Λεφτά και λεπτότης

Η όποια, γεωμετρία του σώματος ελάχιστα φτάνει για να αποκαλύψει τα σκοτεινά μαθηματικά της ψυχής. Η αλήθεια πάλι -καμία σχέση με τη δεξαμενή όπου τσαλαβουτούν επιχειρήματα κι επιχειρηματίες για να στηρίξουν το κατιτίς της μικροΰπαρξής των- είναι ένας ωκεανός που χαρίζεται μόνο στους πνιγομένους. Εκεί, στο βυθό βρίσκεται το γέρας όσων, ακόμη, συλλογίζονται χωρίς τον φόβο της αγοράς ή του κράτους του ωραίου (ή μήπως των ωραίων;).

Ο κ. Βουλγαράκης, παρά τις γκάφες του στα εικαστικά, μου είναι πολύ συμπαθής. Δεν έχει την οίηση του κ. Βενιζέλου ούτε το κατατονικό βλέμμα του κ. Τατούλη που κοίταζε το υπερπέραν όταν σου μιλούσε. Αυτό που με θλίβει όμως είναι πως οφείλεις να συναλλάσσεται με αλλού 'ντ' αλλού πολιτικούς για να πρωθήσεις και το απλούστερο και πλέον αυτονόητο πολιτιστικό project. Π.χ. τον Λουκά Σαμαρά στη Biennale. Πρόταση η οποία σύμφωνα με τα πρακτικά έλαβε 0 ψήφους. Χωρίς αιτιολογία! Εξωδίκως μου έλεγαν ότι δεν είχε τίτλο ή ο τίτλος ήταν παλαιότερος, ενώ όπως φαίνεται από τα πρακτικά -που δημοσιεύω στο «Αρδην» -ούτε η επιλεγείσα πρόταση έχει τίτλο! Και εν πάση περιπτώσει στη Βενετία στέλνεις καλλιτέχνη. Και όχι εκπρόσωπο τράπεζας. Αλλά και όταν υπέβαλα ένσταση με τα πλήρη στοιχεία και τις επιστολές του Σαμαρά και του προέδρου της Pace, Α. Glimscher ούτε και τότε έλαβα απάντηση από τον κ. μινίστρο. Λες και δεν απευθύνθηκα σε δημόσια υπηρεσία. Αλλά και η εικαστική κοινότητα, οι γνωστοί δημιουργοί, η εταιρεία τεχνοκριτών, οι ποικίλοι παράγοντες που προεδρεύουν σε συνέδρια για να destroy Athens έπαθαν εμβροντησία. Τουτέστιν τσιμουδιά! Πλην «Ελευθεροτυπίας» και «Εθνους» ουδείς άλλος άκουσε τίποτε. Μα και η επιτροπή της εντροπής δεν βρήκε έναν απολογητικό λόγο. Δει δη συμβούλων κ. Βουλγαράκη μου! Επειδή οι άνθρωποι κάνουν τη διαφορά. Είδατε; Ολοι σάς χειροκρότησαν για την επιλογή σας στο Εθνικό Θέατρο. Φαίνεται ότι ο σύμβουλός σας στα θεατρικά είναι και επαρκής και ρηξικέλευθος.

Οφείλω επίσης να πω ότι ο Στέφανος Λαζαρίδης πραγματοποιεί μικρή κοσμογονία στη Λυρική Σκηνή, ενώ από την άλλη η σοβαρή μουσική και οι κρατικές μας ορχήστρες χρειάζονται εντονότερο και πιο μεθοδικό ενδιαφέρον. Επίσης ο Γ. Λούκος στο Φεστιβάλ Αθηνών είναι ένα πρόσωπο που δημιουργεί ανατροπές. Τις οποίες έχουμε απόλυτη ανάγκη. Σ' αυτή την κοινωνία της παραίτησης όπου πλέον μόνον οι τράπεζες παράγουν πολιτισμό (Το κακό δεν βρίσκεται στις τράπεζες αλλά στο «μόνο». Και στο ότι οι δημιουργοί μεταμορφώνονται ή σε επαίτες ή σε δημοσιοσχεσίτες). Ομως να... τα Επιδαύρια μοιάζουν να πάσχουν. Επειδή δεν είναι δυνατόν ν' αποκλείεται ο Σπύρος Ευαγγελάτος και το Αμφιθέατρο για να ξαναπαίξει η αμφιλεγόμενη «Αντιγόνη» του Βογιατζή. Το αρχαίο δράμα έχει μιαν γόνιμη παράδοση ερμηνειών στον τόπο μας που αρχίζουν από τον Πολίτη και τον Ροντήρη και φτάνουν στον Βολανάκη, τον Ευαγγελάτο ή τον Τερζόπουλο. Κάθε αποκλεισμός εν ονόματι είτε μιας «ορθοδοξίας» είτε μιας avantgarde κρύβει μίζερη επαρχιωτίλα. Και κάτι ακόμη ανατριχιαστικό: ο Γιώργος Κόκκος, ιστορικός τέχνης-αρχαιολόγος, με μεταπτυχιακές σπουδές, ζήτησε θέση φύλακα στην Εθνική Πινακοθήκη με οχτάμηνη σύμβαση και δεν προσελήφθη! Η απόγνωση των νέων εμπρός σ' αυτή την κοινωνία της συναλλαγής και της αγοράς χτυπάει κόκκινο. Και τότε τρέμετε τραπεζίτες.

Σ'αυτό το πνεύμα της δικαίωσης ή εκδίκησης μέσω χρημάτων κινείται και η απαίτηση του Βλάση Φρισύρα να του καταβληθούν 82.000 ευρώ από το περιοδικό «Αντί» και τον Χρήστο Παπουτσάκη για ένα δημοσίευμα στο καρναβαλικό τεύχος 810 του 2004 έκτασης τριών αράδων. Και διερωτώμαι: Αποπλένεται η αξιοπρέπεια κάποιου με την καταβολή χρημάτων; Μπορεί ένας άνθρωπος της τέχνης να επιζητεί το κλείσιμο ενός ιστορικού περιοδικού και την εξουθένωση ενός ηλικιωμένου και βεβαρημένου από πλευράς υγείας ανθρώπου; Είναι νόμος αυτός που με λογική Σάυλωνη και αισθητική μπεζαχτά θέλει σάρκα στη θέση της αξιοπρέπειας; Η τιμή της αγοράς μπορεί να ισοφαρίζει την τρωθείσα τιμή του οποιουδήποτε από εμάς; Ως πρώτος διευθυντής του ομώνυμου μουσείου και ως παλιός συνεργάτης τού «Αντί» γνωρίζω ένδον πόσο βοήθησε με δημοσιεύματά του το περιοδικό τον Φρισύρα. Είναι δυνατόν να διώκονται τώρα το χιούμορ ή η κριτική άποψη; Λεπτομέρεια. Ο Παπουτσάκης ξεχάστηκε και δεν παρέστη να δικαστεί ούτε πρωτόδικα ούτε στην έφεση. Το ίδιο συνέβη και στην Πράγα του 1968: Οι Κορτάσαρ, Φουέντες και Μάρκες έσπευσαν να συμπαρασταθούν στον κατηγορούμενο Κούντερα, αλλά μέθυσαν και έχασαν τη δίκη! Είναι όμως δυνατόν η ευαισθησία μας να εξαντλείται σ' έργα τέχνης αποκλειστικά και να στερεύει με τις ανθρώπινες υπάρξεις; Εκτός κι αν η γεωμετρία του σώματος καταγράφει οδυνηρά και την αναχώρηση της ψυχής. Συμπέρασμα: Δει δη ανθρώπων.
7 - 11/03/2007

Μαρία Αντωνάτου, «Βρομάει λεφτά». Πολυ-εγκατάσταση, Cheap Art, Φεβρουάριος 2007. Πανέξυπνο εικαστικό σχόλιο πάνω στη διαπλοκή του χρήματος και της τέχνης όπου εικονογραφούνται ευρηματικά οι έννοιες «φραγκοφονιάς», «λεφτά να φάν' κι οι κότες» κ.λπ. Το πανάκριβο αυτό project δεν είχε χορηγό ούτε το ΥΠΠΟ ούτε κάποια τράπεζα. Ευτυχώς!