Ουδείς είναι αθώος

Ο πρωθυπουργός ονόμασε τη συμφορά και την επαναλαμβανόμενη τραγωδία "μεγάλη αναποδιά". Με άγνωστο τον τελικό αριθμό των πνιγμένων στις λάσπες ή των καμένων στα καρβουνιασμένα βουνά. Μεγάλη αναποδιά! Τί κομψή έκφραση για να δοθεί το σύνθημα: Business as usual. Επειδή η μεγάλη ρεμούλα συνεχίζεται. Έργα βιτρίνας που στοιχίζουν πανάκριβα επειδή τρώνε οι "δικοί" μας κι όχι έργα ουσίας που αφορούν στον πολίτη. Ο "Μεγάλος Περίπατος" είναι ένα κραυγαλέο παράδειγμα ασύδοτης σπατάλης και αλαζονείας.

Άρα ουδείς δικαιούται να δηλώνει αθώος ή να προσποιείται άγνοια. Ειδικά τώρα. Μετά το φετινό, τρομαχτικό καλοκαίρι.

Ας αξιοποιήσουμε λοιπόν το πρώτιστο όπλο που διαθέτουμε, τη ψήφο μας. Στις προηγούμενες εκλογές ΔΕΝ ψήφισε σχεδόν ένας στους δύο! Πρόκειται για αυτόν ακριβώς που τώρα διαμαρτύρεται και αναθεματίζει. Που ισχυρίζεται ότι όλοι είναι ίδιοι. Όμως η αποχή είναι συνενοχή. Οι εκλογές για τους Δήμους και τις Περιφέρειες είναι σε ένα μήνα. Το σύστημα θέλει ως περιφερειάρχες κυβερνητικές μαριονέτες τύπου Πατούλη, Αγοραστού ή Χαρδαλιά (του επονομαζόμενου και... Ράμπο)! Είναι στο χέρι μας να ψηφίζουμε αλλιώς. Ας πάμε όλοι στην κάλπη. Ιδιαίτερα οι νέοι. Το παρακάτω κείμενο είναι άκρως διαφωτιστικό για το παιχνίδι που παίζεται. Ας αναλάβει ο καθένας από εμάς τις προσωπικές του ευθύνες:

     " Τα εξαφανισμένα...

(από τον Γιώργο Μαργαρίτη)

Τα ποσά που διατίθενται για έργα υποδομών και ανάπτυξης στην χώρα μας είναι κολοσσιαία.

Από το 2014 ως το 2027 (ημερομηνία ολοκλήρωσης του νέου ΕΣΠΑ) τα ποσά αυτά αθροίζονται σε 80 με 100 δισεκατομμύρια ευρώ (ΕΣΠΑ, Ταμεία Ανάκαμψης, διάφορες πηγές, συν εθνικοί πόροι ΠΔΕ).

Αυτό μας κάνει περίπου σε έξι ως επτά δισεκατομμύρια κάθε έτος.

Οι υποδομές είναι αυτές που όλοι γνωρίζουμε: απλά δεν υπάρχουν. Η χώρα καίγεται, πνίγεται, σκοτώνεται από εγκληματική έλλειψη υποδομών..... 

Τα τεράστια κονδύλια για την διαχείριση των αποβλήτων απλά εξαφανίστηκαν. Οι χωματερές είναι όπως παλιά....

Η καταστροφικά πολυέξοδη προχειρότητα πανταχού παρούσα. Στην χάραξη -ένα μόνο παράδειγμα- του νέου οδικού άξονα στην Κρήτη δεν υπήρξε πρόβλεψη για "υδραυλικές μελέτες"! Πρόκειται για ένα έργο που θα τέμνει κάθετα την λεκάνη απορροής των υδάτων στην βόρεια Κρήτη. Αργότερα, στην πρώτη πλημμύρα, θα ευθύνεται η "κλιματική κρίση" !!!!

Αυτοί οι ωκεανοί χρήματος αυγατίζουν τα κέρδη των κατασκευαστικών -αυτό μόνο κάνουν. Είναι τόσο προσοδοφόρα η δραστηριότητα που εφοπλιστικό κεφάλαιο, επενδυτές και τράπεζες ανταγωνίζονται για το ποιος θα πιάσει την "καλή" μέσα από τα μεγάλα έργα. 

Κάθε τι άλλο θυσιάζεται στον βωμό του κέρδους.

