Συνολικές προβολές σελίδας

Τετάρτη 29 Ιουλίου 2020

Η Μανία του Ιουλίου και το Μάτι

Ο ΙΟΎΛΙΟΣ ΤΗΣ ΜΑΝΊΑΣ

Ιούλιος ... ο μήνας της τρέλας και της απόγνωσης...Ο μήνας του Καρυωτάκη και του Βαν Γκογκ... Της επώδυνης εκδημίας του Κωστή Παρθένη. Ο μήνας των πρώην εγκλείστων. Εγκλείστων που τώρα ελεύθεροι (;) δραπετεύουν στο πουθενά. Με την απειλή να τους περιμένει πάνω στην άμμο τη ζεστή. 
Ο μήνας των συναισθημάτων που οδηγούν στην τρέλα ή την αυτοκτονία. 
Το κουφάρι του Έκτορα γύρω από την Τροία. Το άδειο βλέμμα του Πριάμου και το αίμα του μικρούλη Αστυάνακτα. Ο θρήνος της Εκάβης που προλαβαίνει το κλάμα της Μαρίας. Η θανατερή λαγνεία της Ελένης. Ο Αχιλλέας, από την μήνιν στη μανία, ενώ προετοιμάζει την δική του αναπότρεπτη έξοδο βεβηλώνοντας ένα άψυχο κουφάρι. Η καυτή άμμος. Το ξεραμένο αίμα, η ανώφελη θάλασσα. Η αρμύρα της. Η δίψα...
Δίψα θανάτου.
 Ιούλιο θρηνώ κι εγώ τους νεκρούς μου. Κάτω από το αμείλικτο φως. Η χαρά των υπολοίπων ανθρώπων γύρω είναι τόσο εφήμερη. Ενώ η θλίψη διαθέτει την ποιότητα της διάρκειας... 
Τον Αύγουστο, τέλος, πενθώ τους έρωτες εκείνους που δεν άντεξαν. Το πάθος, άραγε, ή τον καύσωνα; Τι περίεργο, πρόκειται για τους περισσότερους.

ΥΓ.Η μοναξιά μας έχει κάτι από το μεγαλείο της μοναξιάς των  πλανητών. Και το πένθος μας κάτι  από την σποδό των άστρων.

Σημείωση:
 Το κακό στο Μάτι μάς στοιχειώνει. Μια πληγή που χαίνει. Δύο χρόνια τώρα. Κάθε Ιούλιο. Που ορθώς δεν πρέπει να κλείσει. Δηλαδή να ξεχαστεί.Το όνειδος του πολιτικού συστήματος και της, λεγόμενης, κρατικής μηχανής.
 Οι φωτογραφίες εδώ παρουσιάζουν δύο δημιουργίες του γλύπτη Κώστα Ανανίδα, ενός σεμνού όσο και σπουδαίου σχεδιαστή. Στην πρώτη είναι ο Λεωνίδας που πέφτει προστατεύοντας Θερμοπύλες. Κανένας πλαστικός στόμφος, μόνο εσωτερική ένταση. Το γλυπτό έχει στηθεί στη Σπάρτη.
 Στη δεύτερη το έγχρωμο ανάγλυφο που στήθηκε πρόσφατα στο Μάτι και στη μνήμη των 102 απανθρακωμένων συνανθρώπων μας. Εδώ η φόρμα αλλάζει, το χρώμα παίζει καθοριστικό ρόλο, φλόγες, καπνοί, θάλασσα πυρακτωμένη, άνθρωποι που τρέχουν αν και εγκλωβισμένοι, φρίκη αναλυτή. Μια φρίκη που δεν γίνεται εύκολα εικόνα. Κι ακόμη πιο δύσκολα "έργο τέχνης".
Εν προκειμένω ο Ανανίδας έδειξε έντιμα τους όρους αλλά και τα όρια της τέχνης του. Με μια σύνθεση πυκνή και ψυχωμένη. Καθόλου αφηγηματική. Ούτε "δημοσιογραφικά" μελοδραματική.
Και εδώ οφείλω ένα έσχατο σχόλιο: Όποτε γίνεται η απόπειρα να στηθεί ένα δημόσιο γλυπτό - συνήθως με ιδιωτική πρωτοβουλία για το κράτος έχει ... άλλες δουλειές - θα εμφανιστούν αυτόματα οι κακεντρεχείς ανίδεοι "ειδικοί" για να χύσουν ατεκμηρίωτη χολή. Γιατί άλλο πράγμα είναι η άποψη κι άλλο ο λίβελος. Και στο κάτω κάτω γιατί όλοι πρέπει να έχουμε άποψη για όλα; Ιδιαίτερα οι ξερόλες δημοσιογράφοι! Το ίδιο έγινε πρόσφατα με την Αρλέτα του Ρόκου, το ίδιο με το συνταρακτικό Μνημείο των Ποντίων του Τανιμανίδη στον Πειραιά. Έλεος πια "φιλότεχνοι"!

Σάββατο 25 Ιουλίου 2020

No more tears for Haghia Sofia

No more tears for Haghia Sofia

There is no reason for lamentation. This superbe monument, Haghia Sofia, is invincible through the process of time. Through centuries and millenniums Haghia Sofia, the Holly Wisdom of God, has been and still is the astonishing combination of ancient, classic reason (logos - logic) and medieval, supernatural miracle (thauma - thaumaturge). 
A dome of 33 m. diameter - symbolically the years of Christ - hanging over 60 meters with no evident support. A dome that has collapsed tree times and rebuilt, let alone that the monument itself has survived for more than 1500 years. Ancient temples proudly demonstrate their way of construction. The Great Church (Ecclesia) of Constantinople has succeeded in hiding its extraordinary structure. Greeks, all over the world, have no reason to grieve. After all even as a mosque its name remains the same. Haghia Sofia! Erdogan and his parade have been defeated. His ridiculous fiesta has not even been supported by the invited Muslim leaders. Even more to the historical truth is that the spirit of Haghia  Sofia has survived in the structure of every famous muslim dome, from Souleimaniye to the Blue Mosque and from Selimiye to the çamiis of Prussa and Konia (Ikonion)...But imitation and aesthetical plagiarism are 
 be ruined by any neobarbarian since spirit is above any propaganda. A global, undefeated heritage after all.

Τρίτη 21 Ιουλίου 2020

Αγιασοφιά το ανίκητο μνημείο!

Η Αγιασοφιά, το ανίκητο μνημείο!

Η Αγία του Θεού Σοφία, το υπεροχότερο κτίσμα του μεσαιωνικού κόσμου, η μεγαλοφυής, αισθητική εξισορρόπηση Ανατολής και Δύσης, αποδεικνύεται, ακόμη μία φορά, ακατανίκητη και υπερέχουσα. Παρά τις ύβρεις που υφίσταται. Τόσο ώστε, κατά βάθος, να μην την αγγίζουν ούτε στο ελάχιστο τα βέβηλα χέρια κάθε νεοβάρβαρου ή τα ψοφοδεή όσο και υποκριτικά ψευτοδάκρυα των δήθεν πολιτισμένων και δήθεν, πρόσκαιρα ισχυρών της γης. Είτε διαμένουν στην Ουάσιγκτον, είτε στη Μόσχα, είτε στο Βερολίνο, είτε στη Ρώμη, είτε στις Βρυξέλλες, είτε οπουδήποτε αλλού. Δεν την αφορούν οι δίβουλες διαμαρτυρίες των ασήμαντων μικροπολιτικών του πλανήτη αλλά ούτε και η καθυστερημένη θλίψη του Πάπα γιατί η ίδια θυμάται πως κάποιος προκάτοχος του την πρωτοδήωσε και την πρωτοβεβήλωσε κατά την πρώτη άλωση, το 1204. Τόσο μακριά κι όμως τόσο κοντά.
Όλα αυτά είναι βέβαια Ιστορία αλλά και είναι τα πάθη του χρόνου. Η Αγία Σοφιά απέδειξε όμως ότι νικάει σταθερά τον χρόνο. Όπως έχει νικήσει και την ύλη, τους φυσικούς νόμους, δηλαδή το βάρος των στερεών σωμάτων αφού ο υπερφυής τρούλλος της στέκεται, παρά τον όγκο και το τεράστιο βάρος του μαγικά καμπύλος σε ύψος σχεδόν εβδομήντα (70) μέτρων! Περισσότερα από χίλια πεντακόσια χρόνια τώρα. Χωρίς την χρήση σκυροδέματος ή άλλων, σύγχρονων μέσων. Ξέρετε εσείς έναν παραδοσιακό τοίχο που να ξεφεύγει από την κατακόρυφο και να μην σωριάζεται κάτω ηττημένος; Κι όμως... Για την ιστορία αναφέρω ότι ο τρούλλος της έπεσε δύο φορές. Μάλιστα την πρώτη εν όσω ακόμα ζούσε ο Ιουστινιανός. Τον επισκεύασε μάλιστα βελτιώνοντας τον ο ανιψιός του αρχιτέκτονα Ισίδωρου, Ισίδωρος ο Νεότερος (557). Γι' αυτό και έγινε το αισθητικό και αντισεισμικό πρότυπο τεμενών και θόλων όπως το Σουλεϊμανιέ του Σινάν ή το Μπλε Τζαμί (1617) τα οποία όμως κατασκευάστηκαν μια χιλιετία αργότερα!
 Η Αγία Σοφία αντέχει σεισμούς 7,5 Ρίχτερ! Ενώ η ισλαμική Ισταμπούλ είναι κατά τα άλλα το πιστό παρακολούθημα της βυζαντινής, ορθόδοξης Κωνσταντινούπολης.
Η Αγία Σοφία λοιπόν παραμένει, μέχρι σήμερα, ένα μυστηριώδες θαύμα τεχνικής και το ορατό παράδειγμα θαύματος. Οι αρχαίοι Έλληνες ήσαν ιδιοφυείς όσο και τελειομανείς συνθέτες απλών στη σύλληψη τους κτισμάτων στα οποία αποθεώνονταν τα μαθηματικά και η καλαισθησία. Η γεωμετρική ακρίβεια. Οι ναοί τους ήσαν επίσης ο ερωτικός εναγκαλισμός, η σύνθεση αρχιτεκτονικής και γλυπτικής. Η γοητεία των εξαντλείτο στην εξωτερική τους όψη. Οι Ρωμαίοι πάλι υπήρξαν πρακτικοί κατασκευαστές κολοσσικών αλλά αρκετά νεοπλουτίστικων και επιδεικτικών κτισμάτων. Αξιοποίησαν στο έπακρο το τόξο, την αψίδα, την καμάρα και εφηύραν ένα είδος υδατοστεγούς, συγκολλητικού κονιάματος ( όπως και το κορινθιακό κιονόκρανο). Με αυτά τα όπλα θεμελίωσαν - κυριολεκτικά - τον λεγόμενο ελληνορωμαϊκό κόσμο. Τώρα η πλήρης περιστροφή του τόξου δημιουργεί το ημισφαίριο, τον τρούλλο. Τον οποίο πρωτοσυναντάμε στο Πάνθεον της Ρώμης, τον δεύτερο μετά Χριστόν αιώνα. Η Αγία Σοφία των Βυζαντινών είναι στην πραγματικότητα το μνημείο - σύμβολο του δυτικού πολιτισμού όπως αυτός διαμορφώνεται μετά την κατάρρευση της Ρώμης και την ανάδυση της νέας Ρώμης, της Κωνσταντινούπολης. Μορφολογικά αποτελεί το τολμηρό πάντρεμα ροτόντας και παραλληλόγραμμου κτηρίου.
Σ' αυτή την πόλη επιζούν τα ουσιώδη στοιχεία της κοινής, ευρωπαϊκής μας κουλτούρας. Την Αγιά Σοφιά έχτισαν η τεχνολογία των Ρωμαίων και η μαθηματική ιδιοφυΐα δύο Ελλήνων της Μικράς Ασίας. Οι οποίοι έστησαν σ' έναν τεράστιο κύβο ένα εξίσου υπερμέγεθες ημισφαίριο. Αρκεί να σάς πω ότι ο Παρθενώνας χωράει ολόκληρος μέσα στο κεντρικό κλίτος της μεγάλης Εκκλησίας. Τόσο απλά! 
Κι ενώ στον παγανιστικό ναό δεσπόζει η πλαστική, η ρεαλιστική φόρμα, στον χριστιανικό κυριαρχεί η ζωγραφική, δηλαδή η ονειρική, εξωπραγματική έκφραση. Εν προκειμένω τα ψηφιδωτά. Να γιατί συχνά λέω ότι η βυζαντινή τέχνη προλαβαίνει τον υπερρεαλισμό. Και να ποια είναι η διαχρονική υπεροχή της υπέροχης αυτής εκκλησίας.
Τα κτήρια, αυτή είναι η μοίρα τους, ζούν στον ιστορικό χρόνο και μεταβάλλονται ανάλογα τις ανάγκες ή τις συνθήκες της κάθε εποχής. Όμως τα μεγάλα μνημεία μένουν αλώβητα από τα καπρίτσια της συγκυρίας. Επειδή μια συγκυρία έκανε την Αγία Σοφία μουσείο και μια άλλη την ξανακάνει τζαμί. Μέσα στον μικροχρόνο ενός αιώνα. 
Από την άλλη η Ιστορία δεν διαγράφεται όσο κι αν συσκοτίζεται. Ο Μωάμεθ Β! φοβήθηκε τον ναό - καλύτερα θαμπώθηκε - και δεν τον κατέστρεψε όπως το άλλο, το εκπάγλου ομορφιάς πεντάτρουλλο κτίσμα των Αγίων Αποστόλων. Όπου βρίσκονταν και οι τάφοι των αυτοκρατόρων. Τεράστιο, συμβολικό καταπίστευμα. Στα ερείπια του οποίου ναού έχτισε το βυζαντινότροπο (!) Φετιχιέ Τζαμί, το τέμενος δηλαδή της Νίκης.
 Ο Κεμάλ χρησιμοποίησε την Αγία Σοφία ως πολιτική απόδειξη του τέλους της οθωμανικής αυτοκρατορίας και του εκδυτικισμού της νέας Τουρκίας. Διατηρώντας πάντως όλες τις οθωμανικές προσθήκες. Ο γιαλαντζί σουλτάνος τώρα θέλει να προχωρήσει οπισθοβατώντας. Με τις γελοίες πόζες ενός μεταμοντέρνου Μουσολίνι. Η Αγία Σοφία παρ' όλα αυτά επιβιώνει αγέρωχη. Ανίκητη. Αναλλοίωτη. Εδώ και μιάμιση χιλιετία.  Ούτως ή άλλως και ως μουσείο διατηρούσε τα ισλαμικά μέρη κίμπλα, μιχράμπ και μίνμπαρ. Και βέβαια τους τέσσερις μιναρέδες ή τους κουμπέδες εξωτερικά. Δηλαδή τους τάφους των σουλτάνων. Καθώς και τις σούρες από το κοράνι δηλαδή τα καλλιγραφικές, αραβικές επιγραφές που κρέμονται σε δίσκους ψηλά στον ναό και δίπλα στην Βρεφοκρατούσα της αψίδας του ιερού, έργου του 9ου αι. Ή της μαγικής φωσφορίζουσας ιμπρεσιονιστικά τρίμορφηςΔέησης, της σύνθεσης δηλαδή που αφιέρωσε ο απελευθερωτής της Πόλης Μιχαήλ Παλαιολόγος όταν έδιωξε τους Λατίνους, το 1261. 
Ό τι και να γίνει πάντως, πιστούς ή άπιστους θα υποδέχονται τους επισκέπτες του Μνημείου ήδη από τον εξωνάρθηκα και τον μεγαλειώδη νάρθηκα φιλόξενες οι γονυπετείς, ψηφοθετημένες μορφές του Μεγάλου Κωνσταντίνου και του Ιουστινιανού.Τα μνημεία του πολιτισμού λοιπόν δεν γελοιοποιούνται. Γελοιοποιούνται - και αποσκορακίζονται - αποκλειστικά όσοι τα προσβάλλουν.

ΥΓ. Προσωπικά θεωρώ λάθος τις ελλαδικές οιμωγές. Ας είμαστε περήφανοι και αισιόδοξοι. Η ιστορία τιμωρεί. Το ζήτημα ΔΕΝ είναι διμερές, (οφείλει να) είναι διεθνές, διαπολιτισμικό και διαχριστιανικό. Ο πλανήτης (οφείλει να) συντρέχει την Αγία του Θεού Σοφία όπως συνέδραμε τότε που καιγόταν η Παναγία των Παρισίων. Οι ευθύνες των ΗΠΑ, ουσιαστικής εγγυήτριας του μνημείου, είναι εν προκειμένω τεράστιες. Όση και η αμορφωσιά του προέδρου τους (ή ο κυνισμός του Πούτιν, μαθημένου εξάλλου από τα χαστούκια του Ερντογάν). Μην ξεχνάτε, τέλος, πως επί Κλίντον είχε ξεκινήσει εκστρατεία με πρόεδρο, τον Ελληνοαμερικανό τ. γερουσιαστή Κρις Σπύρου για να λειτουργήσει ξανά η Αγιασοφιά ως ορθόδοξη εκκλησία. Ίσως σήμερα έχουμε την εξόφληση εκείνου του ανέξοδου μαξιμαλισμού. Και βέβαια αμερικανική αποστολή υπό τον καθηγητή Whitemore
 - όνομα και πράγμα! - ήδη από τη δεκαετία του '30 άρχισε να αποκαλύπτει τα ασβεστωμένα ψηφιδωτά. Και τον καθηγητή Underwood να συνεχίζει το '50. Με εκπληκτικά αποτελέσματα. Ξαναγράφοντας την ιστορία της βυζαντινής τέχνης. Γι' αυτό και δεν ανησυχώ για την τύχη τους τώρα. Νομίζω πως θα παραμείνουν αλώβητα και λαμπερά. Σε όποιες συνθήκες!

(Γράφω από μνήμης χωρίς ίντερνετ, στην Τήνο...Περισσότερα στα βιβλία μου "Μια Ιστορία της Ζωγραφικής, από το Βυζάντιο στην Αναγέννηση και από τους ιμπρεσιονιστές στον Πικάσο", εκδόσεις Καστανιώτη και "Τα Τεμένη της Θράκης, εισαγωγή στην τέχνη του ισλάμ", εκδόσεις Μίλητος)

Elimosina δηλαδή Ελεημοσύνη

Elimosina, δηλαδή Ελεημοσύνη

Επειδή με το σώμα κατανοούμε τον κόσμο...
 
(Στον Δ. Τάσιο και τα τρία στρουμφάκια του, σκληρούς συμπαίχτες μου στη παραλία)

1. Δεν είναι λίγες οι φορές πού τα έργα τέχνης κρύβουν πίσω από το, συμβατικό ή και ρηξικέλευθο, θέμα τους το προσωπικό πρόβλημα, την αδυναμία και την αρρώστια του δημιουργού τους. 
Εν προκειμένω ο Georges de la Tour, γύρω στα 1632 - 5, δεν ζωγραφίζει μόνο τη Μαρία Μαγδαληνή και την αδυναμία της μπροστά στο χρόνο ή τον αναπόδραστο θάνατο αλλά περισσότερο τη δική του κατάθλιψη και λόγω των δεινών του συνεχιζόμενου τριακονταετούς πολέμου αλλά και εξαιτίας της επιδημίας πανώλης που είχε πλήξει εκείνη την εποχή τη Λωραίνη. 
Ο θάνατος είναι πανταχού παρών, αμείλικτος και ο καλλιτέχνης δραπετεύει ψυχολογικά μέσα από την κλειστοφοβική προσευχή της Μαγδαληνής και το στοχαστικό της βλέμμα, το στραμμένο προς τη μοναδική πηγή φωτός. Φως που ισοδυναμεί με ελπίδα..
 Οι συμπαραδηλώσεις, βέβαια, σχετικά με το φως και τη σκιά, τη σωτηρία ή την αιώνια καταδίκη στο βασίλειο του σκότους είναι εδώ περισσότερο από προφανείς. Προφανέστατα όλων όμως είναι τα θεατρικά ευρήματα του  Georges de la Tour βάσει των οποίων δημιουργείται μία άκρως υποβλητική ατμόσφαιρα με έντονα πνευματικό περιεχόμενο αλλά και η επίδειξη υψηλής τεχνικής μέσω των κιαροσκούρο λύσεων που προώθησε πρώτος ο Caravaggio.
 Οι μορφές του κατακτούν μία σχεδόν γλυπτική καθαρότητα καθώς πλάθονται με απλό όσο και άμεσο, απόλυτο τρόπο. Τέλος τεράστια σημασία έχουν η ομιλία και τα επιχειρήματα των βουβών αντικειμένων ως μια nature morte που συμπάσχει δίπλα στο δοκιμαζόμενο πλάσμα: 
Η νεκροκεφαλή, εν προκειμένω, παραπέμπει στο πολύ γνωστό από το μεσαίωνα θέμα - αλλά και τόσο αγαπητό στο μπαρόκ - Memento Mori, ενθυμού, διαρκώς και αδιαλείπτως, τον θάνατο. Αλλά και στη vanitas, την ματαιότητα των εγκοσμίων. Τα βαριά βιβλία προσευχής επίσης μπροστά από την φωτιστική πηγή είναι συγχρόνως απαντοχή για την μετανοούσα Μαγδαληνή αλλά και συναισθηματικό της αδιέξοδο. 
Μπορεί μόνο η προσευχή σώσει στον αμαρτωλό; Η ίδια παρουσιάζεται παραιτημένη, κατατονική με την άλλοτε λαμπερή σάρκα της να αποκτά πελιδνές αποχρώσεις από το φως του καντηλιού.  Ιδιαίτερη σημασία έχει, τέλος, ο βαρύς, ξύλινος Σταυρός στο πρώτο επίπεδο αλλά και το μαστίγιο το οποίο αντανακλάται μαγικά στο διάφανο ποτήρι. Αμφότερα παραπέμπουν βέβαια στα πάθη του Χριστού αλλά και στα μαρτύρια πρέπει να υποβάλει ο πιστός το σώμα του να επιτύχει την κάθαρση. Για να αποδιώξει την απειλή της αρρώστιας. Ίσως αυτό το τελευταίο γεγονός καθιστά τον πίνακα του Λούβρου τόσο δραματικά επίκαιρο, ιδιαίτερα σήμερα.
Τελευταία ιστορική λεπτομέρεια: Αρχικά ο πίνακας βρισκόταν στο Μουσείο Τέχνης της Κολωνίας. Οι ναζί τον έκρυψαν σε ένα αλατωρυχείο της Βαυαρίας το 1944 φοβούμενοι την επέλαση των συμμάχων. Το 1949 η Μαγδαληνή εισέρχεται θριαμβευτικά στο Λούβρο νικώντας σ' έναν παράλληλο πόλεμο...
2. Ο José de Ribera ζωγραφίζει το χωλό ζητιανάκι του Λούβρου σχεδόν δέκα χρόνια αργότερα, δηλαδή το 1642. Ήταν μάλλον παραγγελία του ισπανού αντιβασιλέα της Νεάπολης και αποτυπώνει συγχρόνως το προσωπικό δράμα του ζωγράφου ο οποίος έπασχε από περιοδική παράλυση των άκρων, γεγονός που τον υποχρέωνε να παραμένει για μεγάλα διαστήματα αδρανής καλλιτεχνικά.
 Άρα θα μπορούσαμε να πούμε πως το έργο είναι μία αυτοπροσωπογραφία καθώς το υποδόριο χιούμορ αλλά και η τελική αισιοδοξία υπερκαλύπτουν την αντικειμενική καταθλιπτικότητα του θέματος. Η δυστυχία μηδενίζεται εμπρός στο ακαταμάχητο, παιδικό χαμόγελο. 
Περί τίνος, όμως, πρόκειται; Ένα κουτσό παιδί με στραβό πόδι - αυτός είναι ο περιγραφικός, επίσημος τίτλος του πίνακα! - και με ανάλογη στρέβλωση στο δεξί του χέρι κοιτάζει χαμογελώντας, παρόλα αυτά, τον θεατή με τα μαυρισμένα, βρώμικα του δόντια. Στην πλάτη του κραδαίνει την αναπηρική του βακτηρία σαν όπλο απέναντι στην αδικία και την αρρώστια. Ένας μικρός στρατιώτης της οδύνης. Αλλά και σαν μία προσομοίωση του Σταυρού που κουβαλούσε στην πλάτη του ο Χριστός αφού οφείλουμε να υποφέρουμε αγόγγυστα τις πληγές που μας επισωρεύει η μοίρα. Ένας μικρός, βρώμικος Χριστός.
 Το αγόρι μοιάζει συμβιβασμένο με την τύχη του, ενδεχομένως απολαμβάνει κιόλας την "ιδιαιτερότητα" του κι έχει πλήρως ταυτιστεί με τον ρόλο που του επεφύλαξαν οι κοινωνικές συνθήκες αλλά και η τσιγγάνικη καταγωγή του. Θέλω να πω ότι η αναπηρία του μπορεί να είναι "κατασκευασμένη" ακριβώς για να σταδιοδρομήσει πιο επιτυχημένα ως επαίτης! Θυμηθείτε τον "Ζητιάνο" του Ανδρέα Καρκαβίτσα. 
Για αυτό και κραδαίνει με υπερηφάνεια τη φράση "Ελεήστε με, για την αγάπη του Θεού". Λατινιστί DAMIHÍ ELÍMOSÍNAM PROPTER AMOREM DEÍ. Όπου η ελληνική λέξη ΕΛΕΗΜΟΣΎΝΗ επιβιώνει με το ηθικό της φορτίο στην καθολική Ισπανία.
Ο Ribera όπως κι ο Velasquez ζωγραφίζουν συχνά νάνους ή πλάσματα παραμορφωμένα, με ανυποχώρητο νατουραλισμό (verismus) υπακούοντας στο πνεύμα της εποχής αλλά και στα αρρωστημένα γούστα της αυλής των καθολικών βασιλέων. Που συνδύαζε την πίστη με τον υποκριτικό ευσεβισμό αλλά και με τις ιδέες του Ιγνάτιο Λογιόλα: 
Οι πλούσιοι πρέπει να είναι ελεήμονες για να αποπληρώσουν το όνειδος του πλούτου των αλλά και οι φτωχοί οφείλουν να απολαμβάνουν την δυστυχία τους, την ασθένεια των σωμάτων κλπ. γιατί αυτές έχουν τη δύναμη να τους αγιοποιήσουν. Έχει πάντως πολύ ενδιαφέρον ότι σε κάθε καμπή της ανθρώπινης ιστορίας κρύβεται και καραδοκεί ένα μικρόβιο, ένα βακτήριο και έχει τη δύναμη να αλλάξει και την ιστορία καθαυτή αλλά και τις ζωές των καθημερινών ανθρώπων.

