Συνολικές προβολές σελίδας

Τρίτη 24 Απριλίου 2018

Ο αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα Θεατρικών σπουδών του ΕΚΠΑ Μάνος Στεφανίδης στο studio Μαυρομιχάλη


Σειρά συζητήσεων για «Το Κιβώτιο» του Άρη Αλεξάνδρου
 
Παρασκευή 27 Απριλίου 2018
 



Το «Κιβώτιο»,το εμβληματικό έργο του Άρη Αλεξάνδρου, παρουσιάζεται για τρίτη συνεχόμενη χρονιά στο  StudioΜαυρομιχάλη, σε σκηνοθεσία Φώτη Μακρή και Κλεοπάτρας Τολόγκου, με τον Φώτη Μακρή στον κεντρικό ρόλο.
Η παράσταση εκτός από την Αθήνα, έχει παρουσιαστεί σε 28 πόλεις σε όλη την Ελλάδα, καθώς και στην διοργάνωση : «Πάφος – Πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης 2017» στην Κύπρο.
Από την αρχή των παραστάσεων (26 Νοεμβρίου 2015), «Το Κιβώτιο» πλαισιώθηκε από μία σειρά συζητήσεων με το κοινό, μετά το τέλος της κάθε παράστασης. Στις συζητήσεις αυτές προσκλήθηκαν σημαντικά πρόσωπα  από διαφορετικούς χώρους της δημόσιας ζωής, που προσέγγισαν με τον δικό τους τρόπο το έργο του Αλεξάνδρου και τα ζητήματα που προκύπτουν από αυτό, αναδεικνύοντας τις προεκτάσεις του μέχρι σήμερα. Το κοινό αγκάλιασε με πρωτοφανές ενδιαφέρον τόσο την παράσταση όσο και τις συζητήσεις και είχε την ευκαιρία να ανταλλάξει απόψεις, να εκφράσει απορίες, να συμμετέχει σε γόνιμο διάλογο.
Ο κύκλος συζητήσεων με το κοινό συνεχίζεται και την φετινή περίοδο, με καλεσμένο για την Παρασκευή 27 Απριλίου 2018, τον αναπληρωτή καθηγητή στο Τμήμα Θεατρικών σπουδών του ΕΚΠΑ, Μάνο Στεφανίδη.
Ο Μάνος Στεφανίδης γεννήθηκε στο Πειραιά το 1954. Σπούδασε αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Μετεκπαιδεύτηκε στο Kunstmuseumτου Dusseldorfκαι στο SmithsonianInstitutionτης WashingtonDC. Είναι διδάκτορας του ΑΠΘ. Επί 25 χρόνια ήταν επιμελητής της Εθνικής Πινακοθήκης. Το 2004 εξελέγη λέκτορας του Πανεπιστήμιου Αθηνών και το 2005 μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων. Το 2006 εξελέγη επ. καθηγητής στο ΑΠΘ αλλά δεν απεδέχθη τη θέση. Σήμερα διδάσκει Ιστορία της Τέχνης στην Φιλοσοφική Αθηνών, τμήμα θεατρικών Σπουδών ως Αναπληρωτής καθηγητής.
Το 1990 ήταν ο κομισάριος της Ελλάδας στη BiennaleΒενετίας. Από το 1985 είναι μέλος της Α.I.C.Α.. Οργάνωσε και διηύθυνε το παράρτημα της Εθνικής Πινακοθήκης στη Κέρκυρα (1990-1995) και το ιδιωτικό μουσείο Φρυσίρα (2000-2002). Έχει διδάξει σε μεταπτυχιακά σεμινάρια του Καποδιστριακού και Ιονίου Πανεπιστήμιου, του Παντείου και της ΑΣΚΤ καθώς και στη σχολή ξεναγών και τον ΑΚΤΟ. Γράφει χρόνια κριτικές τέχνης και επιφυλλίδες στην «Καθημερινή», το «Βήμα», το «Έθνος», την «Ελευθεροτυπία», τον «Ελεύθερο Τύπο» και το περιοδικό Αντί. Συνεργάζεται με τα λογοτεχνικό περιοδικό «Το Δέντρο», «Η Λέξη», «Ρεύματα», «Μανδραγόρας», «(δε)κατα». Έχει παρουσιάσει πολλές τηλεοπτικές εκπομπές στη κρατική τηλεόραση, στον ΑΝΤ1 και το SevenX, ραδιοφωνικές εκπομπές στο Τρίτο Πρόγραμμα και στο Κόκκινο 105,5. Έχει διοργανώσει σεμινάρια τέχνης στην Αρχαιολογική Εταιρεία, στην Ελληνοαμερικανική Ένωση και στη BoozeCooperativa.

