Οζυμανδίας!

Το βράδυ μαζεύεις ξύλα για το τζάκι, και το πρωί, α τι πικρή η ζωή, όλο με τις στάχτες

Γιώργος Μαρκόπουλος

«Στην Κένυα διψάνε» γράφουν τα πλαστικά μπουκαλάκια του νερού με τα οποία κυκλοφορούν όλο και περισσότεροι ανά χείρας, λες και βρίσκονται στη Σαχάρα και δεν θα βρεθεί εκεί βρύση, ένα ποτήρι νερό, αν διψάσουν, για να ξεδιψάσουν. Απ' την άλλη, στην Κένυα διψάνε, εμείς αντιμετωπίζουμε δραματικά προβλήματα λειψυδρίας και το νερό γίγνεται περιμάχητον τοις πολλοίς, όπως τότε στον Ασίναρο Ποταμό, όταν «επίνετο ομού τω πηλώ ηματωμένον» κατά την σπαρακτική περιγραφή του, Αθηναίου, Θουκυδίδη, που πονάει για την καταστροφή των συμπατριωτών του στη Σικελία, αλλά συγχρόνως είναι αρκούντως αξιοπρεπής ώστε να εκθέτει με μετριοπάθεια τα γεγονότα· αφού ως γνωστόν δεν υπάρχει μία αλήθεια· ούτε, εξάλλου και απόλυτη αντικειμενικότητα. Είμαστε, οι άνθρωποι, βουτηγμένοι στον χυλό των συναισθημάτων και των αδυναμιών μας σαν το σκουλήκι στο βάζο με το μέλι και από εκεί μέσα βλέπουμε, όπως βλέπουμε, τον μελωμένο κόσμο. Οσο για το ότι «διψάνε στην Κένυα», δεκάρα δεν δίνουμε, απλώς υποκρινόμαστε τους λυπημένους -όπως, εξάλλου, υποκρινόμαστε τους χαρούμενους- αφού κατά βάθος τη βαθύτερη ξηρασία της ψυχής μας, ξέρουμε, δεν θα την ποτίσει το πλαστικό μπουκάλι του νερού που έντρομοι κουβαλάμε. Αυτό είναι το άλλοθι για μιαν αφυδάτωση πολύ πιο επικίνδυνη. Το ξέρουμε!

Κλεισμένοι, ο καθένας, στο προσωπικό του βιοτικό πρόβλημα στην υπαρξιακή αμηχανία μπροστά στις ακούραστες μηχανές της ζωής που παράγουν διαρκώς θάνατο -και τούμπαλιν- βολεμένοι, ο καθένας, στο κελί μας, αντί να σχεδιάζουμε στους τοίχους του παράθυρα μήπως και δραπετεύσουμε, αγοράζουμε πλαστικά μπουκάλια, πλαστικά φυλαχτά, «απαραίτητα» γκάτζετ με πλαστικό χρήμα, καταναλώνουμε πλαστικά φαγητά, πλαστικές εικόνες, για να δώσουμε στην ειρκτή μας μιαν allure πολυτέλειας. Γιατί έτσι νομίζουμε πως δεν θα διψάσουμε και πως η Κένυα είναι μακρινά εξωτική στα προβλήματά της και πως η πανθομολογούμενη ευαισθησία μας -την επιβεβαιώνει και η τηλεόραση διά του Λάκη!- θα μας προφυλάξει από τα μελλούμενα κακά. Το κακό όμως είναι οντολογικό αδέρφια. Κι όσο το εξορκίζουμε κάπου έξω τόσο αυτό ανοίγει βαθιά λαγούμια μέσα μας.

