Η Αριστερά, ο Πολιτισμός και οι σχετικοί Μύθοι

Οι διεθνιστές είναι οι Ιησουίτες του μέλλοντος 

Φλωμπέρ

Το Μνημείο για την Εθνική Αντίσταση του Γιώργου Ζογγολόπουλου στη Παλαιά Κοκκινιά, 1952

 

Στον Δημήτρη Ραπτόπουλο, στο Βασίλη Παπαβασιλείου και στον Γιώργο Βαφειάδη

Ο Μύθος λέει ότι η Αριστερά υποστηρίζει τον πολιτισμό και προστατεύει τους καλλιτέχνες. Η αλήθεια είναι ότι οι καλλιτέχνες, οι δημιουργοί γενικότερα, στην πλειονότητά τους προσβλέπουν στην Αριστερά και εμπνέονται από τα συνθήματά της για έναν καλύτερο κόσμο ενώ η ίδια η Αριστερά, δηλαδή οι ηγεσίες της, θυμούνται τους δημιουργούς μόλις τις παραμονές των εκλογών για διαφημιστικούς λόγους. Και μάλιστα όχι τους πιο σημαντικούς αλλά τους πλέον προβεβλημένους από αυτούς. Τα μηντιακά κριτήρια κι εδώ κυριαρχούν. Ο Μύθος λέει ότι η Αριστερά θεωρεί την τέχνη βασικό μοχλό της αλλαγής της κοινωνίας και γι’ αυτό πλειοδοτεί τόσο στη τέχνη όσο και στις επαναστατικές δυνατότητές της. Η αλήθεια είναι ότι η Αριστερά, δηλαδή οι ηγεσίες της, είναι το ίδιο ―αν όχι περισσότερο― αγράμματη όπως και οι λοιπές ηγεσίες των λεγόμενων αστικών κομμάτων. Με τη διαφορά ότι αυτές οι τελευταίες προσποιούνται πιο πειστικά τους «επαΐοντες» ή τους φιλότεχνους επειδή η τέχνη, εν γένει, διαθέτει πλούσια, αστική παράδοση και ανάλογες, παιδευσιακές περγαμηνές.

Ο Μύθος λέει ότι η Αριστερά χαρακτηρίζεται από υψηλή παιδεία και βαθιά καλλιέργεια την οποία επεξέτεινε και πολλαπλασίασε κατά τις ατελείωτες ώρες της μόνωσης και του εγκλεισμού στις φυλακές και τα Μακρονήσια. (Όπως ο Γλέζος, ο Πατρίκιος ή ο Κωνσταντόπουλος. Τώρα το πώς κάποιοι καταλήγουν υπάλληλοι του Bαρδινογιάννη και κάποιοι χειροκροτητές του Bενιζέλου είναι άλλο πράγμα). Η αλήθεια είναι ότι η Αριστερά, δηλαδή οι ηγεσίες της, έχει μορφωθεί -όπως έχει μορφωθεί, εννοώ “εκπαιδευτεί”- στα σχολεία του φανατισμού, του λαϊκισμού και της ημιμάθειας όπου έχουν «μορφωθεί» και οι υπόλοιποι Έλληνες, επί χρόνια ευφυείς «καταληψίες» και καταστροφείς των σχολείων τους των ίδιων. Εξάλλου η χαμηλή ποιότητα σπουδών που παρέχεται στη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι, εν πολλοίς, αποτέλεσμα των αγώνων της Αριστεράς για ακόμη πιο συντηρητικά γυμνάσια, πιο μισαλλόδοξα λύκεια και πιο κομματικοποιημένα πανεπιστήμια. Η αλήθεια είναι πως η Αριστερά δεν έχει, ακόμη, κατανοήσει τη διαφορά ανάμεσα στην εκπαίδευση ―εκπαιδεύεις και μια μαϊμού― και στη μόρφωση (που αναφέρεται κυρίως στη διάπλαση ηθικής προσωπικότητας). Τέλος, η Αριστερά εγκλωβισμένη στους δογματισμούς και τα παπαγαλίστικα, ιδεολογικά «λυσάρια» της, τουλάχιστον η σταλινική, είναι εξ ορισμού αντίθετη προς οποιονδήποτε πειραματισμό, avant-garde αμφισβητήσεις ή ανατροπή των στερεότυπων.

