Από την Πόλη στο Μάντσεστερ και από τον Πειραιά στο Λονδίνο. Με ένα μοιραίο πέρασμα από το Παρίσι. Από τα μέσα του 19ου αι. έως τη Χούντα των συνταγματαρχών. Κορίτσια μεγαλοαστικών οικογενειών διψασμένα για έρωτα, εξέγερση και καλλιτεχνική έκφραση. Κορίτσια που εκπροσωπούν την πρόκληση και την επιθυμία και άντρες γεμάτοι ταλέντο και φιλοδοξίες. Σχέσεις ετεροβαρείς που κρατούν λίγο αλλά έχουν μεγάλες συνέπειες, συνέπειες ζωής για τους πρωταγωνιστές τους. Με φόντο πάντα μια αστική τάξη υψηλής αισθητικής. Ιδανικοί εστέτ της ιστορίας.
Σελίδες ιστορίας που περιμένουν να αποτιμηθούν σωστά και μια εποχή που ζούσε απόλυτα το ρίγος σε αντίθεση με την δική μας που απλώς το διακοσμεί.
Ποιές ήταν λοιπόν οι τρεις χάριτες του βικτωριανού Λονδίνου, η Αγλαΐα, η Ευφροσύνη και η Μαρία, οι σύγχρονες αντίζηλες της Ελένης Μπούκουρα Αλταμούρα, και ποιά η σχέση τους με τους ευπατρίδες της οικογένειας Ιωνίδη;
Πόσος έρωτας χωράει, πόσες προδοσίες και πόση μεταμέλεια ανάμεσα σε αυτές και τον κύκλο των Προραφαηλιτών που τις αποθέωσε ζωγραφικά και τις λάτρεψε σαρκικά κι όχι μόνο; Μπορεί, διερωτώμαι, να υπάρξει φερέγγυα ιστορία της νεοελληνικής τέχνης χωρίς τα ονόματα της Μαρίας Σπαρτάλη ή της Μαρίας Κασσαβέτη; Ή της Αγλαΐας Ιωνίδη Κορωνιού που υπήρξε σχεδιάστρια μόδας και βιβλιοδέτρια; Χωρίς τα έργα τους; Χωρίς το εξεγερμένο, ερωτικό παράδειγμα τους;
Ποιός, τέλος, ήταν ο μυθικός εκείνος μετανάστης της οθωμανικής αυτοκρατορίας Ιπλιξής-" Ιωνίδης" που χρηματοδότησε γενναιόδωρα το πρώτο, οθωνικό, πανεπιστήμιο και που έχτισε το σχολείο μου, την Ιωνίδειο στο κέντρο του Πειραιά δίνοντας στον τότε δήμαρχο Ομηρίδη - Σκυλίτση 40.000 λίρες;
Έφηβος κάθομαι στα ίδια θρανία που κάθισε ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης και χαζεύω απέναντι τους κορινθιάζοντες κίονες του Δημοτικού Θεάτρου ρεμβάζοντας. Εν μέσω βλακώδους δικτατορίας το θέατρο του επίνειου είναι παρηγοριά. Το βράδυ θα δω Μπέκετ του Ανούιγ με Βόκοβιτς και Τζόγια σε σκηνοθεσία Σολομού ενώ την Κυριακή ο Βύρων Κολάσης θα διευθύνει την εισαγωγή του Φιντέλιο και του Μαγεμένου Αυλού.
Εν τώ μεταξύ στο μυαλό μου τριγυρίζει εκείνη η απίθανη κοκκινομάλλα που ζωγράφισε ο Rossetti και ερωτεύτηκε παράφορα ο Burne Jones για να ζήσει μαζί της τρία, παθιασμένα χρόνια εγκαταλείποντας τη γυναίκα του. Τι σκάνδαλο! Κι όλα αυτά στο συντηρητικό Λονδίνο του 1866-9 κόντρα στην βικτωριανή ηθική. Αυτό το ατίθασο κορίτσι που αργότερα θα γοητευθεί από τον Rodin στο Παρίσι και θα δεξιωθεί τον Wilde, νομίζω ότι το είδα με κόκκινη, κοντή φούστα και πιο κόκκινα χείλη στη Φίλωνος και Β Μεραρχίας. Μού χαμογέλασε μάλιστα, σε μένα, μόνο σε μένα, αλλά εγώ δίστασα ...