Εργογραφία:
(2017)  Ο μοιραίος Αλέξης, Εναλλακτικές Εκδόσεις
(2015)  Τραγούδια για το πένθος, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2010)  Ο χρόνος, οι άνθρωποι, οι ιστορίες τους, Μουσείο Μπενάκη [κείμενα, επιμέλεια]
(2009)  Ελληνομουσείον: Επτά αιώνες ελληνικής ζωγραφικής: Α’: Τα κάτοπτρα του Παραδείσου, Εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος» [κείμενα, επιμέλεια]
(2009)  Ελληνομουσείον: Επτά αιώνες ελληνικής ζωγραφικής: Β’: Η εποχή της αθωότητας, Εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος» [κείμενα, επιμέλεια]
(2009)  Ελληνομουσείον: Επτά αιώνες ελληνικής ζωγραφικής: Γ’: Μηχανικοί φωτός, Εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος» [κείμενα, επιμέλεια]
(2009)  Ελληνομουσείον: Επτά αιώνες ελληνικής ζωγραφικής: Δ’: Ζωγραφική της ουτοπίας, Εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος» [κείμενα, επιμέλεια]
(2009)  Ελληνομουσείον: Επτά αιώνες ελληνικής ζωγραφικής: Ε’: Εξαγόμενη ιθαγένεια, Εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος» [κείμενα, επιμέλεια]
(2009)  Ελληνομουσείον: Επτά αιώνες ελληνικής ζωγραφικής: Ζ’: Υπερ (ρεαλισμοί), Εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος» [κείμενα, επιμέλεια]
(2009)  Ελληνομουσείον: Επτά αιώνες ελληνικής ζωγραφικής: Η’: Περί πάτρης, Εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος» [κείμενα, επιμέλεια]
(2009)  Ελληνομουσείον: Επτά αιώνες ελληνικής ζωγραφικής: Στ’: Επίθεση σε όλα τα μέτωπα, Εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος» [κείμενα, επιμέλεια]
(2009)  Ημερολόγιο 2010: Έλληνες θαλασσογράφοι, Μίλητος
(2008)  Βλάσης Κανιάρης: Γενέθλιον, Μουσείο Μπενάκη
(2008)  Μια ιστορία της ζωγραφικής, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2007)  Ημερολόγιο 2008: Ελληνομουσείον, Μίλητος
(2006)  Εισαγωγή στην ελληνική γλυπτική, Φιλιππότη
(2006)  Το γυάλινο μάτι, Ίρις – Α. Σ. Φιλιππότης
(2004)  Μικρή πινακοθήκη, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2004)  Ο πολιτισμός στην εποχή της μελαγχολίας, Πολύτυπο
(2003)  Ελένη από χαρτί, Ελληνικά Γράμματα
(2002)  Ευρωπαϊκός Νότος, Ελληνικά Γράμματα
(2002)  Μικρή πινακοθήκη, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2002)  Τα τεμένη της Θράκης, Μίλητος
(2001)  Ελληνομουσείον, Μίλητος
(2000) Τοπία 1990-2000, Futura
(1994)  Μια ιστορία της ζωγραφικής, Εκδόσεις Καστανιώτη
(1986)  Απόστολος Γιαγιάννος, Ύψιλον
Στη συζήτηση θα  λάβει μέρος και θα συντονίσει,  ο Κώστας Κρεμμύδας, ποιητής και εκδότης του περιοδικού «Μανδραγόρας».

Το έργο
Στα τέλη του Ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου, μια ομάδα ανταρτών αναλαμβάνει μετά από σχετική εντολή του Γενικού Αρχηγείου να μεταφέρει, περνώντας μέσα από εχθρικό έδαφος, ένα κιβώτιο αγνώστου περιεχομένου, με παραλήπτες τη διοίκηση μιας ανταρτοκρατούμενης πόλης. Στη διάρκεια της αποστολής η ομάδα αρχίζει να χάνει τα μέλη της σταδιακά μέχρι που τελικά σώζεται ένας μόνο αντάρτης, ο οποίος τελικά κατορθώνει να παραδώσει το κιβώτιο. Όταν όμως φτάνει στον προορισμό του, διαπιστώνεται πως είναι άδειο και ο αντάρτης φυλακίζεται από τους άλλους συντρόφους του ως δολιοφθορέας. Σε μια συγκλονιστική προσπάθεια να αποδείξει την αθωότητά του, ο ήρωας αρχίζει να συντάσσει αναφορές στον ανακριτή, όπου δεν διστάζει να εξηγεί και να ερμηνεύει, το νόημα της παράδοξης αποστολής τους. Ο συντάκτης των αναφορών δεν γνωρίζει τίποτα για την ταυτότητα του ανακριτή ούτε για τους δεσμώτες του, ούτε αν ο ανακριτής διαβάζει τα όσα του γράφει.
Ο Φώτης Μακρής ερμηνεύει, σε έναν συγκλονιστικό μονόλογο, τον ταραγμένο αυτόν ήρωα που σταδιακά αμφισβητεί κάθε είδους πεποίθηση. Το«Κιβώτιο», είναι το μοναδικό μυθιστόρημα του Άρη Αλεξάνδρου και έχει χαρακτηριστεί ένα από τα σημαντικότερα κείμενα της Νεοελληνικής λογοτεχνίας. Το έργο ερμηνεύθηκε από αλληγορία για τον εμφύλιο και ως καταγγελία ενάντια σε κάθε είδους εξουσία, αλλά και ως ένα σχόλιο στον δυτικό πολιτισμό.
Προπώληση :https://www.viva.gr/tickets/theater/studio-mavromixali/to-kivotio/


ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ: Δραματουργική επεξεργασία – Σκηνοθεσία: Φώτης Μακρής, Κλεοπάτρα Τολόγκου
Σκηνογραφία: Διονύσης Μανουσάκης
Μουσική: Γιώργος Νινιός
 
ΗΘΟΠΟΙΟΙ: Φώτης Μακρής
 
ΤΙΜΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ:
Κανονικό : 10 ευρώ
Φοιτητικό, κάτω των 25 ετών και άνω των 65 ετών, Άνεργοι : 8 ευρώ
Ατέλειες : 5 ευρώ

Για τους άπιστους όλου του κόσμου





Ο Caravaggio φιλοτεχνεί αυτό το επαναστατικό έργο ενώ είναι μόλις τριάντα χρονών. Επιλέγει σχολαστικά τις πληβειακές φιγούρες που θα του ποζάρουν ( τις ξαναβρίσκουμε και σε άλλες του συνθέσεις ) και στήνει κυριολεκτικά ένα δράμα δωματίου αποκαθαίροντας την αφήγηση του από οτιδήποτε περιττό. Φωτίζονται μόνο όχι τόσο οι πρωταγωνιστές όσο η παράφορη δράση τους. Ο άφωνος αγώνας του δρώντος αμφισβητία και του παθητικά υπομένοντος Χριστού. Το ανθρώπινο που αμφισβητεί το θείο. Το θράσος του δημιουργήματος απέναντι στον δημιουργό. Το σώμα που είναι πάντα το μέγιστο διακύβευμα.
Ο Θεός μοιάζει να υποφέρει από το θρασύ δάχτυλο του ανθρώπου που αναμοχλεύει τη πληγή Του. Τόσος ενοχλητικός βερισμός εδώ όσος ποτέ ακόμη και στο πιο ακραίο Χόλιγουντ! Η μαχαιριά του Φοντάνα στον καμβά! Για να διαρραγεί ο χώρος!
Η ένταση των τεσσάρων προσώπων είναι τέτοια που ο θεατής την αισθάνεται σχεδόν σωματικά. Κυριαρχεί η αισθητική των σκισμένων βρώμικων ρούχων, των λερωμένων χεριών, της βαριάς αναπνοής. Του ιδρώτα από την αγωνία ή τον φόβο. Αυτός ο αδίστακτος, εμπρός στο προσωπικό του διερώτημα, Θωμάς κερδίζει στο τέλος τον θεατή. Ποιός δεν θα ήθελε να είναι στη θέση του;
Εξάλλου η απόσταση ανάμεσα στην εικόνα και την πραγματικότητα, τον θεατή και τον θεώμενο, την μεταφυσική της τέχνης και την φυσική της ζωής έχουν θαυμαστά μηδενιστεί. Μπαρόκ γαρ! Υπάρχει μόνο ό τι βλέπεται και η όραση γίνεται αφή. Ποτέ άλλοτε τέτοιος και τόσος αισθησιασμός στην τέχνη. Ο Θωμάς και ο δάσκαλος του σε μιαν επαφή στα όρια της ερωτικής βίας. Με τα σώματα να σώζουν τις ψυχές.
Και στο βάθος το καθολικό Ιερατείο να γλείφει τα δάχτυλα του για το θεόπεμπτο δώρο του βλάσφημου ζωγράφου. "Βάλτε τα δάχτυλα σας μέσα στο σώμα του θεού" είναι σαν να λένε. "Επί των τύπων των ήλων" (στους τύπους θα σταθούμε;). "Μπορείτε!" (Αν μπορείτε, μη πιστεύετε τώρα).
Ο τυχοδιώκτης Caravaggio αναδεικνύεται έτσι ο μεγαλύτερος προπαγανδιστής του Χριστιανισμού μετά τον Απόστολο Παύλο. Και συγχρόνως ο ίδιος εγκαινιάζει εδώ εκείνη την εποχή όπου ο λόγος θα υποχωρεί σταθερά εμπρός στην γοητεία της εικόνας. Στην υποβολή και την μαγγανεία της. Εδώ που ακόμα και οι πιο άπιστοι θα πιστέψουν.