Η δε πληθώρα εύκολων κερδών και συνακόλουθου πλουτισμού (όχι μόνο για τους μεγάλους - κάθε μικροεργολάβος στην Κρήτη περιμένει κατι τις από την "πίτα" του ΒΟΑΚ) μετατρέπει την κοινωνία μας σε ζούγκλα συμφερόντων, μαφιόζων, μπράβων και μηχανισμών ξεπλύματος χρήματος. Το δε κράτος -που κατανέμει τα κονδύλια- κόλαση διαφθοράς. 

Γι' αυτό έχουμε ανάγκη από πολλά ακόμα καζίνο..."

ΥΓ. 1 Ας πάμε όλοι να ψηφίσουμε. Όλοι. Αφού ενημερωθούμε. Επειδή δεν είναι όλοι ίδιοι. Υπάρχουν άνθρωποι με τεράστιο έργο στην τοπική αυτοδιοίκηση το οποίο όμως συστηματικά αποσιωπάται. Ας ψηφίσουμε, λοιπόν, όλοι. Με ψυχρή λογική και θερμό χέρι. Αποφάσισα να εκτεθώ και να βοηθήσω τον Γιώργο Ιωακειμίδη στην Περιφέρεια Αττικής, στον Νότιο Τομέα, γιατί δεν θέλω να παρακολουθήσω την επόμενη καταστροφή στη γειτονιά μας από την τηλεόραση... Εσείς; 

ΥΓ. 2 Το δυσοίωνο ρεκόρ του ιστορικά υψηλότερου ποσοστού αποχής από τις εθνικές εκλογές καταλαμβάνει πλέον η αναμέτρηση της Κυριακής 25 Ιουνίου 2023. Η αποχή άγγιξε το 47,17%, ξεπερνώντας το προηγούμενο ρεκόρ των εκλογών του Σεπτεμβρίου 2015, όταν η αποχή είχε φθάσει το 43,84%. Τίποτα άλλο.

Σημ. Ο Νότιος Τομέας περιλαμβάνει το Μοσχάτο - Ταύρο, την Καλλιθέα, τη Ν. Σμύρνη, το Π. Φάληρο, τον Άγιο Δημήτριο, τον Άλιμο, την Αργυρούπολη - Ελληνικό, τη Γλυφάδα. Συνολικά την Περιφέρεια Αττικής συγκροτούν 65 δήμοι και σχεδόν 5 εκατομμύρια πολίτες! Σκεφτείτε: Ο αυριανός Περιφερειάρχης θα είναι ένας grosso modo μικρός πρωθυπουργός. Ας εκλέξουμε όλοι μας τον πιο κατάλληλο.

Το μυστήριο της γραφής

"...Κι ύστερα να, κι ο πόνος, έχει και αυτός το καλό του. Υποφέρετε λίγο. Ο Νικόλκα που λέγαμε, έχει ίσως δίκιο που θέλει να υποφέρη. Ξέρω δεν πιστεύετε, λοιπόν μη διστάζετε: δοθήτε ειλικρινά στη ζωή χωρίς να το σκεφτόσαστε. Μην ανησυχήτε, θα σας βγάλη στην ακρογιαλιά και θα σας ξαναστήση στα πόδια σας. Ποιά ακρογιαλιά; Μήπως το ξέρω και εγώ; ... Και πάλι είναι ευτύχημα που σκοτώσατε μόνο μία κακή γριά, θα μπορούσατε να είχατε φαντασθή μία άλλη θεωρία και να φθάνατε σε ένα εκατό εκατομμύρια φορές πιο τερατώδες αποτέλεσμα! Πρέπει ακόμα να ευχαριστήτε το Θεό, ίσως. Πού ξέρετε; Ίσως ο Θεός να σας φυλάη για κάποιο πράγμα. Όσο για σας, έχετε θάρρος και μη φοβόσαστε τόσο. Μήπως η μεγάλη δοκιμασία που έρχεται είναι εκείνο που σας φοβίζει; Όχι, τότε θα ήταν ντροπή να φοβάστε. Αφού εκτελέσετε μία τέτοια πράξη, τώρα φανήτε δυνατός. Υπάρχει μιά δικαιοσύνη..."

Ο ανακριτής Πορφύρης στον Ρασκόλνικωφ, Έγκλημα και Τιμωρία, σελ. 537.

Αυτό το καλοκαίρι διάβασα στα αγγλικά τις "Νεκρές Ψυχές" - Dead Souls - του Νικολάι Γκόγκολ από την Oxford university press και με εισαγωγή του περίφημου φιλολόγου sir Maurice Bowra. Μετά αντιπαρέβαλα τις ελληνικές μεταφράσεις του πολυαγαπημένου βιβλίου και τις βρήκα πολύ ενδιαφέρουσες. Πρόκειται για ένα απολαυστικό κείμενο - ποταμό, τόσο διασκεδαστικό όσο και αναστοχαστικό ως προς το τι είναι αφήγηση, που προλαβαίνει πολλούς μοντερνιστές του 20ού αιώνα και βέβαια προετοιμάζει σαφώς τον Ντοστογιέφσκι. 

Στη συνέχεια διάβασα ξανά το Έγκλημα και Τιμωρία στην πλήρη του έκδοση, του 1968 από τον Γαλαξία  με μία προσοχή και μ' ένα σεβασμό τον οποίον αναγνωστικά έχω δείξει μόνο για την Οδύσσεια του Ομήρου. Τι έξοχο κείμενο, παρά το ακατάστατο, αγχωμένο ύφος του συγγραφέα, τι ιδιοφυής σχεδιασμός των χαρακτήρων και της ψυχολογίας τους, τι έντονα θεατρική ατμόσφαιρα, με τους διαλόγους να ξεδιπλώνονται ατελείωτοι και να κορυφώνονται αριστοτεχνικά καθώς οι πρωταγωνιστές και οι δευτεραγωνιστές βουλιάζουν αβοήθητοι στο δράμα της ύπαρξής τους της ίδιας. Το βιβλίο τελειώνει με την παράθεση του αναλυτικού σχεδιασμού - σχεδόν δέκα σελίδες από τις 650 συνολικά - που έγραψε ο ίδιος ο Ντοστογιέφσκι δίνοντας μικρές περιλήψεις για τα μέρη και τα επιμέρους κεφάλαια του βιβλίου του. Αληθινό μάθημα αρχιτεκτονικής! ( Η μετάφραση είναι του Α.Κ. Ξέρει κανείς κάτι περισσότερο);

Έπειτα διάβασα το μυθιστόρημα The Personal Librarian, ένα best seller των Marie Benedict και Victoria Christopher Murray. Πρόκειται για τη ζωή της προσωπικής βιβλιοθηκάριου του περίφημου τραπεζίτη και μεγαλοβιομήχανου J.P. Morgan, της Belle da Costa Greene, μιας αφροαμερικανίδας η οποία τολμάει να μονοπωλεί τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων πλάι στο διάσημο αφεντικό της συγκροτώντας, με την καλλιέργεια και το πείσμα της, την περίφημη συλλογή παλαιών βιβλίων και χειρογράφων της Morgan library. 

Λεπτομέρεια: Η πρωταγωνίστρια που είναι μαύρη, αλλάζει το όνομα της από Greener σε Greene, παρουσιάζεται σαν λευκή και ως τέτοια σταδιοδρομεί ακόμα και ως ερωτική σύντροφος του διάσημου ιστορικού τέχνης Bernard Berenson. Σουφραζέτες, φυλετικές διακρίσεις, αγώνας για τα δικαιώματα των μαύρων και παράλληλα ο λαμπρός κόσμος των δημοπρασιών και του ανταγωνισμού των μεγιστάνων της αμερικανικής οικονομικής ζωής ώστε να αποκτήσουν με τα ιλιγγιώδη ποσά που δαπανούν, το άλλοθι του φιλότεχνου, στοιχειοθετούν τον κόσμο του βιβλίου. Οι λεγόμενοι καυστικά robber barons - δηλαδή ληστοβαρώνοι (αυτοί που μετά τον Εμφύλιο έστησαν έναν, συχνά, μονοπωλιακό - ληστρικό καπιταλισμό στην Αμερική). Απολαυστικό, "αμερικάνικο", γρήγορο γράψιμο, ένα μάθημα του πως (πρέπει να) γράφεται ένα best seller, ένα"εμπορικό" βιβλίο.

Τέλος, έπεσε στα χέρια μου τυχαία, από έκδοση - προσφορά του 2020 για την εφημερίδα Το Βήμα, το γνωστό μυθιστόρημα της Patricia Highsmith "Καταδίωξη στη Βενετία" σε αναθεωρημένη μετάφραση του Βασίλη Πουλάκου. Το βιβλίο είχε κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Μίνωας το 2017. Γραφή αληθινά παραισθητική, χαρακτήρες που βουλιάζουν στην παράνοια και την λατρεία της βίας, μοναδική περιγραφή μιας κρύας, υγρής και μυστηριώδους Βενετίας η οποία, ως η απόλυτη σκηνογραφία του παραλόγου, συντελεί στην κλειστοφοβική ατμόσφαιρα του έργου. Το δίδυμο των πρωταγωνιστών, ένας Αμερικανός τυχοδιώκτης ζωγράφος και ο νεαρός γαμπρός του, θυμίζουν πολύ το ανάλογο ζευγάρι του θαυμαστού κυρίου Ρίπλεϊ. Μόνο που εδώ η ψυχογραφία των ηρώων κάνει τον αναγνώστη να παρακολουθεί το μανιακό κυνηγητό τους κυριολεκτικά αγχωμένος, χωρίς κατ' ουσίαν να συμβαίνουν και πολλά πράγματα (δεν έχουμε καν φόνο ή κλοπή), παρά μόνο η γοητεία της περιγραφής της Highsmith. Ή, αλλιώς, ανάγνωση με κομμένη την ανάσα όπως θα ήθελε ο Γκοντάρ. Ένα μικρό αριστούργημα σε μία πρόχειρα τυπωμένη έκδοση που αξίζει όμως τον κόπο να την αναζητήσετε.

Σημ. Κοινό στοιχείο και στους τρεις, μεγάλους συγγραφείς - παρά τις εξόφθαλμες διαφορές τους -  δηλαδή στον Γκόγκολ, τον Ντοστογιέφσκι και την Χάισμιθ είναι πως η αφήγηση για αυτούς λειτουργεί ως τυπική διαδικασία ώστε να εκθέσουν τον προβληματισμό τους πάνω ακριβώς στις δυνατότητες και την ουσία της γραφής. Με άλλα λόγια πρόκειται για μιαν γραφή που διαρκώς αυθυπονομεύεται. Που δεν είναι όσα γράφει...

ΥΓ. Θα διάβαζα κι άλλο αλλά πήγαινα και θάλασσα.

Αυτός ο Αύγουστος

Ο ΤΡΟΜΟΣ ΤΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 

(Αύγουστο κλαίω τους νεκρούς μου...

Μνήμη Καταστροφής, Πένθος της Σμύρνης) 

... ποτέ δεν συνήθισα τους ανθρώπους, αλλά αυτό είναι μια άλλη μου αναπηρία...

                                             Δ. Δημητριάδης

 Παράξενο καλοκαίρι, καταχνιά, φωτιές και καψαλισμένη χώρα απ' άκρη σ' άκρη, τρελός άνεμος που αποτελειώνει ό τι έχει απομείνει. Καμμένες η Θράκη, η Ρόδος, η Εύβοια, το ένα τρίτο της Αττικής! Παράξενη, τρομαχτική εποχή με αλλαγές, αφανείς ή φανερές. Που επιταχύνονται χωρίς να μπορεί κανείς να προβλέψει εύκολα τις συνέπειες. Όσο κι αν το σύστημα επιμείνει ένοχα στο status quo.

Οι άνθρωποι διεκδικούν απελπισμένοι ό,τι η διαφήμιση της ευτυχίας τούς υπόσχεται, λίγες, ανέφελες δηλαδή διακοπές, ένα ταξίδι που θα ισοφαρίσει όλα τα προηγούμενα κακά, τις εκπτώσεις της καθημερινότητας τους, έναν άνθρωπο που θα έχει όλες τις αρετές των lifestyle περιοδικών και καμιά, ανθρώπινη, αδυναμία. Μια ευκαιρία να ξεφύγουν από την εγκλωβισμένη ζωή τους, τον παγιδευμένο τους εαυτό. Την πανδημία που δεν εξέλιπε ακόμη, την κρίση που ήρθε για να μείνει. 

Ο Αύγουστος καθίσταται έτσι ένας περιφραγμένος, ιδιωτικός παράδεισος, στον οποίο ο καθένας θέλει απελπισμένα να τρυπώσει. Έστω για λίγο. Φυγή, απόδραση, απομάκρυνση, άγονη γραμμή, κατασκευή του «εξωτικού», αντικατοπτρισμός του μακρινού ορίζοντα που παρασύρει και ελευθερώνει.

 Προσωπικά, κάνω τον Αύγουστο τις σκέψεις ή τους απολογισμούς που οι άλλοι πραγματοποιούν την Πρωτοχρονιά. Αυτόν το μήνα είναι όλες μου οι επέτειοι, οι επιτυχίες και οι ήττες. Αύγουστο κλαίω τους νεκρούς μου. Αύγουστο αποφασίζω ν' αλλάξω, κι όσο πιο σοφός, δηλαδή πιο μεγάλος γίνομαι, συνειδητοποιώ ακόμη πιο βαθιά πόσο ανώφελες είναι όλες αυτές οι αλλαγές. Οι επιλογές μιας ζωής.

 Είμαστε οι επιθυμίες και οι αδυναμίες μας, είμαστε οι κερδισμένες στιγμές που όμως κάποτε θα πληρωθούν με το παραπάνω, είμαστε κάτι χαρακωμένοι, ανάποδοι καθρέφτες, μάσκες πληγωμένες, ατελείς υποκριτές που οφείλουν, πάντως, να υποδυθούν τέλειους ρόλους. Κι οι αγάπες μας πάντα αρχίζουν και τελειώνουν τον Αύγουστο, την εποχή των ορίων που παραβιάζονται και του κρεσέντο που διεκδικεί για μια στιγμή και μόνη την ένταση της αιωνιότητας. Μισές οι χαρές, κολοβές οι λύπες, εφόσον το κακό σέρνεται υπόγειο και ανεξέλεγκτο. Κάθε φορά που τολμάς να δεις έξω απ' το καβούκι σου, το home-castle του χειμώνα ή το σκάφανδρο των διακοπών που λέγεται "καλοκαίρι", ο τρόμος του πραγματικού σε συντρίβει. 

Στις κοινωνίες των μαζικών ατομισμών η ζωή η ίδια είναι πρόβλημα μέγα, γι' αυτό και επισημοποιούνται τα λογής υποκατάστατα. Οι μοναξιές βαφτίζονται σχέσεις, οι ευκαιριακές συνευρέσεις δύο φιδιών κάτω απ' το ίδιο ξερολίθαρο, οικογένειες, τα παραισθητικά παιχνίδια που δημιουργεί ο κάθετος ήλιος όταν φωτίζει έκκεντρα τα πρόσωπα, έρωτες, κ.ο.κ. Μεγαλωμένοι με μελό και happy end και με πάθη τόσης διάρκειας όση χωράει ένα σίριαλ, καταθλιβόμαστε αθεράπευτα όταν βλέπουμε πόσο άσχημη είναι η ζωή όταν την ομορφιά την ψάχνεις σ' ένα ηλιοβασίλεμα, κάπου πέρα μακριά κι όχι σε όσα εσωτερικά πράγματα σού επιτρέπουν να την δικαιούσαι. Άνθρωποι σε δίπολα, σε τρίγωνα, σε ασύμπτωτες ευθείες, σε φαύλους κύκλους, υποκρίνονται πως αγαπάνε χαζεύοντας απλώς τον καθρέφτη τους, και τότε η ίδια τους η εικόνα ετοιμάζεται να τους κατασπαράξει. Δικαιοσύνη...

ΥΓ. Σαν σήμερα πριν εκατό και ένα χρόνια. Η ανείπωτη τραγωδία. Η εκδίκηση της ιστορίας. Ίσως γι' αυτό είναι τον Αύγουστο που πενθώ τους νεκρούς μου, κυρίως τους συμβολικούς. Γι 'αυτό πάλι Αύγουστο είμαι έτοιμος να πιστέψω σε μιαν ευτυχία που δεν έρχεται τελικά. Δεν έρχεται ποτέ.

 Ίσως γιατί είναι πολύ ιδιοτελής, ίσως γιατί φιλοδοξεί να χτιστεί αποκλειστικά από υλικά καταδαφίσεως. Το κοινό μας λάθος, αυτό της Μεταπολίτευσης που το πληρώνουμε όλοι εξ αδιαιρέτου. Νεόπλουτοι, νεόφτωχοι, επηρμένοι, ειμαρμένοι, μαραμένοι κλπ. Επειδή είμαστε πάλι έτοιμοι να ξεχάσουμε, να συμψηφίσουμε, να συγχωρήσουμε...μήπως και συγχωρεθούμε. Εξάλλου ο Αύγουστος προσφέρεται. Καυτός σαν ερωτική αγκαλιά ή σαν inferno...

Φωτογραφία: Το Ουρητήριο της Ιστορίας, εγκατάσταση του Βλάση Κανιάρη από την αναδρομική του στην Εθνική Πινακοθήκη πριν από τριάντα χρόνια. Ζωντανά μοντέλα ο Μανώλης Μεραμπελιώτης, Τάκης Πουλόπουλος, βοηθοί τότε του δάσκαλου, κι εγώ.