Το άγος της Εθνικής Πινακοθήκης, Ή, λέγε με Picasso!

(Εγώ μια πλάκα ήθελα να κάνω αλλά ... προκλήθηκα. Ουαί υμίν γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριταί)

Έγραψα:"Η Εθνική Πινακοθήκη ετοιμάζεται στο φουλ για τους εορτασμούς του 2021. Ως γνωστόν θα τιμήσει το έθνος τα 200 χρόνια της Μαρίνας Λαμπράκη Πλάκα. Χιλιόχρονη!"

Και με κατηγόρησαν για χολή και όξος.

ΥΓ. Αν σας ενοχλεί το αντιαισθητικό, ή όπως μού γράφετε το κακό χιούμορ μου, ας το σοβαρέψω. Προσωπικά έχω μάθει και να εκτίθεμαι και να αναλαμβάνω το κόστος των καταγγελιών μου. Η κ. Λαμπράκη παραμένει τριάντα χρόνια και βάλε διευθύντρια της ΕΠΜΑΣ και παρότι είναι περασμένα ογδόντα, κατέχει δημόσια θέση. Αν δεν είναι παράνομο, είναι άκρως προκλητικό. Και παρότι δεν εκλέχθηκε ποτέ μέσα από ανοιχτή διαδικασία, προκήρυξη θέσης κλπ αλλά διορίστηκε απευθείας από την τότε υπουργό πολιτισμού Άννα Ψαρούδα Μπενάκη. Έκτοτε την στήριξε ο Βενιζέλος, το ΠΑΣΟΚ, η ΝΔ, ο ΣΥΡΙΖΑ. Δημόσιες σχέσεις και μικροπολιτική κατά το ειωθός. Με τεράστια, προσωπική ευθύνη για την κλοπή των Picasso, Mondrian.

 Εδώ και μια δεκαετία λοιπόν έβαλε την Πινακοθήκη στη φοβερή και πανάκριβη περιπέτεια της ανακαίνισης με αμφίβολα αποτελέσματα. Χωρίς να μιλάει ή να ενοχλείται κανείς. Το έργο της στο ίδρυμα συνοψίζεται στην προσωπική της προβολή και μόνο. Σπατάλες, βιτρίνα και ελάχιστη ουσία. Είναι ενδεικτικό ότι ο Παπαστάμος στην δεκαπενταετή θητεία του προώθησε πάνω από δέκα επιμελητές που μετά έκαναν εξαιρετική καριέρα σε άλλους οργανισμούς, πανεπιστήμια κτλ.

 Η κ. Λαμπράκη ούτε έναν! Είναι ενδεικτικό και νοοτροπίας αλλά και στρατηγικής. Περιμένουμε, κατά τ' άλλα, ακόμα μια μεγάλη αναδρομική του Παρθένη, του Τόμπρου, του Μπουζιάνη, του Διαμαντόπουλου, του Νικηφόρου Λύτρα, του Σκλάβου, του Τάκι, του Κουνέλλη, του Κεσσανλή, του Παπαλουκά, του Ζογγολόπουλου, του Καπράλου, Γκίκα, του Βασιλείου (θέατρο, σινεμά και ζωγραφική), του Πάνου Αραβαντινού κλπ. Και βέβαια του Χαλεπά!  Όσο για ομαδικές, δηλαδή συνθετικές προσεγγίσεις για τη σχέση δημιουργίας και κοινωνίας ... Άστο καλύτερα.

Αν διαθέταμε μια κοινωνία στοιχειωδώς συγκροτημένη και αξιοκρατική κι όχι έναν εσμό γλειφτών και σκωλήκων, θα είχαμε και μουσεία που να μην είναι show rooms αλλά αληθινοί φάροι παιδείας. Κυρίως για τη νέα γενιά.

Όταν κι όποτε ανοίξει η Πινακοθήκη, θα δείξει πάλι την ίδια, ξεπερασμένη συλλογή που ουδείς φρόντισε να ανανεώσει. Ούτε καν να προσελκύσει αξιόλογες δωρεές όπως έκανε ο αείμνηστος Δεληβορριάς στο Μουσείο Μπενάκη. Αλλά και οι μαθητές της κ. Λαμπράκη στην ΑΣΚΤ, ας μιλήσουν κι αυτοί για το έργο της, τη διδασκαλία, για την αισθητική που υποστήριξε. Νομίζω ότι το χιούμορ εν προκειμένω είναι προτιμότερο επειδή η αλήθεια πονάει πολύ. Και την πληρώνουμε όλοι.

Κι όσοι με θεωρείτε εμπαθή ή ... ζηλιάρη, μάθετε ότι η κυρία αυτή με κυνήγησε προσωπικά επί δέκα, ολόκληρα χρόνια, με είχε αποκλεισμένο από οποιαδήποτε δραστηριότητα και αργόμισθο (!) ενώ ακύρωσε το έργο μου στην Εθνική Πινακοθήκη Κέρκυρας με το παράρτημα έκτοτε να μαραζώνει. Βλέπετε δεν ήμουν αυλή τύπου Μετζικώφ.

Επίσης με έστειλε δις στο πειθαρχικό του ΥΠΠΟ αλλά και σε τακτική δίκη με την κατηγορία της εθνικής προδοσίας!!! ( Η γνωστή υπόθεση του ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ στα κατεχόμενα της Κύπρου με την Πλάκα βασική μάρτυρα κατηγορίας! Με γλύτωσαν τότε ο Νίκος Κωνσταντόπουλος και ο Γιώργος Δουατζής, ενώ με υπερασπίστηκε στη Βουλή των Ελλήνων εναντίον του Ευ. Βενιζέλου ο τότε βουλευτής του Συνασπισμού Πέτρος Κουναλάκης)!