Παρασκευή 20 Απριλίου 2018

Hate Symbols κ Πατρωνία


Πρόσφατα η επιτροπή μνημείων του Δήμου της Ν. Υόρκης απομάκρυνε ομοφώνως τον ανδριάντα του J. Marion Simson, πατέρα της γυναικολογίας, από το Σέντραλ Παρκ με το αιτιολογικό της παρότρυνσης ρατσιστικού μίσους. Ο δόκτωρ Σίμσον έκανε πειράματα σε μαύρες γυναίκες χωρίς την χρήση αναισθητικού και είχε γίνει πρόξενος πολλών θανάτων. Αυτά αναφέρει η είδηση που αλίευσα από το BBC news. Δηλαδή και στις ΗΠΑ αποκαθηλώνουν αγάλματα και μάλιστα με θεσμικό τρόπο! Και τώρα τα συνακόλουθα ερωτήματα και η αναγωγή τους στα καθ' ημάς.
Τα αγάλματα ως έργα τέχνης έχουν ασυλία ναι ή όχι; Ή μήπως ως φορείς μιας συγκεκριμένης ιστορίας, ιδεολογίας και εποχής υπόκεινται και σε κριτική και σε κατάκριση, ήγουν απομάκρυνση; Ιδιαίτερα μάλιστα εάν εξάπτουν μίση και πάθη; Υπενθυμίζω ότι το ίδιο, δηλαδή βίαιη απόμακρυνση, υπέστησαν, σχετικά πρόσφατα, εκατοντάδες (!) ανδριάντες του Στάλιν, του Σαντάμ, του Τσαουσέσκου κλπ. Αλλά και παλιότερα ο ζωγράφος Κουρμπέ πρωτοστάτησε στο γκρέμισμα του τεράστιου Ναπολέοντα από την Place Vendôme στο Παρίσι. Τα γεγονότα αυτά επιβάλλουν να παραδεχτούμε πως συνιστά συνήθη πρακτική αποδοκιμασίας ιστορικών προσώπων με σκοτεινή ιστορία, η απομάκρυνση των ανδριάντων τους επειδή συντηρούν bad memories και λειτουργούν ως hate symbols.
Και ο Τρούμαν; Διακεκριμένοι, Αμερικανοί ιστορικοί τον αποκαλούν "μικρό διάδοχο ενός μεγάλου" ο οποίος δεν αρκέστηκε στη μία αλλά πάτησε και δεύτερη φορά το κουμπί του πυρηνικού ολέθρου. Χωρίς να υπάρχει πλέον αποχρών λόγος. Απλώς επίδειξη κτηνώδους ισχύος.
Κι εμείς; Εμείς στήσαμε το 1963 τον ανδριάντα του δίπλα στα κέντρα θεσμικής εξουσίας, το Προεδρικό Μέγαρο, το Μαξίμου, τη Βουλή ως σύμβολο διαρκούς πατρωνίας.
- Βοήθησε το δόγμα Τρούμαν και το σχέδιο Μάρσαλ την Ελλάδα να ανανήψει από την φρίκη της Κατοχής; Ασφαλώς ναι, όπως επίσης επισημοποίησε την πρόσδεση της στο άρμα της Υπερδύναμης. Κι αυτό ήταν αίτημα αναμφίβολα της πλειοψηφίας του ελληνικού λαού αλλά και η αναπότρεπτη συνέπεια ενός άχρηστου Εμφύλιου τον οποίο ακόμη ξεπληρώνουμε. Αφιονισμένοι και άφρονες μαζί.
-Είχαν δικαίωμα να ξηλώσουν το γλυπτό οι νεολαίοι του ΚΚΕ; Είχε την υποχρέωση η αστυνομία να προστατεύσει τον δημόσιο χώρο και το μνημείο από τον βανδαλισμό;
Θα είχα εύκολη την απάντηση εάν ήξερα τι σημαίνει πια στις μέρες μας μνημείο, βανδαλισμός και δημόσιος χώρος. Αλλά δεν ξέρω. Όπως δεν ξέρω πλέον τρόπους για να αντιδράσει κανείς, να πει "φτάνει" στην περαιτέρω υποβάθμιση ενός προτεκτοράτου που υποδύεται κωμικά το κράτος. Εσείς;