O Μύθος λέει πως η Αριστερά είναι προοδευτική. H αλήθεια είναι πως πολλοί προοδευτικοί πολίτες έχουν συχνά επενδύσει κι έχουν συχνά απογοητευτεί από το συντηρητισμό, την ημιμάθεια και το λαϊκίστικο καιροσκοπισμό της Αριστεράς.

O Μύθος λέει πως «αριστερός» σημαίνει το ηθικό, το αδιάφθορο και το επιρρεπές στην προσωπική θυσία στοιχείο. H αλήθεια είναι πως «αριστερός» σήμερα είναι ένας ακόμη επαγγελματίας του πολιτικού βίου που διαχωρίζει απόλυτα ορθολογιστικά το ατομικό συμφέρον από το συλλογικό καλό. Οι τελευταίοι αριστεροί που γνώρισα ήταν ο Νίκος Καρούζος, ο Mανόλης Aναγνωστάκης, ο Kοσμάς Ψυχοπαίδης, ο Ασαντούρ Μπαχαριάν, ο Πάνος Τζαβέλας, ο Λάκης Σιάντας ο Xρήστος Παπουτσάκης, ο Aντώνης Kαρκα­γιάννης και ο Bλάσης Kανιάρης. Σύμπτωση; και οι εννέα δεν ζουν πια. Kαι οι εννέα πάντως υπήρξαν ακέραιοι, όσο ακέραιος μπορεί να είναι ένας άνθρωπος που εμπλέκεται στο δημόσιο βίο και που αναλαμβάνει ευθύνες και υποχρεώσεις ώστε να επιβιώσει σε μια κοινωνία ήκιστα αξιοκρατική, τα μάλα σταρχιδική και τα μάλιστα ανάρχιδη.

O Μύθος λέει: H Αριστερά έχει βαρύνουσα και ―πρωτίστως― διαφορετική άποψη για τον πολιτισμό. H αλήθεια είναι πως η Αριστερά ΔEN διαθέτει ούτε διαφορετική άποψη ούτε συγκεκριμένη πολιτική για τον πολιτισμό και αυτή η τελευταία συνοψίζεται αμήχανα σε εκδηλώσεις για τον Tσίρκα ή το Pίτσο, άντε και μουσικές εκδηλώσεις για το Mίκη Θεοδωράκη. Όλα τ’ άλλα πρόσωπα και θέματα είναι λίγο ως πολύ τζιζ γιατί, βλέπετε έχουν ασκήσει κριτική στις ηγεσίες της Aριστεράς.

O Mύθος λέει ότι η Aριστερά δέχεται τον αντίλογο και προωθεί το διάλογο. H αλήθεια είναι πως η Aριστερά είναι μονολιθική και δογματική κυρίως γιατί δεν έχει διαβάσει τον Mάρξ ―απλώς τσιτάρει όσους τον έχουν διαβάσει― και επειδή η σχέση της με την τέχνη παραμένει ζντανωφική.

Aπό την άλλη ό,τι πιο ελπιδοφόρο κινείται σ’ αυτό τον τόπο, έχει αριστερό πρόσημο. Mα το γεγονός αυτό δεν είναι τόσο παρήγορο όσο καταθλιπτικό αν σκεφτεί κανείς πως η αναξιοκρατία ή ο φαβοριτισμός θάλλουν και στις ηγεσίες της Αριστεράς. Έτσι ώστε το διαφορετικό να γίνεται αποδεκτό πάντα ως θεωρία. Ποτέ ως πράξη. Άλλη, μια αιτία κατάθλιψης για όλους εμάς που δηλώνουμε αριστεροί και ψάχνουμε την Αριστερά που μας αξίζει. Δείτε ως τελικό συμπέρασμα ποια πρόσωπα του πολιτισμού πλαισιώνουν τα αριστερά ψηφοδέλτια των προσεχών εκλογών. O Kουβέλης, πρόεδρος ενός κόμματος που επαγγέλλεται την αλλαγή στην αριστερή σκέψη, μας προτείνει σε άκρως τιμητική θέση τον συμπαθή ηθοποιό Γιάννη Mπέζο νοηματοδοτώντας, τι ακριβώς; Πως ένας μικρομεσαίος ηθοποιός τιμάται με το ψηφοδέλτιο επικρατείας, επειδή απλώς είναι μηντιακά αναγνωρίσιμος ως Δόγκανος; E, τότε η Bάνα Mπάρμπα του Kαρατζαφούρια είναι επιτυχέστερη μετεγγραφή. Tο ίδιο συμβαίνει και με τον Πέτρο Tατσόπουλο. O ΣYPIZA τον διάλεξε ―βάζω στοίχημα την off shore εταιρία μου στα νησιά Καϊμάν― όχι γιατί έχει διαβάσει τα βιβλία του, δεν ξέρει καν τους τίτλους του― αλλά επειδή τον είδε στον ΣKAΪ. Σύντροφοι ξανασκεφτείτε το. O Πορτοσάλτες είναι πιο αναγνωρίσιμος.