Δευτέρα 20 Ιουλίου 2020

Επιλεγόμενα στη μεγάλη Εκκλησία

Επιλογικά για την μεγάλη Εκκλησία

Θα ήθελα να μεταφέρω στους Έλληνες απανταχού ένα μήνυμα αισιοδοξίας και ψυχραιμίας. Παρά τις δυσκολίες των ημερών και τα πολιτικά παίγνια που βρίσκονται σε εξέλιξη... Σε σχέση με την τύχη και το μέλλον της Αγιασοφιάς. Τόσο στη Δύση όσο και στην Ανατολή. Από Τραμπ ως Πούτιν. Και το γερμανικό τραμπολίνο βέβαια.
Επειδή και ως τζαμί ο ναός Haghia Sofia θα λέγεται πάλι! Έτσι λεγόταν πάντα. Όπως εξάλλου κι ο σύγχρονος της μικρότερος, γειτονικός ναός " Άγιοι Σέργιος και Βάκχος" που λειτουργεί ανέκαθεν ως τζαμί, kioutsouk Haghia Sofia λέγεται! Δηλαδή Μικρή Αγιασοφιά. Από τους πάντες. Με το ισλάμ να μη μπορεί να υπερβεί την αισθητική υπεροχή του Βυζάντιου.
 Έτσι συνέβαινε πάντα με την τέχνη των Ελλήνων. Θυμηθείτε τους κατακτητές Ρωμαίους, θυμηθείτε την λατρεία του αυτοκράτορα Αδριανού για ο,τιδήποτε ελληνικό, αττικό, αθηναϊκό. Επειδή η ιστορία τιμωρεί, αυτό το ξέρουμε πολύ καλά. Και επειδή υπάρχουν μνημεία που αντιστέκονται στη βία ή την μικροπολιτική των περιστάσεων και παραμένουν αήττητα στο πέρασμα του χρόνου γελοιοποιώντας όσους προσπάθησαν να τα εξευτελίσουν. Ένα τέτοιο μνημείο είναι και η Αγία του Θεού Σοφία. 
Και ο Ερντογάν με τον πολιτικό πρωτογονισμό και τη υλική ή συμβολική βία που ασκεί εκμεταλλευόμενος τη συγκυρία, ζήλεια εκφράζει περισσότερο αλλά και συγκαλυμμένο θαυμασμό.
Πιο συγκεκριμένα: Απέναντι στην ορθολογιστική καθαρότητα αρχαιοελληνικής αρχιτεκτονικής η Αγία Σοφία λειτουργεί με όρους υπερβατικούς, σαν ένα θαύμα που υπερβαίνει τους φυσικούς νόμους της βαρύτητας. Στην κλασική αρχιτεκτονική αποθεώνεται η λογική, στη βυζαντινή το υπέρλογο. Ένα ημισφαίριο που κρέμεται σε μεγάλος ύψος, σχεδόν 70 μ. θαρρείς από το πουθενά και κρύβει ιδιοφυώς τους τρόπους στήριξης του.
Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα μνημεία, τα κτίσματα εν γένει, ξεφεύγουν από τη βούληση των κτητόρων τους, ζουν τη δική τους ζωή ενσωματώνοντας τις επιδράσεις και τις προσθήκες διαφορετικών εποχών καθώς μεταμορφώνονται ανάλογα με τη χρήση ή τη σκοπιμότητα των εκάστοτε ιδιοκτητών τους επιβιώνοντας σαν τον Πρωτέα. Η Αγία Σοφία και ως κεμαλικό μουσείο διατηρούσε και διατηρεί τόσο τα αρχικά, βυζαντινά όσο και τα ισλαμικά, επίκτητα της χαρακτηριστικά: δηλαδή τους μιναρέδες, τους κουμπέδες εξωτερικά, το μιχράμπ, τη κίμπλα (τον τοίχο προς τη Μέκκα), το θεωρείο του Σουλτάνου, ανάλογο εκείνου του αυτοκράτορα, το μίνμπαρ (τον άμβωνα) εσωτερικά κλπ. 
Θα 'λεγα πως το μνημείο αυτό είναι ένα υλοποιημένο λεξικό της ιστορίας της αρχιτεκτονικής όπως αυτή διαμορφώνεται από τις κατακτήσεις του Πανθέου της Ρώμης και φτάνει ως το Duomo της Φλωρεντίας και τον τρούλο του Μικελάντζελο στον Άγιο Πέτρο της Ρώμης. Για παράδειγμα ο λεγόμενος αθωνικός τύπος ναού στο Άγιο Όρος αποτελεί εξέλιξη της κάτοψης της Αγιά Σοφιάς όπως και η θολοδομία της Αγίας Σοφίας Θεσσαλονίκης αλλά και πολλών άλλων, ιστορικών εκκλησιών. Κυρίως όμως η Αγία του Θεού Σοφία ενυπάρχει ως διαδικασία κατασκευής και ποιητικός συμβολισμός του άπειρου ουρανού σε όλα τα τρουλαία, ισλαμικά κτίσματα τόσο της Κωνσταντινούπολης, όσο και της Προύσας, της Αδριανούπολης, του Ικονίου, της Τραπεζούντας κλπ. Γι' αυτό παραμένει ακατάλυτη και αείζωη και για αυτό κανένας όψιμος σουλτάνος δεν μπορεί να την αμαυρώσει. Στώμεν καλώς και άνευ φόβου! 

ΥΓ. Οι Οθωμανοί μετέτρεψαν εκατοντάδες ορθόδοξους ναούς σε τζαμιά για πρακτικούς, συμβολικούς (πολιτικούς) αλλά και αισθητικούς λόγους. Οι Χριστιανοί έχοντας αίσθηση υπεροχής δεν επιδίδονταν σε τέτοιες μετατροπές. Η μόνη εξαίρεση που γνωρίζω, είναι ο καθεδρικός του Αγίου Τίτου στο Ηράκλειο Κρήτης. Και βέβαια υπάρχει ιστορική ερμηνεία για το γεγονός. Τα ιστορικά τζάμια του Διδυμοτείχου, της Ξάνθης, της Κομοτηνής, των Τρικάλων, το φετιχιέ τζαμί που έχτισε ο Μωάμεθ Β! δίπλα στους Αέρηδες της Πλάκας - μετατρέποντας επίσης το ελληνιστικό μνημείο του Κηρύστου σε τεκκέ των δερβίσηδων - το ελληνικό κράτος τα σεβάστηκε. Κάνοντας τα ή μουσεία ή επιτρέποντας να λειτουργούν ως τεμένη σε περιοχές που ζούσαν μουσουλμάνοι. Στην μελέτη μου για τα τζαμιά και τα μετζίτια - μικρότερα τεμένη χωρίς μιναρέ - της Δυτικής Θράκης (εκδόσεις Μίλητος) μέτρησα πάνω από 250 εν χρήσει τεμένη στο ελληνικό έδαφος. Αυτά ως απάντηση στον υπουργό εξωτερικών της Τουρκίας που ισχυρίζεται ψευδώς ότι δεν υπάρχουν τζαμιά στην Ελλάδα.

Φωτογραφία: Σ' αυτό το ρομαντικό έργο του 19ου αι. αποδίδεται ορθόδοξη λειτουργία στην Μεγάλη Εκκλησία με τον αυτοκράτορα παρόντα. Είναι ενδεικτικό πως ο ζωγράφος αγνοούσε τα περισσότερα ψηφιδωτά τα οποία αποκαλύφθηκαν έναν αιώνα αργότερα.

(Περισσότερα στο προηγούμενο άρθρο μου Αγία Σοφία, το ανίκητο μνημείο!)