ΚΟΤΖΙAΣ



Απέφυγα να γράψω για τον πιλότο και τις εξελίξεις στο Σκοπιανό για να μην επαναλάβω τις κοινοτοπίες και τους ξερολισμούς που επιχωριάζουν στο φ.μπ. Επίσης επειδή για κάποια θέματα η σιωπή είναι προτιμότερη.
Για τον Κοτζιά έχω ξαναπεί τη γνώμη μου. Κάτι ανάμεσα σε Πάγκαλο και Βενιζέλο στην χειρότερη όμως εκδοχή. Χωρίς δράμι πολιτικού ένστικτου. Ούτε αίσθησης του δράματος της ιστορίας. Απλώς προσωπικό μεγαλείο. Folies des grandeurs. Με ένα "εγώ" πεφυσιωμένο σαν του Μπαρούφα με το οποίο γοήτευσε τον μοιραίο Αλέξη. Και του ανέθεσε εν λευκώ την εξωτερική πολιτική της χώρας επί τρία χρόνια. Έγραψα εγκαίρως χωρίς να διεκδικώ δάφνες πολιτικού αναλυτή ότι οι Σκοπιανοί μάς χρησιμοποιούν και ότι όλο το σκηνικό δεν προχωράει. Κατάλαβα δηλαδή ότι δεν κατάλαβε ο πολύς Κοτζιάς. Είχα πει μάλιστα στον Φίλη πως αν λύσετε το Σκοπιανό, σταματάω τη κριτική μου. Δεν χαίρομαι που δικαιώνομαι.
Ανησυχώ περισσότερο γιατί η ανερμάτιστη πολιτική Κοτζιά στα ελληνοτουρκικά παραμένει πηγή συνεχών κινδύνων. Οι άνθρωποι αυτοί ούτε προγραμματίζουν, ούτε στοιχειωδώς προβλέπουν. Η κλιμάκωση της έντασης στο Αιγαίο μόνο τυχαία δεν είναι. Και οι ένοπλες δυνάμεις οπισθοβατούν ακαθοδήγητες από την πολιτική και την φυσική ηγεσία τους. Χωρίς όραμα και με ψυχολογία ήττας.
Ο Κοτζιάς πολιτεύεται ερήμην του διπλωματικού σώματος και ο Καμμένος ερήμην της στρατιωτικής ηγεσίας. Τα χειρότερα έπονται και δεν υπάρχουν πλέον σοφοί για να ακούσουν τον ήχο των "προσιόντων". Η πολιτεία θυματοποιεί και εκθέτει τους ένστολους σε συνεχείς κινδύνους για να τους αναγορεύσει κατόπιν εορτής σε "ήρωες". Η Τουρκία καταπονεί καθημερινά τα χρονίως καταπονημένα πλοία και αεροπλάνα μας που λειτουργούν καθ' υπέρβαση και χάρη στο φιλότιμο των πληρωμάτων τους. Οι οποίοι δεν θέλουν να είναι ήρωες αλλά να επιστρέψουν στα σπίτια τους με αξιοπρέπεια.
Ντρέπομαι για την παρατεινόμενη υποκρισία των άσφαιρων πατριωτών και ξαναδιαβάζω Παναγιώτη Κονδύλη. Το φθίνον έθνος υποχωρώντας αφήνει ζωτικό χώρο στον επιτιθέμενο αντίπαλο. Όσο για τους σύμμαχους - δανειστές, αυτοί πιέζουν για την επόμενη δόση. Αφού αυτό κατάντησε η Ελλάδα : ένα προτεκτοράτο, ένα τζάνκι της Ευρώπης που εκλιπαρεί για τη δόση του. Όλα τα άλλα παρέλκουν.
ΥΓ. Και βέβαια τα καμώματα των καμμένων οδηγούν νομοτελειακά στους ακτιβισμούς με τις σημαίες... με την όποια οδυνηρή παρενέργεια. Γιατί θα υπάρξει, να είστε σίγουροι. Ο μόνος που το αγνοεί είναι ο Κοτζιάς, ο πρώην σύμβουλος του Γιωργάκη. Ερωτώ όμως αφελώς : Οι βραχονησίδες αυτές είναι ελληνικές ή όχι;