Κι όταν παραιτήθηκα από την Πινακοθήκη, με κυνήγησε και στο Πανεπιστήμιο πιέζοντας τους εκλέκτορες να μη με ψηφίσουν ως λέκτορα κλπ. Ρωτήστε σχετικά π.χ τον Νάσο Βαγενά αφού δεν μπορεί να μιλήσει ο Άγγελος Δεληβορριάς ή ο Σπύρος Ευαγγελάτος. Αυτά, το Μαρινάκι!

Στη φωτογραφία από την Αρτ Αθήνα ο Μάκης Θεοφυλακτόπουλος. Ο μεγαλύτερος εν ζωή Έλληνας ζωγράφος... Η Πινακοθήκη ΔΕΝ εκθέτει έργο του. Όπως εξάλλου και του Σταύρου Ιωάννου, του Μάριου Πράσινου, του Τάκι ή του Κουνέλλη. Ή, του Βαλέριου Καλλούτση το έργο του οποίου αγνοούσαν και η Λαμπράκη και η Καφέτση. Επειδή δεν έχουμε ούτε Πινακοθήκη αλλά ούτε και μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Αυτή είναι η πικρή αλήθεια. Για τους ευαίσθητους που θίγονται από τις ... κακίες μου.

(Τα αυγά και τα καλάθια)

Παθογένεια της παιδείας ή της οικογένειας;

Στη μνήμη του Μηνά Γουναρίδη, δάσκαλου μου στην πέμπτη του 43ου Δημοτικού, πρώην Μαντουβάλου - Σερεμετάκη στα Ταμπούρια

Οι μισοί μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης διαπιστώνονται και επισήμως ως λειτουργικά αναλφάβητοι. Σιγά τα νέα. Ποιός έσπασε ποτέ αυγά σ' αυτό τον τόπο; Και το πιο δυσάρεστο (τα καλάθια του τίτλου):

 Έξι χρόνια στο δημοτικό και έξι σε γυμνάσιο - λύκειο με τους μαθητές να βαριούνται θανάσιμα. Να μην διασκεδάζουν. Να βρίσκονται αλλού. Ανέμπνευστοι, ανέραστοι, αδιάφοροι. Ακόμη και στην στρατιωτική εκπαίδευση οι νεοσύλλεκτοι βρίσκουν τρόπους να περνάνε καλά. Όχι όμως και στο ελληνικό σχολείο. 

Πρόκειται για ένα δράμα που οι συνεπείς εκπαιδευτικοί το ζουν καθημερινά. Επί χρόνια. Η αληθινή, υπόγεια τραγωδία του τόπου. Νέοι άνθρωποι χαμένοι πριν ακόμα δώσουν τη μάχη, χαμένα χρόνια στην κυριολεξία, λάθος προσανατολισμένοι μαθητές, κατεστραμμένοι πριν καν αρχίσουν τη ζωή τους. Με λάθος εφόδια. Ή, καλύτερα, χωρίς εφόδια. Και το χειρότερο: 

Με αδιαφορία ή και μίσος για το σχολείο. Από το δημοτικό ως το πανεπιστήμιο (ιδιαίτερα στο τελευταίο με τους καταθλιπτικούς, βρώμικους χώρους του λόγω ... προοδευτικού ακτιβισμού)! 

Επειδή τα παιδιά μας βαριούνται θανάσιμα. Ή, καλύτερα, μάς βαριούνται. Κι εμας και τα δωρεάν - ίσως και γι' αυτό τόσο βαρετά, κακογραμμένα και κακοσχεδιασμένα - βιβλία που τούς παρέχουμε και τα οποία δεν ανοίγουν σχεδόν ποτέ. Τόσο μαζικά και απρόσωπα βιβλία. Βιβλία που δεν θα βάλεις ποτέ στη βιβλιοθήκη αλλά θα τα πετάξεις εκδικητικά με την πρώτη ευκαιρία. Δείτε τους όγκους των βιβλίων που δίνουν σε δημοτικό και γυμνάσιο και...φρίξτε. Για τον όγκο της υποκρισίας. Ποιός, διερωτώμαι, θα σπάσει τ' αυγά της εκπαιδευτικής ιδεοληψίας και θα αξιοποιήσει τα καλάθια της νέας εποχής; Τα τάμπλετ, ας πούμε, που τόσο λατρεύουν οι πιτσιρικάδες. Που θα πει, πρέπει να πάμε στο παιδί με οδηγό τις δικές του ανάγκες κι όχι τις δικές μας ανασφάλειες. Το ίδιο και με την διδασκαλία της ιστορίας, το θαυμαστό παραμύθι του έθνους. Δηλαδή την καλλιέργεια της φιλοπατρίας αλλά και την καταπολέμηση της εθνικιστικής μειονεξίας. 

