Συνολικές προβολές σελίδας

Τετάρτη 30 Ιουλίου 2014

ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΕΝΑ ΜΝΗΜΕΙΟ




“ Αισθάνομαι δίπλα μου την ύπαρξη του Πέτερ και αυτό με ανακουφίζει και με παρηγορεί” 
Οκτώβριος 1916

1914
Ο Μοντερνισμός, η νέα εποχή που θα διέλυε τις κακοδοξίες και τη δυστυχία του παρελθόντος άρχιζε εκκωφαντικά τις δύο τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα και τροχοδρομούσε αισιόδοξος προς την καρδιά του 20ου αιώνα, γλιστρώντας εύκολα σαν σε χιόνι στα πρώτα του έτη 1901, 1902, 1903, 1904…
Έπειτα, σαν ρουκέτα ετοιμαζόταν να διεμβολίσει το annus mirabilis 1914, όλοι οι οραματιστές συμφωνούσαν σε αυτό,  έχοντας ως πτερύγια επιτάχυνσης το 1910, το 1911, το 1912 και το 1913. Ποτέ άλλοτε η ανθρωπότητα δεν ήταν τόσο κοντά στην αυτοεκπληρούμενη προφητεία της ευτυχίας. Όλα συνέκλιναν σ’ αυτήν: οι επιστήμες, οι τέχνες, οι πρωτοπορίες και οι πρωτοπόροι εκείνου του καιρού: Μαρί Κιουρί, Μαξ Πλανκ, Αϊστάιν, Πικάσο, Ματίς, Απολλιναίρ, Κραίηγκ, Ράινχαρντ, Ταντόρα Ντάνκαν, Αππιά, Αντουάν, Στανισλάφσκι, Τσέχωφ, Τολστόι, Καντίνσκυ, Ντιάνγκιλεφ, Μάλερ, Στράους, Χούσσερλ, Μέγιερχολντ, Μελιές, Σικελιανός, Καβάφης, Μπέκμαν, Ντε Κίρικο, Σατί.. Κανείς δε φανταζόταν πως το βέλος που ριχνόταν με νεανική ορμή προς το μέλλον θα προξενούσε τόσο αίμα, το θρήνο, τόσο θάνατο…