Παρασκευή 10 Ιουλίου 2020

Έρως Καλός, έρως εκτιθέμενος

21 + 21 δημιουργοί για τον Έρωτα

Έρως βέβαια. Έρως καλός όμως; Άραγε υπάρχουν και κακοί έρωτες; Ίσως ναι... Είναι τότε που με τους τρόπους του Καρυωτάκη και του Βαν Γκογκ, δηλαδή με κείμενα και εικόνες, κάποιοι πενθούν εκείνους τους έρωτες που δεν άντεξαν.Τότε που όλα μοιάζει να ηρεμούν. Εξωτερικά τουλάχιστον. Τα ηφαίστεια να υποχωρούν στα λαγούμια του μανδύα της γης και οι σεισμοί ν' αποκοιμιούνται. Για λίγο. Και το σώμα να τιμωρείται. Με τις αναμνήσεις βέβαια να καραδοκούν.
Γι' αυτό δεν θα συγχωρήσω στους επαγγελματίες χριστιανούς και όλους όσοι εξουσιάζουν μέσα από θρησκείες, το σταθερό κυνήγι του σώματος, την απαξίωση της επιθυμίας, την τιμωρία του ιμέρου την καταδίκη του έρωτα. Που δεν κατάλαβαν πως η ψυχή χρειάζεται ένα σώμα για να υπάρχει. Πως η ψυχή ξοδεύει ένα σώμα για να ζήσει. Και πόσο καίει και λιώνει η ψυχή ένα σώμα. Πόσος Παράδεισος διεκδικείται όταν ένα σώμα αγκαλιάζει κάποιο άλλο. Πως, τέλος, η ψυχή ενταφιάζεται κι όχι το κορμί.
Ο Όμηρος και οι προσωκρατικοί έψαχναν την έδρα της ψυχής όπως και ο Πλάτωνας με τον Αριστοτέλη. Έτσι η ψυχή μας μετακόμιζε από τον εγκέφαλο στην καρδιά κι από την καρδιά στο στομάχι. Οι πιο ευαίσθητοι την ανίχνευαν στο αίμα, οι πιο πρακτικοί στο ήπαρ ή τα οστά. Κορμί - ψυχή αξεχώριστα. Αψεγάδιαστα.
Οι αρχαίοι Έλληνες λάτρευαν το σώμα, έβρισκαν σ' αυτό το αποτύπωμα της φυσικής τελειότητας. Το πράγμα στραβώνει με την ιδεαλιστική φιλοσοφία και τον Πλάτωνα που θεωρεί το σώμα φυλακή της ψυχής. 
Πού φωλιάζει τελικά η ψυχή μας; Διαβάζοντας τον Βιτγκενστάιν μαθαίνουμε: " Όπου πονάς, όταν πονάς, εκεί που πονάς, εκεί βρίσκεται κι η ψυχή σου ... Αυτό που μετράει δεν είναι οι λέξεις που λες, ούτε εκείνο που έχεις στο νου σου όταν τις λες, αλλά το πόσο οι λέξεις αλλάζουν τη ζωή σου στις διάφορες στιγμές της". Μπορεί όμως να υπάρξει ζωή μετά τον Έρωτα; Υπάρχει Έρωτας χωρίς τον πόνο; Υπάρχει πόνος που να μην δημιουργεί τέχνη;
Έρως εκτιθέμενος. Σώμα εκτεθειμένο.

...Ο έρωτας για το σώμα που είναι πυρετός χωρίς νόσο και έκπαγλη τρέλα που ωστόσο λάμπει από υγεία. Ο έρωτας ...
Επειδή η επιθυμία, ο ίμερος, η ηδονή, ο οργασμός, η πλήρωση, η κατοχή, το σμίξιμο ή ο αναπόφευκτος αποχωρισμός αλλά και το συνακόλουθο μίσος που ξεχειλίζει όμως από παράφορη αγάπη, δεν είναι παρά απλές μετωνυμίες της ίδιας, βασικής λέξης σώμα. Αυτό, το σώμα, περιέχει a priori τα πάντα. Το σώμα μας. Αυτό, το σώμα που κουβαλάει αγόγγυστα τον θάνατό του και που τον βαφτίζει έρωτα για να του προσφέρει χοές από αίμα, ιδρώτα, δάκρυα και την υγρασία της Αφροδίτης. Το σώμα σκέφτεται, διαλέγεται, αποκλείει, συμφωνεί, φωνάζει, δέεται, δοκιμάζει, επιχειρηματολογεί... Μ' εκείνη την άπεφθη γλώσσα που προϋπήρξε οποιασδήποτε άλλης γλώσσας. Τη γλώσσα της ύπαρξης. Γιατί το σώμα πάνω από όλα είναι. Είναι. Και δεν μπορεί να είναι αλλιώς...*

Συχνά βέβαια ο έρωτας καταντά ένα συναίσθημα αυτιστικό, εγωτικό, ανασφαλές. Είναι τότε που ερωτευόμαστε τον πλειοδότη του εαυτού μας. Αυτόν που μάς έπεισε πως μάς θέλει περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον. Με κόλπα και γητειές.
Κατ' ουσίαν δηλαδή ερωτευόμαστε κατοπτρικά το είδωλο μας. Αφού ο φόβος της μοναξιάς γίνεται συχνά πολύ κακός σύμβουλος.
Αντίθετα, η αγάπη είναι δοτική, ταπεινή, ανεξίκακη, απροκάλυπτη, αθώα. Αυτή είναι η τυφλή, η θεότυφλη κι όχι ο έρως. Εκείνος και βλέπει και ακούει και αγγίζει και θυμάται. Προπαντός θυμάται. Ζηλότυπα, εμμονικά, εκδικητικά. Κι είναι έτοιμος να τιμωρήσει τον ερώμενο με την παραμικρή αφορμή. Η αγάπη αντίθετα υπομένει, συγχωρεί, μακροθυμεί, αρκείται στα ελάχιστα και δεν ζητάει τίποτα ενώ συχνά δίνει τα πάντα. Ο έρωτας είναι το εύκολο συναίσθημα της νεότητας, η αγάπη το κέρδος της ωρίμανσης. Ο έρωτας είναι ιστορία που αρχίζει την Άνοιξη και τελειώνει το Φθινόπωρο. Η αγάπη είναι το αειθαλές που βλασταίνει σε κάθε εποχή. Ο έρωτας είναι θνησιγενής, η αγάπη όμως παραμένει αθάνατη ακόμη και στις πιο οδυνηρές συνθήκες θνητότητας. Η αγάπη, τέλος, είναι εκείνο το τρυφερό αιλουροειδές που χωράει συσπειρωμένο ανάμεσα στο τίποτε και στα πάντα. Που κατοικεί στα ελάχιστα πράγματα, πολύ συχνά στην πίσω πλευρά των πραγμάτων και τούς δίνει καινούργιο περιεχόμενο. Η αγάπη είναι η βάτος η καιομένη αλλά μη κατακαιομένη. Είναι η πέτρα της αληθείας. Αν υποθέσουμε ότι υπάρχει κάποια αλήθεια ... Αφού κάθε χτες φορτώνει στην χωματερή των ερώτων τα αισθήματα του σήμερα. Αύριο; Το απόσταγμα της ωριμότητας λέει πως αύριο δεν υπάρχει. Σύννεφα από χώμα είναι γεμάτος και ο ουρανός του μέλλοντος. Χώμα και νερό οι ανάλαφρες, οι διάφανες, οι ταξιδιάρες νεφέλες. Κι ο ουρανός, ένας φριγμένος αγρός για να τον σκάψεις. Με σκέψεις κι επιθυμίες.
Επειδή ο έρωτας είναι η μέγιστη ψευδαίσθηση, δηλαδή η μεγαλύτερη μυθοποίηση. Αγάπη πάλι είναι ό τι απομένει μετά την απομυθοποίηση του έρωτα. Γνωστά πράγματα για όσους έχουν ζήσει τον καύσωνα του Αυγούστου χωρίς να φοβηθούν τα εγκαύματα της ψυχής.

(ΥΓ 2. Ο έρωτας μοιάζει σαν την Πανσέληνο. Έρχεται, λάμπει, τρελαίνει, μαγεύει, σβήνει. Η αγάπη πάλι είναι ο ανέσπερος ουρανός. Βρίσκεται εκεί, πάντα στη θέση του, προστατευτικός και απέραντος ακόμη κι όταν τον σκεπάζουν βαριά σύννεφα.)

Έρως Καλός με 21 + 21 δημιουργούς: Τί συμβαίνει εδώ; Μία άσκηση της γραφής που γίνεται εικόνα. Ένα πείραμα συνόλου με παλιούς και μελλοντικούς φίλους. Εν αρχή ην, όπως πάντα συμβαίνει, το τυχαίο, το απόσπασμα. Μία γραμμή στην τύχη, ένα ίχνος, μία πινελιά αφημένη στον λευκό καμβά σαν χρυσόμυγα παγιδευμένη σε κλειστό δωμάτιο. Μία υποψία χρώματος. Έπειτα ην η κίνησις.Το εμπρός - πίσω χωρίς νόημα, η αμφίδρομη, αμφίσημη, αμφίβολη κίνηση μόνο και μόνο για να εξορκιστεί η στάση, η ακινησία. Ακόμη χειρότερα το βάλτωμα. Έτσι κι αλλιώς πρέπει κάτι να κάνουμε, έστω κι αν εκ πρώτης όψεως δεν φαίνεται να υπάρχει νόημα σε τίποτα. Έστω κι αν αποτυγχάνουμε. Ή, μάλλον οφείλουμε να αποτυγχάνουμε όσο καλύτερα μπορούμε όπως θέλει ο Μπέκετ, ευαγγελιστής του κενού. Η γραμμή που κινείται λοιπόν ώσπου να βρει έναν ρυθμό. Που θέλει να μην είναι ωραία αλλά να είναι αληθινή. Σαν βελόνα σεισμογράφου. Όσο μεγαλύτερη, όσο πιο επικίνδυνη εμφανίζεται η συχνότητα της γραφής της, τόσο πιο ουσιαστική, πιο κοντά στο στόχο της. Πιο κοντά στην αλήθεια. 
Ο ρυθμός στη συνέχεια που προκύπτει από την επανάληψη.  Απλοϊκός, βαρετός στην αρχή, πιο απροσδόκητος στη συνέχεια. Πιο ενδιαφέρων. Είναι τότε που η γραμμή χορεύοντας ρυθμικά στο χαρτί αρχίζει να αφηγείται κάτι.  Τότε που η γλώσσα του ρυθμού, η ποίηση και η ζωγραφική γλώσσα έρχονται πιο κοντά. Που γίνονται και τα τρία, ρυθμός, ποίηση, ζωγραφική ένα. Δηλαδή μουσική. Τότε που το ένστικτο μιλάει από τα βαθύτερα στρώματα της ύπαρξης. Τότε που επιτυγχάνεται η έκφραση. Έργο τέχνης; Κάτι περισσότερο. Έργο ζωής.