 Ονειρεύομαι λοιπόν ένα σχολείο με ελάχιστα ή και καθόλου βιβλία στην τάξη. Αλλά με ελεύθερες επιλογές βιβλίων. Το δικό μας σύστημα, είτε αριστερό είτε δεξιό, είναι προαποφασισμένο, δηλαδή σταλινικό. Αφού γενικότερα και ως κοινωνία δεν αγαπάμε το βιβλίο αλλά το θεωρούμε κάτι το εξωτικό και αχρείαστο. Το διακοσμητικό για την σερβάντα! Και με τους πολιτικούς συστηματικά να κρύβουν  όλο το πρόβλημα κάτω από το χαλί. Ή να παίζουν εν ου παικτοίς. ( Έστω κι αν έχουν πολλοί από αυτούς υπάρξει ακαδημαϊκοί δάσκαλοι). Όπως συμβαίνει για παράδειγμα με το αμαρτωλό, με το κομματικοποιημένο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. 

Τί λείπει λοιπόν από την παιδεία μας; 

Μα τι άλλο από τον έρωτα. Κι απ'το παιχνίδι του έρωτα. Δηλαδή την αυτενέργεια και την αυτοέκφραση. Τα παιδιά μας τα θέλουμε παθητικούς δέκτες που να απομνημονεύουν, τουτέστιν να παπαγαλίζουν. Όχι να εκφράζονται δημιουργικά Η παιδεία όμως είναι συνδημιουργία. Γι' αυτό είναι τόσο διαφορετικά και τόσο επιτυχημένα τα λεγόμενα καλλιτεχνικά γυμνάσια.

Απ'την άλλη μια ολόκληρη κοινωνία που εφησυχάζει. Εμπρός στην ηλίθια, ιδιωτική τηλεόραση. Θα ήθελα να ήμουν δικτάτορας για να την καταργήσω. Μακριά απ'το βιβλίο και την κουλτούρα του βιβλίου. Με τα παιδιά, μοιραία, να βλέπουν τους γονείς τους και να τούς μιμούνται. Τόσο απλά. Συμπέρασμα: Η παθογένεια της εκπαίδευσης αντανακλά ακριβοδίκαια  την παθογένεια της οικογένειας. 

Πιο απλά αρπαχτές και στη γνώση όπως και στη ζωή, ήσσων προσπάθεια, έλλειψη πειθαρχίας, κανόνων, αξιών, αρρωστημένος εγωτισμός, κιτς ως αισθητική (δηλαδή επιφάνεια και "μούρη"), έλλειψη πνεύματος μαθητείας και σεβασμού, απομυθοποίηση του δάσκαλου στο όνομα του ... μοντερνισμού κλπ. Απομυθοποίηση, τέλος, του σχολείου στο όνομα του ... ρεαλισμού και της επαγγελματικής δήθεν αποκατάστασης. Με κάθε κόστος. Μυθοποίηση απ'την άλλη του εξωσχολικού φροντιστηρίου. Αμφισβήτηση εν τοις πράγμασιν της μαθησιακής διαδικασίας. Η παιδεία ως οχληρή υποχρέωση. Η παιδεία ως τεχνική κι όχι ως μέθεξη. 

Και βέβαια η αλλαγή του παραδείγματος που οφείλει να ακολουθήσει την αλλαγή της εποχής δεν είναι διόλου εύκολη. Απεναντίας. Και η έλλειψη διαλόγου ως προς την παιδεία από πλευράς κομμάτων εκ παράλληλου προς την αφωνία και την αυστηρή... ουδετερότητα της πνευματικής ηγεσίας δεν προοιωνίζεται τίποτε αισιόδοξο. Όσο οι πολιτικές παρατάξεις θα ψηφοθηρούν μέσω της παιδείας, τόσο η τραγωδία θα μεγαλώνει.

 ΥΓ 1. Λέω συχνά στους μαθητές μου "Δεν μπορεί, όλα αυτά τα χρόνια, θα πετύχατε έναν δάσκαλο, έναν καθηγητή που να τον ερωτευτήκατε, που να σάς ενέπνεε, που να τον κοιτάζατε στα μάτια. Και μόνο για αυτό αξίζει ν' αγαπήσετε το σχολείο. Που είναι δικό σας κι όχι του εκάστοτε διευθυντή, καθηγητή, υπουργού κλπ.". Οι περισσότεροι απαντούν θετικά. Αυτό και μόνο αυτό διασώζει κάτι στη παιδεία μας. Ακόμη.

ΥΓ. 2. Ο  Άγγελος Σκούρτης, γνωστότατος καλλιτέχνης αλλά και δάσκαλος της τέχνης, χτες στο περιστύλιο του Ζαππείου και στην περφόμανς με θέμα, τί άλλο; το μέλλον που αργεί. Μη μού πείτε ότι δεν καταλαβαίνετε τι θέλει να πει. Τι εκφράζει αυτή η τόσο εύγλωττη εικόνα.

Αρτ Αθήνα 2019. Η δράση θα επαναληφθεί αύριο Κυριακή στις 6.30. Θα είμαι εκεί. Φέρτε τα παιδικά σας στην Αρτ Αθήνα. Δείξτε τους τέχνη. Είναι η υψηλότερη μορφή παιδείας!

Πώς δει ιστορίαν διδάσκειν

(Σμύρνη και Νέα Σμύρνη)

Οι δύο εικόνες που ακολουθούν - περίεργα επίκαιρες - σιωπηρά υποδεικνύουν πως δει ιστορίαν ξυγγράφειν άμα τε και διδάσκειν. Ιδιαίτερα σε καιρούς νερόβραστους και κενούς νοήματος σαν τους σημερινούς. Ώστε να μην απολεσθεί η μνήμη αλλά και να μην αμβλυνθεί η κρίση. Να μην χαθεί πρωτίστως η συνείδηση του συνανήκειν, η έννοια της πατρίδας, η εθνική ταυτότητα, όλα αυτά τα οποία οφείλουμε να υπερασπιστούμε αγαπώντας και τιμώντας τα:  Εικόνα πρώτη, 10 Σεπτεμβρίου 1922, σφαγιασθέντες Ρωμιοί στη Σμύρνη. Παππούς και εγγονή. Φριχτό ντοκουμέντο από τον φακό του Γεωργίου Καλημεριάδη. Τις ημέρες που ακολούθησαν τον περιβόητο "Συνωστισμό"...