Η γλύπτρια
Η Käthe Kollwitz γεννήθηκε το 1867 στο Καίνιξμπεργκ της Ανατολικής Πρωσίας, πόλη που σήμερα λέγεται Καλίνινγκραντ και ανήκει στη Ρωσία. Σπούδασε καλές τέχνες στο Βερολίνο και άρχισε την παραγωγή των περίφημων χαρακτικών της το 1880. Την επόμενη χρονιά παντρεύτηκε το γιατρό Καρλ Κόλβιτς. To ζευγάρι εγκαταστάθηκε σε μαν εργατική κατοικία του Βόρειου Βερολίνου. Το 1896 γεννιέται ο δεύτερος γιος της Πέτερ. Από το 1898 ως το 1903 διδάσκει διδάσκει σχέδιο και χαρακτική στην καλλιτεχνική σχολή γυναικών του Βερολίνου. Το 1910 έφτιαξε το πρώτο της γλυπτό. Το 1914 ο Peter σκοτώθηκε με τις πρώτες εχθροπραξίες στο μέτωπο της Φλάνδρας. Ο χαμός του τη στιγμάτισε δια βίου και την έσπρωξε στον πασιφισμό και το σοσιαλισμό. Το 1919 η δολοφονία του Karl Liebknecht της ενέπνευσε την ομώνυμη ξυλογραφία. Η φρίκη του πολέμου καταγράφεται έκτοτε σθεναρά στο έργο της. Τον Αύγουστο του 1932 το μνημείο για το γιο της Πέτερ με τον τίτλο “Οι Γονείς” βρίσκει τη θέση του στο γερμανικό στρατιωτικό κοιμητήριο (Deutscher Soldatenfriedhof) στο χωριό Vladslo της Φλάνδρας. Η Κόλβιτς υπήρξε η πρώτη εκλεγμένη γυναίκα στην Πρωσική Ακαδημία των τεχνών αλλά το 1933 οι Ναζί την απομάκρυναν χαρακτηρίζοντας το έργο της “εκφυλισμένο”.  Το 1940 ο Καρλ Κόλβιτς απεβίωσε. Το 1942 και ο εγγονός της Πέτερ σκοτώθηκε στο ρωσικό μέτωπο σ’ ένα μακάβριο παιχνίδι της Μοίρας. Το 1943 (23 Νοεμβρίου) το σπίτι της στο Βερολίνο βομβαρδίστηκε από τη RAF και η Κέτε μετακινήθηκε στο Moritzburg κοντά στη Δρέσδη. Θα πεθάνει δυο χρόνια αργότερα στις 22 Απριλίου ενώ ο πόλεμος δεν είχε ακόμη τελειώσει. Το μνημείο για τον Πέτερ βρίσκεται στο Γερμανικό στρατιωτικό νεκροταφείo, ανάμεσα στο Ypres, μεσαιωνική πόλη της Φλάνδρας και το χωριό Vladslo. Σε αυτό τάφηκαν οι εκατοντάδες νεκροί των πρώτων μηνών του πολέμου. Αργότερα οι νεκροί δεν αξιώνονταν πολυτελών ταφών. Ανάμεσα στους τάφους είναι και εκείνος του Πέτερ, σπουδαστή από το Βερολίνο που θυσιάστηκε στα 19 του χρόνια. Η Κέτε πληροφορήθηκε το τρομερό νέο στις 30 Οκτωβρίου του 1914. Αμέσως γεννήθηκε η ιδέα ενός μνημείου σε αναπλήρωση της απώλειας: “O νεκρός να κείτεται με τον πατέρα του στο κεφάλι και τη μητέρα του στα πόδια. Χρέος μου να μην ξεχαστεί η θυσία όλων των εθελοντών.” Η γλύπτρια εργάστηκε σε πολλά προσχέδια χωρίς να ικανοποιείται και το 1919 άφησε προσωρινά την κεντρική της ιδέα, χωρίς όμως και να την εγκαταλείπει, όπως σημείωνε στο ημερολόγιό της. Δώδεκα χρόνια αργότερα το γλυπτό ήταν ολοκληρωμένο (Απρίλιος 1931). Αφού εξετέθη στην Εθνική Πινακοθήκη του Βερολίνου.  μεταφέρθηκε και στήθηκε στο Vladslo με την επίβλεψη της, όπου άλλωστε βρίσκεται και σήμερα. Υπολογίζεται ότι περισσότεροι από 9.000.000 ένστολοι σκοτώθηκαν στις μάχες του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.



Το μνημείο του άγνωστου στρατιώτη Neue Wache (Krieg dem Kriege)
Στην επέτειο θανάτου του γιού της, στις 22 Οκτωβρίου του 1937 η Κόλβιτς έγραφε στο ημερολόγιό της “εργάζομαι σε ένα μικρό γλυπτό με θέμα την Πιετά. Μια μητέρα μεγάλης ηλικίας που έχει το νεκρό της γιο ανάμεσα στα γόνατά της”. Το έργο ολοκληρώθηκε λίγο πριν την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου -πάντοτε ένας πόλεμος- και παρέμεινε στα κατάλοιπα της καλλιτέχνιδας. Το 1993 ο γλύπτης Harald Haacke το μεγέθυνε σε φυσικό μέγεθος και μετά από εντολή του καγκελαρίου Helmut Kohl το τοποθέτησε στο κέντρο του μνημείου του Άγνωστου Στρατιώτη στο Βερολίνο ως αντιπολεμικό κι αντιφασιστικό σύμβολο και ως σημαίνουσα εικόνα της ενοποιημένης Γερμανίας.
Όντως, το μπρούντζινο γλυπτό με την τυλιγμένη στο σάλι της θρηνωδό μάνα που μοιάζει να ξαναβάζει το νεκρό και σε στάση εμβρύου σώμα του γιού πίσω στη μήτρα της, προξενεί τρομαχτική εντύπωση. Τοποθετημένο κάτω από το ανασκευασμένο oculus του νεοκλασικού κτηρίου του Schinkel –χτισμένο αρχικά ως πρωσικό φρούριο στην περίφημη λεωφόρο Unter den Linden το 1816 πλάι στο εξίσου διάσημο (Humboldt Universität)- η αντιπολεμική Πιετά της Κόλβιτς λάμπει στο ημίφως, μοναχική και απόλυτη στο συμπαγή όγκο της, στη συμπαγή της θλίψη. Καθώς πλησιάζεις το γλυπτό, αναγνωρίζεις τις λεπτομέρειες, το πρόσωπο της μάνας με το χέρι στο στόμα -η απόγνωση είναι πάντα βουβή- και το νεκρό προστατευμένο μα και τόσο απροστάτευτο, ανάμεσα στα σκέλη της. Σε μια θέση αποκαλυπτικά, σπαρακτικά άβολη. Οι ώριμες Πιετά του Michelangelo είναι όλες αντρικές. Στις συνθέσεις της Pietà Rondanini, Palestrina και (del Museo) κυριαρχεί ο νεκρός θεός και ένας άνδρας, ο Ιωσήφ, ο μυστικός μαθητής. Κυριαρχεί, τέλος, η απόλυτη εξίσωση του παραλόγου: ένας θνητός προσπαθεί να ανασηκώσει έναν θεό που όμως έχει πεθάνει. Στη σύνθεση της Κόλβιτς, η υπόθεση είναι, πολύ λογικά, αποκλειστικώς γυναικεία. Μπροστά στα μάτια μας ένα αγρίμι που κλαίει σιωπηλά συγκεντρωμένο στον εαυτό του. Που κουκουβίζει ανήμπορο εμπρός στο ακατάλυτο του θανάτου.