60% η τηλεθέαση του Λάκη που ξεσπαθώνει εναντίον Τιτάνων και αποκαθιστά δικαιοσύνη -ο κ. Κοντομηνάς αδυνάτισε ή μου φαίνεται;- 650.000 νομάτοι είδαν τον Greco του Λάκη, τώρα πλέον ψηφίζουμε για το βιβλίο της χρονιάς με SMS όπως στα ριάλιτι, 750.000 έσπευσαν στην άμεση δημοκρατία του ΠΑΣΟΚ, ξυπνάμε; Οχι, απλώς αλλάξαμε πλευρό. Οσο πιο μαζικοποιημένο είναι ένα φαινόμενο τόσο πιο απάνθρωπο, δηλαδή χωρίς την προσωπική άποψη που κάνει τη διαφορά, καταντά. Ο πιο πονηρός έμπορος ανέκαθεν κυριαρχούσε στην αγορά, σταθερά μειώνοντας όμως τα γράδα προς τα κάτω, έτσι ώστε ο ανταγωνισμός να μην έχει λόγο ύπαρξης. Εφευρέτες του εαυτού τους οι σύγχρονοι σταρ μοιάζουν με τους υπουργούς της κυβέρνησης. Είναι υπουργοί! Αυτό φτάνει. Το παρακάτω δεν έχει σημασία. Εμπορίου, Παιδείας, περιττών υποθέσεων Αφαίμαξης και ανασκολοπισμού, δεν θα τα χαλάσουμε. Εξάλλου όλοι έγιναν από καραμπόλα. Και κανείς από δαύτους δεν έχει τρόμο ιστορίας εφόσον οι διαφημιστές του μεταμοντέρνου πρόλαβαν να τη συνταξιοδοτήσουν πρόωρα.


- Ξέρετε ποιος ήταν ο Οζυμανδίας! Ενας βασιλεύς των βασιλέων και υπουργός όλων των υπουργευόντων! Και τώρα, σύμφωνα με τον στίχο του Shelley, κατέληξε μια βάση αγάλματος χωρίς σώμα στη μέση του πουθενά, με την εξής επιγραφή χαραγμένη:

My name is Ozymandias, king of kings. Look on my works ye Mighty and despair! (Ανάβλεψον επί τα έργα μου «Μεγαλοδύναμε» και απελπίσου). Και συνεχίζει: «Τίποτε δεν απομένει πια και γύρω απ' το κολοσσικό ερείπιο, σκόνη». Αυτά με τον Οζυμανδία και την τύχη του στην άνυδρη έρημο της λήθης (της εξουσίας). Χωρίς, καν, ένα πλαστικό μπουκαλάκι νερό. Οι δικοί μας όμως Ζουρλομανδύες ούτε ενός απλού στίχου δεν θα αξιωθούν. Αφού κατέστησαν τη σταδιοδρομία τους ανέκδοτο.

Ξεφυλλίζω με νοσταλγία το παλιό, καλό περιοδικό ARTI, η τέχνη σήμερα, μια δίγλωσση έκδοση για τα εικαστικά με έγκυρες παρουσιάσεις, κριτικές και ανταποκρίσεις απ' όλο τον κόσμο, που εξέδιδε σαν συνέχεια των επίσης επιτυχημένων ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ο δημοσιογράφος της «Καθημερινής» Αντώνης Μπουλούντζας. Βλέπω στο τεύχος 39 (1998) ένα εξαιρετικό αφιέρωμα στον Philip Taaffe, «μαθητή» του Σαμαρά, -καλημέρα, Νίκο Αλεξίου- και θυμάμαι την έκθεσή του στον παλιό χώρο της Ρεβέκκας Καμχή. Σήμερα τον ξαναπαρουσιάζει με πολύ ενδιαφέροντα έργα η Συλλογή Ζ. Πορταλάκη. Είμαι σίγουρος ότι την έκθεση, στην Πεσμαζόγλου 8, ΔΕΝ, είδαν 60% του πληθυσμού. Και δεν συνιστά δικαιολογία πως έβλεπαν Λάκη.

ΥΓ.: Καθώς ρηχαίνει ο ερωτικός βίος των ανθρώπων, ερωτικοποιείται η εξουσία και το θέαμά της καθίσταται η πιο οφθαλμολαγνική ηδονή. Κι όταν μιλάω για εξουσία, δεν αναφέρομαι βέβαια μόνο στην πολιτική.

Vipera Russelli, 1996. Μη φοβάστε τα φίδια του Taaffe. Το δηλητήριό τους είναι φάρμακο. Αρκεί να το πίνετε και να μην το αντιγράφετε. Απ' την άλλη, η φύση γεωμετρεί θεολογώντας, γι' αυτό και δυσφορεί στην ευκολία του computer. Και βέβαια στις βυζαντινομοντερνιές. - Είδατε τα εραλδικά κορμιά των Momix; Επειδή υπάρχει και γεωμετρία της ψυχής που δεν χωράει σε κάνναβο ή σε photoshop.