Η δύναμη της εικόνας

Στην Ελλάδα πραγματικά ευτυχισμένους βρίσκεις μόνο στις διαφημίσεις, Και δεν φταίνε μόνο οι διαφημιστές για αυτό. Φταίει που η κοινωνία μας κατάντησε μόνο επι-κοινωνία.

ΜΣ

Ποιος θα το έλεγε πως οι συχνά αναίσθητοι ή αντιαισθητικοί Έλληνες θα ψήφιζαν με κριτήρια αμιγώς αισθητικά, δηλαδή ανορθολογικά; Παρασυρμένοι από τη σαγήνη της εικόνας; Έχοντας ανά χείρας σαν φυλαχτό και διαβάζοντας σαν ευαγγέλιο το Société du spectacle του Guy Debord του 1967 (Η κοινωνία του θεάματος, Διεθνής Βιβλιοθήκη, 2000, μτφρ. Σύλβια Α.Κ.). Στις πρόσφατες εκλογές κυριάρχησε η δύναμη της εικόνας ή μάλλον η φαντασμαγορία, το χωρίς περιεχόμενο λούστρο της και ηττήθηκαν ολοκληρωτικά ο λόγος και τα νοήματα. Λένε πως οι γυναίκες ερωτεύονται με τα αυτιά ενώ οι άντρες με τα μάτια. Στην προκειμένη περίπτωση όσοι ψηφοφόροι δεν απείχαν, εμπιστεύθηκαν τα μάτια τους περισσότερο και πολύ λιγότερο τα αυτιά ή το μυαλό τους. Και οι άνδρες έγιναν γυναίκες για να αντιστρέψουμε τον Ηρόδοτο και να μην θεωρηθούμε σεξιστές. Το αδιαφιλονίκητο ατού του ΣΥΡΙΖΑ είναι ο Τσίπρας και το αδιαφιλονίκητο ατού του Τσίπρα είναι το αθώο, κάπως αμήχανο χαμόγελό του, η νεανική του εικόνα. Αυτή θριάμβευσε στις τελευταίες εκλογές, αυτή θα πουλάει ως τον σύντομο χρόνο που θα γίνουν οι επόμενες. Κανένα περιθώριο για επιχειρήματα ή πολιτικές. Είμαστε ή μάλλον καταντήσαμε ό,τι φαινόμαστε. Κι είναι απόλυτα φυσικό κάτι τέτοιο στην τηλεοπτική, αφασική δημοκρατία. Φαίνεται πάντως ότι όλοι έχουμε ανάγκη από ένα χαμόγελο, έστω και ψεύτικο. Και ο Αλέξης δεν έχασε ευκαιρία να μην επιδεικνύει την άψογη, πλέον, οδοντοστοιχία του. Η φάτσα είναι σπαθί που λέει ο λαός και τα λόγια, ή μάλλον οι κραυγές και οι ατάκες και οι κοκορομαχίες, έπονται.

Οπτικά ο Αλέξης κατίσχυσε επειδή είναι σαφώς το καινούργιο. Μόνο όμως οπτικά. Απ’ αυτό το νεανικό στόμα όμως, δεν ακούστηκαν παρά κοινοτοπίες και δεν εκφωνήθηκε ούτε μια πρωτότυπη, ανατρεπτική ή, έστω, ιντριγκαδόρικη ιδέα. Ένας δημόσιος υπάλληλος που κάθεται στο γραφείο του πρωθυπουργού και απευθύνεται σε συναδέλφους του δημοσίους υπαλλήλους ή συνταξιούχους. Ο ιδιωτικός τομέας, η παραγωγικότητα, το επιχειρείν απέχουν. Χοντρικά ένας στους δυο Έλληνες, όση ήταν δηλαδή και η αποχή. Προϊόν απολιτικοποιίησης ή αηδίας; Τείνω να πιστέψω το δεύτερο. 

 

Συγκρίνετε τους αντιπάλους του τώρα:

Ο Μεϊμαράκης, κάτι ανάμεσα σε Φωτόπουλο και Αυλωνίτη με μουστάκι από τη δεκαετία του ‘50. Ένας καλός μπάρμπας για να παίξεις τάβλι, αλλά όχι για να κάνεις κυβέρνηση. Η νίκη του Τσίπρα οφείλεται και στην μακάρια ακηδία της ΝΔ. Βλέπετε, είναι χορτασμένοι οι άνθρωποι. Αντί να εκλέξουν με fast track διαδικασίες όπως κάνει ο Αλέξης, καινούριο, άφθαρτο αρχηγό, τον Μπακογιάννη ας πούμε ή τον Τζιτζικώστα, άνοιξαν την επετηρίδα -πήγα να γράψω “πυτιρίδα”- και έβγαλαν κοστούμια και σκελετούς από τη ντουλάπα. Έπόμενο ήταν ο τακτικιστής -παιδεία στη ΚΝΕ και τη Κουμουνδούρου γαρ- Τσίπρας να θριαμβεύσει επικοινωνιακά και να σκίσει στη μάχη των εικόνων. Ο οποίος, αν προσέξατε, στο μόνο σχόλιο με το οποίο απάντησε στο “ψευταράκος” του Μεϊμαράκη, αναφερόταν αποκλειστικά σε αισθητικές παρατηρήσεις. Είπε κάτι για μόδες του εξήντα και μουστάκια, αν δεν απατώμαι. Έτσι παίχτηκε όλη η πολιτική αντιπαράθεση. Κάτι τέτοια όμως δόνισαν όλες τις νοικοκυρές και συγκίνησαν κάθε μαμά και συμπεθέρα της επικράτειας. Πρόκειται για τις ίδιες που ονειρεύονταν κάποτε το Νίκο Χατζηνικολάου για γαμπρό της θυγατέρας τους. Τώρα καλοβλέπουν τον Τσίπρα!