Το μωρό
Είναι ο Θάνατος ένα μωρό που κλαίει. 
Πεινάει, τρώει, κοιμάται 
και κλαίει. 
Θηλάζει, σταματάει λίγο  
έπειτα πεινάει πάλι 
και κλαίει. 
Ο θάνατος κοιτάζει τους ανθρώπους στα μάτια 
(αυτοί τον κοιτάνε με τρόμο), 
κοιτάζει τη τόση δυστυχία 
και κλαίει.
Ο θάνατός, ευαίσθητος, λυπάται τους ανθρώπους, 
τους κλείνει τα μάτια 
και κλαίει.


Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό "Δέντρο" που κυκλοφορεί.

Τετάρτη 23 Ιουλίου 2014

Τελικό σχόλιο



Όταν δημοσίευσα τις φωτογραφίες από το ρημαγμένο ΕΚΠΑ στην ιστοσελίδα μου, δεν φανταζόμουν ποτέ ότι θα δημιουργούσαν ένα μικρό σάλο (πράγμα που θεωρώ πολύ παρήγορο). Εντέλει η αισθητική ενός χώρου αντανακλά άμεσα στην ποιότητα των λειτουργιών του και αφορά στην στοιχειώδη αξιοπρέπεια όσων τον υπηρετούν.
Συμπέρασμα: όχι άλλη συγκάλυψη, όχι άλλη συνωμοσία, σιωπή, όχι άλλες υπεκφυγές ή υποκρισία στο πανεπιστήμιο που πρέπει να είναι τέμενος και όχι χωματερή ή θλιβερό σκηνικό μιας δήθεν επαναστατικής αφισοκουρελαρίας. Η αισθητική είναι ηθική και η παιδεία εκκινεί από την ιεραρχική μαθητεία και τον αμφίδρομο σεβασμό ανάμεσα στον διδάσκοντα και τον διδασκόμενο. Κάτι που σήμερα ελλείπει δραματικά.




Αγαπητέ κ. Στεφανίδη,

Στις θλιβερές φωτογραφίες από τη Φιλοσοφική Σχολή του ΕΚΠΑ, που συνοδεύουν το ενδιαφέρον άρθρο σας, αντιπαραβάλλω δύο πρόσφατες φωτογραφίες από το Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης (Hauptgebäude, Rämistrasse, Zürich). Έχω φοιτήσει και στα δύο ιδρύματα και λυπάμαι βαθύτατα για την παρακμή της ελληνικής κοινωνίας.

Φιλικά
Ευάγγελος Ζωίδης




Δευτέρα 21 Ιουλίου 2014

Εικόνες απο την Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και το πανεπιστημιακό γυμναστήριο, 20 Ιουλίου 2014


Αφιερώνονται στον απερχόμενο πρύτανη κ. Πελεγρίνη και τα γενναία μέλη της Συγκλήτου τα οποία συχνά προπηλακίζονταν αγόγγυστα από εισβολείς φοιτητές κατά τις συνεδρίες τους. 
Αφιερώνονται επίσης στο Συμβούλιο σπουδών του ΕΚΠΑ που αποφάσισε πριν από εμάς για εμάς τι επιτρέπεται να ψηφίσουμε στις πρυτανικές εκλογές. 
Ζήτω το δημόσιο, ανεξάρτητο και δημοκρατικό πανεπιστήμιο. 
ΥΓ. 2 Δυστυχώς στις φωτό δεν φαίνονται ποντίκια, κατσαρίδες και μικρόβια και δεν αποτυπώνονται οι οσμές...
ΥΓ. 1 Δεν έφταναν ο σωροί των σκουπιδιών σε όλη την Πανεπιστημιούπολη και το Άλσος της, ήρθε και η νεροποντή για να τιμωρήσει ακόμη περισσότερο την αβελτηρία και την ανικανότητα μας..











Τετάρτη 9 Ιουλίου 2014

Πρόγραμμα προφορικών εξετάσεων Μάνου Στεφανίδη




Οι επί πτυχίω φοιτητές θα εξεταστούν προφορικά στο γραφείου του διδάσκοντος, 916, 9ος όροφος:
α) στην Αρχιτεκτονική-Σκηνογραφία Α το Σάββατο 19/7 από τις 10.00 έως τις 13.00 (σχετική εργασία υποχρεωτική)
β) στην Ιστορία Τέχνης Α τη Δευτέρα 21/7 από τις 13.00 έως τις 15.00 (σχετική εργασία υποχρεωτική).

ΑΝΤΙΟ ΤΕΧΝΗ

 

 

Ολίγα για τον πολιτισμό και την πολιτική του

Πριν από 25 χρόνια ο πολυεπίπεδος καλλιτέχνης Άγγελος Παπαδημητρίου εμπνεόμενος από την αείμνηστη Ελένη Βακαλό φιλοτεχνούσε μιαν ενότητα έργων υπό την ονομασία «Αντίο Τέχνη». Στόχος του τότε να σαρκάσει την υπερπροσφορά αισθητικής που καταντούσε αναίρεση και αναστολή της όποιας αυθεντικής έκφρασης.
Σήμερα, όσο ποτέ άλλοτε στον μεταπολεμικό κόσμο, ζούμε το πυροτέχνημα μιας μαζικής φωταψίας που αυτοπροσδιορίζεται ως «τέχνη» αλλά περισσότερο είναι αγορά, διαφήμιση, επικοινωνία, ρηχή εικόνα που προπαγανδίζει το α-νόητο και κυρίως ένα μοντέλο συμπεριφοράς ομότροπης και ομόφρονος που αγκαλιάζει ολόκληρη την υδρόγειο και υποχρεώνει βελούδινα του πάντες, λευκούς, κίτρινους, μαύρους, να καταναλώνουν τις ίδιες αισθητικές (;) πληροφορίες, να γελούν με τα ίδια αστεία του Υoutube, να πληροφορούνται ακαριαία την τελευταία ντρίπλα του Μέσι, την έσχατη –κυριολεκτικά- σαχλαμάρα της Lady Gaga. Κι όλα αυτά φωταγωγημένα μέσα από το περιούσιο φως της πιο άχραντης τεχνολογίας που δίνει υπόσταση στο ασήμαντο, που κάνει το σκουπίδι να λάμπει και που προβιβάζει το γελοίο σε αισθητική. Πρόκειται γι’ αυτή την παγκόσμια γλώσσα η οποία μεθοδικά εξαφανίζει τις τοπικές κουλτούρες και βουβαίνει τις τοπικές γλώσσες αποθεώνοντας την μια και μοναδική εικόνα, το ένα σημαίνον το οποίο διαθλάται σε άπειρα σημαινόμενα, έως εξαφάνισης. Γιατί αυτό είναι το ζητούμενο. Να απολεσθεί το νόημα και η κυρίαρχη εικόνα, ο ουσιαστικός big brother, να αυτοσημαίνεται… Ό,τι βλέπεις, είναι και το απόλυτο περιεχόμενο. Δεν υπάρχει τίποτε πέρα ή πίσω από αυτό.
Και η τέχνη από μια μυστική κατάδυση του υποκείμενου σε εκείνο το σκοτάδι, που λαμπυρίζει από νοήματα, καταντά μια αυτοεικόνα , ένα αυτοείδωλο όπου το διαφημιστικό σποτ μπορεί να διαθέτει ως μουσικό υπόβαθρο μια καντάτα του Βach αρκούντως μεταλλαγμένη ώστε να καταστεί ακαριαία ακουστική τσίχλα. Ο παγκόσμιος πολιτισμός οφείλει εσπευσμένα να μεταμορφωθεί σε εικόνα των μετρίων και ο λόγος να κενωθεί από τις σημασίες που κάποτε τον λάμπρυναν και να καταντήσει απλά τύπος, σαν τον μπορχεσιανό Φούνες που θυμάται μεν αλλά δεν κατανοεί. Αυτό είναι το νέο δράμα των μορφών. Μια τραγωδία χωρίς τον ίλιγγο του τρόμου αλλά του γελοίου. Και οι σύγχρονοι καλλιτέχνες; Είτε νάνοι που δεν τολμούν να επωμισθούν το βάρος του ονόματός τους, είτε ναυαγοί στα σταροχώραφα του Van Gogh που ψάχνουν για περίστροφο.
Κι εμείς;
Εμείς καμαρώνουμε γι’ αυτό που αγνοούμε και αντιμετωπίζουμε τον πολιτισμό στην καλύτερη περίπτωση ως κοινωνικό σουσουδισμό και στη χειρότερη ως οχληρό βάρος. «Βαρέθηκα να μορφώνω Υπουργούς Πολιτισμού» έλεγε ο Χατζιδάκις γι’ αυτό προσφυώς η πολιτική ηγεσία τοποθετεί στην πολύπαθη Μπουμπουλίνας ανθρώπους τόσο ανέμπνευστους και διεκπεραιωτικούς ώστε να μην κινδυνεύουν από ουδεμία επικίνδυνη «επιμόρφωση». Τι κι αν σφύζει ο τόπος από δημιουργικές δυνάμεις κάθε είδους που ασφυκτιούν χωρίς ορχήστρες, χωρίς μουσεία, χωρίς διεξόδους, χωρίς πολιτιστική πολιτική και μέθοδο, εντός και εκτός, χωρίς ηθική και υλικοτεχνική υποστήριξη… Μόνο λόγια και πόζες. Οι ανθρωπιστικές σπουδές υποβαθμίζονται αφημένες σε λογής σκοπιμότητες αντί να πρωτοπορούν, τουλάχιστον, στην αρχαιογνωσία, την αρχαιολογία, τη μελέτη του αρχαίου δράματος, τη προβολή του κλασικού κόσμου στο σήμερα. Εκεί που έπρεπε να μονοπωλούμε το είδος, έχουμε καταλήξει ουραγοί. Βλέπετε, δεν μας έφταναν οι υπουργοί πολιτισμού, πληρώνουμε και τους υπουργούς παιδείας... Πρόσφατα ένας τέτοιος κατέκτησε το θώκο μόνο και μόνο για να εξισώσει προς τα κάτω με νόμο του τους μισθούς των καθηγητών της ιδιωτικής με εκείνους της δημόσιας εκπαίδευσης. Λεπτομέρεια: Ήταν και παραμένει επικεφαλής μεγάλου ιδιωτικού εκπαιδευτικού οργανισμού.
Τα καλά νεά τώρα: Άρκεσε μόνο να διευρυνθεί το ωράριο των Μουσείων –το αυτονόητο- για να πολλαπλασιαστούν επισκέπτες και έσοδα και να φωτιστεί η πραγματική δυναμική των χώρων αυτών. Από το ΄90 επιμένω πως τα αρχαιογνωστικά μας μουσεία πρέπει να είναι ανοιχτά και στη σύγχρονη τέχνη για πολλαπλούς λόγους. Το παιδαγωγικό αλλά και το οικονομικό κέρδος θα είναι τεράστιο. Μόνο που για κάτι τέτοιο χρειάζεται στοιχειώδης άποψη και όχι σπασμωδικές κινήσεις εντυπωσιασμού. Η παγκόσμια επιτυχία του νέου Μουσείου Ακρόπολης μπορεί να καταστεί οδηγός οργάνωσης των λοιπών εκατοντάδων(!) Μουσείων που διαθέτει ο τόπος και που η πλειονότητα τους χειμάζεται. Και βέβαια επειγόντως πρέπει η ναυαρχίδα του τόπου, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, να αποκτήσει μόνιμο, και όχι αναπληρωτή, διευθυντή διεθνούς κύρους.
Επίσης να βρεθεί λύση για το γόρδιο δεσμό της Εθνικής Πινακοθήκης η οποία, έρμαιο της γεροντοκρατίας κι ενός πνεύματος «ιδιοκτησίας», αντιμετωπίζει τεράστια προβλήματα, στατικά αλλά και οικονομικά ως προς την ανακαίνιση της. Με την επαναλειτουργία της να φαντάζει πλέον όνειρο μακρινό. Πλην της κυρίας Λαμπράκη, αιωνόβιος είναι, παραμένει στη θέση του προέδρου του Δ.Σ. ο κος Λάκης Μπότσος, τέως πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου και ... φιλότεχνος. Να ξεπεραστούν τα ανάλογα ζητήματα «ιδιοκτησίας» και στο Ε.Μ.Σ.Τ., να σταματήσουν οι ίντριγκες και να επιτραπεί στο Δ.Σ. ν’ ασκήσει την εποπτεία που ο νόμος προβλέπει έχοντας υπ’ όψιν πως πρόκειται για ένα χώρο δημοσίων αρετών όπου δεν χωρούν «ιδιωτικά βίτσια». Οι τελευταίες πληροφορίες λένε ότι δεν υπάρχουν χρήματα για να προσληφθούν φύλακες ενώ ο κος Δασκαλόπουλος προβάρει τη συλλογή του στο τέως ΦΙΞ. Η κτιριακή αποκατάσταση του οποίου υπήρξε χειρότερη και από την τελευταία ανάπλαση της πλατείας Ομονοίας. Τρανή απόδειξη της κρίσης της αρχιτεκτονικής στη χώρα μας. Μια αναγέννηση των Μουσείων μας θα αποτελούσε δυναμική απόδειξη πως η πατρίδα κάπως αναλαμβάνει και ότι το έμψυχο της δυναμικό είναι έτοιμο όχι για ν’ αποχαιρετήσει αλλά να υποδεχτεί ξανά τις τέχνες. Στην κοιτίδα τους….



ΥΓ1 Η έκλειψη της ουσιαστικής εικόνας δεν συνιστά μια μορφή θανάτου του κόσμου;
ΥΓ2 Εδώ είναι το στοίχημα! Να ζήσει ο καθένας τη ζωή που του ‘λαχε όχι σαν πιόνι αλλά σαν υλικό της ιστορίας.
ΥΓ3 Μιλώντας, τέλος, για το ποδόσφαιρο τα συναισθήματα είναι αμφίσημα: Από τη μια η παγκόσμια βιομηχανία εκμαυλισμού και μετατόπισης απ’ τα πραγματικά προβλήματα κι από την άλλη η μπάλα στις αλάνες, ο Χρ. Αρδίζογλου και ο ποιητής Γ. Μαρκόπουλος. Και βέβαια το γήπεδο, το ύστατο τοπολογικό σημείο όπου ανθούν ο ακηδεμόνευτος, προφορικός λόγος, η λαϊκή ποίηση -έστω και με τη μορφή ατάκας- και ένα αίσθημα σαν εκείνο της εκκλησίας του Δήμου… Για πόσο όμως;

Πέμπτη 3 Ιουλίου 2014

Το Βασίλειο της Σαχλαμάρας



Στην Ελλάδα η εκμετάλλευση της σαχλαμάρας είναι το πιο επικερδές επάγγελμα. Το είδος παράγεται εν αφθονία και αναπαράγεται έως εμέτου. Όποιος παρακολουθεί “σατιρικές” εκπομπές στο ραδιόφωνο ή τη τηλεόραση κατανοεί τι θέλω να πω. Κάποιοι, ευφυείς πλην κυνικοί και αδίστακτοι, κάνουν καριέρα – ο Θεός να την ονομάσει –  αλιεύοντας συ-στη-μα-τι-κά και αναπαράγοντας έως κορεσμού την όποια χυδαιότητα εμφανίζεται στην trash tv ή λέγεται ως κακοφωνία στους άπειρους σταθμούς ερτζιανών που διαθέτει η πατρίς. Σε βαθμό ώστε και ο τελευταίος κάτοικος της να πληροφορηθεί εκών-άκων – η  νοσηρή επανάληψη, ο απηνής βομβαρδισμός της βλακείας θα πλήξουν τον “άμαχο” πληθυσμό ούτως ή άλλως – τι είπε η πορνοντίβα του συρμού ή το τηλενούμερο που ζει τα δικά του δεκαπέντε λεπτά διασημότητας πρότου κατακρημνισθεί στο τίποτε απ' όπου και προήλθε. Αλλά είμαστε υποχρεωμένοι να λουστούμε και την πιο πρόσφατη ατάκα που εκστόμισε ο δείνα εκπρόσωπος του κοινοβουλίου ο οποίος, ελλείψει παιδείας, προμοτάρει ιταμά την αμάθειά του. Ακόμα και στα δελτία ειδήσεων ή τις ζώνες μεγάλης τηλεθέασης εμφιλοχωρούν αυτά τα “συμβάντα” δήθεν προς κριτική, αλλά στην ουσία για αποθέωση και βαθύτερη εμπέδωση. Όσο πιο γελοίο και κακόηθες είναι το στιγμιότυπο, τόσο θα μηρυκάζεται έως πνιγμονής.
Σε αυτό το σκηνικό δεν είναι να απορεί κανείς για την κακογουστιά, την αγραμματοσύνη και τη λατρεία του ασήμαντου που κυριαρχεί τόσο στις νεόπλουτες ελίτ ή την πολιτική ηγεσία της χώρας όσο και στο λούμπεν προλεταριάτο. Το οποίο πάντως ψωμίζεται ισότιμα και δημοκρατικά από τα σκουπίδια που καταλανώνουν οι κύριοι του. Βλέπετε, το βασίλειο της σαχλαμάρας είναι, δυστυχώς, δημοκρατία.
Για παράδειγμα, τα πολιτικώς “ευαισθητοποιημένα” πλήθη αποθεώνουν τον Λαζόπουλο όταν “σατιρίζει” στην δημοφιλέστατη εκπομπή του, ομού μετά της δεσποινίς Πάνιας, ένα κοινωνικό ερείπιο που έτυχε να πέσει τα νύχια τους. Το αρχικό ερέθισμα της πλάκας το είδαν ελάχιστοι. Την τελική θεατροποιημένη εκδοχή εκατομμύρια. Την διαπόμπευση θα πρέπει να επανέλαβαν την επαύριο τα “μεσημεριανάδικα” όπως είναι ο πάγιος τηλεκανόνας. Και γι' αυτόν τον κανιβαλισμό prime time δεν βρέθηκε ένας άνθρωπος να διαμαρτυρηθεί. Αφήστε που κάποιοι μπορεί να το θεώρησαν και προοδευτικότητα. Ο Λαζόπουλος, ας μην ξεχνάμε, έγινε μήλο της έριδας ώστε να εκπροσωπήσει τους “προοδευτικούς” στο ευρωκοινοβούλιο. Τελικά μοιάζουμε όλοι μας όλο και περισσότερο στο θηρίο του Μάνου Χατζιδάκι. Ή, αλλιώς, το βαθύτερο χαρακτηριστικό του φασισμού είναι η υπνωτική απήχηση που έχει στις μεγάλες μάζες αλλά και η ισοπεδωτική σκληρότητα που εφαρμόζει στις μειονότητες απέναντι.  O tempora ω μόρτες!

Μάνος Στεφανίδης
επ. καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών
Τμήμα Θεατρικών Σπουδών

Καθημερινή, 2/07/2014