Ερώτημα: Το διδάσκουμε ή το αποσιωπούμε, σήμερα, εκατό χρόνια μετά; Επειδή ιστορία σημαίνει κυρίως επιλογή από ένα χάος γεγονότων, σύνθεση και βέβαια ερμηνεία.

Μ' άλλα λόγια, γιατί περί αυτού πρόκειται, διδάσκουμε στα παιδιά μας μια ιστορία στρογγυλεμένη, εκτός "ιστορίας", εκτός τραγωδιών ή θριάμβων και χωρίς τα πρόσωπα που μάτωσαν και θυσιάστηκαν, ή επιμένουμε σε ένα politically correct αφήγημα που πληροφορεί τυπικά χωρίς να συγκινεί και χωρίς να διεγείρει; Δηλαδή υιοθετούμε μια ιστορία όπως θα την αφηγούνταν "εμπαθείς" τύποι σαν τον Ίωνα Δραγούμη, τον Δημήτρη Φωτιάδη ή τον Νίκο Σβορώνο ή αντισηπτικοί σαν τον Αντώνη Λιάκο ή την Μαρία Ρεπούση; Μοντέρνο ή μεταμοντέρνο;

( Εικόνα δεύτερη τώρα που φωτογράφησα χτες στην πλατεία Ν. Σμύρνης. Προφανώς κάποιος "προοδευτικός" πιτσιρικάς, μαθητής των εθνοφοβικών ιστορικών μιλάει για πράγματα που δεν γνωρίζει. Σμύρνη και Νέα Σμύρνη. Εκατό χρόνια μετά. Πόσο άδικο δηλαδή όχι για εκείνους που σφαγιάστηκαν άλλα για εμάς που επιζήσαμε, αν λησμονήσουμε).

Από την άλλη πρέπει να συμφωνήσουμε ότι αλλιώς διδάσκει την ιστορία στο δημοτικό και το γυμνάσιο κι άλλως στο λύκειο ή το πανεπιστήμιο. Με άλλο τρόπο κι άλλη αισθητική. Με άλλη φωνή τελικά!

Και ναι, συμφωνώ πως την ύλη ή τον τρόπο διδασκαλίας της ιστορίας δεν τα καθορίζουν τα κόμματα ούτε οι εκάστοτε υπουργοί Παιδείας. Όμως εν προκειμένω η Κεραμέως έχει δίκαιο. Η διδασκαλία της ιστορίας πρέπει να χτίζει, χρονιά την χρονιά, εθνική συνείδηση. Κι αυτό είναι χρέος της πολιτείας. Η γνώση - καλύτερα, η επίγνωση - της ταυτότητας. Χωρίς ασφαλώς εθνικιστικές υστερίες ή μαξιμαλισμούς. Χωρίς σωβινιστικά ψεύδη. Όμως με τον αναγκαίο, εθνικό Μύθο. Που θα εμπνέει και θα ποιεί ήθος. Όλα τα μεγάλα έθνη, πεποιημένα σαν τους Αμερικανούς ή μη πεποιημένα, "ιστορικά" σαν τους Γάλλους, το κάνουν. Και είναι υπερήφανοι για αυτό.

 Επειδή προέχει, είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωση μας, το παιδί να είναι υπερήφανο για τον τόπο, τη γλώσσα, την ιστορία, τον πολιτισμό και τις παραδόσεις του. Τον τρόπο μας, αυτό των Ελλήνων. Εκτός κι αν είναι κακό και απευκτέο πράγμα η φιλοπατρία. Ή, είναι ντροπή, η συγκίνηση εξ αυτού του συναισθήματος. Στο όνομα ενός θολού διεθνισμού στον οποίο πλέον δεν πιστεύουν ούτε κι οι πιο μονοδιάστατοι κήρυκες του. (Κι ο "αντιπατριώτης" επαναστάτης της φωτογραφίας κατά βάθος πιστεύω ότι κάνει πλάκα).

Μιλώντας τώρα πιο εξειδικευμένα, πιο επιστημονικά, πρέπει να παραδεχτούμε ότι δεν υπάρχει ιστορικό αφήγημα που να μην είναι ιδεολογικοποιημένο. Που να είναι δηλαδή "αντικειμενικό". Η κατασκευή ελλοχεύει παντού. Αυτό το γνώριζαν όλοι οι μεγάλοι ιστορικοί. Από τον Θουκυδίδη έως τον Μισελέ ή τον Τόϊνμπι. Ακόμη κι η λεγόμενη "κοινωνική" ιστορία είναι άκρως ιδεολογικοποιημένη και...καλά κάνει. Γιατί η κάθε ιστορική καταγραφή επηρεάζεται από την εποχή, τις εκάστοτε συνθήκες, τις νέες αντιλήψεις ή θεωρίες κλπ. Τέλος ιστορία είναι εκείνο το κείμενο που σταθερά αναθεωρείται, που ξαναγράφεται στο διηνεκές. 

