Αν μπορούσαν οι εκλογές να αλλάξουν κάτι, θα είχαν απαγορευθεί (Εξάρχεια)
Καίμε την πατρίδα μας επειδή πρώτα κάψαμε -έκαστος κατά την ανάγκη του- τη γλώσσα μας· αυτή την πρώτη κι έσχατη πατρίδα. Αυτό το «υλικό» γεγονός που μορφοποιεί όλα τ' άλλα γεγονότα της ύπαρξης, υλικά ή άυλα. Οταν φτωχαίνει η γλώσσα, φτωχαίνει αντίστοιχα και ο κόσμος που την αντανακλά και που συγκροτείται απ' αυτήν. Σήμερα, ημέρα αγκουσεμένων και βουβών εκλογών θέλω να ξαναδιαβάσουμε, μ' έπιασε πάλι η υστερία του φιλολόγου, το κείμενο της εξαγγελίας τους όπως πριν από έναν μήνα το διατύπωσε ο κ. Ρουσόπουλος: «Με αυτοκριτική και πάνω απ' όλα με ειλικρίνεια ο λαός συγκρίνει και κρίνει. Καλείται να επιλέξει αλλαγές και μεταρρυθμίσεις ή πισωγυρίσματα και περιπέτειες από την ανακόλουθη πολιτική του ΠΑΣΟΚ». Δήλωση-διαμάντι! Προσέξτε: Μιλάει για αυτοκριτική (των ψηφοφόρων!), για ειλικρίνεια (του λαού!), για αλλαγή (sic), για μεταρρυθμίσεις (τσικ) και ολοκληρώνει (όπως μόνο οι πολιτικοί μπορούν να ολοκληρώσουν) με τη λέξη που μ' εκνευρίζει περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη. Πισωγυρίσματα! Μια λέξη φιαχτή, απ' το παρελθόν, που την χρησιμοποιούσε ο Αντρέας όταν ήθελε ν' αναφερθεί στις έννοιες «οπισθοδρόμηση» ή «παλινδρόμηση» σε τρόπον ώστε όμως να φαίνεται «προοδευτικός» ενώ λαΐκιζε αφόρητα στοχεύοντας το κοινό της δεσποινίς Πάνιας. Λέξη που έκτοτε αγκάλιασαν ασμένως μυριάδες πασόκων.
Και τώρα ο πρίγκηψ της Νεοδεξιάς, ο καινοτόμος Θοδωρής, καταφεύγει στην ίδια άθλια λέξη ως συμβολική σπονδή στη συνέχεια του δικομματισμού. Το συμφραζόμενο προφανές: Είμαστε ίδιοι. Δεν έχει αλλάξει τίποτε. ΔΕΝ έχει ο καιρός πισωγυρίσματα. Η κ. Μάρα και η κ. Στάη είναι δίδυμες! Μα γιατί να μ' ενοχλεί τόσο μια λέξη; Επειδή έχει συγκαλυμμένη σεξουαλική χροιά -όπως εξάλλου και η λέξη «πανωσηκώματα»- ενώ συγχρόνως διατυμπανίζει τον καιροσκοπισμό και την πνευματική οκνηρία του χρήστη της. Οπως και με το σουξέ «πρώτη, προτεραιότητα», δεν προδίδει μόνο σχετλιασμό κακόζηλο αλλά και μηχανική λειτουργία της γλώσσας, έλλειψη προσωπικής σχέσης με τις λέξεις και τον κόσμο τους.
Οι εν τέλει ανηθικότητα. Επειτα, τι θλιβερό παράδειγμα δίνεται στον κόσμο ευρύτερα καθώς το δράμα της γλώσσας δεν είναι άσχετο με το δράμα του τόπου. Με τη βαθύτατη κρίση που σοβεί εδώ και χρόνια. Με τα ελληνικά του κ. Εβερτ, του κ. Σημίτη, του κ. Γ. Α. Παπανδρέου έχουμε κατά καιρούς ασχοληθεί. Να που επέστη η ώρα να σχολιάσουμε και τα ελληνικά του φίλου κ. Ρουσόπουλου. Και δεν μας ευχαριστεί ιδιαιτέρως αυτό.
