La folie des grandeurs! Ή, παππού Duchamp μας έχεις καταστρέψει!

(Συνεχίζοντας τη συζήτηση περί αγοράς της τέχνης, συλλεκτών, καλλιτεχνών κλπ.)

 Αλλιώς ...l'art de l’appropriation. Η τέχνη δηλαδή του οικειοποιείσθαι ο,τιδήποτε, στα καθ' ημάς. Μ' άλλα λόγια το να ακολουθείς το μάθημα του Pierre Ménard όπως το δίδαξε ο Μπόρχες και να ξαναγράφεις αυτολεξεί τον Δον Κιχώτη. Σαν δικό σου! Ή να μετονομάζεις χρηστικά αντικείμενα όπως ο Duchamp 

σ' έργα τέχνης και μάλιστα βάζοντας την υπογραφή σου! Η αποθέωση, άρα, της μεταμοντέρνας συνθήκης σύμφωνα με την οποία τίποτε δεν είναι και δεν μπορεί να παραμένει αυθεντικό. Ακόμη χειρότερα δεν πρέπει να παραμείνει αυθεντικό! Επειδή κάτι τέτοιο είναι, εκτός των άλλων, ασύμφορο,  αντιοικονομικό.

Εν προκειμένω ο πολυπράγμων όσο και αδίστακτος Richard Prince, της νεοϋρκέζικης γενιάς του '90, οικοιοποιήθηκε την πασίγνωστη φωτογραφία - διαφήμιση με τον μάτσο καβαλάρη του Malborough και την επανεκτύπωσε με δική του υπογραφή δηλώνοντας έτσι πως δεν υπάρχει πρωτοτυπία και άρα αυθεντικότητα (copyright) στην τέχνη γενικά και στην τέχνη της φωτογραφίας ειδικά. Το καθετί είναι θέμα επανερμηνειών και συνεχούς αναδιαπραγμάτευσης καθώς τα σημαινόμενα βγάζουν συνεχώς τη γλώσσα - κυριολεκτικά - στα σημαίνοντα. Τ' ακούς Καμπουρίδη;

Όλα αυτά συνέβησαν το ευτυχές 1989 και ο "Καβαλάρης" του Prince προτάθηκε ως άτιτλο, Untitled. Εφόσον στην εποχή της δεσποτείας των εικόνων τα πολλά λόγια είναι φτώχεια. Σαν να μην έφτανε αυτό, το οικειοποιημένο, επανασηματοδοτημένο έργο του  Prince πουλήθηκε σε δημοπρασία του 2005  στο ποσό των 1.200.000  $ !

Ο δυστυχής φωτογράφος της πρωτότυπης φωτογραφίας μήνυσε τον καλλιτέχνη αλλά το δικαστήριο τον δικαίωσε με την αιτιολογία ότι έχουν διαγραφεί από αυτή την εικόνα τα αρχικά  διαφημιστικά σύμβολα. Δηλαδή πρόκειται πλέον για ένα ready made! Για ένα άλλο έργο. Που θα πει ότι η αμερικανική Δικαιοσύνη είναι ενήμερη των απόψεων του Duchamp! Και λειτουργεί κι ως τεχνοκριτικός. Αναγνωρίζοντας μια προστιθέμενη,  συμβολική αξία στο  νέο (;) έργο. Και ότι δρα παράλληλα με την, σχεδόν μεταφυσική, νομοτέλεια της αγοράς η οποία, παντοδύναμη προς το παρόν, ξαναγράφει την Ιστορία των έργων της Τέχνης με αποκλειστική βάση την ονομαστική αξία τους. ( Σε τρόπον ώστε προς ώρας να γράφουν την ιστορία της τέχνης όχι οι ιστορικοί της αλλά οι τραπεζίτες και χρηματιστές ).

Τί θα μείνει στο τέλος από όλες αυτές τις ευρεσιτεχνίες που υποδύονται το έργο ... μετά το έργο;  Κατά τη γνώμη μου τίποτα αλλά και αυτό, δηλαδή η γνώμη μου, λίγη έχει σημασία!

YΓ.1 Ο συγκεκριμένος καλλιτέχνης είναι από τους πεφιλημένους της συλλογής Δάκη Ιωάννου μαζί με τον Jeff Koons. Και είναι απόλυτα δικαίωμα του! Τώρα το αν κι εγώ πιστεύω πως αυτές οι επιλογές δεν έχουν ιστορική προοπτική, είναι επίσης δικό μου δικαίωμα.

ΥΓ. 2 Αυτό που θέλω να πω, κι εδώ τίθεται ωμά κι ένα θέμα ηθικής ή ιδεολογίας, είναι πως προτιμώ εκείνους τους συλλέκτες που επιμένουν στην προώθηση της εγχώριας δημιουργίας έστω και αν αυτό δεν προσφέρει το γκλάμουρ της διεθνούς προβολής. Πόσο μάλλον που στο τέλος όλα καταλήγουν πάλι στη μήτρα του τόπου μας. Και που η ιστορία πορεύεται από δρόμους εκτός της πεπατημένης. Δηλαδή της αγοράς, των δημοσίων σχέσεων ή της διαφήμισης. Αντί των μεγαθηρίων του Koons θα προτιμούσα να έχω μια μικρή ακουαρέλα του Ανδρέα Φωκά. Αναζητώντας από την μικροϊστορία απαντήσεις για την μεγάλη ...