Άρα, εμείς τί οφείλουμε να διδάσκουμε; Οφείλουμε να διδάσκουμε με μετριοπάθεια αλλά και υπερηφάνεια το αφήγημα που μάς συγκρότησε ως έθνος. Όλα όσα απορρέουν από την συνείδηση του συνανήκειν. Απ'το κοινό, αξιακό σύστημα. Και τί επιδιώκουμε; Να προκαλέσουμε συγκίνηση και προβληματισμό στον μικρό μαθητή. Για να αποκτήσει πάλι αυτή η κοινωνία δεσμούς και σημεία αναφοράς. Σύμβολα και ήρωες. Σε βάθος χρόνου. Λόγους να χαίρεται και να λυπάται. Να εορτάζει και να πενθεί. Όχι τυπολατρικά και επιφανειακά αλλά ουσιαστικά. Υπαρξιακά.Γιατί η ιστορία ένα μόνο πράγμα απαγορεύεται να είναι: βαρετή.

Το χυδαίο είναι must;

Είδα κι εγώ όπως και το πανελλήνιο το "έξυπνο" τρέιλερ του Next Top Model με το αμερικανικό, γρήγορο μοντάζ το οποίο επιδιώκει εντυπωσιασμό χωρίς δεύτερες σκέψεις. Αυτή την επιστρέφουσα, την επιμένουσα χυδαιότητα της ιδιωτικής τηλεόρασης. Αυτή την αισθητική του ξε...διάντροπου νυμφίδιου που πρωτοευαγγελίστηκε ο Μαλέλης όταν ήταν διευθυντής ειδήσεων στο Star, προοδευτικός πολιτικός και ανανεωτής κατά τ' άλλα. 

Δεν γινόταν να μη το δω αφού το τρέιλερ παίζεται επαναληπτικά, βασανιστικά ποντάροντας στο σοκ(;) ενός κοινού που δεν έπιασε ακόμη πάτο και στα κέρδη μιας διαφημιστικής εξαχρείωσης που έχει πιάσει (πάτο) προ πολλού. Ασύδοτη, ηλίθια, ανίκητη. Ιδιωτική τηλεόραση και διαφήμιση, ιδού η πλατφόρμα που από κοινού έχουν εκπαιδεύσει τον μέσο Έλληνα και τη μέση Ελληνίδα. Το κρυφό - φανερό σχολειό μας επί δεκαετίες από όπου αντλούνται πρότυπα και παραδείγματα.

Και έπειτα μιλάμε για πανελλήνιες εξετάσεις, για έλλειψη αξιολόγησης και αξιοκρατίας, για χαμηλές βάσεις, μηχανική αποστήθιση και τα συναφή. Πρόκειται φοβούμαι απλά για ένα άλλοθι. Για ένα δάχτυλο που αδυνατεί να κρύψει το χλωμό πρόσωπο μιας συνεχιζόμενης παρακμής. Όχι πανελλήνιες, όχι ένα πτυχίο, όχι η κατάκτηση μιας επιστήμης αλλά η καταξίωση μέσα από τα media, ίσως μια θέση σε πρωινάδικο και βέβαια το μόντελινγκ! Δηλαδή η αποθέωση ενός συμπλεγματικού "Κοιτάξτε με για να υπάρξω"... Αυτό φοβάμαι ότι είναι το κρυφό ή φανερό όνειρο της μέσης μαθήτριας του ελληνικού Λυκείου, δηλαδή της πλειονότητας. Και δεν έχει να κάνει μόνο με τον έμφυτο ναρκισσισμό των κοριτσιών, έχει να κάνει με την έλλειψη αξιών και προτύπων στον τόπο μας αλλά κυρίως έχει να κάνει με αυτήν την διαβρωτική επίδραση την οποία ασκεί η ιδιωτική, επαναλαμβάνω, τηλεόραση δεκαετίες τώρα. Μία πληγή που δεν μπόρεσε να εξαλείψει - ούτε καν να κατονομάσει - η αριστερή κυβέρνηση αλλά απλώς προσπάθησε να προσεταιριστεί κάποιους, αδίστακτους επιχειρηματίες μόνο και μόνο για να εξασφαλίσει την αποκλειστική της προπαγάνδα. Όχι για ν' αλλάξει ποιοτικά το πρόσωπο της ελληνικής τηλεόρασης αλλά για να το ευθυγραμμίσει με τα δικά της κομματικά συμφέροντα. Σκοτίστηκε για την αισθητική ή την παιδεία και το απέδειξε. Στέλνοντας τον Γεωργούλη στην Ευρωβουλή.

Τί βλέπουμε λοιπόν στο περί ου ο λόγος τρέιλερ; Βλέπουμε ενεοί τον αδυσώπητο αγώνα μερικών κοριτσόπουλων να εξοντώσουν το ένα το άλλο χωρίς φραγμούς, στοιχειώδη κώδικα συμπεριφοράς, στοιχειώδη αλληλεγγύη, ή το αίσθημα της ευγένειας που, κατά κανόνα, χαρακτηρίζει αυτή την άδολη (;) ηλικία. Βλέπουμε τον κατινισμό και το μαλλιοτράβημα ως αυτονόητα μέσα επικράτησης. Ως συνταγές επιτυχίας! Και μάλιστα στο όνομα της ομορφιάς...

