δεν ζει και δεν δημιουργεί στα μεγάλα κέντρα το πολιτικών και, μοιραία, καλλιτεχνικών αποφάσεων. Καλλιτεχνική ωριμότητα, πάλι, σημαίνει το να ζωγραφίζει κανείς χωρίς το προστατευτικό δίχτυ των παλιότερων του επιτυχιών, με τον φόβο του κενού αλλά και την ευλογία της ουσιαστικής δημιουργίας. Μιας δημιουργίας που θέλει να πάρει θέση σ' αυτό που συμβαίνει σήμερα στον κόσμο και μπορεί να απευθυνθεί τίμια στον σύγχρονο θεατή αυτού του κόσμου. Έτσι πρέπει.
Η τέχνη δεν είναι δημοσιοϋπαλληλία ούτε κι η ζωγραφική είναι απλή διακόσμηση με δεδομένους, τους κανόνες. Ο όποιος κανόνας στην αληθινή δημιουργία προκύπτει μετά την ολοκλήρωση του έργου. Ποτέ πριν.Τί όμως πρωταγωνιστεί στην εικαστική έρευνα του Χαράλαμπου Κατσατσίδη;
Αφαίρεση και αναπαράσταση, ένας ιδιότυπος ραιγιονισμός - αναφορά στον Larionov και την Επανάσταση, τερατογονία και συναισθηματισμός, χρήση - κατάχρηση ιστορικών έργων εν είδει ready made και αυτοσχεδιασμός πάνω στην δεδομένη εικόνα, μίμηση και παρωδία, ανατροπή των προτύπων, προφάσεις τοπίων- χώρων που ασφυκτιούν, πρόσωπα ανθρώπων ή τεράστιων πουλιών που χαράζονται από εκρήξεις μυστικές, Μύθος και Ιστορία, ανατροπές και φιγούρες που, ανεπαισθήτως ίσως, υποδύονται τη μοίρα τους την ίδια. Όπως στο έργο "Επικοινωνία". Επίσης πλάσματα μοναχικά, ξεκομμένα από τον βιοπερίγυρό τους ή ζευγάρια αγριμιών πού έχουν αγκαλιαστεί για το πρώτο ή το τελευταίο φιλί τους. Επειδή πάντα είναι μόνο τα πράγματα που μπορούν να υποδύονται άλλα πράγματα, εκτεθειμένα είτε στο φως, είτε στο ζωοποιό σκοτάδι. Όπως στον πίνακα Seven Painters go to heaven. Κι αυτό κάποιο ρομαντικοί επιμένουν να το ονομάζουν ζωγραφική. Και επιδιώκουν να χωρέσουν σ' αυτή έναν κόσμο ολόκληρο.
* Εκδόσεις Νεφέλη, μετάφραση Χάρης Βλαβιανός, 1993.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου