Γραφείο τελετών «Η τέχνη» (3)

Ιατρέ!

Στον Βαρδάρη τι χάλευες, εσύ, ένας Κυπραίος;

Ας το πούμε απλά: χωρίς θεωρία δεν μπορεί να υπάρξει τέχνη. Κάποτε οι έλληνες καλλιτέχνες γνώριζαν πώς να πουν κάτι και αγνοούσαν τι ήθελαν να πουν. Σήμερα τα «πώς» και τα «γιατί» μπερδεύονται, γλυκά σ' ένα φοντί από στραπατσάδα. Την τέχνη πλέον διακονούν τα Β.Π. παιδιά των μπαμπάδων τους οι οποίοι πλούτισαν νύχτα και φοβούνται να δείξουν τα χέρια τους τη μέρα. Ανορεξικά, ανερωτικά, νευρωτικά πλην φιλήδονα τα ίδια, θεωρούν τέχνη την αδυναμία να βολέψουν το σώμα τους στον κόσμο. Αυτό εξάλλου είναι το θέμα κάθε post μεταμοντερνισμού, κάθε τέχνης στην εποχή του τέλους της τέχνης. Οταν η υπερπροσφορά δεν δημιουργεί μόνο σύγχυση ή πλησμονή αλλά κυρίως κατατονία.

Κι έπειτα ήρθαν οι Biennale, οι Foires, οι μεγάλες εκθέσεις και οι curators που δεν ήξεραν τον Terry Eagleton αλλά τον Damien Hirst· ούτε τον Αρη Κωνσταντινίδη αλλά τον Δάκη Ιωάννου. Αυτό το φαινόμενο το λέω «τρόμο του μέτριου για τον εαυτό του» και αντιπροτείνω για την υπέρβασή του μία μικρή, έστω, περίοδο αγρανάπαυσης μήπως και συνειδητοποιήσουμε απαξάπαντες τι, κατά βάθος, μας συμβαίνει. Παύση καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων, για να επανακτήσουν οι δημιουργοί τον αυτοσεβασμό τους, οι curators να ζήσουν, με άλλο, αξιοπρεπέστερο, επάγγελμα και το κοινό να αντιληφθεί, αν αντέχει, την έλλειψη της τέχνης από τη ζωή του. Αποχή! Αυτό κι αν είναι καλλιτεχνική πράξη!

Σκεφτείτε το καλύτερα: Ενας χρόνος, ας πούμε, αγρανάπαυσης, μη συμμετοχής, άδειων γκαλερί, ανενεργών υπηρεσιών και επιτροπών του ΥΠΠΟ, άδειων μουσείων -μόνο με τις μουσίτσες τους- θα σήμαινε άπειρο χρόνο διαλογισμού, απελευθέρωση από τη μέγκενη του να «είσαι παρών καλά και σώνει μήπως και σε ξεχάσουν οι (γεννημένοι) ανύπαρκτοι»· και, κυρίως, συντριπτικό χτύπημα στους αισχροκερδούντες από το καλλιτεχνικό «πάρε-δώσε» το «φασαρία να γίνεται» κ.λπ.

Ούτως ή άλλως, η συντριπτική πλειοψηφία των δηλουμένων ως εικαστικών ΔΕΝ ζει από την καλλιτεχνική εργασία της. (Κι όσοι ζουν έχασαν προ πολλού την τιμητική αλλά ζόρικη ιδιότητα του καλλιτέχνη). Σκεφθείτε, αυτοκόλλητο με τη βαρυσήμαντη φράση ΔΕΝ ΜΕΤΕΧΩ. Ας μείνουν μόνοι, οι δημοπράτες με τ' «αριστουργήματα» να κάνουν παιχνίδι. Ηδη με το να υποβαθμίζουν έναν, λ.χ., Μιχαήλ Οικονόμου σε επιταγή, έχουν προκαλέσει ανήκεστο βλάβη σ' όλο το σύστημα που υποτίθεται ότι διακονούν. Εξω έχουν την παιδεία για τέτοιες γυμναστικές. Εδώ χορεύουμε με τους λύκους. Κι έπειτα, τα πράγματα πάλι από την αρχή: Οπως με τους ιμπρεσιονιστές, το Νταντά ή τη δική μας «Ομάδα Τέχνη». Με παρέες, καβγάδες, κείμενα, έργα και πάνω απ' όλα φόβο της ιστορίας. Κι όχι του χι μεγαλοπαράγοντα ή του ξι μεταπράτη (ιδεών ή προσώπων). Με δουλειά μέσα στα εργαστήρια κι όχι στους προθαλάμους υπουργείων ή τραπεζών. Με συνειδητό σνομπάρισμα των θεσμικών εκδηλώσεων και των χορηγικών «φιλανθρωπιών». Αν βέβαια συμφωνούμε όλοι ότι βρισκόμαστε σε κρίση. Κι ότι το κυρίαρχο σύστημα δεν πάει άλλο, καθώς αναπαράγει πια ρεπλίκες του πιο κακού εαυτού του.