Οι θλιμμένοι Τροπικοί κάτω από την πλατεία Ομονοίας


Χτες το βράδυ ένιωσα για μιαν ακόμη φορά πόσα λίγα ξέρουμε για την Αθήνα και τις πέριξ γειτονιές της, για την διαρκώς μεταβαλλόμενη, απρόβλεπτη ανθρωπογεωγραφία της. Ήταν 9.30 μ.μ περίπου όταν πήρα το λεωφορείο Ν. Φιλαδέλφεια - Χαλκοκονδύλη, για πρώτη φορά στη ζωή μου, για να επιστρέψω στο κέντρο. Δεν θέλω να προβώ σε διαπιστώσεις ή συμπεράσματα, τη συνήθη δηλαδή ασθένεια του φ.μπ, αλλά απλώς να μεταφέρω πρωτογενείς εντυπώσεις. Αν είχα ταλέντο, θα έκανα ένα σχετικό ντοκιμαντέρ κι αν ήμουν αληθινά επιστήμων θα έγραφα εθνοπολιτισμική πραγματεία. Η πλάκα είναι ότι γύριζα από ένα σεμινάριο όπου μίλησα ως "ειδικός" για τον λαϊκό πολιτισμό.
Στη μισή ώρα περίπου που διήρκεσε η διαδρομή στο όχημα ανεβοκατέβηκαν δεκάδες άνθρωποι ποικίλων προελεύσεων, ρομά με μωρά, Πακιστανοί με μακριές πουκαμίσες, Σενεγαλέζες με πολύχρωμους μανδύες, ένας Σιχ και μια Ινδή τυλιγμένη στο σάρι, νεαρές Αφγανές (;) με μαντήλες, οι συνήθεις Αλβανοί, Γεωργιανοί κλπ με τα σπαστά ελληνικά τους, ένας πελώριος μαύρος με στιλ Μπρονξ δίπλα σε πιτσιρίκες δικές μας που φλυαρούσαν στα κινητά και βλοσυρούς νεαρούς που τις επιτηρούσαν. Η ανθρωπογεωγραφία αυτή άλλαζε και εμπλουτιζόταν συνεχώς ανάλογα τη στάση και εγώ δεν ήξερα αν έπρεπε να λυπηθώ ή να το απολαύσω. Δίπλα μου τότε κάθησε ένα καθημαγμένο τζάνκι που παραμιλούσε βυθισμένο στα δικά του προβλήματα. Μπήκαμε ήδη στη Λιοσίων και ό τι συνέβαινε μέσα στο λεωφορείο, το έβλεπα κι έξω, στα υποφωτισμένα πάρκα, τα πεζοδρόμια που θύμιζαν Κάιρο με τους πάγκους στη λεωφόρο και τους ξυπόλητους πωλητές. Μια κιτρινίλα παντού, φωτιστική και ψυχολογική, πλάι στην υποβάθμιση και την εγκατάλειψη. Όχι μόνο στους χώρους αλλά κυρίως στα πρόσωπα. Λουμπενοποίηση γειτονιών άλλοτε ακμαίων, π.χ Άγιος Ελευθέριος ή Άγιος Παντελεήμων αλλά και η δημιουργία ενός νέου κόσμου, ενός άλλου τοπίου. Βαλκάνιου περισσότερο πάρα ανατολής. Τουλάχιστον ως προς τη μυρωδιά. Άνθρωποι που ήθελαν να ζήσουν και άλλοι που είχαν ξεχάσει να ζουν.
Φτάνοντας στην Ομόνοια με περίμενε το γνωστό πολιτισμικό σοκ. Τριτοκοσμικές εικόνες μιας ευρώ κοινοτικής πρωτεύουσας. Από το άθλια τοποθετημένο γλυπτό του Ζογγολοπούλου, σταθερά ξεραμένο παρά το νερό που προβλέπεται ως το τείχος της αρχιτεκτονικής ανάπλασης στο μέτωπο της Γ. Σεπτεμβρίου, τα λυμφατικά δεντράκια που είχε στήσει η Ντόρα και δεν ξέρει τι να κάνει ο Καμίνης, με τους νεαρούς πρόσφυγες που λιάζονται δέκα η ώρα το βράδυ ψαρεύοντας ψαγμένους ενήλικες. Τάχυνα το βήμα μου καλού κακού.

Η εξαίρεση περισσότερο από τον κανόνα

Ο κάθε ένας μας είναι η εξαίρεση ενός κανόνα που δεν υπάρχει, το περίφημο ρητό του Πεσσόα συμπυκνώνει όλο την φιλοσοφική αγωνία του πρώιμου Μοντερνισμού. Καλύτερα, το δυστοπικό θαύμα αλλά και την υπαρξιακή μοναξιά του νεοτερικού υποκειμένου. Ίσως η πυκνότερη διατύπωση της εξπρεσιονιστικής παράβασης...

Le vent nous portera


-Πάλιωσαν ή βράχηκαν τα φτερά μας; 
-Είχαμε ποτέ φτερά, ή, κάποιοι απλά 
μας έβλεπαν σαν αγγέλους ή πουλιά;   
Κι έτσι όμως, τυχάρπαστους ή έρμαια,
είναι ο τρελοάνεμος που μας ταξιδεύει.
Αποσυνάγωγοι, αθύρματα, ακατανόητοι 

στους δύσπιστους, δείτε μας: Πετάμε!

