ΕΜΣΤ - ΝΕΟΝ 0 - 1. Θριαμβόλεθρος!

Επισκεφτήκαμε χτες με τα παιδιά του τμήματος θεατρικών σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών την διεθνή, ομαδική έκθεση που διοργάνωσε ο οργανισμός ΝΕΟΝ στα υπόγεια του Ωδείου Αθηνών με θέμα την Άβυσσο και την διαπραγμάτευση της στο πρώιμο κείμενο του Καζαντζάκη, την Ασκητική (επιμέλεια Δημήτρης Παλαιοκρασάς - Μαρία Μαραγκού).
Εκ πρώτης όψεως πολλές είναι οι ομοιότητες με την επίσης διεθνή έκθεση που εγκαινίασε πρόσφατα το ΕΜΣΤ: Δύο επιμελητές με ένα συμφωνημένο σκεπτικό ψάχνουν συζεύξεις και ενότητες έργων και καλλιτεχνών μέσα από δεδομένες συλλογές. Κοινός στόχος η ισοτιμία Ελλήνων και αλλοδαπών δημιουργών στο πλαίσιο μίας ενιαίας όσο και παγκοσμιοποιημένης τέχνης. Το δικό μας δηλαδή επιχείρημα - ή ιδεόλογημα - απέναντι στον διεθνή μοντερνισμό (ή την διεθνή μιας ακαδημίας της νεωτερικότητας).
Επίσης και οι δύο εκθέσεις λειτουργούν μέσα από θεωρητικές ενότητες και σε ένα μεταβιομηχανικό, ιστορικό κτίσμα. Από την μία ο Ζενέτος από την άλλη ο Δεσποτόπουλος, το παλιό και το νέο Μπάουχαους. Οι ομοιότητες όμως σταματάνε εδώ.
Δυστυχώς για το κρατικό μουσείο και για όσους προσπαθούν να του δώσουν υπόσταση χρόνια τώρα, το ΝΕΟΝ, εν προκειμένω, με την έκθεση "Άβυσσος" διαθέτει και πειστική άποψη και σκηνοθετική έμπνευση γύρω από ένα ισχυρό, μεταφυσικό θέμα. Αντίθετα το ΕΜΣΤ εκθέτει αμηχανία και δηθενίλα γύρω από φλύαρες όσο και προσχηματικές ενότητες οι οποίες περισσότερο αποπροσανατολίζουν παρά διαφωτίζουν τον θεατή. Τα έργα στο μεν ΝΕΟΝ λάμπουν πολύσημα και μυστηριακά ενώ στο δε ΕΜΣΤ υποβαθμίζονται ατάκτως ερριμμένα και πρόχειρα σαν να εκτελούν αγγαρεία. Το πιο ενδιαφέρον επίτευγμα στο Ωδείο Αθηνών είναι η συγκρότηση ενός θεατρικότατου, εικαστικού πολυθεάματος γύρω από ένα εμβληματικό κείμενο του νεοελληνικού λόγου. Με ανάλογη αναβάθμιση αξιοποίηση του αχανούς όσο και παραμελημένου υπόγειου χώρου. Η πατρίδα εδώ είναι παρούσα, ιδωμένη μέσα από την παγκόσμια της προοπτική.
Κάτι εξαιρετικά παρήγορο ιδιαίτερα κατά την παρούσα συγκυρία.
Μη χάσετε λοιπόν την Άβυσσο του Ωδείου. Πρόκειται για εμπειρία που δείχνει αφενός τις δυνατότητες νεότερων και κλασικών πιονιέρων της ιθαγενούς σχολής και αφετέρου τις επιμελητικές δυνατότητες συναδέλφων που η αμείλικτη κλίκα των δήθεν που κάνει, χρόνια τώρα, παιχνίδι ανάμεσα σε ιδιωτικά βίτσια και δημόσιες αρετές, δεν τους πήρε ποτέ πολύ στα σοβαρά. (Αναφέρομαι σε εκείνους που αναλαμβάνουν ύπνο και παραδίδουν υπνηλία).
Και κάτι τελευταίο: Ο οργανισμός ΝΕΟΝ προσφέρει δωρεάν είσοδο, δωρεάν μικρό, εύληπτο κατάλογο και πυκνές, ενδιαφέρουσες ξεναγήσεις. Συνεχίζει δηλαδή την ζεστή φιλοξενία του κοινού που θεσμοθέτησε πέρσι στο μουσείο Μπενάκη με το πρόγραμμα της Αμπράμοβιτς. Όπως τότε έτσι και τώρα εξασφαλίζει θέσεις εργασίας σε νέους εμψυχωτές με αξιοπρεπή αμοιβή.
Επ' αυτού με έχουν πληροφορήσει φοιτητές μου που συμμετείχαν. Και αυτή την λεπτομέρεια ( ; ) την θεωρώ σημαντική γιατί υφίστανται πολυδιαφημισμένα ιδρύματα νεόπλουτων που εκμεταλλεύονται την εργασία εθελοντών για να προσφέρουν πολιτιστικό έργο (!) και επιπλέον δεν προβλέπουν ελεύθερη είσοδο σε μαθητές και φοιτητές. Τόση γενναιοδωρία!
Τέλος, έχω αναφερθεί πολλές φορές στην ιδιότυπη ανάδυση ιδιωτικών μουσείων πολιτισμού που σταδιακά έχουν υποσκελίσει το ΥΠΠΟ και τις αρμοδιότητες του. Αναφέρομαι στο Ίδρυμα Ωνάση και την Στέγη, στο Ίδρυμα Νιάρχου, στο Μέγαρο παλιότερα, στο Ίδρυμα Θεοχαράκη, στον Οργανισμό ΝΕΟΝ κλπ.
Εν προκειμένω πάντως το ΝΕΟΝ κάνει πράγματα για την σύγχρονη τέχνη που ποτέ δεν θα μπορούσε να πραγματοποιήσει το Υπουργείο Πολιτισμού. Όχι γιατί δεν διαθέτει τα κεφάλαια μόνο, αλλά πρωτίστως γιατί δεν ξέρει. Γιατί βολεύεται με τους επαγγελματίες του πολιτισμού και όχι με όσους εμπνέουν πολιτισμό.

 ΥΓ. Άσχετο: Θλίβομαι που δεν ξενάγησε τον Ομπάμα ο Μανόλης Κορρές στον Ιερό Βράχο. Θλίβομαι που δεν αναγνωρίζεται καμιά αξία στον τόπο αυτό. Θλίβομαι που οι κατά περίσταση ισχυροί ευνοούν μόνο τους λείχοντες και τους οσφυοκάμπτες. Θλίβομαι τέλος που ο κορυφαίος Έλληνας διευθυντής μουσείου, ο Άγγελος Δεληβορριάς συναίνεσε ώστε να τον διαδεχτεί η επιλογή της οικογένειας, ένας αποτυχημένος Γάλλος μπούλης που υποσχέθηκε να φέρει κεφάλαια!!! Και απέτυχε πανηγυρικά. Θλίβομαι που ένα τέτοιο μουσείο με τέτοια προσφορά αφήνεται να παρακμάζει. Ομφαλοσκοπώντας γύρω από τα ίδια και τα ίδια πρόσωπα.
Α propos μετά την αποχώρηση του Μπαλτά παραμένει ο σκανδαλώδης Ντεκότ και επανήλθε ο ασκανδάλιστος Δούρος;