Διαφορετικά σε τι διαφέρει ο Φασιανός, που φιλοτέχνησε τον περίφημο πίνακα «Νέοι επενδυταί οδεύοντες προς την Eurobank» (δες το «Γυάλινο Μάτι») από όλους αυτούς τους «επαναστατημένους» νέους που θέλουν να καταστρέψουν την Αθήνα με χορηγούς την Deutsche Bank και τον ΔΟΛ; Μπορεί το σύστημα ν' αμφισβητηθεί ένδον απλώς με μια ομάδα που, επειδή βαριέται, νομίζει κιόλας ότι στοχάζεται; Πρόκειται για τους ίδιους που χειραγωγούν το ΥΠΠΟ, την Art Athina, τις κρατικές επιτροπές και που ονειρεύονται ν' αναστήσουν την Πανελλήνια της Μελίνας. Επειδή προφανώς πρέπει να κλείσουν τα στόματα και των «συντηρητικών» του Επιμελητηρίου και επειδή κυρίως έχουν μείνει κάποια περαιτέρω φράγκα για φάγωμα. Αυτή η κοινωνία ΔΕΝ χρειάζεται ούτε το έργο τέχνης ούτε τον δημιουργό του. Δείτε το βιβλίο ιστορίας της Ε' δημοτικού τι είδους εικονογράφηση έχει. Αυτή η αισθητική θα διαμορφώσει τους αυριανούς πολίτες της καθημερινής, βελούδινης βαρβαρότητας: τους καταναλωτές, τους αγοραστές γης, τους δασκάλους, τους γιάπηδες των off shore επιχειρήσεων. Το ωραίο είναι διαλεκτικά και οικονομικά ασύμφορο, γι' αυτό η τέχνη αντί για καλλιέργεια πλασάρεται ως επένδυση.

Η πιο αστεία περίπτωση είναι ο εκάστοτε υπ. Πολιτισμού. Οσο βρίσκεται στον θώκο αυτό, κάθε βράδυ είναι σε διαφορετικό μουσείο ή παράσταση· και μετά... ρίχνει μαύρη πέτρα. Δεν ξαναείδα υπ. Πολιτισμού στην Πινακοθήκη μετά τη λήξη της θητείας του. Αντίθετα τους έχω δει στο «πάρτι της ζωής τους». Εκεί, στο γυάλινο ικρίωμα θυσιάζεται κάθε βράδυ η τελευταία μας ελπίδα για μιαν οπτική ανατροπή. Μιαν επανάσταση των εικόνων.

ΥΓ.: Και καλά η gay art εξουσία· δεν μπορεί να θεωρήσει ένα αιδοίο τέχνη. Αμ, οι επαγγελματίες «εθνικόφρονες»; Τόσο εύκολα ξέχασαν τη μαμά τους;
7 - 24/06/2007

Δείτε πώς εικονογραφεί ένα βυζαντινό σκριπτόριο και τους καλόγερους-γραφείς ο επιλεγμένος από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο «καλλιτέχνης». Δεν είναι μόνο η άγνοια -φιάχνει σαν φραγκισκανούς τους ορθόδοξους- αλλά και το ύφος. Οχι παιδικό αλλά χυδαία «άτεχνο».