Γραφείο τελετών «Η τέχνη» (2)

Μιλούσαμε στο προηγούμενο για την άθλια κατάσταση των εικαστικών μας πραγμάτων και για το πόσο ΔΕΝ έχει συμβάλει η επίσημη πολιτεία στο ξεβάλτωμά τους καθώς απλώς χρησιμοποιεί τον πολιτισμό σαν κρατική προπαγάνδα, ευκαιρία κοσμικών επαφών και δημοσίων σχέσεων υψηλού επιπέδου -από τραπεζίτες και πάνω- και για βόλεμα κομματικών υποκειμένων. Η τέχνη όμως τρέφεται με τους κυνόδοντες και σιχαίνεται τις αστικές συμβάσεις αλλά και τους μεσοαστούς εκλεκτούς που προωθούν χρόνια τώρα -λόγω της χαμέρπειας και της υποταγής τους- και ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ.

Το σύστημα Outlook, δηλαδή μια διεθνής, πανάκριβη αρπαχτή όπου το δήθεν προτάσσεται ως πρωτοπορία, ζει και βασιλεύει. Φαντάζεστε ότι μέλη του Δ.Σ. του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης -το οποίο δεν έχει ακόμη κτίριο, αλλά φιλοξενείται... δολίως στο Μέγαρο- είναι οι κ.κ. Λ. Ταγματάρχης- ο σιωπηλός συνομιλητής των ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ στα οποία πρωταγωνιστούσε η κ. Λαμπράκη- και Δ. Καπράνος, πρόεδρος του ταμείου των δημοσιογράφων και παράγων γενικώς της καταστάσεως;

Αυτό το κλίμα της κοσμικοθολούρας μεθοδικά εκμαυλίζει συνειδήσεις και πρόσωπα, ανατρέπει αντιστάσεις και οδηγεί σε συμβολικό θάνατο δημιουργούς και δημιουργήματα. Η παχυλή έλλειψη παιδείας και οπτικής κουλτούρας που σφραγίζει τον τόπο, έχει ως λογικό αποτέλεσμα να γίνονται τα πιο εξωφρενικά πράγματα και να μην ιδρώνει το αφτί κανενός. Αλλά βέβαια ποιος θα θέλατε να συγκινηθεί; Ο κ. Αφτιάς, ή ο εκάστοτε υπουργός υπηρεσίας ο οποίος ποινήν εκτίει και για τα ψηφαλάκια βρίσκεται στο δυσώνυμο υπουργείο επί της οδού Μπουμπουλίνας;

Ετσι, βλέπουμε δικηγόρους, δικαστικούς, εργολάβους να προΐστανται μουσείων της πλάκας- με τους ιστορικούς τέχνης υποβαθμισμένους και τους αδαείς δημοσιογράφους ν' αναπαράγουν ενθουσιώδη δελτία τύπου- διευθύνσεις να γερνάνε θλιβερά στον ίδιο θώκο επί δεκαετίες και κανείς να μη διανοείται στοιχειώδη ανανέωση και τέλος τους πιο τυχάρπαστους τύπους να παίζουν εν ου παικτοίς ως σύμβουλοι και επίτροποι και επιτροπές χωρίς ντροπή. Στην Ελλάδα οι ειδικοί περί την τέχνη βρίσκονται στη γωνία και παίζουν μπάλα οι χαρούμενοι ερασιτέχνες που είδαν φως και μπήκαν. Οπως συνέβαινε και τον 19ο αιώνα. Ακόμη στην ελληνική τέχνη ισχύει το τσαρούχειον «είσαι ό,τι δηλώσεις». Και βέβαια οι περισσότεροι «φιλότεχνοι» κυκλοφορούν με τσαρούχι στο ένα πόδι και σκαρπίνι στο άλλο. Οπως τους ζωγράφισαν προφητικά οι Μποστ και Μίνως Αργυράκης.

Δεν ήταν όμως ανέκαθεν έτσι τα πράγματα. Φερ' ειπείν στα χρόνια του '60 αχνοφάνηκε μια ολιγόζωη Ανοιξη και εντός και εκτός, την οποία όμως μετά σκότισε το kitsch της Χούντας. Και έκτοτε αυτό το kitsch κατέστη η επίσημη πολιτιστική μας πολιτική. Αυτή είναι η θλιβερή αλήθεια. Από την «αθώα» Μελίνα που ήθελε αλλά δεν ήξερε ώς τους ποικίλους Κούβελες, Ανδριανόπουλους, Ντόρες, Βενιζέλους, Μικρούτσικους, Βουλγαράκηδες έξεστιν ημίν το χάος. Θα ξεχώριζα -κι έχω λόγους γι' αυτό- την Ψαρούδα-Μπενάκη, τον Μπένο και τον Πάγκαλο (ο τελευταίος λ.χ. στους ελάχιστους μήνες της θητείας του περιμάζεψε τη γραφειοκρατία του ανοικονόμητου υπουργείου).

Με τη μεταπολίτευση, ζήσαμε την επιστροφή των «διεθνών» μας καλλιτεχνών που ήρθαν να εξαργυρώσουν στην πατρίδα τα παράσημα της αλλοδαπής. Στη συνέχεια επέστρεψαν για να συνταξιοδοτηθούν και οι, ελάχιστοι, διεθνείς μας κριτικοί εντείνοντας με την παρουσία τους τον εγχώριο ανταγωνισμό και την ασφυξία των ιθαγενών. Εφόσον ως γνωστόν η πίτα ήταν και παραμένει πολύ μικρή. Οι ανωτέρω δημιούργησαν μικρές αυλές που διαγκωνίζονταν με άλλες αυλές για το πάπλωμα και που καταβύθιζαν όλο και πιο πολύ τη σύγχρονη δημιουργία. Κυρίως γιατί κατά βάθος και τη σνόμπαραν και την αγνοούσαν. Αυτή η μιζέρια τού ν' αγνοείς τον Μαλέα, τον Παπαλουκά, τον Δούκα, τον Π. Καραντινό, τον Στέρη, τον Τριανταφυλλίδη, τη Μαραγκοπούλου, τη Μαγκώνη αλλά να γνωρίζεις τον Χι Φούφουτο, συσκότιζε ακόμη περισσότερο το θολό τοπίο.

Οι εισαγόμενες «μοντερνιές», ακαταλαβίστικες, γραφικές αλλά και ανίκητες λόγω μόδας έγιναν καθεστώς στην ΑΣΚΤ επί εποχής Κεσσανλή, ενός δημιουργού που ξανάστησε αλλά και που με τον τρόπο του «κατεδάφισε» τη σχολή δημιουργώντας ολόκληρη «σχολή» καλλιτεχνών, κριτικών ή ιστορικών που είχαν ως μόνη αποστολή να ξαναγράψουν την ιστορία καθ' υπαγόρευσιν.

(Δες «ΕΛΛΗΝΟΜΟΥΣΕΙΟΝ» τόμ. 2, εκδ. «Μίλητος», σελ. 55 κ.ε.).Θέλετε περισσότερα; Θα συνεχίσουμε.

7 - 17/06/2007
Ο τρόπος με τον οποίο «τιμά» τον Εγγονόπουλο το ΜΜΣΤ στη Θεσσαλονίκη δείχνει το βαθύ έλλειμμα παιδείας αλλά και την ισοπεδωτική λογική όσων αυτοχρίστηκαν «συνεχιστές» των νεωτερικών μας δημιουργών.