Διερωτώμαι σε ποιους απευθύνεται σήμερα η ζωγραφική; Σε πόσους η ποίηση; Απέναντι στην γοητεία της κινούμενης εικόνας, του σινεμά ή της τηλεόρασης, πόσους οπαδούς διατηρεί ακόμα η στατική ζωγραφιά; Πόσους αναγνώστες δικαιούνται εκείνη η λογοτεχνία που δεν έγινε bestseller. Απέναντι στον εργαλειακό, τον εύκολα επικοινωνιακό λόγο πόσες πιθανότητες έχει εκείνος ο λόγος που υπερβαίνει την επικοινωνία; Για ποιούς άραγε ζωγραφίζονται σήμερα οι πίνακες που εξακολουθούν να ζωγραφίζονται; Τα βιβλία που εκδίδονται με τόσο μόχθο; 
Το κοινό παρά την τερατώδη αγορά τέχνης ή το κοσμικό boom των εικαστικών, παρά τις διασημότητες της γραφής λιγοστεύει δραματικά από την τέχνη, σαν να στρέφει τα νώτα του στην ομορφιά από απόγνωση και αντικαθίσταται από βιαστικούς καταναλωτές που προτιμούν αντί της αισθητικής τη χρησιμότητα και, ακόμα χειρότερα, τη διακόσμηση. Οι αληθινοί δημιουργοί, δηλαδή οι ευαίσθητοι και οι προβληματισμένοι, αυτοί που έχουν συνείδηση όλης της ματαιότητας της εποχής μας ασφυκτιούν αλλά, όπως θα ήθελε και ο Μπέκετ, συνεχίσουν. Είναι αυτοί που η ευθύνη ή κι ο τρόμος της ομορφιάς, τούς κατακαίει τα σπλάχνα  συχνά διαπιστώνοντας πως δεν έχουν ουσιαστικό λόγο ύπαρξης. Πως δεν παρεμβαίνουν στο κοινωνικό σώμα, δεν το καθοδηγούν όπως είναι ο πραγματικός τους ρόλος. Παρόλα αυτά συνεχίζουν ελπίζοντας πώς τα σημερινά τους έργα, τα βιβλία, τα ποιήματα, οι ζωγραφικές θα βρουν φιλικά βλέμματα και αποδοχή από τους θεατές του αύριο. Πώς θα κερδίσουν δηλαδή το παιχνίδι με την Ιστορία. Αν και δεν υπάρχει, νομίζω, μεγαλύτερη ουτοπία από την επένδυση στον αναγνώστη ή τον θεατή του μέλλοντος. Στον "συνένοχο" που δεν έχει ακόμη γεννηθεί. Πεσιμισμός; Όχι κατ' ανάγκην. Ρεαλισμός της απελπισίας καλύτερα. Για την ομορφιά που όλο δραπετεύει. Για τον καλό τον έρωτα που εμπνέει τραγούδια και στίχους και εικόνες και όνειρα.

Επειδή αυτό επιδιώκει η παρούσα εκδήλωση. Τον συνδυασμό μιας εικαστικής έκθεσης και μιας λογοτεχνικής έκδοσης. Την  συνομιλία ανάμεσα στον λόγο και την εικόνα. Την συμφιλίωση! Και βέβαια την αναφορά, με κάθε εκφραστικό μέσο, στο εσώτερο τοπίο και στον ιερό τρόμο για όσα ο έρωτας αντιπροσωπεύει. Εν προκειμένω 21 διακεκριμένοι συγγραφείς και ποιητές από κοινού με 21 ανάλογους ζωγράφους και γλύπτες επιχειρηματολογούν για τον έρωτα, την επιθυμία, την πλήρωση, την απώλεια, το πένθος. Τον κύκλο της ζωής. Δηλαδή για την τέχνη...
Παρένθεση: Ούτως ή άλλως, στο βάθος και της πιο καθαρής, της πιο αφηρημένης εικόνας είτε σε λεκτικό είτε σε οπτικό επίπεδο, αργοσαλεύει πάντα μία ιστορία. Σαν εκείνο το μυθικό τέρας που κοιμάται στα βάθη της λίμνης του Λοχ Νες.
Επιμένω πώς σ' αυτήν την έκθεση - έκδοση ισοδύναμης αξίας προς τα εικαστικά έργα είναι τα κείμενα που διαλέγονται μ' αυτές. Αφού η πρωτόγονη, πρωτόγνωρη χειρονομία βρίσκεται πίσω και από την γραφή και από την ζωγραφική. Κι αφού η πρώτη γραφή ήταν μία ζωγραφιά. Μία γρατζουνιά που "απεικόνιζε" πάνω στο δέρμα μιαν ιδέα. Τί άλλο; Σκέφτομαι: Οι εικόνες, λεκτικές ή οπτικές, δεν είναι τελικά, εκεί έξω, στον κόσμο αλλά μέσα μας, βαθιά.
Τί έχουμε εδώ με τον όμορφο τον Έρωτα; Μικρά δράματα της καθημερινότητας ή της φαντασίας, της εμπειρίας ή των αναμνήσεων που "συνελήφθησαν" εικαστικά και λογοτεχνικά επ' αυτοφώρω. Αφηγήσεις και "τρόποι" που ισορροπούν ανάμεσα στο ονειρικό και το πραγματικό, κομμάτια ζωής που απολιθώθηκαν αιφνίδια και έγιναν εικόνες. Που μεταμορφώθηκαν από σταγόνες ζωής σε άρωμα τέχνης είτε στον μουσαμά, είτε στο χαρτί. Ιστορίες ερώτων, βιώματα, πένθη, συνειρμοί, εικόνες, συγκινήσεις που αποθησαυρίζονται από την τρομερή εμπειρία της καθημερινότητας. Ζευγάρια πού έχουν αγκαλιαστεί για το πρώτο και το τελευταίο φιλί τους, ποιος ξέρει. Έρως κακός. Επειδή πάντα είναι πράγματα που υποδύονται άλλα πράγματα, εκτεθειμένα είτε στο φως που καθαγιάζει είτε στο σκοτάδι που συγχωρεί. 

Αντί συμπεράσματος: Αυτά που δεν ζήσαμε, υπάρχουν και μάς βασανίζουν περισσότερο. Έρως γλυκόπικρος. Πρόκειται για επιθυμίες που δεν έλαβαν σάρκα αλλά παραμένουν σκέλεθρα, οστά και κρανία τεταπεινωμένα. Γιαυτό κάνουμε τέχνη, γι'αυτό γράφουμε, γι' αυτό ζωγραφίζουμε. Γι'αυτό γρατζουνάμε το κενό. Γι' αυτό δημιουργούμε. Για να υπηρετήσουμε τη σιωπή. Το παιχνίδι είναι εκ των προτέρων χαμένο. Όμως εμείς επιμένουμε μήπως και δώσουμε σ' όλα αυτά τα φαντάσματα υπόσταση. Έρως καταδικασμένος. Εκτεθειμένος. Αναστημένος;

Μάνος Στεφανίδης




Πόσο δεξιός είναι ο κύριος Σβώλος;

Η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ που μίλησε για τον δεξιό κύριο Αλέξανδρο Σβώλο

(Αντιγράφω από το επίσημο βιογραφικό της)

" Ελευθεριάδου Σουλτάνα* (Τάνια) - Γεννήθηκε και μεγάλωσα (sic) στην Καβάλα. Σπούδασε στη Νομική Σχολή του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και έχει κάνει μεταπτυχιακές σπουδές στο Εμπορικό και Εργατικό Δίκαιο.

Από το 2002 έως το 2004 ως ασκούμενη δικηγόρος εργάστηκε στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους. Από το 2004 διατηρεί δικηγορικό γραφείο στην Καβάλα με εξειδίκευση στο Εργατικό Ασφαλιστικό και στο Διοικητικό Δίκαιο.

Από το 2011 είναι νομική σύμβουλος του ΙΚΑ Καβάλας και από το 2009 Νομική Σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας στα υποκαταστήματα των Δήμων Καβάλας και Παγγαίου.