 

Ο Θεοδωράκης, πάλι, είναι ένας post modern ψευτομοντέρνος, καμένος ήδη από την υπερέκθεση και αρκούντως αβαθής στο ούτως ή άλλως ρηχό σκηνικό στο οποίο έχει μάθει να κινείται. Η Φώφη μας, η πορφυρογέννητη -Γεννηματά γαρ-, τώρα! Μπέρδεψε τη γυναίκα-αρχηγό, που θα ήταν το μεγάλο της ατού, με τη γκόμενα, δηλαδή το γυναικείο της απωθημένο ή όπως λένε οι φοιτητές μου, με την μίλφο. Η Θάτσερ και η Μέρκελ δεν της δίδαξαν τίποτε. Αποτέλεσμα αυτού... ο Λαλιώτης! Επιπλέον απαράδεκτο βάψιμο συνοικιακού καμπαρέ -επειδή μιλάμε για τη δύναμη της εικόνας-, ενοχλητικά ξανθό μαλλί -λες και αμφιβάλαμε έστω και για ένα λεπτό τι κρύβεται από κάτω. Α, ξέχασα τον αρχηγό της ΔΗΜΑΡ, τον ... πως-τον-λένε. Αν τον έλεγα ο άνθρωπος δίχως πρόσωπο θα με παρεξηγούσατε; Τον θυμάται κανείς; Το μόνο που μου έρχεται στο μυαλό είναι μια νεανική φιγούρα με άλουστο, αραιωμένο μαλλί. Άλλη μια απόδειξη πως να είσαι νέος δεν φτάνει. Ελπίζω να λουστεί ως τις επόμενες εκλογές. Άλλωστε δεν θα αργήσουν.

Δεν σχολίασα τον Κουτσούμπα επίτηδες γιατί είναι αισθητικά ακριβώς αυτό που θέλουν να είναι οι αριθμημένοι σαν σε αίθουσα θεάτρου, υποστηρικτές του. Θα μου πείτε κι ο Καμμένος; Εδώ σηκώνω τα χέρια ψηλά. Θα μπορούσα να μιλήσω για kitsch, για εξπρεσιονισμό, για bad art ή art brut αλλά δε θα είχε νόημα. Ευτυχώς που αρέσει μόνο σε ελάχιστους, ψεκασμένους ψηφοφόρους. Προσωπικά, δεν με ενοχλεί που τον γουστάρει το 3,4% των ψηφισάντων. Mε ενοχλεί που τον γουστάρει ο Αλέξης.

  

ΥΓ 1. Οι εικόνες προέρχονται από τους αγαπημένους μου καλλιτέχνες του δρόμου και από το "Still life" του Δ. Παπαϊωάννου στο ΔΘΠ.

ΥΓ 2. Η "νέα" κυβέρνηση του Αλέξη αποτελεί ανακύκλωση εκείνων των υλικών που πρόλαβαν να φθαρούν μέσα σε μόλις επτά μήνες. Και βέβαια τιμωρήθηκε ο Πανούσης για την παρρησία του. Ευχάριστη έκπληξη το ότι παρέμεινε ο υπηρεσιακός υπουργός για τους πρόσφυγες. 

ΥΓ 3. Καταπληκτικός ο συμβολισμός στο υπουργείο παιδείας: ένας αιώνιος φοιτητής σε ρόλο υπουργού και ένας τέως πρύτανης σε ρόλο υφυπουργού του. Δηλαδή όλη η διαπλοκή κομματικών νεολαιών, μαθητοπατέρων και ακαδημαϊκού κατεστημένου που συναλλάσσεται με όλο αυτό το επικίνδυνο περιθώριο σε δυο μόλις πρόσωπα-ρόλους. Το απόλυτο θέατρο του παραλόγου και ο Αλέξης σε εξαιρετικά κέφια. Παρά την 17ωρη κούρασή του από τη διαπραγμάτευση. Τι τραβάνε και οι πρωθυπουργοί...