Σημαίες


Τρομάζω και αηδιάζω από την κυβερνώσα αφροσύνη. Τον πανικό των γενναίων της αριστεροαδέξιας εξουσίας. Έστειλαν, λέει, πολεμικό σκάφος για να αποσύρει τις ελληνικές σημαίες από τις ελληνικές βραχονησίδες. Και το ανακοίνωσαν κιόλας πανηγυρικά. Δημιουργώντας de facto νέες, γκρίζες ζώνες. Πολιτική για τα πανηγύρια. Πανικός και φόβος και κολοσσιαία έλλειψη πολιτικής ευθύνης, πολιτικού ενστίκτου. Τα γενόμενα ουκ απογίγνονται όμως. Αφού έγινε αυτός ο αχρείαστος ακτιβισμός, σε ανώδυνη περιοχή πάντως, υποχρέωση του κράτους είναι να υπερασπιστεί όχι την επικράτεια μόνο αλλά και την εθνική του αξιοπρέπεια. Δεν αποσύρεις σημαίες από ελληνικό έδαφος.
Γράψτε το 100 φορές μαθητευόμενοι μάγοι της κυβέρνησης για να το εμπεδώσετε : Δεν αποσύρουμε σημαίες από εθνικό έδαφος, δεν υποστέλλουμε σημαίες σε εθνικό έδαφος!!!
Τους ακτιβισμούς και τους παληκαρισμούς τους ξεκίνησε ο Καμμένος... Για να μην ξεχνιόμαστε. Ήταν φυσικό, σχεδόν νομοτελειακό κάποιοι να ακολουθήσουν. Επιχωριάζει εξ άλλου η τζάμπα, η συναισθηματική μαγκιά παρ' ημίν. Όμως η υπεύθυνη ηγεσία δεν διακηρύσσει ότι κατέβασε τις σημαίες. Επειδή η απέναντι πλευρά καραδοκεί και περιμένει το σφάλμα. Για να το αξιοποιήσει εν χρόνω. Τι διάολο, κανείς σας δεν έχει υπηρετήσει, δεν έχει μάθει τα βασικά;

ΥΓ. Ο Εύζωνος φιλοτεχνήθηκε από την Λίζη Πενθερουδακη και η φωτογραφία είναι του Δημήτρη Λάζου.

Παρασκευή 6 Απριλίου 2018

ΑΠΟΚΑΘΉΛΩΣΗ ΣΤΗΝ ΤΉΝΟ











Αγία Παρασκευή στην πόλη της Τήνου. Ο παπά Γιάννης, ιδανικός Ιωσήφ ο από Αριμαθαίας, ετέλεσε υποδειγματικά την Αποκαθήλωση εμπρός σ' ένα εκκλησίασμα από καιρό  αποκαθηλωμένο. 
Σε πρώτο επίπεδο ελληνιστικός κίονας που αξιοποιείται για να στηρίξει τη σύγχρονη βασιλική. Στο βάθος, τέμπλο του 19ου αι. με την αχιβάδα της Αφροδίτης κυρίαρχο μοτίβο. Όπως και της Παρθένου εξάλλου. Το όστρακο μέσα στο οποίο συνελήφθη ασπόρως ο θείος μαργαρίτης. Η σύγκλιση των αντιθέτων,  η άμωμη συνέχεια μιας, εξ ορισμού, άμωμης παράδοσης. Στον χριστιανικό ναό δύο είναι τα κυρίαρχα σημεία του:
Το σημείο "τρούλλος" ως μεταφορά του Σύμπαντος κόσμου με τον Παντεπόπτη Θεό στο κέντρο, δηλαδή το κέντρο του σύμπαντος και βέβαια το σημείο -  αψίδα - αχιβάδα του ιερού.  Που θα πει το ιερότερο σημείο του ναού, η απαρχή της Σωτηρίας, το όστρακο του θείου Μαργαρίτη. 
Το πένθος αυτής της ημέρας, το διαρκές, ελληνικό πένθος, είναι και το όποιο σκίρτημα της Ανάστασης μας. Της όποιας ανάστασης...

ΥΓ. Το τέμπλο του ιερού και ο παπά Γιάννης. Ο Χριστός του Μάνθου Γαΐτη και ο Τσε λίγο πριν τη φραγγέλωση και την σταύρωση.

Πέμπτη 5 Απριλίου 2018

Αγιογραφώντας το μέλλον...