Έχει αναλάβει και διεκπεραιώσει πολλές υποθέσεις διοικητικής και εργατικής φύσεως από το Γενικό Νοσοκομείο Καβάλας και από το Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο Καβάλας.

Είναι νομική σύμβουλος σε Πρωτοβάθμια Συνδικαλιστικά Σωματεία Εργαζομένων και Σωματεία Συνταξιούχων του Νομού Καβάλας και δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω.

Διετέλεσε Νομαρχιακή Σύμβουλος Καβάλας και από το 2009 έως το 2011 ήταν επικεφαλής του Κέντρου Προστασίας Παιδιού Καβάλας (πρώην Παιδόπολη «Άγιος Γεώργιος» Καβάλας) ως πρόεδρος του Νομικού Προσώπου.

Μιλά Αγγλικά, Γαλλικά και Γερμανικά..."

ΥΓ. "Εξ όνυχος τον λέοντα" έλεγε η γιαγιά μου. Δεν χρειάζομαι περαιτέρω πολιτικές αναλύσεις ή δηλώσεις. Αυτή η κυρία με πτυχίο και μεταπτυχιακό, βουλευτής της αριστεράς στο ελληνικό κοινοβούλιο αποδεικνύεται λειτουργικά αναλφάβητη αφού αγνοεί κρίσιμα πρόσωπα όχι μόνο της αριστεράς αλλά και της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Αφού αγνοεί ότι ο Σβώλος δεν ζει πια και για αυτό τον προσφωνεί "κύριο". Εκτός και αν δεν ξέρει- ακόμη χειρότερα - πως ποτέ δεν προσφωνείται έτσι ένας νεκρός.
Πρόκειται για την παιδεία που λαμβάνουν οι νέοι μας τα τελευταία τουλάχιστον 30 χρόνια. Πρόκειται για την παιδεία του Τσίπρα, του Παππά, του Πέτρου Κόκκαλη ή του Γεωργούλη αλλά και του Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη ή εκείνης της βουλευτίνας των Κυκλάδων πού συλλάβιζε το χειρόγραφο της από το βήμα της Βουλής. Αλλά και της υπουργού Παιδείας που μπέρδεψε την έναρξη του δεύτερου Παγκοσμίου πολέμου ή της άλλης υφυπουργού που μίλησε χαριτωμένα για τον εθελοντισμό του 1940. 
Για να μην ξεχνάμε ότι αγραμματοσύνη είναι παχυλή σε όλες τις πτέρυγες του κοινοβουλίου. Θα έλεγα ακόμα ότι το ελληνικό δαιμόνιο κατάφερε να ξεφτιλίσει ακόμα και έναν εκπαιδευτικό θεσμό παγκόσμιου κύρους όπως είναι το Χάρβαρντ! Αριστεία made in Greece and paid in USA.Τα παραδείγματα πάμπολλα ανάμεσα στους γόνους των πολιτικών τζακιών. Δεξιάς και αριστεράς. Αφού τα παιδιά τους και η Παπαρήγα και ο Τσίπρας τα στέλνουν στο αμερικανικό Κολλέγιο.
Διερωτώμαι πάντως με τι κριτήρια επιλέγουν οι αρχηγοί και τα κόμματα τους υποψηφίους τους. Ακόμα δηλαδή ένα θαύμα της μαζικής, τηλεοπτικής Δημοκρατίας μας.
Συμπέρασμα: 
 Όχι άλλα πτυχία, μεταπτυχιακά, διδακτορικά, postdoc, μεταπτυχιακά τίτλοι σπουδών από πανεπιστήμια της ημεδαπής και της αλλοδαπής πού όμως είναι προϊόν είτε συναλλαγής είτε μαζικής, τυποποιημένης, εκπαιδευτικής διαδικασίας στη Βουλή των Ελλήνων. Ψάχνουμε για ανθρώπους με γνώση και καλλιέργεια και όχι ρηχές γνώσεις ή βαθιές ιδεοληψίες. (Η περίπτωση πάντως Καρανίκα είναι αταξινόμητη. Εδώ έχουμε το λούμπεν που λόγω κομματικών ενσήμων, ηρωοποιείται). 
Η κυρία αυτή λοιπόν έχει τελειώσει ελληνικό πανεπιστήμιο, έχει ηγηθεί δημοσίων θέσεων και το κυριότερο εκπροσωπεί εκείνη την αγράμματη, τυχοδιωκτική αριστερά κατασκεύασαν ο μοιραίος Αλέξης, ο γαλαντόμος Μπαρούφας και η παρέα τους. Τυπικό της προϊόν οι Βαρεμένος, Αρβανίτης, Γιωτόπουλου κλπ. Δηλαδή η απόλυτη θλίψη. 
Προσωπικά πάντως θα ήθελα να ακούσω λίγα από τα αγγλικά, τα γαλλικά και τα γερμανικά της. Επειδή έχουν πληθύνει εντυπωσιακά, βάσει των δηλώσεων τους, οι πολύγλωσσοι στην Κουμουνδούρου. 
Αντιγράφω ως επίλογο ένα σχόλιο του πάντα ουσιαστικού Νίκου Χλέπα (Hlepa) ως προς τον ΣΥΡΙΖΑ και τις διαδηλώσεις, το καθημερινό δηλαδή βασανιστήριο χιλιάδων πολιτών για να δικαιολογηθεί η ύπαρξη μερικών δεκάδων επαγγελματιών της συστημικής αριστεροσύνης:
 "Δεν είναι μόνο γελοίοι, είναι και ασύγκριτοι υποκριτές. Εκείνοι που έκαναν για πρώτη φορά προληπτικές συλλήψεις πολιτών ενόψει διαδηλώσεων (Πρέσπες...) μιλάνε σήμερα για «χουντικό» νόμο. Έλεος!"

* Να και κάτι καλό: Σουλτάνα! Τι ωραίο όνομα. Μυρίζει μπαχαρικά της Ανατολής!

Κυριακή 5 Ιουλίου 2020

Εμφύλιος στο Μητσοτακέικο ή Realpolitik και ριάλια

Εμφύλιος στο Μητσοτακέικο, ή
Realia, ριάλια και Realpolitik

στην Πέτρα Αγαθοκλέους

"Αθήνα, ωραίο σκηνικό με απαίσιο φωτισμό"
                                   Γιάννης Τσαρούχης