Αυτό που το τρέιλερ κυρίως προβάλλει, δεν είναι ο ανταγωνισμός αλλά ο κανιβαλισμός μέχρις εσχάτων, η αντικοινωνικότητα και το χειροπιαστό μίσος, η εξόντωση μέχρι το τελικό έπαθλο που είναι το soft golden dream των διακοπών στη Μύκονο με στριγκάκι και με τα φλας των παπαράτσι να αστράφτουν. Τα εξωφύλλα στα λαϊκά τηλεπεριοδικά. Η επαγγελματική "καταξίωση" που ταυτίζεται απόλυτα με την αναγνωρισιμότητα, αυτό το φετίχ δηλαδή του μεταμοντέρνου. Εμφανίζομαι άρα υπάρχω! Το όραμα, εν τέλει,  - επαγγελματικό, ηθικό, αξιακό - της ελληνικής οικογένειας, για να μην πω της ελληνικής κοινωνίας. Τα παιδιά μας στην τηλεόραση. Δηλαδή διάσημα. Σαν τον Βαρουφάκη που έγινε και ταινία. Όπως ο Ντίλιγκερ και ο Αλ Καπόνε. Κατά τ' άλλα ας είναι ο γιος, μπράβος σε μαγαζί της νύχτας, ασφάλεια υψηλών προσώπων, σεκιουριτάς ή, στην εσχάτη των περιπτώσεων, κάτι ανάλογο και η κόρη, μοντέλο, σούπερ μοντέλο, σούπερ έσκορτ μοντέλο πολυτελείας. Να η βασιλική οδός. Το τρέιλερ τα δείχνει όλα με την αδυσώπητη γλώσσα της εικόνας. "Πράξε έτσι αλλιώς θα είσαι looser" όπως θα έλεγε κι ο άλλος απόστολος της ξεφτίλας Πέτρος Κωστόπουλος.

Και για να τα επιτύχουμε όλα αυτά, είμαστε διατεθειμένοι να πληρώσουμε οποιοδήποτε τίμημα. Οποιοδήποτε κόστος. Οποιαδήποτε έκπτωση. Οποιονδήποτε εξευτελισμό. Τα "τόσο έτοιμα από καιρό, τα θαρραλέα" κοριτσόπουλα το αποδεικνύουν. Η τηλεόραση, η ιδιωτική να εξηγούμαστε, δίνει δωρεάν, αλλά όχι με το αζημίωτο, μαθήματα. Όπως εξάλλου ανέκαθεν έκανε. Και μια ολόκληρη κοινωνία ακολουθεί - παρακολουθεί τρομοκρατημένη - αποχαυνωμένη...

Αφού το καθετί "πουλίτε".

Η ελληνική κρίση σαν Μάπετ Σόου

Προσέξτε καλά την φωτογραφία. Την σημειολογία των στάσεων και των εκφράσεων. Τον ενθουσιασμό για την επιτυχία! Πρόκειται, νομίζω, για μίαν εικόνα που μάς προσβάλλει ως έθνος και που υπονομεύει τις όποιες, πολιτικές - ιστορικές προθέσεις της συγκεκριμένης ταινίας. Μιας ταινίας που χρηματοδότησε, ας μην το ξεχνάμε, όχι το Κέντρο Ελληνικού Κινηματογράφου αλλά προσωπικά ο Νίκος Παππάς από το ...κομπόδεμα του υπουργείου του (!) με 620 000 €(!) τον περασμένο Απρίλιο! Αφού είχε γυριστεί η ταινία!

 Και που αποδεικνύει ότι ο Γαβράς με το κύκνειο, αυτό άσμα του βάλθηκε να αμαυρώσει το έργο μιας ζωής. Λες και δεν είχε αυτός, ο διεθνής σκηνοθέτης άλλους παραγωγούς πλην της πτωχευμένης Ελλάδας και του κρατικού χρήματος... Για να πει το ίδιο, αφελές και λαϊκιστικό αφήγημα περί αντίστασης στην αδυσώπητη Ευρώπη που έλεγε κι ο Γιάνης στο CNN και το BBC. Όμοια όπως κι άλλοι κλόουν τύπου Φάρατζ ή Μπόρις Τζόνσον. Ασκώντας έτσι ανεπίτρεπτη προπαγάνδα υπέρ μιας πολλαπλώς αποτυχημένης κυβέρνησης. Μιας κυβέρνησης -  κλοουνερί που υποδύονταν τους αριστερούς επαναστάτες αλλά ήταν βολεμένα, τυχάρπαστα όσο και ανεύθυνα ανθρωπάκια. Ερωτευμένα με το είδωλο τους.  Το τίποτα του καθρέφτη.

 Είδα το τρέιλερ και ήταν τόσο μονομερές, τόσο μανιχαϊστικό στην μεταμοντέρνα του αριστεροσύνη, τόσο υπέρ της μυθοπλασίας Βαρουφάκη που με εξόργισε βαθιά για την παραποίηση της αλήθειας. Όχι, δεν έγιναν έτσι τα πράγματα κ. Γαβρά. Μακάρι να υπήρχαν  η ελάχιστη διαπραγμάτευση, ο παραμικρότερος ηρωισμός. Οι άνθρωποι αυτοί κουβάλησαν στο κλειστό δωμάτιο την κουτοπονηριά της ατζαμοσύνης και το θράσος της άγνοιας τους. Όχι την θεωρία των παιγνίων αλλά το "Τα παιδία παίζει εν ου παικτοίς".