Y.Γ. 1: Ο Gustave Flaubert έλεγε: “Το μεγάλο όραμα της δημοκρατίας είναι να εξυψώσει το προλεταριάτο στο ίδιο επίπεδο ηλιθιότητας με τη μπουρζουαζία.”

Υ.Γ. 2: Καταπληκτικό: Ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης κ. Λέανδρος Ρακιντζής ανακοίνωσε στις 19 Μαρτίου το πόρισμά του σχετικά με τη κλοπή στην Εθνική Πινακοθήκη. Σύμφωνα με αυτό διαπιστώνει σοβαρές όσο και χρόνιες παραλείψεις στα συστήματα ασφαλείας του Ιδρύματος, παρατεταμένο ερασιτεχνισμό και εγκληματικές αμέλειες που οδήγησαν στην απώλεια ενός εθνικού κειμηλίου αφιερωμένου στον αγωνιζόμενο Ελληνικό λαό (Picasso) και ενός αριστουργήματος της ευρωπαϊκής πρωτοπορίας (Mondrian). Ε, και; Πέρα βρέχει. Ούτε ο δοτός πρόεδρος του Ιδρύματος ούτε η υπέργηρη Διευθύντρια ενοχλήθηκαν, πήραν θέση ή υπέβαλαν παραίτηση.

Αντιθέτως απολαμβάνουμε τη φωνή της Μαρίνας Λαμπράκη-Πλάκα να διαφημίζει από τα ΜΜΕ την έκθεση των συλλογών Λεβέντη. Πρόκειται για την ίδια φωνή που έχασε η ιδιοκτήτριά της όταν εκλάπη ο Picasso.

Θα μου πείτε: “Θα την παραιτήσει οσονούπω ο υπουργός Πολιτισμού”. “Ποιος υπουργός;” θα σας απαντήσω. “Μα θα αντιδράσουν οι άνθρωποι της τέχνης και σύμπασα η Αριστερά της οποίας ο πολιτισμός αποτελεί προνομιακό πεδίο δράσης”. Θα σας αποστομώσω με το εξής αίνιγμα: “Τι είναι αυτό που παραμένει για είκοσι τόσα χρόνια στη θέση του και δεν τολμάει κανείς να το κουνήσει: Είναι η Αλέκα Παπαρήγα και είναι η Μ. Λαμπράκη-Πλάκα. Στο τόπο αυτό φίλτατοι, δεν αλλάζει ποτέ τίποτε γιατί ελάχιστοι θέλουν αληθινά να αλλάξει κάτι. Με τις υγείες μας, που θάλεγε ο Σπύρος Παπαδόπουλος”.

Υ.Γ. 3: Σκέφτομαι πως ο πιο σεσημασμένος πολιτικά καλλιτέχνης είναι ο Παϊτέρης. Τον διεκδικούν οι πάντες. Από την άκρα δεξιά ως την προοδευτική αριστερά.

Υ.Γ. 4: Σκεφτείτε πως, πίσω κι από την πιο αθώα πολιτική πρόθεση, κρύβεται πάντα μια αρκούντως ένοχη σκοπιμότητα και πως όσο εξαιρούμε τον εαυτό μας από το πρόβλημα, τόσο γινόμαστε το χειρότερο τμήμα του προβλήματος. Επειδή ο “αριστερός” δεν είναι μια μεταφυσική έννοια a priori ταυτισμένη με το καλό, το δίκαιο και το ηθικό αλλά μια δυνατότητα που πρέπει συνεχώς να επαληθεύεται.