Εγώ, ως γνωστόν, δεν είμαι διακεκριμένος, πολιτικός αναλυτής. Ούτε γράφω περισπούδαστες επιφυλλίδες στο Βήμα ή τα Νέα. Ούτε καν στην Καθημερινή, έστω, στην Αυγή ή την Εφημερίδα των Συντακτών. Δεν είμαι διάολε κι ο Μπαρμπαχειλάς! Κι όλες μου οι προβλέψεις ή οι αναλύσεις, εδώ και χρόνια, για τον Κωστάκη, τον Γιωργάκη, τον Βαγγέλα, τον Μπαρούφα ή τον Αλέξη, σε αντίθεση με όλους τους έγκριτους αγιογράφους των, ήταν λάθος! Ήταν δικές μου αμετροέπειες! Όλοι τους ήταν αδάμαντες! Mea culpa οι άδικοι ψόγοι.
Όμως να που κάτι αντιλαμβάνομαι κι από τα νυν τεκταινόμενα. Κι όχι να το παινευτώ που θα' λεγε κι ο Χατζηχρήστος αλλά... έχω το διάλο μέσα μου! 
Τελικά λοιπόν, πιστεύω, υπάρχει πρόβλημα στο συγκεκριμένο σχήμα εξουσίας. Ο πρωθυπουργικός ανιψιός ήδη κάνει κακό στην κυβέρνηση του θείου του με τις επιθετικές του πρωτοβουλίες κι ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει καταλάβει τη ζημία αλλά και το υπολογισμένο παιχνίδι που προωθεί η αδελφή του. Κυριολεκτικά κάτω από τη μύτη του. Με την οποία αδελφή ως γνωστόν διατηρεί σχέσεις λίαν τεταμένες. Το γιατί θα σας το πω άλλη φορά. Εν προκειμένω, και μεταξύ μας, η μόνη λύση για τη χώρα είναι αυτός ακριβώς ο εμφύλιος που σοβεί υπόγειος στο μητσοτακέικο! Και μην περιμένετε αυτά να σάς τα αποκαλύψουν οι ντερμπεντεραίοι...
Η πικρή αλήθεια είναι ότι το μονομπλόκ, μονοπωλιακό σύστημα εξουσίας που βιώνουμε με τους Αδώνιδες ως αναγκαίο μανταϊνό αλλά και τους Παπάδες του ΣΥΡΙΖΑ να φοβούνται την επόμενη κασέτα, είναι άκρως προβληματικό. Με την ΠτΔ δοτή και δεδομένη, απ'την άλλη, προϊόν, αποκλειστικά, της βούλησης και της προσωπικής ατζέντας κάθε πρωθυπουργού, το σκηνικό δεν προοιωνίζεται τίποτα το δημοκρατικά αισιόδοξο. Αφού κι ο κορυφαίος θεσμός υπηρετείται με διαδικασίες και μεθόδους ήκιστα θεσμικές, μάλλον ευκαιριακές και πάντως ερήμην της λαϊκής βούλησης.
Είναι περισσότερο από προφανές, που λέτε, ότι ο ανιψιός τα έχει κάνει θάλασσα με τον "λουδοβίκειο" μεγάλο Περίπατο ο οποίος εξελίσσεται σε μεγάλο Περίδρομο, σε μεγάλο Φαγοπότι και σε δημοτικό Φεστιβάλ κιτς και προχειρότητας, να καθίσταται σταδιακά κόλαφος και εναντίον του πρωθυπουργού, του ίδιου. Το αίμα γαρ...
 Είναι, βλέπετε, αστείο, χλευάζαμε τον Τσίπρα που έκλεινε την Ηρώδου Αττικού με κλούβες και τώρα ο ανιψιός αποκλείει, μιας διά παντός, τον ήπιας κυκλοφορίας και άνετο αυτόν δρόμο με τα τόσο φαρδιά πεζοδρόμια για να τον κάνει πεζόδρομο...του θείου του. Δίπλα ακριβώς στην όαση του Εθνικού Κήπου. Το μόνο μέρος δηλαδή του κέντρου που δεν χρειάζεται ανάπλαση! Ας σημειωθεί ότι πουθενά ο Μεγάλος Περίπατος δεν είναι ενιαίος. Διακόπτεται κάθε τρεις και λίγο από πλάγιους δρόμους, κυκλοφορία αυτοκινήτων και φανάρια. Κέρδος μόνο οι ζαρντινιέρες - κίνδυνος θάνατος. Δηλαδή ένας Περίπατος - τρύπα στο κενό, με πρόχειρα βαμμένη την άσφαλτο, σαν επαρχιακό λούνα παρκ. Χωρίς σεβασμό για τα γύρω μνημεία, κλασικά και νεοκλασικά, πρόβλεψη για έργα σύγχρονης τέχνης, πράσινο (!) πλην των διασήμων πλέον καλλωπιστικών ψευδοαγγουροαγκιναρών εντός λαμαρινών.
Ή, αν προτιμάτε, ένα είδος "έκθεσης ιδεών" στο δημόσιο χώρο όπως αυτή που τίθενται τις πανελλήνιες εξετάσεις και στις οποίες γράφουν οι πάντες συμπεφωνημένα ψεύδη έχοντας απόλυτη συνείδηση ότι η αλήθεια, δηλαδή η πραγματικότητα, βρίσκεται αλλού.
Ο νέος δήμαρχος δεν έλαβε υπ' όψιν κοινωνιολογικές, αισθητικές, ανθρωπολογικές ή απλώς πρακτικές και λειτουργικές παραμέτρους για το σχέδιο του το οποίο λειτουργεί περισσότερο ως σκηνογραφία για τον αόρατο, μελλοντικό τουρίστα παρά είναι μια προσφορά αναψυχής για τον βάναυσα ταλαιπωρημένο κάτοικο της πρωτεύουσας. Όλοι συμφωνούμε να φύγουν τα ΙΧ από το κέντρο. Όμως όχι έτσι! Όχι 
χωρίς εναλλακτικές λύσεις. Χωρίς επαναλειτουργία αλλά και επέκταση του τραμ. Χωρίς αναβάθμιση των ΜΜΜ. 
Επειδή εδώ ακριβώς έγκειται το πρόβλημα: Κυρίως στο ότι το πολυδάπανο, επιφανειακό και άκρως βιαστικό αυτό project του Μπακογιάννη εξυπηρετεί περισσότερο ένα προσωπικό στοίχημα προς την απόλυτη εξουσία παρά βοηθάει ουσιαστικά την λειτουργία της πρωτεύουσας ως κοινωνικού μηχανισμού. Ως μιας μεγαλούπολης που την κατοικούν άνθρωποι κι όχι αφηρημένοι αριθμοί. 
Πόσο μάλλον που ειδικά στον άξονα Σύνταγμα, Ομόνοια, Μοναστηράκι βλέπει κανείς περισσότερο ξένους, τουρίστες ή μετανάστες και λιγότερο Αθηναίους. Και η αίσθηση μου είναι ότι ο μεγάλος Περίπατος δεν θα προσελκύσει αλλά, αντίθετα, θα διώξει έτι περαιτέρω τους μόνιμους κατοίκους. Κατ' ουσίαν ο μεγάλος Περίπατος θυμίζει τις άκρως επικερδείς παρεμβάσεις "καλαισθησίας" των παλαιότερων δημάρχων που με τον δημοτικό μηχανισμό σταθερά και δεξιό και υποχείριο τους, ξαναφτιάχναν πεζοδρόμια, φύτευαν συντριβάνια και κάγκελα ή προωθούσαν τη μεγάλη μπίζνα όλων των εποχών που ονομάζεται "διάβαση τυφλών" ή "πρόσβαση για τους ΑΜΕΑ". Έναν ιδιοφυή συνδυασμό απολύτως ανωφελούς πλην πανάκριβου έργου (κυρίως λόγω κάκιστου σχεδιασμού και επιθετικής αδιαφορίας κατά την εκτέλεση). Αφού ο πρώτιστος στόχος είναι το υψηλό μπάτζετ - η χαρά τουτέστιν των παρατρεχάμενων, του "μηχανισμού που είπαμε πιο πάνω - κι όχι η διευκόλυνση του πολίτη. 
Ο οποίος πολίτης έχει, επί δεκαετίες, εκπαιδευτεί να είναι άβουλος, παθητικός, πειθήνιο υποζύγιο δηλαδή και πιόνι για τους σχεδιασμούς των επιτήδειων. Αυτοί πάντα ξέρουν τα πάντα, αυτός δεν γνωρίζει τίποτε, ποτέ, δεν ερωτάται και οφείλει να πάθει για να μάθει. Είναι ήδη σαφές ότι ο θείος περνάει στην αντεπίθεση. Και βέβαια ο δήμαρχος είναι απλώς, το ορντέβρ, τα ψιλά. Το κυρίως πιάτο έχει άλλο όνομα. Και δεν καταπίνεται εύκολα. Γιατί έχει κόκκαλα.

ΥΓ. 1 Το άρθρο θα μπορούσε να έχει τίτλο εκείνον της παλιάς ελληνικής ταινίας: "Αμάρτησα για το παιδί μου" ή το συνεκδοχικό "Αμάρτησα, ξανά, για μία καρέκλα". Ως μουσική υπόκρουση δε ας παίζει το δημοτικό και σταθερά επίκαιρο " Όμορφο Καστελόριζο και που 'ναι η ΑΟΖ σου" !

ΥΓ. 2 Και για να το χοντρύνουμε ακόμη περισσότερο. Αναδημοσιεύω ανάρτηση από τον τοίχο του φίλου Μπάμπη Ανδρονόπουλου το οποίο προσυπογράφω έως κεραίας:

"Είναι θεμιτή η νομική εκτίμηση του Ροζάκη –με βάση τη διεθνή νομολογία– ότι το Δικαστήριο (εάν κάποτε η υπόθεση φθάσει εκεί) θα δώσει στο Καστελλόριζο μειωμένη επήρεια. Αυτό, όμως, είναι ποιοτικά διαφορετικό από τη δήλωσή του πως το Καστελλόριζο δεν πρέπει να έχει πλήρη επήρεια. Η θέση αυτή του πρώην υφυπουργού Εξωτερικών και συμβούλου διαδοχικών κυβερνήσεων ίσως θα είχε (με πολλά ερωτηματικά) νόημα εάν η Τουρκία αναγνώριζε πως τα νησιά έχουν ΑΟΖ. Εάν, δηλαδή, επικαλείτο την αρχή της αναλογικότητας και ζητούσε –στο πλαίσιο εποικοδομητικών διαπραγματεύσεων με την Ελλάδα– να δοθεί στο Καστελλόριζο μειωμένη επήρεια.

Παραβιάζοντας το διεθνές δίκαιο, η Τουρκία με το έτσι θέλω δεν αναγνωρίζει ότι τα νησιά έχουν ΑΟΖ. Δεν πρόκειται για μαξιμαλιστική θέση εν όψει διαπραγματεύσεων, όπως ισχυρίζονται κάποιοι στην Αθήνα. Η Τουρκία, άλλωστε, δεν έμεινε στα λόγια. Με το μνημόνιο Άγκυρας-Τρίπολης έχει δημιουργήσει τετελεσμένο σε βάρος της Ελλάδας..."

Καταλαβαίνετε τι συμβαίνει; Η επίσημη ελληνική άποψη, Ντόρα, Ροζάκης, Ιωακειμίδης κλπ, υποστηρίζει δημοσίως - δεν διαπραγματεύεται καν μυστικά - τα έωλα επιχειρήματα των Τούρκων!