Τί γυρεύουν λοιπόν στο κόκκινο χαλί μαζί με τους πραγματικούς ηθοποιούς ο Μπαρούφας κι η Δανάη; Για ποιο λόγο δείχνουν τόσο ευτυχισμένοι; Τί πέτυχαν και είναι τόσο γελαστοί; Είναι καλλιτέχνες, είναι δημιουργοί, είναι σταρ του σινεμά ή του θεάτρου ή είναι απλώς οι μπουφόνοι, οι κλόουν σε μιαν όπερα όχι της πεντάρας αλλά κάποιων δεκάδων δισεκατομμυρίων που πλήρωσε και πληρώνει η χώρα μας; Και από πού απορρέει τόση ευτυχία; Από την καταστροφή που δημιούργησαν ή από το γεγονός ότι μηντιακά ακόμη πουλάνε και κατά τ' άλλα ... γαία πυρί μειχθήτω; Και σ' αυτή την περίπτωση γιατί να μην είναι δίπλα τους κι ο Αλέξης με την Περιστέρα; Δεν διαπραγματεύτηκαν κι αυτοί 17 ολόκληρες ώρες; Δεν έβγαλαν έρπητα από την ένταση; Δεν πρωταγωνιστούν κι αυτοί στην ταινία; Αν ο Χρήστος Λούλης είναι ο Γιάνης, δεν είναι κι ο Αλέξανδρος Μπουρδούμης ο Αλέξης; Μαζί δεν αγωνίστηκαν εναντίον των κακών της Ευρώπης; Δεν είναι κι αυτοί εξίσου λαμπεροί και φωτογενείς;

 Εκείνο που εν τέλει δεν μπορώ να αντέξω, είναι ότι αυτή η πράξη εθνικής μειοδοσίας, αυτός ο απίστευτος τυχοδιωκτισμός ενός διασαλευμένου και, κατά τ' άλλα, ασήμαντου προσώπου - που η ανικανότητα ενός άλλου μπουφόνου, του μοιραίου Αλέξη, τού ανέθεσε τις τύχες της χώρας εν λευκώ επί επτάμηνο - προσπαθεί να βρει δικαίωση από την πίσω πόρτα. Δεν ξέρω ούτε τις προθέσεις του Γαβρά ούτε και τους στόχους της ταινίας του. Ξέρω όμως πολύ καλά, μαζί με εκατομμύρια συμπατριωτών μου, τι συνέβη στη χώρα μου. Και μόνο το γεγονός ότι εμπνεύστηκε από το βιβλίο του Γιάνη την ταινία, εμένα προσωπικά με προσβάλλει. Αν αυτή είναι η ιστορική πηγή του, τότε τότε απλώς έχει μπερδέψει την κλοουνερί με την ανατροπή και την αντίσταση. Και θεωρεί τις φιγούρες του Μάπετ Σόου ως ιστορικά μεγέθη.

 Το ότι έχει, τέλος, ο Κώστας Γαβράς ως δημιουργός και μάλιστα καταξιωμένος το δικαίωμα να εκφράζεται όπως νομίζει καλύτερα, δεν είναι ασύμβατο, νομίζω, προς το δικό μου δικαίωμα να κρίνω και τον ίδιο και τις εμπνεύσεις του. Στην εποχή της εικόνας οι εικόνες τιμωρούν όταν δεν ξέρεις πως να τις διαχειριστείς. Κι όταν το είδωλο στον καθρέφτη αντιμετωπίζεται σαν θεός.

ΥΓ. Ενδυματολογικά πάντως ο Μπαρούφας σεβάστηκε το πρωτόκολλο της Μόστρας. Τα λαχουρί πουκάμισα τα είχε για το Eurogroup.

Κάποιες, πικρές αλήθειες

Συγγνώμη αλλά σαχλαμάρες με στυλ λέει πάλι ο Λιάκος. Ως συνήθως. Δεν αμφισβήτησε κανείς ούτε την επιτυχία των νεοεισελθόν των στα ΑΕΙ, ούτε την ευφυΐα της νεολαίας, ούτε το γεγονός ότι κάποιοι ούτως ή άλλως θα ξεχωρίσουν. Πάντα έτσι συνέβαινε και έτσι θα συμβαίνει. Το σύστημα αμφισβητώ που νοσεί βαριά. Επιμένω: Το πρόβλημα στην παιδεία είναι τεράστιο. Και δύσκολα συγκαλύπτεται. Παράγουμε συστηματικά ημιμαθείς ή αγράμματους χωρίς σφαιρική γνώση και μέθοδο σκέψης. Με τρομαχτικά κενά που εκ των πραγμάτων το πανεπιστήμιο αδυνατεί να καλύψει. Οι φοιτητές μου έχουν κάθε χρόνο και δραματικά χαμηλότερο επίπεδο, συνέπεια της ανύπαρκτης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και του "εξειδικευμένου" παπαγαλίστικου "θεσμού" που λέγεται φροντιστήριο. Ούτε κι εδώ μπόρεσε να καινοτομήσει η κυβερνώσα αριστερά παρά την παρουσία ακαδημαϊκών δασκάλων τύπου Λιάκου στις τάξεις της...