Επειδή δεν πρόκειται για αγραμματοσύνη αλλά για κάτι απείρως πιο επικίνδυνο: υποβιβασμό της γλώσσας σ' επίπεδο επικοινωνιακού κλισέ και λεκτικής μούτας. Οχι έκφραση αλλά μπαλαφάρα επιθεωρησιακή, όχι λόγος αλλά κραυγή που παραπέμπει σε στερεότυπο τηλεοπτικής αισθητικής. Και φτάσαμε στο σημείο λέξεις που έφεραν ένα πολύτιμο εννοιακό περιεχόμενο, προκλητικά ζωντανές και χυμώδεις σαν κοριτσίστικη σάρκα, να καταντήσουν κέρινα ομοιώματα στο Μουσείο μιας μαντάμ Λεξικογράφου: Αλλαγή, εκσυγχρονισμός, μεταρρύθμιση, πρόοδος, μέλλον κ.λπ. Λέξεις-πρότυπα προτροπάδην αποφυγής για τους νεότερους επειδή κουβαλούν τεράστια κοροϊδία και εξαπάτησης, ευκαιρία για χάχανο ή καζούρα. Λέξεις που πια δεν δηλώνουν τίποτε, ούτε καν το είδωλό τους στον διαθέσιμο πολιτικό καθρέφτη. Επεα πτερόεντα πλην χωρίς φτερά αλλά με μπαταρίες, σαΐτες από χαρτί τού τίποτε, ξεπουπουλιασμένες κι αποπτιλωμένες. Ονειδος της γλώσσας σαν στίχος του je t' aime ή σχόλιο τηλε-αστέρα των 8. Καμένη γλώσσα που δεν επαρκεί για να θρηνήσει όπως της αξίζει μιαν καμένη, καημένη πατρίδα.
Οι άνθρωποι αυτοί δεν είναι ικανοί να κατανοήσουν ούτε καν την πτώση τους, να λάβουν επίγνωση της παρακμής τους. Καίγοντας λέξεις με το σωρό, θα ήταν ανόητο να περιμένουμε ότι προνόησαν, έστω, για τη λέξη «αξιοπρέπεια«, «υπευθυνότητα» ή «υστεροφημία». Αφού διαμέλησαν ευπρεπείς έννοιες όπως «σεμνότητα» και «ταπεινότητα», επέπεσαν από απελπισία στη βαρυσήμαντη έννοια της μεταρρύθμισης. Ομως, πώς να περιμένεις ανατροπές από μια κοινωνία που ξέμαθε να συγκρούεται και ν' αμφισβητεί και που βουλιάζει στον συμψηφισμό των μετρίων και στην αφόρητη αναξιοκρατία; Το σύστημα νοσεί, το σύστημα πνέει τα λοίσθια. Ο κ. Καραμανλής και ο κόσμος του αποτελούν την έσχατη απόδειξη αυτής της ολοφάνερης αλήθειας.
Προσπάθησε, ας του το αναγνωρίσουμε, να ρίξει ένα βότσαλο στη λίμνη. Και πέτυχε απλώς ν' ανακατέψει την ιλύ του πυθμένα. Τον βούρκο δηλαδή. Κι επειδή το σύστημα πέθαινει, σας καλώ όλους ν' αναφωνήσουμε: Ζήτω το Σύστημα!
ΥΓ.: Ο πρωθυπουργός, επαρκής αγορητής, δεν απέφυγε τον κίνδυνο των επαναλαμβανόμενων κοινοτοπιών. Με αποτέλεσμα ν' αρθρώνει έναν λόγο συγκροτημένο μεν, αδιάφορο δε. Κατά τ' άλλα ακολούθησε, σχεδόν αταβιστικά, την πολιτική του προκατόχου του, κ. Σημίτη. Μόνο που οι ψυχροί ιστορικοί του μέλλοντος θα καταγράψουν πως ο εκείνος υπήρξε αποτελεσματικότερος. Επίσης, ο κ. Καραμανλής οφείλει να γνωρίζει πως η δεύτερη τετραετία του κ. Σημίτη στάθηκε μοιραία για την υστεροφημία του. Αλλά είπαμε: οι λέξεις πια δεν σημαίνουν ούτε καν το είδωλό τους.