Μελετώντας την εξέλιξη της νεοελληνικής ζωγραφικής οφείλουμε να σταθούμε ιδιαίτερα στη σχέση ανάμεσα στην αγιογραφία, ένα είδος εφαρμοσμένης τέχνης, και στην γενικότερη εικαστική έκφραση. Θα έλεγα, κάπως σχηματικά, ότι ζωγράφοι και αγιογράφοι πορεύονται δίπλα δίπλα ανταλλάσσοντας τεχνικά μυστικά αλλά και αισθητικές εμπειρίες. Από την εποχή ακόμα που ο νεαρός Νικηφόρος Λύτρας βοηθάει τον δάσκαλο του Λούντβιχ Τήρς στην ναζαρηνή αγιογράφηση της Σώτειρας Λυκοδήμου ( ρωσικής εκκλησίας) ως τον Φώτη Κόντογλου και το αισθητικό κίνημα που πυροδότησε λόγω και έργω καθιστώντας επίκαιρο το Βυζάντιο στη καρδιά του Μοντερνισμού, η σχέση γίνεται αδιαμφισβήτητη. Οι μεγάλοι Δασκάλοι είναι και μεγάλοι αγιογράφοι, δηλαδή κομιστές μιας προσωπικής, ανανεωτικής πρότασης: Ο Παρθένης, ο Παπαλουκάς (Μητρόπολη Άμφισσας), ο Αστεριάδης, ο Γουναρόπουλος, ο Βασιλείου (Άγιος Διονύσιος Σκουφά), ο Εγγονόπουλος, ο Τσαρούχης, ο Κοψίδης, ο Μυταράς, ο Σάμιος κλπ. Πρόσφατα έκανα μια πρώτη παρουσίαση της αγιογράφησης του Αγίου Δημητρίου στον Σκαραμαγκά που φιλοτέχνησε το 1948 ο ναύτης τότε Παναγιώτης Τέτσης και ολοκλήρωσαν την δεκαετία του '50 οι Αστεριάδης και Ξινόπουλος. Ένα μικρό κομψοτέχνημα! 
Σήμερα θα ήθελα να μιλήσω για δύο σύγχρονους αγιογράφους - ζωγράφους με πειστική, ανανεωτική ματιά. Πρόκειται για τον εβδομηντάρη Μιχάλη Βασιλάκη και τις εικόνες που μού παρουσίασε στο εργαστήριο του στο Ηράκλειο και τον σαραντάρη Χρήστο Παπανικολάου που δραστηριοποιείται την τελευταία δεκαετία στα Τίρανα και στο πλάι του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου ( μητροπολιτικός ναός της Αναστάσεως και παρεκκλήσιο της Γέννησης). 
Ο Βασιλάκης αξιοποιεί με εμπνευσμένο μινιμαλισμό μεγάλες μονοχρωματικές επιφάνειες δημιουργώντας νέες συνθέσεις και ισορροπώντας ανάμεσα στο χρυσό και το ασημένιο, το δέος και την υποβολή. Οι ραδινές, υπέρκοψες μορφές του κινούνται σαν μουσική στους υπερβατικούς χώρους που πλάθει με ακρίβεια και αίσθηση του περιττού ώστε ο θεατής να ταξιδεύει στην πιο άπεφθη πνευματικότητα. Ανάμεσα στα νέα θέματα που προτείνει, ιδιαίτερη εντύπωση μού έκανε η Απαλλαγή του Άγγελου. Πρόκειται για έναν θρύλο που άκουσε από μιαν γερόντισσα και τον έκαμε εικόνα. 
Κάθε άνθρωπος έχει τον φύλακα Άγγελο του. Όταν όμως εισέρχεται σε μια εκκλησία, όντας προστατευμένος επιτρέπει στον Άγγελο του να τον αφήσει προσωρινά και να βγει έξω κάνοντας το καλό στον κόσμο! Η συγκεκριμένη γερόντισσα πήγαινε στην εκκλησία συχνά ώστε να απαλλάσσει τον δικό της Άγγελο και να βοηθάει έτσι το καλό να εξαπλώνεται στον κόσμο. 
Ο Παπανικολάου πάλι οργανώνει ένα διαφορετικό σύμπαν όπου το ιερό συναντάει την Ιστορία και οι καθημερινοί άνθρωποι συμπορεύονται και συναθλούνται με τους μάρτυρες και τους αγίους. Η θριαμβεύουσα εκκλησία από τον ουρανό εγκαθίσταται στην γήινη πραγματικότητα και η καθημερινότητα γίνεται μυσταγωγία. Το θαύμα μάς περιμένει στη γωνία και θα μας προσπεράσει αν δεν έχουμε το βλέμμα αφενός αθώο και αφετέρου ασκημένο. 
Ειδικά το Παρεκκλήσι αποτελεί σημαίνουσα πρόταση ενός ολιστικού έργου πέρα και έξω από κατηγοριοποιήσεις ή συμβάσεις. Η ανανέωση εν προκειμένω ξεκινά από την φόρμα - το τριχοειδές, πυκνό πλέγμα γραμμών - γραφών που δημιουργεί τις μορφές - και φτάνει στην θεματολογία που ενσωματώνει τον αγώνα να αναστηθεί η ορθόδοξη παράδοση στην Αλβανία. Πρόκειται για ένα είδος αυτοπροσωπογραφίας με τον πιο συμβολικό και συγχρόνως ουσιαστικό τρόπο. Τότε που η προσωπική ιστορία μπορεί να αφορά στον καθένα...
ΥΓ. Λεπτομέρεια : Την δεκαετία του '90 ο Παπανικολάου ως ναύτης συντηρεί τις αγιογραφίες του Δασκάλου του Τέτση στον Παλάσκα. Η ιστορία είναι μια ζώσα διαδικασία ανατροπών και εκπλήξεων.