Τα πτυχία εδώ και χρόνια έχουν ελάχιστη ή καμία αξία αφού δεν απορροφώνται από την αγορά εργασίας και αφού δεν διαθέτουν, στην πλειοψηφία τους, κανένα, επαγγελματικό αντίκρισμα. Αυτή είναι η πικρή αλήθεια την οποία όλοι οι εμπλεκόμενοι αποκρύπτουν υποκριτικά. Πρόκειται για ένα σιωπηρό, "διπλωματικό" άλλοθι ανεργίας. Εξ ου και η νέα φάμπρικα των μεταπτυχιακών που κοστίζουν πολύ, πάρα την ... δωρεάν παιδεία μας, και που αξίζουν πολύ λίγο κατά την προσωπική μου εμπειρία. Για να μη μιλήσω για τα διδακτορικά τα οποία είναι δύο στα τρία άχρηστα και προϊόντα "ακαδημαϊκής" σκοπιμότητας. Μονόφθαλμοι καθοδηγούν τυφλούς σε έρευνες που έχουν πραγματοποιήσει άλλοι προ πολλού, πολύ πιο καλά... 

Αν δεν γίνει, λοιπόν, ριζική μεταβολή μέσων και σκοπών, ριζικός επανασχεδιασμός αναγκών και προτεραιοτήτων η παιδεία στην Ελλάδα είναι, δυστυχώς, χαμένη υπόθεση. 

Και κάτι τελευταίο: Στον τόπο μας αξία αποτελεί μόνο ο φοιτητής. Ο πτυχιούχος είναι ανύπαρκτος, περίπου ανεπιθύμητος. Βάρος και στην πολιτεία που δεν έχει τι να τον κάνει  και στην οικογένεια του που πια έχει κουραστεί να τον συντηρεί. Γι'αυτό και η φοιτητική ζωή παρατείνεται τόσο παράλογα. Επειδή συμφέρει πολλαπλώς. Γιατί μετά ακολουθεί το απόλυτο κενό. Κορεσμένα επαγγέλματα, αχρείαστες ειδικότητες, επιστήμονες χωρίς επιστημονικό αντικείμενο και κυρίως χωρίς δουλειά. Εξ ου και η μη ζήτηση σχολών που κάποτε θεωρούντο προνομιούχες. Ο Λιάκος θυμάται την εποχή του που το πτυχίο της Φιλοσοφικής εξασφάλιζε όχι μία αλλά δέκα δυνατότητες εργασίας. Προσωπικά όταν τελείωσα το ιστορικό αρχαιολογικό της Αθήνας, το 1977, μπορούσα να διοριστώ αμέσως (!) καθηγητής στη μέση εκπαίδευση, να μπω στην αρχαιολογική υπηρεσία, να δουλέψω σε φροντιστήρια ή σε ιδιαίτερα με ηγεμονικές, τότε, αμοιβές, να προσληφθώ στην Εθνική Πινακοθήκη όπερ και εγένετο. Σήμερα με το αντίστοιχο πτυχίο, δεν μπορείς ούτε να μοιράζεις πίτσες αφού χρειάζεται και άδεια για μηχανάκι. Η τελευταία είναι πιο χρήσιμη.

ΥΓ.Η πραγματικότητα είναι εδώ, είναι αμείλικτη αλλά τα ΑΕΙ και οι ιθύνοντες των βρίσκονται αλλού. Το έχουμε ξαναπεί: 

Τα ελληνικά πανεπιστήμια είναι φτιαγμένα για τους διδάσκοντες. Όχι για τους διδασκόμενους. Επειδή δεν τραβάει άλλο η εξίσωση "επιτυχία σε ανώτατη σχολή με μέσο όρο 6". Ένας στους τέσσερις νεοεισερχόμενους φοιτητές έγραψε κάτω από τη βάση, δύο στους τέσσερις γύρω απ' τη βάση. Τρεις στους τέσσερις λίγο πιο πάνω (περίπου 13 ή 14). Λαμπρά!  Η περίπτωση Τσίπρα είναι προφανές παράδειγμα προς αποφυγήν. Όχι πολιτικής επιτυχίας αλλά μορφωτικής.

Φωτογραφία: Ανεβάζω εδώ τον γνωστό καπετάνιο συμβολικά. Για να πω ότι τα επαγγέλματα της θάλασσας είναι σήμερα απαξιωμένα παρά την διεθνή πρωτιά μας στην εμπορική ναυτιλία και την ανάλογη μας παράδοση. Οι μαμάδες προτιμούν τους βλαστούς τους πόρτα σε νυχτερινά κέντρα ή μπράβους σε μπιτσόμπαρα κι όχι ναυτικούς, μακριά τους. Αλλά και για να θυμίσω ότι η σχολή ναυπηγών ήταν κάποτε η πρώτη των πρώτων ενώ σήμερα ούτε ναυπηγεία διαθέτουμε, ούτε τους ναυπηγούς που εξακολουθούμε να εισάγουμε, μπορούμε να αξιοποιήσουμε. Τι τεράστια ντροπή, τι τεράστια αποτυχία για μια κοινωνία κατ' εξοχήν θαλασσινή. Ιδιαίτερα σήμερα, εποχή κρίσης οικονομικής αλλά και αυξανόμενης έντασης με την Τουρκία, δεν μπορούμε να αξιοποιήσουμε την μεγαλύτερη ναυπηγοεπισκευαστική δεξαμενή της Μεσογείου, τον Σκαραμαγκά, για να κατασκευαστεί έστω μια πυραυλάκατος του Π.Ν ή να συντηρηθεί ένα από τα χιλιάδες εμπορικά μας πλοία. Κάποιο απ'τα πλοία της γραμμής που διασχίζουν καθημερινά Αιγαίο, Κρητικό και Ιόνιο πέλαγος. Ποιός φταίει για αυτή την παρακμή; Απαντήστε με ειλικρίνεια εσείς.