Καίμε την πατρίδα μας επειδή πρώτα κάψαμε -έκαστος κατά την ανάγκη του- τη γλώσσα μας· αυτή την πρώτη κι έσχατη πατρίδα. Αυτό το «υλικό» γεγονός που μορφοποιεί όλα τ' άλλα γεγονότα της ύπαρξης, υλικά ή άυλα. Οταν φτωχαίνει η γλώσσα, φτωχαίνει αντίστοιχα και ο κόσμος που την αντανακλά και που συγκροτείται απ' αυτήν. Σήμερα, ημέρα αγκουσεμένων και βουβών εκλογών θέλω να ξαναδιαβάσουμε, μ' έπιασε πάλι η υστερία του φιλολόγου, το κείμενο της εξαγγελίας τους όπως πριν από έναν μήνα το διατύπωσε ο κ. Ρουσόπουλος: «Με αυτοκριτική και πάνω απ' όλα με ειλικρίνεια ο λαός συγκρίνει και κρίνει. Καλείται να επιλέξει αλλαγές και μεταρρυθμίσεις ή πισωγυρίσματα και περιπέτειες από την ανακόλουθη πολιτική του ΠΑΣΟΚ». Δήλωση-διαμάντι! Προσέξτε: Μιλάει για αυτοκριτική (των ψηφοφόρων!), για ειλικρίνεια (του λαού!), για αλλαγή (sic), για μεταρρυθμίσεις (τσικ) και ολοκληρώνει (όπως μόνο οι πολιτικοί μπορούν να ολοκληρώσουν) με τη λέξη που μ' εκνευρίζει περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη. Πισωγυρίσματα! Μια λέξη φιαχτή, απ' το παρελθόν, που την χρησιμοποιούσε ο Αντρέας όταν ήθελε ν' αναφερθεί στις έννοιες «οπισθοδρόμηση» ή «παλινδρόμηση» σε τρόπον ώστε όμως να φαίνεται «προοδευτικός» ενώ λαΐκιζε αφόρητα στοχεύοντας το κοινό της δεσποινίς Πάνιας. Λέξη που έκτοτε αγκάλιασαν ασμένως μυριάδες πασόκων.
Και τώρα ο πρίγκηψ της Νεοδεξιάς, ο καινοτόμος Θοδωρής, καταφεύγει στην ίδια άθλια λέξη ως συμβολική σπονδή στη συνέχεια του δικομματισμού. Το συμφραζόμενο προφανές: Είμαστε ίδιοι. Δεν έχει αλλάξει τίποτε. ΔΕΝ έχει ο καιρός πισωγυρίσματα. Η κ. Μάρα και η κ. Στάη είναι δίδυμες! Μα γιατί να μ' ενοχλεί τόσο μια λέξη; Επειδή έχει συγκαλυμμένη σεξουαλική χροιά -όπως εξάλλου και η λέξη «πανωσηκώματα»- ενώ συγχρόνως διατυμπανίζει τον καιροσκοπισμό και την πνευματική οκνηρία του χρήστη της. Οπως και με το σουξέ «πρώτη, προτεραιότητα», δεν προδίδει μόνο σχετλιασμό κακόζηλο αλλά και μηχανική λειτουργία της γλώσσας, έλλειψη προσωπικής σχέσης με τις λέξεις και τον κόσμο τους.
Οι εν τέλει ανηθικότητα. Επειτα, τι θλιβερό παράδειγμα δίνεται στον κόσμο ευρύτερα καθώς το δράμα της γλώσσας δεν είναι άσχετο με το δράμα του τόπου. Με τη βαθύτατη κρίση που σοβεί εδώ και χρόνια. Με τα ελληνικά του κ. Εβερτ, του κ. Σημίτη, του κ. Γ. Α. Παπανδρέου έχουμε κατά καιρούς ασχοληθεί. Να που επέστη η ώρα να σχολιάσουμε και τα ελληνικά του φίλου κ. Ρουσόπουλου. Και δεν μας ευχαριστεί ιδιαιτέρως αυτό.