Ο Κωνσταντίνος Ιωνίδης που ήταν γιός παπά από το Κοντοσκάλι, λιθοξόος πρώτα και μετά μετανάστης στο Μάντσεστερ, ο λεγόμενος Ιπλιξής, όπου iplik = νήμα, μεταμορφώθηκε σε πάμπλουτο υφασματέμπορο και μαικήνα της τέχνης, μέγα δωρητή του νεοσύστατου ελληνικού βασιλείου. Γιός του ο ντιλετάντης Αλέξανδρος, μέγας συλλέκτης και φίλος των Προραφαηλιτών, των Watts, Rossetti, Burne Jones, Morris αλλά και του Whistler. Υπήρξε ο πατέρας της ωραίας Αγλαΐας και θείος της Μαρίας Σπαρτάλη Stillman. Ο ίδιος διετέλεσε επί χρόνια πρόξενος της Ελλάδας ενώ ο γιός του Κωνσταντίνος Αλέξανδρος δώρισε στο Victoria and Albert museum 82 πίνακες μεταξύ των οποίων και Ρέμπραντ λίγο πριν τον θάνατο του.
Η Μαρία, Τερψιθέα Κασσαβέτη (1843-1914), η τρίτη εκ των τριών Χαρίτων, έχει κηδεμόνα τον θείο της Αλέξανδρο Ιωνίδη όταν πέθανε πρόωρα ο μελαγχολικός πατέρας της. Kassavet=θλίψη. Ήταν τότε που νεότατη ποζάρησε για τους πιο διακεκριμένους Προραφαηλίτες. Λίγο αργότερα ζητεί από τον εραστή της Jones να αυτοκτονήσουν με λάβδανο αφού δεν μπορούν να παντρευτούν! Ο ίδιος την ζωγραφίζει ως μάγισσα Νιμουέ στον πίνακα Beguing of Merlin...
Παντρεύεται ως αντίδραση τον γιατρό του Παρισιού Ζαμπάκο, αποκτά δύο παιδιά μαζί του κι έπειτα τον χωρίζει για να ζήσει βίο πλάνητα ως μοντέλο αλλά και επιτυχημένη γλύπτρια. Βραβεύεται μάλιστα με τρίτο βραβείο στην διεθνή έκθεση του Παρισιού το 1889. Τότε που εγκαινιάστηκε και ο πύργος του Άιφελ!
Στις φωτογραφίες η οικογένεια Αλέξανδρου Ιωνίδη ζωγραφισμένη από τον Watts. Προσέξτε τα παιδιά που φορούν την εθνική ενδυμασία. Το τελευταίο από αριστερά είναι η Αγλαΐα! Ενώ το πρώτο που κρέμεται από τον λαιμό της μάνας του είναι ο Κωνσταντίνος Αλέξανδρος.
Επίσης πορτρέτα της Σπαρτάλη, διακεκριμένης ζωγράφου, από τον Rossetti και της Κασσαβέτη από τον Burne Jones. Η ίδια μυστηριώδης και ανικανοποίητη γυναίκα, η Σπαρτάλη, εικονίζεται και σε αλμπουμίνα της εποχής. Η ίδια υπήρξε αργότερα στην γενέτειρα του συζύγου της, τυχοδιώκτη και ζωγράφου, τον οποίο ακολούθησε παρά την θέληση της οικογένειας της, η μοναδική προραφαηλίτισσα!
Σε στίχους, τέλος, ενός θαυμαστή της, του Rossetti ο λαιμός της Μαρίας Κασσαβέτη περιγράφεται ως "δώδεκα φιλιά μακρύς". Τόσο μόνο!
ΥΓ. Αυτό είναι... Ερχόμαστε ανίδεοι στη ζωή για να την παρατηρούμε ωριμάζοντας άλλοτε εκστατικοί κι άλλοτε τρομαγμένοι. Και η τέχνη πάλι, δηλαδή ο έρωτας, παίζει παιχνίδια με τον χρόνο ...κάποτε τον κοροϊδεύει, κάποτε τον νικάει για να νικηθεί στο τέλος ολοκληρωτικά απ'αυτόν. Τι ωραία ήττα όμως για όσους αξιώθηκαν να την ζήσουν!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου