Περί Μαντήλας

 

 Προσωπικά θεωρώ τιμητικό να σηκώνει το εθνικό μας σύμβολο ένας αλλοεθνής ή αλλόθρησκος. Μια τέτοια χειρονομία δεν με προσβάλλει επειδή εκφράζει όχι απλώς φιλοφρόνηση αλλά σεβασμό στη Σημαία. Ιδιαίτερα μάλιστα όταν αυτός που την σηκώνει, έχει αριστεύσει μετέχοντας της ημετέρας παιδείας. Εκατοντάδες εξάλλου ξένοι, οι λεγόμενοι Φιλέλληνες, θυσιάστηκαν στην εθνική μας επανάσταση. 

Το μόνο δυσάρεστο είναι ορισμένοι Ελληνόπαιδες και οι οκνοί, μοχθηροί γονείς τους. Ούτε της ημετέρας παιδείας μετέχουν ούτε το αληθές συμφέρον της πατρίδας κατανοούν. Όσο πιο μισαλλόδοξοι τόσο πιο αγράμματοι. Οι ξένοι φιλοδοξούν να καταστούν ήρωες του εθνικού, καταγωγικού μας Μύθου έστω για μιαν ώρα! Τι σπουδαία φιλοδοξία! Ούτε με ενδιαφέρει να ελληνοποιήσω κανένα. Ούτε να λογοκρίνω τη πίστη ή την ιδεολογία του. Όσο για τις πανευρωπαϊκές υστερίες εναντίον της Μαντήλας, ας θυμίσω πως έλκει την καταγωγή από το μαντηλοδέσι, τη μπόλια της Παναγίας! Αφήστε που υπάρχουν και μουσουλμάνοι Έλληνες. Θα τους παραδώσουμε ανόητοι στους γείτονες που τους διεκδικούν συστηματικά; 
Από την άλλη Έλληνες καίνε την ελληνική Σημαία πληγώνοντας τη πατρίδα, ακυρώνοντας την ιστορία της. Μη μετέχοντας της ημετέρας παιδείας! Ποιοί είναι οι καλύτεροι;

(ο πίνακας είναι του εξαιρετικού Θανάση Μακρή)

Για τις γυναίκες και τις γάτες

 

Λέω να μη πω άλλα βαθυστόχαστα πράγματα, πολιτικά ή αισθητικά σήμερα, άλλα ηρωικά ή αντιστασιακά αλλά να σταθώ σε μερικές αντηιρωικές μεν αλλά άκρως συγκινητικές, σπαραχτικές θα έλεγα, εικόνες που συμβαίνουν συνεχώς γύρω μας στη ζούγκλα της πόλης ενώ εμείς κάνουμε κάτι άλλο, σίγουρα πιο σπουδαίο και σημαντικό. 

Αναφέρομαι σε εκείνες τις φυλές των ανθρώπων που ψάχνουν σκουπίδια, στους νεαρούς Πακιστανούς που σαρώνουν με τα σαράβαλα τους τους κάδους ανακύκλωσης, τους Ρομά που ζητιανεύουν ή αγοράζουν τα σκουπίδια των νοικοκυραίων με τα μωρά τους στον ώμο. Ανθρώπινες περιπτώσεις που δεν προλαβαίνουν να απελπιστούν γιατί επείγονται να ζήσουν. Δίπλα μας αλλά ερήμην ημών. Κυριολεκτικά κάτω από τη μύτη μας κι ενώ εμείς κάνουμε κάτι άλλο, σίγουρα πιο σπουδαίο. 
Πρωτίστως όμως θέλω να σταθώ αυτή τη στιγμή σε εκείνες τις ρημαγμένες γυναίκες που κάθε μέρα με συγκινητική αφοσίωση φροντίζουν ρημαγμένες γάτες. Επενδύοντας εκεί όση αγάπη και τρυφερότητα τους στέρησαν αδηφάγα, βιαστικά αρσενικά που δεν πρόλαβαν να καταλάβουν και έφυγαν σαν κυνηγημένοι...
Σε κάθε γειτονιά της Αθήνας τις συναντάει κανείς με ντενεκεδάκια και σακούλες να περιμένουν τις γάτες που κρύβονται στους ακάλυπτους και τα οικόπεδα, σαν παιδιά που άργησαν το βράδυ. Κι οι γάτες να πλησιάζουν οπισθοβατώντας πάντα καχύποπτες, πάντα πεινασμένες. Αμφότερες, βλέπετε, επιβιώνουν δύσκολα σε μια πόλη που είναι τόσο εχθρική κι αδιάφορη για τις ρημαγμένες, γέρικες γάτες. Για τις ρημαγμένες γυναίκες.

Παρελάσεις και εορτές. Πάλι!

Διατυπώνεται κάθε χρόνο τέτοιες μέρες πολύ εύγλωττα το λογικό αίτημα για την κατάργηση των παρελάσεων αλλά φοβάμαι πως δεν θα συμφωνήσω. Κι όχι από μιλιταριστικό πνεύμα ή υπέρ άγαν φιλοπατρία. Ο καθένας έχει τον δικό του τρόπο να πονάει και να αγαπάει τον τόπο του. Τη πατρίδα του. Όμως επειδή έχουμε αποστερηθεί ως πολιτικό σώμα τα στοιχειώδη σύμβολα και σημεία αναφοράς, με εξοβελιστέες ή αναθεωρήσιμες τις έννοιες του έθνους και της πατρίδας, πριν βιαστούμε να καταργήσουμε τις παρελάσεις, ας βρούμε κάτι εξίσου θεατράλε και συμμετοχικό, πάνδημο και γιορταστικό για να τις αντικαταστήσουμε. Αν μη τι άλλο στο συλλογικό φαντασιακό. Διερωτώμαι τί το κακό με τους χαζομπαμπάδες που σήμερα θα φωτογραφίζουν τα βλαστάρια τους κρατώντας την σημαία και ακούγοντας τον Ύμνο; Τί το αναχρονιστικό που τα δημοτικά και τα γυμνάσια θα παρελάσουν εμπρός σε γονείς και φίλους στις πλατείες όλης της χώρας εις ανάμνηση των αγώνων του 21;
Αν είναι πολύ ρηχό και άνευρο μέσο για να μιλήσει κανείς για την ταυτότητα ή την ιστορία, παραμένει, φοβούμαι, ένα από τα τελευταία. Και δεν υπάρχει γελοιοδέστερη αντίδραση από τους ελάχιστους κολλημένους που φωνάζουν με ξεθυμασμένα αριστερά ανακλαστικά εναντίον των επίσημων. Αύριο είναι Εθνική Εορτή. Ακόμη. Και αναφέρεται σε μιαν Επανάσταση. Ηρωική όσο και κακοφορμισμένη. Αλλά και στην ανάγκη για συνέχεια. Όχι άλλων αλλά τη δική μας συνέχεια. Σε έναν κόσμο επιθετικών, παράλογων εθνικισμών. Σε μιαν εποχή που δεν πιστεύει πια κανείς τίποτε και κανέναν.
Οι μαθητικές παρελάσεις ας είναι η τελευταία μας παραχώρηση προς την συντήρηση και τον αναχρονισμό!
Οι εορτάζοντες και παρελαύνοντες πιτσιρίκοι - αυτοί τουλάχιστον - αισθάνονται ήρωες για μιαν ώρα ( το θέμα μου στην αποψινή ομιλία στο Ίδρυμα Νιάρχος. Η γέννηση του ήρωα και άλλα τερπνά ή φοβερά και το διαρκές μας δικαίωμα στην επανάσταση και το εορτάσιμο πένθος της ).

Ήρωες για μια Μέρα

Απόψε στο Ίδρυμα Νιάρχου στις 6 μ.μ επιχειρώ έναν στοχασμό πάνω στις υπόρρητες πλην διαρκείς σχέσεις της επανάστασης και της τέχνης, το αδιανόητο για τους πολλούς '21 αλλά και την μαγική, ηρωοποιητική του δυνατότητα. Με τους δαίμονες και τους αγγέλους του.
Δικαιώθηκε, καλλιτεχνικά τουλάχιστον, η Παλιγγενεσία ή παραμένει ακόμη ημιτελές πένθος που κακοφορμίζει; Υπήρξαν αληθινά ο Μακρυγιάννης και ο Θεόφιλος ή είναι κατασκευές μιας ιδεοληψίας σαν το Κρυφό Σχολειό; Και ο πίνακας του Γύζη, ένα ακόμα εθνικό ψεύδος κι αυτός;
Επίσης η ομιλία θα αναφερθεί στις σχολικές γιορτές αλλοτινών εποχών όπου οι μικροί μαθητές υποδύονταν τους Ήρωες για μιαν - πολύτιμη και μοναδική - ώρα. Έπειτα οι πιτσιρίκοι με τα θαμπωμένα μάτια μεγάλωναν και βυθίζονταν ολόσωμοι στην πιο αντιηρωική καθημερινότητα. Την πιο συμβατική κορεκτίλα. Ο Ανδρούτσος δεν ήταν ήρως! Αυτό βολεύει περισσότερο (εξάλλου ούτε κι ο Αγιοβασίλης υπάρχει).
Είχαν όμως υπάρξει εκείνοι οι πόμπιρες, οι κουρεμένοι εν χρω, Μπουμπουλίνες και Παπαφλέσσες ...έστω για λίγο χρόνο. Επειδή δεν επιβιώνουν οι κοινωνίες χωρίς τα καταγωγικά τους σύμβολα, χωρίς τους μύθους τους. Χωρίς να ονειρεύονται σταθερά τους ήρωες τους. Χωρίς την ποίηση να υπερβαίνει τη ζωή. Όλα τ'άλλα, τα γράφει η ιστορία...

Σάββας Πουρσανίδης στην ARTFORUM Θεσσαλονίκη

  

 

 

Savvas Poursanidis   Born in Thessaloniki, where he lives and works. Graduate of the Faculty of Fine Arts, School of Visual and Applied Arts in Aristotle University of Thessaloniki, Dimitris Kontos’ workshop (1987-1993) In 1985, he initiated the large cycle of his work, using the divine proportions of the golden section as the main structural element. In 1998, he enriched his studies with the perspective of anamorphosis, which he completed in 2004.  From 2006 until today, he has been engaged in the work that is being presented here under the general title “Unplugged”, and which he intends to exhibit for the first time. It involves compositions with charcoal, on special handmade canvas prepared by the artist himself. For the last twenty years he has been teaching drawing and color to forthcoming students of the Faculty of Fine Arts. He has participated in five group exhibitions so far, where he presented a sample of his studies.  One of those exhibitions was held in the Center of Contemporary Arts “Vellidis”, in Thessaloniki, in 1987. In 2011 he participated in ART – ATHINA, International Meeting of Modern Art, with his work “Guartet” in cooperation with the art Gallery Tsatsis Project – Art Forum

Opening : Wednesday 15 March 2017 | 19.00 Duration: 15/03 – 10/04 Working hours: Monday – Friday 11:00 – 21:00  Saturday 11:00 – 15:00   ARTFORUM GALLEY 113 Tsimiski Str. (Dimitriou Gounari) 54622 Thessaloniki +30.2310.257.552

Η γαλατού

 

Αφιερωμένο στον σ. Μπαλτά που μπέρδεψε την Ολλανδία με την Φλάνδρα και, προκειμένου να κολακέψει τον Φαμπρ, τον αποκάλεσε συμπατριώτη του Βερμέερ. Δεν βαριέστε. Ανέκαθεν οι Ολλανδοί μπέρδευαν τους Συριζαίους. Ιδιαίτερα μετά από εκλογές.

Η "Γαλατού" του Βερμέερ. Αστικό, ολλανδικό μπαρόκ. Μέσα του 17ου αιώνα. Αποθέωση της καθημερινής πραγματικότητας. Αποθέωση της στιγμής. Του ιδιωτικού χρόνου που παγώνει για πάντα. Μέσω της εικόνας.

Η γυναίκα εδώ ρίχνει το γάλα ως σύμβολο της διαρκούς ροής των πραγμάτων. Κοινότοπο και μεγαλειώδες. Σιωπηλή, η πρωταγωνίστρια παρατηρεί τη ζωή της την ίδια που φεύγει μέσα από την επανάληψη και την ομοιομορφία. Τα άψυχα εδώ αποκτούν ιδιάζουσα σημασία. Λάμπουν τα ασήμαντα, το θαύμα της Ζωγραφικής! Τα πάντα θεατροποιούνται.

Δηλαδή ο πλάγιος, ψυχρός φωτισμός, οι λεπτομέρειες των επί μέρους, η σκηνοθεσία της φιγούρας, μέγιστο μάθημα για τους μελλοντικούς φωτογράφους και σκηνοθέτες...

Ο χώρος δεν είναι έννοια αυτονόητη. Δημιουργείται μέσα από τις πλαστικές σχέσεις των ετερόκλητων. Π.χ το ψωμί στο πρώτο επίπεδο, είναι σώμα προσφερόμενο. Αναφορά στην αναίμακτη θυσία; Πάντα όμως υποφώσκει το μεταφυσικό στοιχείο σε αυτού του είδους την τέχνη, το νόημα της οποίας ποτέ δεν εξαντλείται στο προφανές. Το αίνιγμα ελλοχεύει. Ποίηση υψηλή.

Η κάμερα ομπσκούρα, εξ άλλου, κάτω δεξιά σαν μοίρα προειδοποιεί πόσο απατηλό πράγμα είναι η πραγματικότητα.

Πάμε σινεμά;

Γιατί μας αρέσει ο κινηματογράφος;
Επειδή ζει για εμάς έστω και ερήμην ημών όσα εμείς δεν έχουμε τολμήσει να ζήσουμε. Αφού στην πραγματικότητα δεν είναι η ζωή μας αυτή που σέρνουμε καθημερινά στα πεζοδρόμια και τις πλατείες κάθε ασήμαντης ή εχθρικής πόλης αλλά η άλλη που κρύβεται φωτεινή και τρομαχτική στη φόδρα των εικόνων μιας ταινίας... Αυτοί είμαστε! Αυτή είναι η ζωή μας. Που δεν αντέξαμε ούτε στα όνειρα μας να ονειρευτούμε. Κι υπάρχουμε αληθινοί και ανόλεθροι αποκλειστικά μέσα στον ρόλο που έχουμε εμείς επιλέξει κι όχι κάποιος φορτικός άλλος, για τον εαυτό μας. Κι αν κάποτε κάποτε μπερδευόμαστε λιποψυχώντας "ποιοι κατά βάθος είμαστε;" μας παρηγορεί η σκέψη πως ίσως βρούμε το πιο αληθινό μας πρόσωπο στην επόμενη, αγαπημένη ταινία. Αυτή που επιτέλους θα μας δικαιώσει. Που θα υποδυθεί την αληθινή ζωή μας. Που θα θα στηρίξει την μεταμόρφωση μας.
Το ξέρουμε τώρα. Πάντα το ξέραμε : Αυτός που φιλάει τόσο τρυφερά και κτητικά τα χείλη της Μαίρυλιν ή της Μόνικα, δεν είναι άλλος από εμάς τους ίδιους, τόσο σημαντικούς και υπέροχους, αξιαγάπητους και ακαταμάχητους παρ' όλα τα σφάλματα μας. Εμείς είμαστε, τόσο γενναίοι κι απελπισμένοι, που δεν καταδεχόμαστε happy end.
Το έχετε όλοι πια καταλάβει. Εμείς δεν είμαστε εκείνοι οι άθλιοι και μοιραίοι που κρύβονται σαν σκιές βουβές στη σκοτεινή αίθουσα αλλά οι άλλοι! Αυτοί που λάμπουν και νικούν στη φωτεινή οθόνη. Αυτοί που ζουν ...

ΥΓ. 
Η φωτογραφία είναι καρέ από την πρώτη νεορεαλιστικού ύφους ταινία του Νίκου Κούνδουρου "Μαγική Πόλις" σε σκηνικά του Τάσου Ζωγράφου. Πρωταγωνιστούν οι παρίες, οι πρόσφυγες, οι άνεργοι. (Προσέξτε τις ηρωικές φιγούρες του 21 στην μπατανία που κρέμεται στον τοίχο του φόντου και το κοντράστο που δημιουργούν. Ιδιοφυές!

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ ΚΑΙ ΕΞΟΥΣΙΑ

 

Ο Στάλιν είναι το μεσημέρι, η ωριμότητα του ανθρώπου και των λαών. Δίδαξε σε όλους να μεγαλώνουν...

Πάμπλο Νερούδα 

Στις 6 Μαρτίου 1953 σοκ και δέος στην Υφήλιο του ψυχρού πολέμου και της αμερικανοσοβιετικής αντιπαράθεσης. Αιφνιδίως πεθαίνει ο πατερούλης των λαών. Τουλάχιστον εκείνων εκείθεν των Ουραλίων.... η Humanité της 6/3 κυκλοφορεί με μαύρο κρέπι. Οι συμπαθούντες το Κόμμα καλλιτέχνες αισθάνονται την υποχρέωση συμμετοχής στο παγκόσμιο πένθος. Ο Louis Aragon, αστέρας της αριστερής διανόησης, συνιδρυτής του Σουρεαλισμού, διευθυντής του περιοδικού Les Lettres Françaises και προσωπικός φίλος του Picasso ζητεί από τον τελευταίο ένα πορτραίτο του θανόντα ώστε να συμμετάσχει και εκείνος εικαστικά στον θρήνο. Ο ζωγράφος, απρόθυμος λόγω των συχνών αρνητικών κριτικών που υφίσταται από το Ιερατείο της Μόσχας, φιλοτεχνεί αυτό το αμήχανο σκίτσο που παραπέμπει σε έναν νεανικό και διόλου "μεταφυσικό" ή Τιτάνα πατερούλη... Η δημοσιευμένη στο εξώφυλλο του περιοδικού εικόνα (12 Μαρτίου 1953) ξεσηκώνει θύελλα αποδοκιμασιών με τους πιο κακεντρεχείς να μιλάνε για μπουρζουάδικη διακωμώδηση του μεγάλου νεκρού και για σχέδιο που μοιάζει περισσότερο με την τότε σύντροφο του Picasso την Françoise Guilot! Στις 18 Μαρτίου η Humanité αποδοκιμάζει επισήμως το πορτραίτο! 
Ο ίδιος ο Aragon απολογείται στο επόμενο τεύχος, δηλώνει πως συχνά διαφωνεί με τον ζωγράφο και δημοσιεύει όλες τις αγανακτισμένες διαμαρτυρίες των αναγνωστών. Η σχέση του με τον ταυρομάχο-καλλιτέχνη δεν αποκαταστάθηκε ποτέ έκτοτε ενώ λίγο μετά η Gillot με τα δύο παιδιά της, Paloma και Claude, εγκαταλείπει για πάντα και το παλάτι στο Vallauris και τον ζωγράφο.
Είναι χαρακτηριστικό, τέλος, πως ενώ η σοβιετική προπαγάνδα αγκάλιασε από πολύ νωρίς τον διάσημο Ισπανό, εντούτοις ποτέ δεν αγκάλιασε αντίστοιχα και το ρηξικέλευθο έργο του.Το οποίο και αντιμετώπιζε με προφανή καχυποψία από την εποχή ίσως της Διεθνούς Έκθεσης του Παρισιού όταν η Guernica απογοήτευσε τους Ισπανούς Δημοκρατικούς ούσα ελάχιστα ρεαλιστική (1937). Υπενθυμίζεται ότι το ίδιο έργο εξόργισε και την Βέρμαχτ του Παρισιού άλλα και τον Φράνκο με τους Φαλάγγιτες του. 
Περιττό να υπογραμμίσουμε ότι ο Picasso όπως και ο Chaplin θεωρούνται στις ΗΠΑ του Μακαρθισμού ανεπιθύμητοι ως πράκτορες του Κομμουνισμού. (Θυμίζω τις περιπέτειες του τελευταίου με το κατεστημένο του Χόλιγουντ εξ αιτίας της "άβολης" και γεμάτης υπονοούμενα ταινίας του "Ο κύριος Βερντού").
Συμπέρασμα (άβολο): Καμιά εξουσία δεν συμπαθεί εκείνη την τέχνη που δεν μπορεί να χειραγωγήσει ως έμμεση ή απροκάλυπτη προπαγάνδα. Μεταξύ μας βέβαια ο Στάλιν του Πικάσο παραμένει άθλιος και μάλλον γιαυτό τόσο κοντά στην πηγή της έμπνευσης του. Οι παραγγελίες ως ιδιότυπος, βελούδινος εξαναγκασμός έχουν πάντα και ιδιότυπο κόστος.
(για μια εύκολη ενημέρωση διαβάστε το πανέξυπνο βιβλίο του Σαντιάγο Ρονκαλιόλο "Ο Ουρουγουανός Εραστής - Μια αληθινή ιστορία", εκδόσεις Καστανιώτη, μετάφραση Κώστα Αθανασίου.

ΤΟ ΚΙΤΣ ΤΟ ΕΠΙΟΥΣΙΟΝ

 

- Πρόκειται αληθινά για το κιτς κάποιου Κίτσου;

- Διαφωνώ ... συμφωνώντας! Κάποτε είμασταν πολύ αυστηροί με τέτοιες αυτοσχέδιες παρεμβάσεις -μεταμοντέρνων και καλά- "μερακλήδων" που έγραφαν στα παλιά τους τα παπούτσια τον αισθητικό κανόνα ή την σχεδιαστική γύμνια (από τάχα μου "άποψη") των πτυχιούχων του Μετσόβιου. Μια ματιά στο διπλανό ασήμαντο και αδιάφορο κτίσμα του έντεχνου κατασκευαστή θα σας πείσει. 

Ο μερακλής μας παραμένει "μερακλής" δηλαδή λαϊκός, αυθόρμητος και πηγαίος. Μόνο που το αισθητήριο του έχει στομωθεί από την εισβολή του προκάτ και του style international που λέγεται παγκοσμιοποιημένη, ποπ κουλτούρα. Εν τέλει το συγκεκριμένο κιτς επειδή απελευθερώνει μια προσωπική ματιά, γίνεται συγκινητικά συμπαθές. Ο μερακλής θέλει να ξεχωρίσει σημαίνοντας την εστία του ως κέντρο της ύπαρξης του. Αργότερα η ίδια καλαισθητική φροντίδα θα περάσει στο αυτοκίνητο του. Το σπουδαίο είναι πως ο συγκεκριμένος .... Κίτσος εκφράζεται και παρεμβαίνει. Δεν καταναλώνει πληρώνοντας παθητικά την ιδέα κάποιου άλλου. Η ματαιοδοξία του είναι εκείνη του πολίτη ο οποίος στήνει ένα σήμα. Όχι του καταναλωτή που καμαρώνει για τις σακούλες του. Έχει διαφορά...

Είναι ο Νεοέλληνας που, έστω αβοήθητος, διεκδικεί εκείνη την παράδοση που κανένας δεν του έμαθε.

ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ (για όσους έφιαξαν τις εικόνες της πραγματικής πατρίδας)

 

Σκέφτομαι πως με τον θάνατο αυτών των  σημαντικών, των σπουδαίων ανθρώπων δεν θρηνούμε τόσο για την φυσική τους απώλεια. Πόσο μάλλον που παραμένει το έργο τους, ζωντανή απόδειξη της ύπαρξης τους και ένα είδος σταθερής ευλογίας απέναντι στην φθορά και κυρίως στην ασχήμια που μας ευτελίζει. 

Θρηνούμε περισσότερο για εμάς τους ίδιους, για την δική μας απώλεια - ψυχική, αισθητική, ιδεολογική, πολιτισμική, ιστορική, υπαρξιακή. Επειδή οι δημιουργοί αυτοί με τον τρόπο τους έχουν καταστήσει και εμάς τους ίδιους σημαντικούς αφού συμμετείχαμε, ο καθένας με τις δυνατότητες του, στο δικό τους όραμα. Αυτό το όραμα, αυτήν την ιδεατή πατρίδα των εικόνων τώρα θρηνούμε. Αυτή είναι η μεγαλύτερη απώλεια. 

Επειδή και οι τρεις αυτές προσωπικότητες, ο Αγγελόπουλος, ο Κούνδουρος και ο Κουνέλλης, στάθηκαν  σημεία αναφοράς και ταυτότητες μιας ολόκληρης εποχής και μιας άλλης πατρίδας, μιας μεγάλης Ελλάδας, μιας χώρας εικόνων και ιδεών που δεν έχει σχέση με την μιζέρια των ημερών. Κοσμοπολίτες και οι τρεις αλλά και βαθιά χθόνιοι, αληθινοί δαίμονες του γενέθλιου τόπου, απέδειξαν ότι υφίσταται σύγχρονος, ελληνικός πολιτισμός και πως δεν πρόκειται για μιαν ακόμη έωλη κατασκευή των πολιτικάντηδων. 

 Και είναι κάτι από την πιο μυστική ρίζα μας που θάβουμε σήμερα. Κάτι που δεν αναπληρώνεται. Κάτι για το οποίο δεν υπάρχει ορατή συνέχεια. 

Για αυτήν την συμβολική απώλεια, την τόσο μεγάλη θρηνούμε σήμερα.