Επειδή δεν πρόκειται για αγραμματοσύνη αλλά για κάτι απείρως πιο επικίνδυνο: υποβιβασμό της γλώσσας σ' επίπεδο επικοινωνιακού κλισέ και λεκτικής μούτας. Οχι έκφραση αλλά μπαλαφάρα επιθεωρησιακή, όχι λόγος αλλά κραυγή που παραπέμπει σε στερεότυπο τηλεοπτικής αισθητικής. Και φτάσαμε στο σημείο λέξεις που έφεραν ένα πολύτιμο εννοιακό περιεχόμενο, προκλητικά ζωντανές και χυμώδεις σαν κοριτσίστικη σάρκα, να καταντήσουν κέρινα ομοιώματα στο Μουσείο μιας μαντάμ Λεξικογράφου: Αλλαγή, εκσυγχρονισμός, μεταρρύθμιση, πρόοδος, μέλλον κ.λπ. Λέξεις-πρότυπα προτροπάδην αποφυγής για τους νεότερους επειδή κουβαλούν τεράστια κοροϊδία και εξαπάτησης, ευκαιρία για χάχανο ή καζούρα. Λέξεις που πια δεν δηλώνουν τίποτε, ούτε καν το είδωλό τους στον διαθέσιμο πολιτικό καθρέφτη. Επεα πτερόεντα πλην χωρίς φτερά αλλά με μπαταρίες, σαΐτες από χαρτί τού τίποτε, ξεπουπουλιασμένες κι αποπτιλωμένες. Ονειδος της γλώσσας σαν στίχος του je t' aime ή σχόλιο τηλε-αστέρα των 8. Καμένη γλώσσα που δεν επαρκεί για να θρηνήσει όπως της αξίζει μιαν καμένη, καημένη πατρίδα.
Οι άνθρωποι αυτοί δεν είναι ικανοί να κατανοήσουν ούτε καν την πτώση τους, να λάβουν επίγνωση της παρακμής τους. Καίγοντας λέξεις με το σωρό, θα ήταν ανόητο να περιμένουμε ότι προνόησαν, έστω, για τη λέξη «αξιοπρέπεια«, «υπευθυνότητα» ή «υστεροφημία». Αφού διαμέλησαν ευπρεπείς έννοιες όπως «σεμνότητα» και «ταπεινότητα», επέπεσαν από απελπισία στη βαρυσήμαντη έννοια της μεταρρύθμισης. Ομως, πώς να περιμένεις ανατροπές από μια κοινωνία που ξέμαθε να συγκρούεται και ν' αμφισβητεί και που βουλιάζει στον συμψηφισμό των μετρίων και στην αφόρητη αναξιοκρατία; Το σύστημα νοσεί, το σύστημα πνέει τα λοίσθια. Ο κ. Καραμανλής και ο κόσμος του αποτελούν την έσχατη απόδειξη αυτής της ολοφάνερης αλήθειας.
Προσπάθησε, ας του το αναγνωρίσουμε, να ρίξει ένα βότσαλο στη λίμνη. Και πέτυχε απλώς ν' ανακατέψει την ιλύ του πυθμένα. Τον βούρκο δηλαδή. Κι επειδή το σύστημα πέθαινει, σας καλώ όλους ν' αναφωνήσουμε: Ζήτω το Σύστημα!
ΥΓ.: Ο πρωθυπουργός, επαρκής αγορητής, δεν απέφυγε τον κίνδυνο των επαναλαμβανόμενων κοινοτοπιών. Με αποτέλεσμα ν' αρθρώνει έναν λόγο συγκροτημένο μεν, αδιάφορο δε. Κατά τ' άλλα ακολούθησε, σχεδόν αταβιστικά, την πολιτική του προκατόχου του, κ. Σημίτη. Μόνο που οι ψυχροί ιστορικοί του μέλλοντος θα καταγράψουν πως ο εκείνος υπήρξε αποτελεσματικότερος. Επίσης, ο κ. Καραμανλής οφείλει να γνωρίζει πως η δεύτερη τετραετία του κ. Σημίτη στάθηκε μοιραία για την υστεροφημία του. Αλλά είπαμε: οι λέξεις πια δεν σημαίνουν ούτε καν το είδωλό τους.
Leonard Freed (1929-2006) από την αναδρομική που είδα στη Λοζάνη (Musee de L'Elysee). Επειδή πολύς κόσμος φιλοδοξεί να σώσει τον κόσμο.
7 - 16/09/2007
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου